همزمان با ادامه روند کاهشی دلار در چهارمین روز خود و عقب نشینی بازار ارز از یکسو و ورود سامانه وسیع بارشی در کشور از سوی دیگر؛ بازار مقاطع طویل فولادی از جمله قیمت روز میلگرد هم به سمت روند کاهشی تغییر مسیر داده و به سردی گرایید و در هفته جاری شاهد افت شدید قیمت روز میلگرد و قیمت تیرآهن در بازار داخلی بوده ایم.
این کاهش قیمت روز میلگرد و سایر محصولات فولادی چهار روز اخیر اما در مقایسه با افزایش چشمگیر 10 درصدی نرخ های این حوزه از ابتدای بهمن ماه تا به امروز اندک دیده می شود. نکته قابل توجه وابستگی قابل توجه این بازار به شاخص نرخ قراضه آهن است؛ به طوری که با وجود نوسانات بازار ارز و تاثیرات متقابل آن بر جو روانی بازار داخلی فولاد و تقاضای هیجانی؛ این مواد اولیه زنجیره تامین گروه B یا قراضه آهن است که هم چنان نقش اول را در تعیین سطح مقاومتی نرخ مقاطع طویل فولادی از جمله قیمت روز میلگرد در بازار داخلی به منظور جلوگیری از کاهش قیمتی بیشتر را ایفا می نماید.
به گفته گزارشگر فولاد در نگاه اول هر چند در مقایسه با فولادسازان گروه A؛ تولیدکنندگان شمش القایی گروه B از لحاظ حجم تولید ناچیز دیده می شوند اما از آنجایی که در عمل تامین کننده عمده تقاضای بازار داخلی کوچک شده کنونی ما در حال حاضر توسط فولادسازان گروه B انجام می گردد؛ نوسانات این گروه همواره پررنگ تر و به مراتب تأثیر گذار تر از گروه A بر بازار داخلی دیده می شود.
نکته جالب توجه اینجاست که در حالی گروه کوچک تامین کنندگان گروه B در بازار داخلی حرف اول را زده و به نوعی موفق تر عمل می کند که فولادسازان گروه A ما در بازارهای بین‌المللی به خصوص در بازارهای خاورمیانه و حتی آسیای دور با صادرات قابل توجه محصولات تولیدی خود در حال خودنمایی کردن هستند.
1) حجم مصرف کالای نهایی و یا به عبارت دیگر سرانه مصرف فولاد کشور در بازار داخلی مقارن با رشد و توسعه قابل توجه حجم تولیدات فولادسازان بزرگ کشور، متاسفانه نه تنها افزایش پیدا نکرده بلکه با آمار و ارقامی که از برخی منابع رسمی گزارش گردیده؛ با کاهش مصرف هم روبرو شده است که این وضعیت نامتقارن و نابرابر در خصوص توسعه تولید مواد اولیه در برابر توان ضعیف در خصوص ایجاد ارزش افزوده متقابل؛ تبعات به مراتب نگران کننده تری از آنچه که در حال حاضر دیده می شود را برای آیندگان ما به همراه خواهد آورد.
هر چند که در نگاه اول از افزایش چشمگیر ظرفیت های تولید محصولات میانی مثل شمش و یا تختال به عنوان یک موفقیت قابل توجه یاد شده و این روزها مورد توجه ویژه دولت قرار گرفته است؛ اما اگر قرار باشد تقارنی در کشور در خصوص تبدیل این محصولات میانی به محصول نهایی درخور توجه با ارزش افزوده بالا وجود نداشته باشد.
بطوریکه کشور ما صرفا با خام فروشی این قبیل محصولات و با کمترین ایجاد ارزش افزوده در بازارهای بین‌المللی مطرح شده و فروخته شود؛ در واقع این موضوع نه تنها افتخاری ندارد بلکه به نوعی چوب حراجی است که بر سر مواد اولیه ذخیره شده برای نسل آیندگان خود می زنیم و می بایست به نسلهای آتی و فرزندان این سرزمین پاسخگو باشیم؛
بنا بر گزارش اخیری که در فایننشال تریبون در خصوص محدودیت های منابع معدنی سنگ آهن داخلی در هشتمین کنفرانس بازار فولاد ایران توسط شرکت مهندسی بین‌المللی فولاد تکنیک ارائه شده است؛ در بهترین حالت و با توجه به منابع موجود و با همین روند پیش رو نهایتا تا سال 2050 منابع سنگ آهن کشور به اتمام خواهد رسید؛ که اگر قرار باشد این منابع مهم استراتژیکی کشور با حداقل ارزش آفرینی در بازارهای بین المللی فروخته شود؛ اگر دست نخورده برای نسل آیندگان این مرز و بوم باقی بماند به مراتب بهتر خواهد بود.
2) هر چقدر بازار داخلی کشور کوچکتر و ضعیف تر شود در واقع به همان اندازه هم شکننده تر و حساس تر خواهد شد بطوریکه با کوچکترین عامل نوسان ساز داخلی مثل نوسانات ارزی و یا بازارسازی های عده کمی از تولیدکنندگان داخلی؛ قیمت محصولات فولادی از جمله قیمت روز میلگرد بیشتر تحت تأثیر قرار گرفته و با شدت بیشتر و سریعتری متلاطم می گردد؛ که این موضوع باعث افزایش ریسک و در نهایت کاهش اعتماد و فرار سرمایه ها از این حوزه توام خواهد شد.
بطوریکه امروز به جایی رسیده ایم که از مجموع 60 نوردکار شناسایی شده در حوزه تولید میلگرد آجدار؛ حداقل 40 درصد از آنها یا تعطیل شده اند؛ یا ورشکسته و یا به بهانه نداشتن شمش، تولید خود را به حداقل ممکن تقلیل داده اند؛ بطوریکه روزانه حداکثر تولیدات 30 الی 40 واحد از این کارخانجات در بازار عرضه می شود؛ آن هم با تنوع کمتر.
در واقع محزون واقع شدن لایه های پایینی تولید که به مراتب سهم بیشتری هم در ایجاد ارزش افزوده دارند؛ این روزها پررنگ تر به چشم می آید که میبایست فکری به حال این موضوع بشود؛ برخی از صاحبنظران و تحلیلگرانی که به پیچیدگی های وضعیت اقتصادی فعلی کشور اشراف دارند با ناامیدی از رونق بازارهای داخلی حوزه مسکن در کوتاه مدت که به نوعی در ارتباط مستقیمی با حوزه تولیدکنندگان مقاطع طویل فولادی و قیمت روز میلگرد قرار دارد.
تنها راه نجات این گروه از تولیدکنندگان کشور را راهیابی به بازارهای صادراتی می دانند؛ موضوعی که بنظر میرسد این روزها میبایست خیلی جدی تر از گذشته به جای توسعه خام فروشی مورد توجه واقع گردد.