سیمان یکی از مصالح بسیار پرکاربرد در انواع پروژه‌‌های عمرانی و ساخت و ساز بوده که از زمان‌‌های بسیار قدیم مورداستفاده قرار گرفته است. افرادی که می‌خواهند با سیمان کار کنند باید مهارت کافی به خصوص برای استفاده از سیمان در ساخت انواع نماهای ساختمانی را داشته باشند. امروزه اشکال بسیار زیبایی با سیمان به عنوان نماهای ساختمان درست می‌کنند که نمایی خارق العاده و چشم نواز ایجاد می‌کند. همچنین از سیمان به عنوان یک چسب اتصال دهنده مصالح دیگر مانند دیوارهای سنگی به آجری استفاده می‌کنند. آگاهی نسبت به نکات مهم و اجرایی سیمان باعث میشود به بهترین نحو از این مصالح برای پروژه مورد نظر استفاده کنیم و بعداً دچار اشکالاتی مانند ترک و ریزش سیمان‌ها نشویم.
pdf نکات اجرایی در سیمانکاری که باید بدانید!
سیمانکاری باغ و حیاط دارای مراحل مختلفی است که یک استادکار باید برای ایجاد زیبایی و نتیجه مطلوب همه آن‌ها را انجام دهد. این مراحل به شکل زیر هستند:
قبل از اینکه بخواهیم سطحی را سیمان بکشیم باید ابتدا کاملاً آن را صاف کنیم. این کار علاوه بر نتیجه بهتر باعث سرعت کار خواهد شد. در این مرحله تمامی برجستگی‌هایی که ممکن است از کارهای قبلی روی دیوار جا مانده باشد باید تمیز شوند.
این کار به وسیله شاقول و ریسمان انجام میشود. استادکار با این روش ضخامت اندود سیمان را یکدست انجام می‌دهد. در نتیجه از شکم زدگی یا تورفتگی کار بعد از اتمام سیمان کشی جلوگیری می‌کند. برای کروم بندی اول ریسمان را روی لبه دیوار آویزان کرده و سپس فاصله بین نخ و دیوار را با سیمان پر می‌کنند. این کار را به فاصله دو متر دو متر انجام می‌دهند تا کل دیوار تکمیل شود. سپس بین هر دو کروم را سیمان کشی می‌کنند.
بعد از خشک شدن کروم‌ها نوبت به سیمان کشی می‌رسد. برای این کار از ماسه نرم یا پودر سنگ، آب و سیمان استفاده میشود. این کار را به دو روش دستی و ماشینی بسته به حجم کار انجام می‌دهند. نسبت این مواد باید حتماً رعایت شود تا ملات خوبی به دست آید. معمولاً سه برابر سیمان، ماسه ریخته می شود. اما مقدار آب با سیمان برابر است.
آستر یک لایه نازک سیمان است. این لایه طوری روی دیوار زده میشود تا تمامی درزها را بپوشاند و سطحی صاف ایجاد کند.
بعد از آسترکشی نوبت به زدن لایه اصلی سیمان است که با توجه به کروم‌ها باید در تمامی نقاط به صورت یکسان زده شود تا نتیجه کار خوب باشد. در نهایت بعد از این کار لیسه کشی انجام میشود تا سطحی یکدست و صاف با سیمان ایجاد گردد. معمولاً لیسه کشی تنها برای نماهایی انجام میشود که قرار است نمای اصلی سیمان باشد.
نماهایی که با سیمان درست میشود تنها شامل نمای سیمان شسته نیست و نماهای مختلفی می‌توان با این مصالح زد که در هنگام اجرای آن ها باید نکاتی را در نظر بگیرید. به همین دلیل در ادامه هر کدام از این موارد را برایتان توضیح می‌دهیم.
برای این نوع نما باید از پوششی با ضخامت 2 سانتیمتر ملات سیمان، خاک سنگ و پودر سنگ استفاده کنید که همگی آن‌ها بعد از مخلوط شدن با استفاده از دستگاه دوغاب پاش روی نمای تخته ماله ای زده میشود. دقت کنید که اگر در این نوع از نما از مصالح درشت دانه استفاده کنید سطحتان بسیار ناهموار میشود که به آن مدل تگرگی می‌گویند، اما در صورتی که از مصالح با دانه بندی ریز استفاده نمایید ناهمواری نما کمتر است که به آن نمای ماهوتی می‌گویند.
برای نمای چکشی از دولایه استفاده می‌کنند. لایه اول شامل آستری به ضخامت 2 سانتیمتر است که از ملات ماسه و سیمان سفید یا سیمان رنگی ساخته میشود. سپس لایه دوم روی آن از ملات موزاییک است که دارای ضخامت 1.5 سانتی متری است. لایه دوم را که با ماله می‌کشند، بندهایی دارد که با شیشه پر میشود و بعد از خشک شدن حالت تیشه‌ای به خود می‌گیرد.
این نوع نماها نیز از دو لایه تشکیل می‌شوند که لایه اول آن‌ها شامل ملات ماسه و سیمان سفید یا سیمان رنگی بوده و ملات دوم همان ملات موزاییک می باشد؛ اما روش انجام کار در آن متفاوت است. برای اجرای نمای آبساب قبل از این که سطح کار کاملاً خشک شود دوباره آن را با آب خیس کرده و با برس‌های خاصی آن را می سابند تا زمانی که مصالح سنگی مشخص شود. اگر این کار به قدری ادامه پیدا کند که سطح نهایی مانند موزاییک صاف و صیقلی شود به آن نمای موزاییک شسته نیز گفته میشود.
البته برخی استادکاران در این روش از آب و اسید نیز استفاده می‌کنند. اگر بخواهند این کار را انجام دهند باید قبل از این که سطح لایه اندود نهایی خودش را بگیرد آب و اسید روی سطوح می‌زنند تا سنگ دانه‌ها به صورت برجسته و درشت دیده شوند و سیمان‌ها حالت فرورفته پیدا کنند. به همین دلیل به آن اندود سیمانی شسته نیز گفته میشود.
اگر بخواهید نمای خراشی کار کنید باید بعد از اینکه لایه اول یعنی آستر را با ملات ماسه و سیمان کار کردید و بعد لایه دوم را با ملات ماسه، پودر سنگ، سیمان و خاک سنگ زدید مقدار کمی مصالح سنگی را با ضخامت 2 سانتی متر روی سطح ماله کشی کنید. در نهایت نیز باید ماله مخصوص این مدل را روی کار بکشید تا حالت خراش روی سطوح ایجاد شود.
نماهای رومی سیمانی که به آن‌ها نماهای کلاسیک نیز گفته میشود سبکی الهام گرفته از معماری‌های کلاسیک و ساختمان‌های روم و یونان باستان هستند. در حال حاضر این طرح‌ها طرفداران بسیار زیادی پیدا کرده است و زیبایی فوق العاده‌ای ایجاد می‌کند؛ اما هزینه این نوع نماها به دلیل مصالح گران قیمت مورد نیازشان بسیار بالاتر از نماهای سیمانی رنگی یا ساده است.
به طور کلی برای اجرای نماهای رومی از سنگ‌هایی مانند سنگ مرمر، تراورتن و گرانیت استفاده می‌کنند. گاهی نیز برای این که نمای رومی ایجاد شود اما هزینه تمام شده نیز کمتر گردد از سنگ سفید ساده هم استفاده می‌کنند؛ اما زمانی که واقعاً نیاز به اجرای نمای رومی با هزینه بسیار کمتر باشد از نماهای رومی سیمانی استفاده میشود. با اینکه نماهای رومی سیمانی زیبایی نماهای رومی سنگی را ندارد اما از نظر هزینه بسیار مقرون به صرفه بوده و به همین دلیل هم محبوب هستند. از این نوع نماها بیشتر برای ساختمان‌های ویلایی استفاده میشود و نیاز به مهارت بالای استادکار و کارگران دارد.
نمای سیمان شسته یکی از متداول‌ترین نماهای مورداستفاده در ساخت نماهای ساختمان در ایران است. نمای سیمان شسته از نماهای اندود به شمار می‌رود؛ یعنی بعد از اینکه سفت کاری بدنه ساختمان انجام شد یک پوشش برای زیبایی کار روی همه دیوارها می‌آید. خوبی این نوع نماهای سیمانی این است که رنگ‌های بسیار متنوعی مانند خاکستری، قرمز، سبز، مشکی و سایر رنگ‌ها را دارد؛ بنابراین به راحتی با هر نوع سلیقه‌ای هماهنگ میشود.
این مواد از سنگ‌های دانه بندی شده که از پودر سنگ و سیمان تشکیل شده اند درست می‌شوند. رنگ‌های معدنی نیز با توجه به رنگ موردنیاز با آن‌ها ترکیب خواهد شد. علت اینکه به این نوع نماها سیمان شسته گفته میشود این است که باید بعد از اتمام کار شسته شوند و این موضوع مهم‌ترین نکته در استفاده از سیمان‌های نما شسته است که زیبایی کار را مشخص می کند.
این نوع نماها در کنار مقاومت بالایی که در برابر شرایط جوی مانند گرما و سرما دارد زیبایی وصف ناپذیری ایجاد می‌کند. برای اجرای این نوع نماها باید لوازم مخصوص کروم گذاری و ژوئن گذاری را داشته باشید. برای این کار ملات ساخته شده با پودر سیمان و سنگ را با ماله و ابزارهای موردنیاز سیمان کاری باید روی سطح مورد نظر بکشید. نکته مهم هنگام کار با این مواد ظرافت و دقت در کشیدن لایه های سیمانی است و فرد انجام دهنده باید کاملاً در کشیدن سیمان ماهر باشد تا آن را به صورت یکدست با ضخامت یکسان روی دیوارها بکشد. شایان ذکر است علاوه بر رنگ‌های معدنی برای زیبایی کار ممکن است از سنگ کریستال، سنگ جوشقان، سنگ های رنگی، سنگ مرمر و موارد دیگر از این دست نیز استفاده شود.
دقت داشته باشید که جنس و رنگ موادی که به عنوان مصالح این نوع نماها استفاده میشود در جذب و دفع نور خورشید و در نتیجه سرد و گرم شدن ساختمان تأثیر به سزایی دارد. در این مورد باید بر اساس ناحیه‌ای که پروژه در آن قرار گرفته است مصالح را انتخاب کنید؛ مثلاً در مناطق گرم نباید از رنگ‌های تیره که نور بیشتری را جذب می‌کنند استفاده شود. همچنین برای افزایش طول عمر مفید ساختمان باید از موادی برای نمای آن استفاده کنید که دوام و ماندگاری بیشتری داشته باشند و در برابر شرایط جوی مثل طوفان، باران و غیره مقاومت کنند.
خوشبختانه اکثر نماهای سیمان شسته هم از نظر مقاومت بسیار مناسب هستند و هم هزینه لازم برای اجرای آن نسبت به سایر نماها بسیار کمتر و مقرون به صرفه است؛ اما وقتی که برای اجرای این نماهای سیمانی لازم است به دلیل نیاز به دقت در هنگام اجرا بیشتر است؛ مثلاً ممکن است در هر روز تنها 10 متر از کار را بتوان انجام داد.
در هنگام اجرای این نوع نماها اول باید زیر کار با ملات ماسه و سیمان معمولی پوشیده شود که به آن آستر هم می‌گویند. سپس سطح دیوار شمشه گیری میشود. بعد دوباره بین شمشه‌ها با ملات ماسه و سیمان پر خواهد شد. در نماهای سیمان شسته باید در طول کار و بعد از آن تا چند روز و روزانه 3 تا 4 بار سطح کار مرطوب شود. اگر این کار انجام نشود ماسه موجود در سیمان پودر شده و با کوچک‌ترین ضربه ای می‌ریزد. همچنین بلافاصله بعد از انجام کار باید کل سطح با یک قلم مو و آب شسته شود تا رنگ زیبای نما مشخص گردد. در این نماها بهتر است 30 سانتیمتر پایین کار با سنگ‌های رگه دار نماکاری شوند تا به دلیل تماس همیشگی با سطح زمین مقاومت بیشتری برای نمای ساختمان ایجاد شود.
استفاده از سیمان سفید معمولی‌ترین و راحت ترین روش برای نماکاری است. در این روش نیز یک لایه آستر کشیده میشود و بعد لایه رویی با پودر سنگ و سیمان سفید زده خواهد شد. در حال حاضر برای بسیاری از ساختمان‌های جدید به دلیل هزینه پایین از این روش استفاده می‌کنند. برای اجرای این کار از ماله‌های پلاستیکی استفاده میشود که ملات سیمانی را با ضخامت 5 الی 10 سانتیمتر روی دیوار می‌زنند. بعد هم قبل از اینکه کار کاملاً خشک شود با ماله‌های نرم یا اسفنجی روی سطح می‌کشند تا سطح آن هموار و صیقلی شود. همزمان با ماساژ ماله‌ها آب نیز پاشیده میشود تا از کنده شدن مواد جلوگیری گردد. آبپاشی باید حداقل تا 3 روز بعد از کار و هر روز 2 الی 3 مرتبه انجام شود تا مقاومت قابل قبولی ایجاد کند.
برای اینکه هر کدام از مدل‌های گفته شده برای سیمان کاری و حتی انجام سیمان کشی ساده را انجام دهیم مانند هر کار ساخت و ساز دیگر نیاز به ابزار داریم. ابزارهایی که برای سیمان کاری نیاز هستند عبارتند از:
سیمان رنگی نوعی از سیمان سفید است که برای تنوع بیشتر با برخی رنگ دانه‌های معدنی رنگ میشود. همان طور که می‌دانید سیمان‌های خام در ایران به صورت طبیعی سفید یا طوسی هستند. از این سیمان‌ها در داخل کار استفاده میشود و در بعضی مواقع اگر بخواهند نمای رنگی ایجاد کنند باید با رنگ‌های معدنی سیمان‌های طوسی و سفید را رنگی کنند. این رنگ دهی باید طوری باشد که در برابر شرایط جوی مقاومت بالایی از خود نشان دهند. امروزه به دلیل تنوع در انواع طرح‌ها و رضایت مشتری بیشتر از سیمان های رنگی استفاده می شود.
این سیمان‌ها برای استفاده در ساختمان مزایای زیادی دارند که برخی از آن ها عبارتند از:
بهترین زمان برای رنگ کردن سیمان‌های خام در مرحله آسیاب کردن کلینر سیمان است. اگر در زمان دیگری این کار را انجام دهید باعث میشود مقاومت بتن کاهش پیدا کند. حدود 56 رنگ را می‌توان با رنگ‌های آبی، زرد، قرمز، سفید، مشکی، نارنجی و قهوه ای تولید کرد. تنها استادکار انجام دهنده باید کمی هنرمند باشد و بداند از چه رنگی چه مقدار اضافه کند تا بهترین رنگ ایجاد شود؛ مثلاً از ترکیب رنگ قرمز و آبی بنفش ایجاد میشود اما میزان ترکیب این دو رنگ بنفش‌های مختلفی را تولید خواهد کرد که در ساخت رنگ مورد نظر بسیار مهم است. همان طور که قبلاً هم گفتیم سیمان خام تنها به رنگ های سفید و طوسی موجود است. پس برای ساخت رنگ های اصلی دیگر از اکسیدهای فلزی مختلف به شکل زیر استفاده می شود:
از سیمان رنگی علاوه بر نما در کارهای دیگر صنعت ساختمان نیز استفاده میشود که به شکل زیر هستند:
سخن آخر
همان طور که ملاحظه کردید استفاده از سیمان در ساخت و ساز به روش‌های مختلفی انجام میشود که برای اجرای هرکدام از آن‌ها نکاتی وجود دارد. اگر این نکات به طور صحیح و دقیق انجام شوند یک کار زیبا و مقاوم خواهیم داشت. در غیر این صورت سطوح ایجاد شده ناصاف و حتی سست می‌شوند که موجب نارضایتی مشتریان و کارفرمایان خواهد شد.