برای اتصال قطعات فلزی از قبیل لوله و ورق فولادی از روش های اتصال دهنده مختلفی مانند جوشکاری، بستن پیچ و مهره و پرچ استفاده می شود. از بین انواع اتصال دهنده ها، پرچ ها که معمولاً برای اتصال ورق های فلزی استفاده می شوند، همانند پیچ و مهره خطر جدا شدن را ندارند. این ویژگی بسیار مثبتی در صنعت محسوب شده و روش های تولید را بسیار ساده می سازد. این نوع اتصال دهنده ها به طور دائمی به ماده اصلی متصل شده و از انواع مختلفی با اندازه، جنس و میزان مقاومت متفاوتی تشکیل شده اند. بنابراین زمانی که دیگر نیازی به جداسازی قطعات نیست، پرچ کردن گزینه مناسبی خواهد بود.
پرچ کردن به معنی پهن کردن سرِ میخ یا هر قطعه اتصال دهنده دیگری به وسیله فشار زیاد و یا کوبیدن آن است. به این اتصال دهنده ها بست های فشاری نیز می گویند زیرا: دو قطعه یا ورق فلزی توسط همین میخ ها یا بست ها، تحت فشار زیادی به هم متصل می شوند. در روش پرچ کردن، بست یا میخ به عنوان اتصال دهنده به گونه ای قرار می گیرد که همچون واسطه ای بین دو قطعه یا ورق فلزی باشد و با فشار مکانیکی زیاد این دو قطعه را بتوان به هم وصل کرد. اتصالاتی که توسط پرچ ورق فلزی صورت می گیرند؛ دو نوع اتصال لبه به لبه و اتصال مشترک هستند.
در ادامه به برخی از ویژگی های مهم پرچ ها اشاره می کنیم:
از آنجایی که میخ پرچ به عنوان یک رابط بین دو صفحه یا هر قطعه دیگر قرار می گیرد، پس لازم است خواصی را دارا باشد تا با شرایط مربوط به آن اتصال خاص هماهنگی داشته باشد. شرایطی مانند جنس قطعه، قطر قطعه، وضعیت آب و هوایی که قطعه در آن قرار دارد و غیره. با در نظر گرفتن این شرایط می توان ویژگی های لازم برای میخ های پرچ جهت هماهنگی با محیط اتصال را بیان نمود:
از میان انواع و اقسام میخ های پرچ، لازم است بسته به نوع کار و محل اتصال، گزینه مناسب را انتخاب نمود. در ادامه انواع آن با توضیح مشخصات و کاربردشان در ذیل آمده است.
این میخ پرچ که به راحتی می تواند جایگزین اتصال دهنده رزوه دار باشد، برای قطعاتی مناسب است که باید آزادانه حرکت کنند. این میخ های پرچ ورق فلزی از فولاد ضد زنگ، آلومینیوم، برنج یا مس ساخته شده و بسته به کاربردشان قابلیت آب کاری نیز دارند.
این نوع میخ پرچ ها اتصالات امنی برای سطوح آسیب پذیر محسوب می شوند زیرا با اتصال نه چندان محکمی که ایجاد می کنند، بیشتر برای قطعات نرم از قبیل فوم مناسب هستند.
برای پرچ ورق فلزی، در ساخت اسکلت های فلزی بزرگ و قطعات به کار رفته در بدنه کشتی ها و امثالهم از پرچ چکشی استفاده می شود. اتصال این نوع پرچ ها به دو شیوه گرم و سرد انجام می گیرد.
این نوع میخ پرچ ها در اتصالات بسیار محکم مانند اتصالات پل ها و بدنه هواپیما کاربرد دارند. این پرچ های بسیار محکم از قدیمی ترین انواع پرچ ورق فلزی به شمار می آیند.
این نوع میخ پرچ شبیه میخ پرچ های توپر است اما در ساخت این نوع میخ ها، بخش استوانه ای میخ خالی می باشد.
استحکام این نوع میخ پرچ در مقایسه با انواع قبلی مخصوصاً نوع توپر و نیمه پر بسیار کمتر است و نمی تواند وزن یا نیروی زیادی را تحمل کند. اما به دلیل سادگی استفاده و قابل دسترس بودن بسیار رایج است.
از آنجایی که یک سمت این نوع میخ پرچ ها، صاف و بدون برجستگی است، برای پرچ ورق فلزی نازک که به ظرافت و زیبایی نیاز دارد، استفاده می شوند.
دلیل نامگذاری این نوع میخ پرچ، شکل لوله ای آن بوده و از جنس برنج، آلومینیوم و یا فولاد نرم ساخته می شود. این میخ ها برای اتصال مواد سبکی همچون چرم، مواد مصنوعی و یا مقوا مناسب هستند.
به دلیل آنکه آلومینیوم دارای مقاومت بالا در برابر رطوبت بوده و به اصطلاح ضدزنگ است، برای پرچ ورق فلزی در محیط های مرطوب، به ویژه برای اتصال ورق های آلومینیومی از این نوع میخ پرچ استفاده می شود.
به جز انواع ذکر شده در بالا، اتصال دهنده های دیگری نیز تولید و روانه بازار شده اند که با توجه به تکنولوژی ساخت، موارد استفاده و شیوه اتصالشان قابل اهمیت و مطالعه می باشند. با توجه به اینکه بیشتر انواع این اتصال دهنده‌ها خارج از طبقه بندی پرچ ورق فلزی هستند، در اینجا به ذکر فقط بعضی از انواع پرکاربرد و مهم آنها بسنده می کنیم.
گاهی برای اتصال قطعات فلزی و حتی در مواقعی پلاستیکی، از پرچ می توان کمک گرفت. پرچ کردن یکی از آن روش های اتصالی است که در بین صنعتگران به خاطر ویژگی های قابل توجهی که دارد، بسیار محبوب است. از میان این ویژگی ها می توان به دائمی بودن پرچ، سریع بودن پرچ و امکان پرچ ورق فلزی در ضخامت های مختلف، اشاره کرد. دستگاه های پرچ ورق فلزی به دو صورت دستی و تمام اتوماتیک موجودند. یکی از ساده ترین دستگاه های دستی و پرکاربرد پرچ ورق فلزی انبر پرچ می باشد.
از انبرهای دستی پرچ ورق فلزی (که انواع ساده دستگاه های پرچ ورق فلزی را تشکیل می دهند) در مصارف خانگی و مصارف صنعتی سبک مانند اتصال قطعات و پرچ ورق های فلزی نازک، از قبیل اتصال پلاک اتومبیل استفاده می شود.
انبر پرچ آکاردئونی
طول دسته این نوع انبر قابل تغییر بوده و پس از اینکه باز شد و میخ داخل انبر قرار گرفت، عمل می کند و میخ را پرچ می کند.
انبر پرچ دسته بلند
این نوع انبر که بیشتر برای پرچ کردن میخ های بزرگ و قوی مناسب است، قابلیت تنظیم بر اساس قطر میخ انتخاب شده را دارد.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی دستگاه‌های پرچ کن برقی هم تولید شده اند که برای اتصال قطعات فلزی و ورق های فلزی ضخیم بسیار مناسب می باشند. با استفاده از این نوع دستگاه پرچ ورق فلزی، قطعات و صفحات با قدرت و استحکام بیشتری به هم متصل می شوند. در ادامه به تشریح و توصیف انواع دیگر دستگاه پرچ ورق فلزی می پردازیم.
دستگاه پرچ دو دسته ای
این دستگاه که جزء قوی ترین دستگاه های پرچ است، به دلیل داشتن دسته بلند با افزایش میزان انتقال نیرو برای پرچ کردن ورق های مسی، آلومینیومی، استیل و فولادی مناسبند.
دستگاه پرچ بادی
این نوع دستگاه پرچ ورق فلزی، سرعت بیشتر و مصرف انرژی کمتری نسبت به انواع دستی آن داشته و به دو شکل پنوماتیک ساده و با مکانیزم هیدروپتوماتیک ساخته شده و با نیروی هیدرولیک ناشی از انرژی باد کار می کنند.
دستگاه پرج برقی
دستگاه پرچ ورق فلزی برقی یا شارژی با مصرف انرژی کمتر و راندمان بالاتر، به دلیل لرزش کمتر دارای کیفیت بالاتری در پرچ قطعات فلزی است.
جمع بندی
اتصال قطعات در زندگی روزمره به ویژه صنعت، بسیار با اهمیت و کاربردی است. به حدی که می توان به صراحت گفت: عدم وجود مواد و روش های مناسب اتصال، ساخت و تولید انواع و اقسام محصولات را مختل می کند. از میان روش های گوناگون اتصال، پرچ کردن یکی از کارآمدترین شیوه های اتصال است که با توجه به فراگیر بودن و کاربردی بودن بسیار پسندیده و محبوب نیز می باشد. با بررسی انواع پرچ ورق فلزی و همچنین دستگاه های پرچ ورق فلزی، متوجه شدیم که به نسبت جوشکاری و دریل‌کاری، استفاده از میخ های پرچ مزایای زیادی از قبیل انجام سریع تر، هزینه و خطر کمتر خواهد داشت.
تفاوت و گوناگونی در انواع دستگاه پرچ ورق فلزی نیز قابل اهمیت است. با توجه به نوع مصارف خانگی، کارگاهی یا صنعتی، بسته به جنس انواع ورق ها و قطعات و همچنین نوع، جنس و اندازه میخ های پرچ، دستگاه پرچ ورق فلزی خاصی مورد استفاده قرار می گیرد. از میان آنها دستگاه پرچ پنوماتیک، با تکنولوژی جدید بسیار کاربردی بوده و توانسته به دلیل سرعت و آسان بودن روش استفاده، گوی سبقت را از دیگر انواع دستگاه پرچ ورق فلزی برباید.
با ۷ سال تجربه در تولید محتوای دیجیتال و مدیریت شبکه‌های اجتماعی، در نگارش مقالات سئو و محتوای تخصصی حوزه آهن و فولاد مهارت دارم. هدف من ارائه اخبار به روز و تحلیل‌های دقیق بوده تا مخاطبان را با تغییر و تحولات این صنعت آگاه سازم.