با توجه به رونق روز افزون صنعت فولاد کشور و افزایش تعداد کارخانه‌های تولیدکننده میلگرد، شناسایی اصالت محصولات تولیدی کارخانجات برای خریداران به معضل بزرگی تبدیل شده است. یکی از دغدغه‌های خریداران، تشخیص میلگرد تقلبی از محصول اصل برای قیمت میلگرد اعلامی توسط کارخانه است. یکی از مهمترین عواملی که خریداران محترم باید هنگام خرید به آن توجه داشته باشند، علامت اختصاری حک شده بر روی میلگرد مربوط به شرکت تولیدی مورد نظر است.
علامت اختصاری حک شده بر روی محصول تولیدی تا حد زیادی سبب کاهش سردرگمی خریداران برای استفاده از محصول و تشخیص اصالت آن می‌گردد. البته توجه داشته باشید که این موضوع، بیشتر برای میلگردهای آجدار صدق می‌کند. میلگردهای آلیاژی مانند میلگرد ck45، میلگرد vcn و ... از قانون دیگری پیروی می‌کنند. در ادامه علامت اختصاری میلگرد کارخانجات مختلف اعم از علامت اختصاری میلگرد میانه و شاهرود و ... ذکر شده است.
در ادامه به بررسی انواع علامت اختصاری میلگرد کارخانجات مختلف، اعم از علامت اختصاری میلگرد نیشابور و شهرکرد به همراه جداول آنها خواهیم پرداخت.
سوال : میلگرد منقوش به علامت استاندارد ایران کدام است ؟
جواب : میلگردی که در فرآیند تولید آن، مفاد استاندارد ملی ایران به شماره 3132 رعایت شده باشد.
کد نشانه گذاری:
علامت اختصاری حک شده بر روی میلگردهای گرم نوردیده آجدار به دو بخش تقسیم بندی می شوند:
کد نشانه گذاری مشخصه میلگردهای گرم نوردیده آجدار برای تسلیح بتن در جدول زیر آورده شده است: در ادامه علامت اختصاری میلگرد کارخانجات مختلف به صورت مختصر در جدول آورده شده است. همچنین عکس میلگرد هر یک از کارخانجات را نیز میتوانید در ادامه مقاله مشاهده نمایید:
| طبقه بندی | علامت مشخصه | کد نشانه گذاری |
| میلگرد آجدار مارپیچ (یکنواخت یا دوکی) | آج 340 | J |
| آج 350 | L | |
| میلگرد آجدار جناغی (یکنواخت یا دوکی) | آج 400 | C |
| آج 420 | H | |
| میلگرد آجدار مرکب (دوکی) | آج 500 | S |
| آج 520 | F |
کد نشانه گذاری فرایند تولید میلگردهای گرم نوردیده آجدار برای تسلیح بتن با توجه به جدول زیر برای شما ارائه شده است.
جدول ترکیب شیمیایی مذاب ریخته گری میلگرد ساده و آجدار (حداکثر مقادیر بر حسب درصد جرمی)
| طبقه‌بندی | علامت مشخصه | کربن | سیلسیم | منگنز | فسفر | گوگرد | نیتروژن | حداکثر کربن معادل C , B |
| ساده | س 240 | 0.22 | 0.55 | 0.75 | 0.050 | 0.050 | - | - |
| آجدار مارپیچ | آج 340 | 0.33 | 0.60 | 1.30 | 0.045 | 0.045 | - | 0.50 |
| آج 350 | 0.27 | 0.55 | 1.60 | 0.040 | 0.040 | 0.012 | 0.51 | |
| آجدار جناغی | آج 400 | 0.37 | 0.60 | 1.30 | 0.045 | 0.045 | - | - |
| آج 420 | 0.30 | 0.55 | 1.50 | 0.040 | 0.040 | 1.012 | 0.56 | |
| آجدار مرکب | آج 500 | 0.40 | 0.60 | 1.80 | 0.045 | 0.045 | - | - |
| آج 520 | 0.33 | 0.55 | 1.80 | 0.040 | 0.040 | 0.012 | 0.61 |
عناصر آلیاژی نظیر Cu، Ni، Cr، Mo، V، Nb، Ti، و Zr ممکن است با توافق میان تولیدکننده و خریدار به ترکیب شیمیایی محصول اضافه گردد.
در محصولاتی که استحکام لازم، مطابق این استاندارد به روش خنک‌کاری و برگشت تحت کنترل (به عنوان مثال روش ترمکس) حاصل می‌شود حرف T و برای محصولاتی که به روشی غیر از روش خنک‌کاری و برگشت تحت کنترل تولید می‌شوند حرف U و در محصولاتی که با استفاده از عناصر آلیاژی ذکر شده، استحکام لازم در آنها محقق می‌شود حرف A به انتهای علامت مشخصه در گواهینامه فنی صادره و در نشانه گذاری روی محصول درج می‌شود.
روش‌های مختلفی برای تولید آرماتور در ایران و جهان معرفی شده است که در مقالات قبلی دانشنامه فولاد ذکر شد. از جمله روش‌های تولیدی این محصول در کشور، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1- در کشورهای زلزله خیز از جمله کشور ژاپن، استاندارد ملی JIS متناسب با فرآیند تولید از روش آلیاژسازی تعریف می‌گردد. در این کشورها اشاره‌ای به فرآیند تولید با روش ترمکس نشده است؛ در حقیقت می‌توان گفت که استفاده از محصول تولید شده با روش ترمکس توصیه نمی‌گردد.
2- در کشورهایی که از لحاظ زلزله خیزی امنیت بالاست، مانند کشورهای اروپایی، روش ترمکس برای تولید این محصول در آنها مد نظر قرار می‌گیرد.
3- در کشور ایران هر دو روش تولید آلیاژسازی و ترمکس مورد توجه است و در استاندارد ملی که برگرفته از چندین استاندارد مرجع (EN، DIN ، ژاپن، JIS، ASTM آمریکا و IOS) هر دو روش فوق ذکر گردیده است. باید توجه داشت که تولیدکنندگان این محصول، ملزم به آگاهی دادن به مصرف کننده در خصوص فرآیند تولید هستند.
| محصول | علاممت روی میلگرد | روش تولید محصول |
| میلگرد آج 400 | CU | میلگرد تولیدی با روش آلیاژ سازی شده |
| CT | میلگرد تولیدی با روش ترمکس (خنک کاری) | |
| میلگرد آج 340 | JU | میلگرد تولیدی با روش آلیاژ سازی شده |
| JT | میلگرد تولیدی با روش ترمکس (خنک کاری) | |
| میلگرد آج 500 | SA | میلگرد تولیدی با روش آلیاژ سازی شده |
با توجه به اطلاعات کسب شده، درج نشانه‌های الزامی ارائه شده در این استاندارد بر روی محصولات گرم نوردیده آجدار، باید به صورت دائمی و خوانا بوده و ترتیب آنها به گونه‌ای باشد که ابتدا از سمت چپ نام یا نشان تجاری تولیدکننده، سپس کد مربوط به مشخصه و در نهایت نیز کد مربوط به فرآیند تولید درج گردد. به عنوان مثال نمونه‌ای از نشانه‌گذاری این محصول با مشخصه آج 420 که به روش ترمکس تولیده شده است به شرح زیر است:
مثال: H T علامت یا نام تجارتی شرکت تولید کننده
در حقیقت برای شناسه کد حک شده بر روی محصول دو مرحله لازم است:
J - L - C - H - S - F
روی محصول از روی استاندارد ملی تعریف شده به شماره 3132
مثال 1: فهم بهتر علامت گذاری میلگردها
IAS CO :
C :
میلگرد آجدار جناغی آج 400 (A3)
U :
تولید شده به روشی غیر از روش خنک کاری و برگشت تحت کنترل.
مثال 2: نحوه خواندن علامت گذاری میلگرد کارخانجات
نحوه خواندن علامت اختصاری حک شده روی محصول تولیدی مجتمع فولاد نورد گیلان (حسن رود) :
شرح مثال 2 تصویر:
12 NFG CO UJ
12 :
سایز 12
NFG CO:/p>
مخفف علامت اختصاری نام شرکت
Navard Foolad Gilan COMPANY
U :
تولید شده به روشی غیر از روش خنک کاری و برگشت تحت کنترل
J:
میل گرد آجدار مارپیچ آج 340 (A2)
تشریح مثال 3 :
- دو FF داخل هم علامت اختصاری منحصر بفرد متعلق به خود شرکت فولاد میانه ( آذربایجان)
C :
میل گرد آجدار جناغی آج 400 (A3)
T :
تولید شده به روش خنک کاری و برگشت تحت کنترل (ترمکس)
20 :
سایز میله گرد
در ادامه به بررسی علامت اختصاری بر روی میلگرد کارخانجات مطرح کشور خواهیم پرداخت. لازم است که پس از خرید با مراجعه به این لیست از اصالت کالای خریداری شده اطمینان یابید.
در خصوص این میلگرد شایان ذکر است که مقطع شاخه‌های این میلگرد با یک رنگ تعریف شده، رنگ آمیزی شده است. همچنین باید توجه داشت که در گواهینامه فنی این محصول جمله "فرآیند تولید به وسیله خنک کاری و برگشت تحت کنترل" درج شده است. نکته مهم دیگر در خصوص میلگرد ذوب آهن اصفهان این است که انجام عملیات جوشکاری بر روی این نوع میلگرد مجاز نیست.
علامت اختصاری حک شده بر روی میلگرد روهینا دزفول (تولیدی مجتمع فولاد روهينا جنوب دزفول) را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید. این علامت شامل اسم کارخانه ROUHINA بوده که به صورت آرم بر روی میلگرد حک شده است.
آرم حک شده "afa" بر روی میلگرد آذر امین تیکمه داش، محصول شرکت تولیدی آذر فولاد امین تیکمه داش را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.
آرم حک شده دو تا f بر عکس و داخل هم بر روی میلگرد میانه محصول شرکت تولیدی فولاد آذربایجان. علامت اختصاری میلگرد میانه را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.
آرم حک شده حروف KSC بر روی میلگرد نیشابور محصول شرکت تولیدی فولاد نیشابور (خراسان) در تصویر زیر آمده است.
آرم حک شده شرکت فولاد آناهیتا گیلان بر روی میلگرد آناهیتا تولیدی این شرکت به صورت "A G J U" حک شده بر روی این محصول است.
آرم حک شده بر روی میلگرد هیربد، محصول تولیدی شرکت فولاد هیربد در تصویر زیر مشاهده می‌گردد.
آرم حک شده بر روی میلگرد امیرکبیر خزر محصول شرکت تولیدی فولاد امیرکبیر خزر به صورت AKS است. از معدود اشتباهاتی که متاسفانه نباید اتفاق بیافتد ولی ظاهرا افتاده است. متوجه شدیم که علامت اختصاری حک شده بر روی میلگرد آجدار هر دو کارخانه "امیرکبیر خزر" و "فولاد آتیه خاورمیانه " هر دو AKS ثبت شده‌اند ...
Amir Kabir Steel
Atiye Khavarmiane Steel
(آرم محصول یک شرکت حکم شناسه ملی واحد محصول آن شرکت را دارد، و عجیب است که در غفلت مسئولین این اتفاق رخ داده است.)
آرم حک شده بر روی میلگرد کویر کاشان محصول تولیدی "شرکت فولاد کویر کاشان" به صورت اسم کارخانه KAVIR بر روی محصول مشاهده می‌گردد.
آرم حک شده بر روی میلگرد پرشین محصول تولیدی شرکت پرشین فولاد به صورت حروف انگلیسی PSG حک شده بر روی این محصول است.
حرف D مشخصه شركت درپاد تبريز بر روی میلگرد درپاد تبریز به راحتی قابل مشاهده است. هنگام خرید از این برند، بایستی به آرم حک شده بر روی محصولات آن توجه داشته باشید.
آرم حک شده بر روی میلگرد زاگرس شهرکرد، محصول تولیدی شرکت صبا فولاد زاگرس شهركرد را در تصویر زیر میتوانید مشاهده نمایید.
آرم حک شده بر روی میلگرد ارگ تبریز محصول تولیدی شرکت فولاد ارگ تبريز در ادامه آمده است. علامت اختصاری فولاد ارگ تبریز FAT بوده که به صورت سایز محصول FAT بر روی میلگرد حک شده و محصولات شرکت را از محصولات مشابه و دیگر شرکت‌ها متمایز ساخته است.
علامت حک شده بر روی میلگرد شاهین بناب (مجتمع فولاد صنعت بناب) و علامت اختصاری میلگرد بناب به صورت BS CT است.
آرم حک شده بر روی میلگرد بافق یزد محصول تولیدی شرکت فولاد بافق یزد در تصویر زیر به وضوح مشاهده می‌گردد.
آرم حک شده بر روی میلگرد آجدار، محصول تولیدی مجتمع فولاد ایوان به صورت ISCO بر روی این محصول حک می‌گردد.
آرم حک شده بر روی میلگرد آجدار محصول تولیدی فولاد الماس به صورت زیر بر روی آن حک می‌گردد.
آرم حک شده نورد فولاد گيلان (حسن رود) به صورت NFG بر روی میلگرد حسن رود، محصول تولیدی این شرکت، مشاهده می‌گردد.
آرم حک شده بر روی میلگرد ابرکوه، تولیدی "فولاد سرمد ابر کوه یزد" به صورت SAIS است.
میلگرد آجدار فولاد زرین میاندوآب هم مدتی است (از اوایل شهریور ماه سال گذشته) که در بازار پیشنهاد می‌شود. در مورد بار زرین میاندوآب می‌توان عنوان کرد که کیفیت میلگردها از نظر وزن شاخه‌ها و رنگ میلگرد در حد میلگرد فولاد البرز غرب بوده و سایزهای تولیدی فعلا" 16 تا 22 است. استاندارد میلگرد تولیدی A3 است و کیفیت قابل قبولی دارد. در حال حاضر سایزهای 16 و 18 و 20و 22 آجدار تولید و عرضه می‌گردد. گفته می‌شود که فعلا آرم خاصی روی این میلگرد حک نشده است.
آرم YRM CT متعلق به میلگرد تولیدی فولاد احرامیان یزد (فولاد نورد یزد) است.
در حال حاضر، موقتا میلگرد بردسیر این آرم را دارد و قرار بر تغییر است که بعد از تغییر به اطلاع عموم می‌رسد. علامت اختصاری میلگرد فولاد بردسیر، آرمی شبیه آرم قدیم فولاد نیشابور است.
آرم حک شده بر روی میلگرد تولیدی مجتمع فولاد ظفر بناب به صورت ZN است.
آرم حک شده بر روی میلگرد فولاد کویر کاشان به صورت KAVIR 340 یا 420 یا 520 است. در مورد ميلگردهای كوير كاشان، لگو كاملا مشخص است: نام كوير و سپس سايز محصول و سپس یکی از سه عدد زیر با معانی مختلف، درج شده است:
دو حرف بعدی نشان دهنده فرايند توليد است و از آنجا كه كوير كاشان تنها از فرايند ترمكس جهت حفظ جوش پذيری استفاده می‌كند:
آرم حک شده بر روی میلگرد سپهر ایرانیان تولیدی فولاد سپهر ایرانیان به صورت FSI TC حک شده بر روی میلگرد است.
آرم میلگرد فولاد البرز ایرانیان (فایکو) و علامت اختصاری میلگرد فایکو به صورت FAICO حک شده بر روی میلگرد فایکو است.
آرم حک شده بر روی میلگرد جهان فولاد غرب شركت سيما فولاد جهان داراى مشخصه (SFJ TC) است.
تصویر میلگرد آریان فولاد در زیر آورده شده است. علامت اختصاری حک شده بر روی این میلگرد به صورت AS JU یا AS CT است.
آرم میلگرد فولاد الماس تاکستان در تصویر زیر به صورت ATJU مشاهده می‌گردد.
تصویر میلگرد سیرجان حدید جنوب در زیر آورده شده است. آرم حک شده بر روی این میلگرد به صورت SIRJAN H CU است.
میلگردهای مجتمع فولاد نیک صدرای توس در حال حاضر بدون آرم هستند ولی بزودی این آرم NS TC روی میلگرد تولیدی این شرکت حک خواهد شد.
این میلگردها فاقد آرم حک شده بر روی کالا هستند.
در خصوص نورد پولاد شیراز هم با توجه به این که خط تولید این کارخانه مدتی است که متاسفانه متوقف شده است عنوان کردند آرم حک شده‌ای تا پیش از این نداشته است.
محصول تولیدکنندگان زیر هم فاقد آرم حک شده روی کالا هستند:
علامت اختصاری میلگرد تولیدی این کارخانه به صورت SJS CO است.
آرم قدیمی حک شده بر روی میلگرد راد همدان محصول فولاد راد همدان SRH
Steel Rad Hamedan آرم جدید میلگرد راد همدان RAD CT
با مشخصه استاندارد 3132 ملی CT به معنای آجدار جناغی آج 400 (A3) به روشی غیر از خنک کاری و برگشت تحت کنترل
آرم حک شده بر روی میلگرد آریا ذوب محصول تولیدی فولاد آریا ذوب ARIA با مشخصه استاندارد 3132 ملی CT به معنای آجدار جناغی آج 400 (A3) به روشی غیر از خنک کاری و برگشت تحت کنترل در تصویر زیر مشاهده می شود.
نمونه آرم حک شده بر روی میلگرد ابهر، محصول تولیدی فولاد کیان ابهر KFA، مخفف Kian Foulad Abhar است. با مشخصه استاندارد 3132 ملی TC به معنای آجدار جناغی آج 400 (A3) به روشی غیر از خنک کاری و برگشت تحت کنترل:
آرم حک شده بر روی میلگرد خرمدشت محصول تولیدی فولاد خرمدشت تاکستان با آرم حک شده FKHT – JU
علامت حک شده بر روی میلگرد قائم شهرضا به صورت GHAEM است.
آرم میلگرد سیما فولاد جهان به صورت SFJ TC بر روی آن حک شده است.
آرم میلگرد فولاد کاوه تکمه داش به صورت SFK CT بر روی آن نمایان است.
آرم حک شده بر روی میلگرد کیان کاشان به صورت KIAN TH بر روی آن حک شده است.
آرم میلگرد جهان فولاد سیرجان به صورت SJS CO بر روی آن مشاهده می‌شود.
آرم میلگرد فولاد اروند به صورت ARVAND CT بر روی این محصول مشخص است.
آرم میلگرد هشترود (دقیقی) به صورت FSD CT مشاهده می‌شود.
آرم قیمت میلگرد اردبیل به صورت MIM CT مشاهده می‌شود.
آرم میلگرد فولاد ناب تبریز به شکل FNT CT بر روی آن حک شده است.
آرم میلگردبردسیر کرمان به صورت KSMR CO است.
آرم میلگرد آریا فولاد تاکستان به صورت AFT CT مشخص است.
آرم میلگرد فولاد شمس سپهر به صورت SSS TC بر روی آن درج شده است.
آرم میلگرد شاهرود فولاد به صورت SHS TC است.
آرم میلگرد خلیج فارس به صورت AKS CO بر روی آن درج شده است.
آرم میلگرد گروه ملی صنعتی فولاد ایران (قیمت میلگرد کوثر اهواز) به صورت GCT بر روی آن درج شده است.
محصولات تولیدکنندگان زیر نیز بنا بر استعلامی که به عمل آمد تاکنون اطلاعی از آرم حک شده احتمالی روی محصولات نداریم اما برگ استاندارد برخی ضمیمه ادامه گزارش شده است.
آرم حک شده بر روی میلگرد آناهیتا گیلان علامت اختصاری زیر است:
A G J U
آرم حک شده بر روی میلگرد تولیدی شرکت فولاد بافق یزد، کلمه "فولاد بافق" است.
برگه آنالیز میلگرد در واقع هویت میلگرد است. در این برگه مواردی مانند درصد ترکیبات، وزن دقیق میلگرد، ازدیاد طول و غیره مورد آزمایش قرار گرفته و تایید شده است.
جمع بندی
مجموعه مرکزآهن با در اختیار داشتن اطلاعاتی جامع و کارآمد در زمینه محصولات مختلف، تمامی شرکت‌ها، همواره در تلاش است خریداران خود را به بهترین شکل ممکن راهنمایی کرده تا انتخابی شایسته داشته باشند.