پشم سنگ یا Rockwool دارای ساختار الیاف معدنی و از بهترین عایق های صوتی و حرارتی است که ضریب مقاومت حرارتی آن به نسبت سایر عایق ها بالاتر و بهتر است. این عایق تحمل دمای بالای 750 درجه سانتیگراد را دارد. نقطه ذوب آن 1300 درجه می باشد. از میان عایق ها، پشم سنگ و پشم سرباره ضریب انتقال حرارت پایینی دارند به همین دلیل در برابر آتش سوزی مقاومت بالایی از خود نشان می دهند قدرت ضد اشتعال این عایق 33 برابر دیوار بتنی و حدود 22 برابر دیوارهای آجری است.
امروزه اثرات مواجهه با گرد و غبار و الیاف مواد لیفی شکل همچون الیاف پشم سنگ، پشم سرباره، پشم شیشه و الیاف سرامیکی نسوز روی حیوان و انسان محرز است. کشورهای زیادی قوانین عملی برای استفاده ایمن در بکارگیری این مواد به تصویب رسانده و به مرحله اجرا گذاشته اند. تحقیقاتی که در این زمینه صورت گرفته، موید این نکته است که تولیدکنندگان سعی در تولید محصولی از این دسته با کیفیت برتر، ثبات زیستی پایین تر و اثرات بهداشتی کمتر در بدن می باشند. به دلیل اهمیت موضوع در ادامه قصد داریم اطلاعات جامعی در خصوص مضرات پشم سنگ در اختیار شما عزیزان قرار دهیم.
گفته می شود اثرات پشم سنگ بر سلامتی انسان نیاز به آزمایش های بلند مدتی دارد تا مشخص گردد واقعا می تواند مضر و تهدیدکننده سلامت باشد یا خیر. در برخی موارد دیده شده که تماس طولانی مدت آن با دست موجب بروز حساسیت، خارش پوست، سوزش چشم و... می گردد. از سوی دیگر گزارش شده که عوارض منفی پشم سنگ نسبت به عوارض منفی پشم شیشه بسیار کمتر است.
بهتر است برای جلوگیری از عوارض ناشی از تماس با این محصول، از ماسک مخصوص، دستکش، عینک و وسایل بهداشتی استفاده شود. هنگام نصب ممکن است ذرات این محصول ریخته و به سیستم تنفسی یا چشم نفوذ کند و در نهایت حساسیت های پوستی، خارش، سوزش چشم، مشکلات تنفسی و... ایجاد گردد. به جز عوارض ناشی از تماس های مستقیم و طولانی مدت با این محصول، مضرات و موارد منفی دیگری نیز وجود دارد از جمله:
به صورت کلی عدم رعایت نکات ایمنی، بهداشتی، اصول اولیه و عدم استفاده از مواد با کیفیت می تواند خطرناک و تهدیدکننده سلامت آدمی باشد. هنگام کار با این محصول، برش و نصب آن نیز باید اصول ایمنی و بهداشتی به صورت کامل رعایت شود و مهم تر اینکه حتما از تجهیزات مخصوص آن استفاده شود تا مخل سلامت نگردد. در غیر این صورت ممکن است فرد در طولانی مدت به عارضه های پوستی مثل خارش، سوزش یا حساسیت دچار شود.
از دیدگاه سم شناسی سرنوشت موادی که وارد بدن می شوند از نظر نحوه ورود، جذب، ته نشینی، باقی ماندن، پاک سازی و جابجایی، میزان انحلال و تجزیه شدن، قابلیت دوام، ثبات زیستی و نحوه مکانیسم عمل بیماری زایی مهم است.
هیچ یک از مطالعات صورت گرفته در زمینه پشم سنگ و الیاف معدنی مصنوعی، افزایش خطر مرگ و میر را در ارتباط با بیماری های ریوی خوش خیم و بدخیم نشان نداده اند. همچنین هیچ مطالعه ای راجع به بررسی های هماتولوژیکی، عضلانی استخوانی، اندوکرین، پوستی، چشمی یا اثرات تغییرات وزن روی انسان ها یا حیوانات در مواجهه با الیاف بنا نشده است.
اثرات تنفسی
مواجهه حاد با الیاف پشم سنگ با علائم تحریکی مجاری تنفسی فوقانی نظیر خارش بینی، احتقان، خونریزی بینی، زخم گلو، سرفه، درد حنجره و حلق همراه است. این علائم با قطع تماس کاهش می یابد. تحریک مجاری تنفسی فوقانی معمولا با شرایط محیط کار پر گرد و غبار غیر معمول در ارتباط است.
اثرات قلبی عروقی
نگرانی خطر بیماری قلبی عروقی ناشی از مواجهه استنشاقی با الیاف معدنی مصنوعی براساس مشاهدات بنا شده است. آسیب ریوی شامل التهاب مزمن و فیبروز ممکن است سبب افزایش مقاومت خونی از طریق بسترهای مویرگی شود که منجر به افزایش فشار خون و دیگر تغییرات می شود.
اثرات معدی روده ای
اکثریت الیافی که در حین مواجهه استشاقی در مجاری تنفسی ته نشین می شود از طریق عمل موکوسیلاری به حلق انتقال می یابد و سپس بلعیده می شود. نتیجتا بافت پوششی معدی روده ای نیز در تماس مستقیم با الیاف پس از مواجهه استشاقی قرار می گیرد.
اثرات کبدی
مطالعات نشان می دهد که مرگ و میر در بین کارگران در مواجهه با پشم سنگ نشان داده نشده است.
سرطان زایی
انجمن بین المللی تحقیقات سرطان، بررسی های جامعی را روی اثرات سرطان زایی مواد روی انسان ها انجام می دهد. در مطالعاتی که حیوانات آزمایشگاهی از طریق استنشاقی در مواجهه با الیاف پشم سنگ بودند هیچ افزایش معنی دار آماری شیوع تومور ریوی مشاهده نشده است. ارزیابی های موجود در زمینه سرطان زایی پشم سنگ مربوط به مطالعات کوهرت آمریکا و اروپا است. مدارک موجود دال بر افزایش خطر سرطان و هر تومور دیگر را فراهم نکرده است. بنابراین نتایج تحقیقات مدارک ناکافی سرطان زایی پشم سنگ در انسان ها را ثابت کرده است. مدارک محدودی نیز برای سرطان زایی پشم سنگ در حیوانات آزمایشگاهی مشاهده شده است.
بر اساس تحقیقات صورت گرفته آزبست از مواد خطرناک و مخل سلامت است و ممکن است منجر به بروز انواع سرطان، مثل سرطان ریه و نای شود. این بیماری دوره پنهانی نیز دارد و ممکن است تا 15 سال به صورت مخفی باشد. در کشورهای مختلف استفاده از این نوع پنبه نسوز ممنوع اعلام شده است. از آزبست در ساخت ایرانیت، عایق های سقف، تولید لوله، عایق های حرارتی و... استفاده می شود. حالا سوال اینجاست، پشم سنگ که از بهترین عایق های صوتی می باشد هم دارای آزبست است؟ جواب منفی است و این عایق فاقد آزبست است.
سیلیس ماده اصلی تشکیل دهنده این نوع عایق است در حالی که منیزیم و سیسلیم ترکیبات اصلی آزبست هستند. که موجب بروز بیماری های تنفسی می شوند از این رو صنعتگران در پی جایگزینی به جای آن بودند که مخل سلامت نباشد، کم کم عایق های دیگری مثل پشم شیشه و پشم سنگ در صنعت به کار گرفته شدند.
در نهایت توصیه می گردد که این عایق باید با آگاهی و رعایت نکات ایمنی و بهداشتی مورد استفاده قرار گیرد. از سوی دیگر کیفیت مواد و مرغوبیت آن نیز باید مورد تایید واقع گردد تا ریز غبارهای آن مخل سلامت نشود. بسیاری از دلالان و خرده فروشان مواد نامرغوبی را به بازار عرضه می کنند که علاوه بر بی کیفیت و نامعتبر بودن، عایق های حاصله نیز فاقد کیفیت لازم خواهند بود در نتیجه کارایی مناسبی نخواهند داشت و برای سلامتی نیز زیان بارند. استفاده از این ماده بی ضرر است به شرطی که دارای کیفیت لازم بوده و هنگام کار با آن قوانین و مقررات ایمنی و بهداشتی رعایت شود. شما عزیزان می توانید جهت اطلاع از قیمت پشم سنگ با کارشناسان مرکزآهن از طریق شماره تلفن 91009009-031 و یا 91009009-021 تماس حاصل فرمایید.
کارخانه های تولیدکننده ابتدا به سنگ حرارت می دهند سپس آن را در دمای بالا پهن می کنند. بعد از این مرحله محصولی شبیه پشم تشک تولید می گردد. مقاومت این محصول به قدری بالا است که به عنوان عایق حرارتی در صنایع و ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرد. ضریب انتقال حرارت این عایق نسبت به سایر عایق ها کمتر است. از طرفی به عنوان بهترین عایق صوتی نیز کاربرد دارد. قاچاق این محصول موجب شده که محصولات بی کیفیتی در بازار ارائه شود که فاقد کیفیت لازم اند. عایق های تولید داخلی کیفیت بسیار بالاتری نسبت به محصولات مشابه چینی دارند.
این عایق از الیاف طبیعی تهیه می شود به همین دلیل هزینه آن حدود 30 درصد بالاتر از پشم سرباره است. جالب است بدانید این محصول مقاومت حرارتی بالاتری نسبت به پشم شیشه و پشم سرباره دارد. مقاومت مکانیکی بالا نیز از ویژگی های خاص این محصول است و موجب می شود سازه های فلزی عایق شده بعد از آتش سوزی از هم گسسته نشوند.
پشم سنگ فله ای
پشم سنگ فله ای در سه درجه 1، 2 و 3 و رزین خورده ساخته می شود. پشم سنگ فله را می توان برای عایق کاری بین جداره دیوارهای ساختمان، جدار دودکش ها، منبع اگزوز اتومبیل، دستگاه های صنعتی و برای پر کردن فضاهای فاقد شکل هندسی منظم به کار گرفت.
رول های بدون روکش، با روکش کاغذ کرافت و با روکش آلومینیوم مسلح
این محصول برای سقف های شیروانی، کاذب و کانال هوا کاربرد دارد.
بلانک یا توری
بلانک برای عایق کاری سطوح صاف و منحنی در صنایع، گرماخانه، دیگ های بخار، اگزوز، توربین ها و دودکش های بلند مورد استفاده قرار می گیرد. عمده ترین مصرف کنندگان این نوع عایق صنایع پتروشیمی، پالایشگاه های نفت و گاز، کارخانجات فولادسازی، سیمان و غیره می باشند.
اسلب یا پانل
اسلب در ساختمان به عنوان عایق بین جداره ها به منظور کاهش تلفات انرژی، جلوگیری از عبور صدا، جذب آن و جلوگیری از انتقال ارتعاشات کاربرد دارند.
عایق دور لوله
عایق دور لوله پیش ساخته برای عایق کاری لوله هایی که سیالات سرد و گرم در آن جریان دارد، مورد استفاده قرار می گیرد. این عایق همچنین در سیستم های حرارتی، برودتی و تهویه مطبوع کاربرد دارد.
الیاف معدنی
طبقه بندی الیاف معدنی
از نظر مسائل ایمنی، بهداشت و خواص بیماری زایی، الیاف معدنی به دو گروه عمده تقسیم بندی می شوند:
الیاف معدنی مصنوعی
الیاف معدنی مصنوعی الیافی اند که از سنگ طبیعی، شیشه یا مواد معدنی دیگر طی یک فرآیندی ساخته می شوند. این الیاف مطابق با منبع معدنی شان طبقه بندی می شوند. در سال 1988 الیاف معدنی مصنوعی را مطابق با فرآیند و ابعاد تولید آن ها به چهار گروه اساسی تقسیم بندی شده اند.
الیاف فیلامنت پیوسته : که از شیشه ساخته می شود و میانگین قطر تقریبی 6 الی 15 میکرومتر دارند. پشم عایق که شامل پشم سنگ، پشم سرباره و پشم شیشه می باشد.
پشم عایق: که شامل پشم سنگ، پشم سرباره و پشم شیشه است. پشم سنگ و پشم سرباره از سنگ و سرباره های مذاب ساخته می شوند. قطر اسمی الیاف 2 تا 9 میکرومتر است.
الیاف سرامیکی: شامل الیاف سرامیکی نسوز که گروه بزرگی از انواع مختلف الیاف معدنی را تشکیل می دهند. تحمل حرارتی بالایی دارند و قطر اسمی آن ها بین 1.2 تا 3.5 میکرومتر است.
الیاف با اهدافی خاص: که از شیشه ساخته می شوند و قطر اسمی آن ها 0.1 تا 3 میکرومتر است.
الیاف معدنی مصنوعی به زیرمجموعه معروفی به نام الیاف شیشه ای مصنوعی محدود می شوند. شامل الیافی اند که از شیشه، سنگ طبیعی یا مواد معدنی دیگر ساخته می شوند و مطابق با منبع مواد معدنی شان طبقه بندی می شوند. پشم سنگ، پشم سرباره و پشم شیشه که به ترتیب از سنگ طبیعی، سرباره و شیشه ساخته می شوند.
در آمریکای شمالی پشم سنگ و پشم سرباره اغلب به عنوان پشم معدنی شناخته می شود. در حالی که در اروپا و آسیا اصطلاح پشم معدنی، پشم شیشه را نیز شامل می شود. لغت پشم در حقیقت انبوه الیاف به هم پیچیده است. در حالی که الیاف به طور طبیعی، به صورت ساختار کریستالین شکل می گیرند، بیشتر الیاف معدنی مصنوعی به صورت سیلیکات های بی شکل اند. شبکه های بی شکل از اکسیدهای سیلیس، بروآلومینیوم، اکسیدهای آلکالین، فلزات قلیایی، اکسیدهای دو ظرفیتی آهن و منگنز یا اکسیدهای آمفوتری تشکیل یافته است. برای جلوگیری از گرد و غبار شدن، الیاف معدنی حاوی چسب و روغن هستند. برخی الیاف خاص ممکن است بدون مواد افزودنی تولید شوند.
اولین کارخانه تولید الیاف مصنوعی در جهان در سال 1840 در شهر ولز به منظور تولید پشم سرباره ساخته شد. تا سال ها این روند رشد و ترقی کمی داشته است تا اینکه در سال 1890 با توجه به نیاز جامعه، در مقیاس وسیع تولید پشم سنگ و پشم سرباره در اروپا و ایالات متحده شروع گردید. با مرور زمان و تحولات جهانی در اوایل قرن بیستم این تولیدات فزونی یافتند. با این وجود تولیدات در دهه 1930 به طور وسیع آغاز گردید. استفاده از الیاف معدنی مصنوعی به طور فزاینده به دلیل اهمیت در کاهش هزینه های انرژی و یافتن ماده ای که بتواند به طور ایمن جایگزین آزبست شود افزایش یافت. شرایط تولید در کارخانجات اولیه پشم معدنی خیلی ابتدایی بود، خصوصا این کارخانجاتی که قبل از 1950 کار می کردند. مواد خام مختلفی به کار می رفت به ویژه در صنایع پشم سرباره. روش های ساخت محصول به طور کلی دستی بود، محصولات خیلی ساده بودند و میزان تولید در مراحل اولیه خیلی کم بود. کم کم درجه مکانیزاسیون با پیشرفت فناوری به همراه کاهش تدریجی حمل و نقل دستی افزایش یافت. همراه با تنوع محصولات، میزان تولید نیز افزایش یافت.
فرآیند تولید مستلزم ترکیب سه جزء اساسی است که عبارتند از:
گام اول در فرآیند تولیدی، ذوب مواد معدنی است. مواد خام داخل کوره قرار می گیرد تا دمای 1000 تا 1600 درجه سانتی گراد حرارت می بیند. بعد از آن مواد مذاب از کوره خارج شده و برای تشکیل الیاف به داخل وسایل الیاف ساز ریخته می شود. روش های لیف سازی از کارخانه ای به کارخانه دیگر فرق می کند و به واسطه پیشرفت های فناوری تغییراتی یافته اند. اصولا سه روش الیاف سازی شامل کشیدن مکانیکی، دمیدن با گازهای داغ و سانتریفیوژ کردن است. در صنایع گاهی اوقات ترکیبی از این سه روش یعنی کشیدن دمیدن، سانتریفیوژ کردن دمیدن مورد استفاده قرار می گیرد. پس از اینکه این فرآیندها صورت گرفت، الیاف جمع آوری می شود و بسته به محصول دلخواه، عوامل شیمیایی مختلفی برای شکل دادن فوری الیاف به کار می روند. در بیشتر موارد رزین و روغن برای متراکم نمودن الیاف مورد استفاده قرار می گیرد. به واسطه سانتریفیوژ کردن یا دمیدن یا ترکیبی از هر دو قطرهای متفاوت تشکیل می شود.