مقاوم سازی سبز یک روش برای تقویت ساختمان های از پیش ساخته شده است که به صورت کامل یا جزئی برای بهبود سطح انرژی زیست محیطی، کاهش مصرف آب و بهبود کیفیت و آسایش در فضای ساختمان از لحاظ نور، صدا و هوای مناسب، اعمال می شود. همه این امکانات در صورتی فراهم می شوند که برای مالکان از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد. سپس به منظور پایداری این امکانات در گذر زمان باید از ساختمان و تجهیزات آن محافظت شود.
روش مقاوم سازی سبز ساختمان یکی از ایده آل ترین گزینه ها برای تقویت پایداری اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ساختمان است؛ زیرا این راهکار نه تنها از زمین ها و جنگل ها محافظت می کند، بلکه باعث تهویه هوا و کاهش پسماندها در محل می شود. همچنین، از نظر اقتصادی و اجتماعی مقاوم سازی سبز باعث صرفه جویی در هزینه و زمان نصب می شود و نسبت به دیگر روش های صرفه جویی، ساده تر است. با مقاوم سازی سبز ساختمان تقریباً 50٪ انرژی در هر متر مربع برای گرمایش صرفه جویی می شود.
طراحی یکپارچه: همانند هر نوع عملیات تقویت ساختمان، مقاوم سازی سبز از استراتژی طراحی یکپارچه استفاده می کند و در این استراتژی، برخلاف استراتژی طراحی آبشار سنتی که معمارها، مهندسان و ساختمان سازان به طور مستقل از یکدیگر به کار می گرفتند، گروه معماران و مهندسان و سرمایه داران برای استفاده از تجربیات هم با هم کار می کنند. بنابراین در صورت مواجه شدن با هر مشکل، آن ها می توانند با در نظر گرفتن همه جنبه های ساختمان، آن مشکل را به راحتی حل کنند. از آنجا که در هنگام طراحی و بازسازی یک ساختمان محدودیت ها بر تمام جنبه های طراحی ساختمان تأثیر می گذارد، استراتژی طراحی یکپارچه برای مقاوم سازی سبز ساختمان ضروری است. این محدودیت ها می تواند مربوط به جهت گیری و هندسه فرم ساختمان موجود، اندازه محل یا الزامات نصب سیستم های مکانیکی موجود و پیشنهادی باشد.
رفتار ساکنان: بسیاری از اقدامات ساختمانی پایدار، مانند عایق بندی یا کنترل نور منفعل هستند و می توانند خودکار باشند. برخی دیگر هم به رفتار ساکنان ساختمان بستگی دارد تا به طور کامل پتانسیل بهره وری انرژی خود را درک کنند. یک سیستم گرمایشی کارآمد، با وجود پنجره های باز در زمستان بازدهی کمی خواهد داشت. مقاوم سازی سبز ساختمان با آموزش ساکنان در ساختمان ها و نصب سیستم های ساختمانی همراه است که به آن ها اطمینان می دهد هرگونه اقدامات صرفه جویی در مصرف انرژی به کاهش هزینه های آن ها کمک می کند. ممکن است آموزش توسط سازندگان سیستم یا تیم طراحی پروژه ارائه شود.
کنترل روشنایی: یکی از رایج ترین شکل های مقاوم سازی سبز ساختمان، کنترل روشنایی به صورت کلی یا جزئی است. به طور کلی، کنترل روشنایی شامل تعویض همه یا بخشی از چراغ های حبابی شکل ساختمان با مدل چراغ های جدیدتر و کارآمدتر می باشد. این همچنین می تواند شامل تغییر وسایل روشنایی و راه حل هایی برای روشنایی فضای باز باشد. در اغلب موارد، لامپ های رشته ای ال ای دی (LED) یک انتخاب مرجع در مقاوم سازی سبز روشنایی است؛ به دلیل اینکه بازدهی آن ها در مقایسه با لامپ های حبابی بسیار افزایش یافته، اما ممکن است از لامپ های کم فشار و انواع دیگر لامپ ها مانند هالیدهای فلزی نیز استفاده شود.
مقاوم سازی HVAC: سیستم گرمایش، تهویه هوا و خنک کننده (HVAC)حدود 50٪ از انرژی مصرفی ساختمان را تشکیل می دهد. کاهش این مقدار می تواند باعث کاهش هزینه و انرژی مصرفی شود و بنابراین یکی دیگر از تمرکزات بسیار مهم در مقاوم سازی سبز ساختمان در نظر گرفته می شود. بررسی فعالیت تجهیزات HVAC لزوماً با راه اندازی مجدد سیستم HVAC برابر نیست. فعالیت سیستم HVAC با گذشت زمان ضعیف تر و ناکارآمدتر می شود. ناکارآمدی حاصل می تواند ناشی از عدم نگهداری کافی یا تغییر در کاربری ساختمان باشد. در نتیجه فعالیت مداوم سیستم HVAC به عنوان راه حلی برای حل مشکلات عملیاتی، بهبود آسایش ساکنان و بهینه سازی مصرف انرژی برای ساختمان های موجود در نظر گرفته می شود. فعالیت مداوم همچنین می تواند به طور قابل توجهی عمر مفید تجهیزات HVAC و کارایی آن را افزایش می دهد.
مقاوم سازی پوشش ساختمان: عایق بندی و عملکرد پوشش ساختمان کلید اصلی عملکرد انرژی در هر ساختمان است. بسیاری از ساختمان های قدیمی و موجود طبق استانداردهای فعلی عایق بندی نشده اند، چه برسد به استانداردهای توصیه شده در بسیاری از منابع مقاوم سازی سبز ساختمان. نتیجه این امر این است که بسیاری از این ساختمان ها انرژی و پول خود را صرف گرم کردن، خنک سازی یا تهویه هوای داخل آن ها می کنند، فقط به این دلیل که انرژی طریق نشتی در پوشش ساختمان یا از طریق پنجره ها با عایق ضعیف به بیرون نفوذ می کنند. در طی بسیاری از مقاوم سازی های سبز، اولین قدم برای بهبود پوشش ساختمان ارزیابی کاستی های فعلی آن است. علاوه بر عایق کاری پوشش ساختمان، می توان با نصب پنل های خورشیدی بر دیوارهای بیرونی و بام ساختمان، انرژی خورشیدی را ذخیره کرد.
مقاوم سازی پنجره ها: پنجره ها یکی دیگر از مکان های متداول برای تمرکز مقاوم سازی سبز هستند و همانند کنترل روشنایی، پنجره ها تأثیر مستقیمی بر مقاوم سازی سبز ساختمان دارند. اندازه و ساختار پنجره های مدرن مانع از هدر رفتن میزان قابل توجه انرژی می شود. بنابراین در عملیات مقاوم سازی سبز با جایگزین کردن پنجره های چند جداره به جای پنجره های تک جداره قدیمی می توان به عایق بندی فضایی کمک کرد.
مقاوم سازی بام سبز: بام سبز که به آن ها اکوروف نیز گفته می شود، دارای مزایای عمده ای از جمله کاهش رواناب طوفان و اثر جزیره گرمایی، افزایش عایق سقف، بهبود آکوستیک ساختمان و تأمین تنوع زیستی است. در هنگام اجرای بام سبز برای مقاوم سازی سبز ساختمان، تعدادی از فاکتورها باید در نظر گرفته شوند. ابتدا باید در مورد نوع بام سبز که می تواند به صورت گسترده یا متمرکز اجرا شود، تصمیم گیری شود. بام های سبز گسترده از یک لایه زیرین نازک برای پوشش گیاهی اغلب کوتاه تر استفاده می شود که برای رشد ریشه ها به فضای کمتری نیاز دارد؛ درحالی‌که بام های سبز متمرکز از یک بستر رشد ضخیم تر برای جای دادن گونه های گیاهی بزرگ تر که فضای بیشتری برای ریشه های آن ها دارند، استفاده می کنند. بسیاری از ساختمان های موجود برای یک بام سبز متمرکز طراحی نشده اند؛ زیرا نمی توانند بار زیادی را تحمل کند. همچنین بام های شیب دار مانع از اجرای بام سبز نمی شود، اما ممکن است هزینه های بیشتری برای نصب و انتخاب محصولات موجود داشته باشد.
دامنه و اثرات مقاوم سازی سبز با توجه به اندازه ساختمان ها و کاربرد آن ها متفاوت است. یکی از مهم ترین ایرادات مربوط به مقاوم سازی سبز هزینه های مالی برای اجرای عملیات آن می باشد. در هنگام مقاوم سازی سبز بهتر است سود و هزینه هر یک از این اجزا را در نظر گرفت تا در مجموع پروژه را جمع بندی کرد. همچنین توجه به این نکته مهم است که مقاوم سازی سبز ساختمان با هدف ذخیره انرژی و کاهش مصرف انرژی، با به حداقل رساندن هزینه انرژی های مصرفی، مانند آب و برق برای ساکنان ساختمان از نظر اقتصادی بسیار مقرون به صرفه در نظر گرفته می شود.
همچنین از دیگر مزایای مقاوم سازی سبز ساختمان می توان به استفاده مجدد از مصالح ساختمانی موجود اشاره کرد. در اکثر موارد برای تقویت ساختمان های موجود، ورود مصالح ساختمانی جدیدی به فضا می تواند باعث ورود آلاینده های مضر به هوای داخلی شود. مقدار، نوع و قرار گرفتن در معرض این آلاینده ها به خود ماده، کاربرد آن و نحوه نصب آن بستگی خواهد داشت. در حالی که مقاوم سازی سبز با روش های سالم تر و پایدارتر از انتشار کربن و فرار هوای مطبوع جلوگیری می کند. به طور کلی اجرای برنامه های مقاوم سازی سبز با مزایایی همچون امنیت انرژی، ایجاد اشتغال، کاهش فقر سوخت، بهداشت و آسایش ساکنان همراه است.
مالکین شرکت ها و سازمان هایی که برای تأمین بودجه پروژه های ساختمان سازی، سرمایه گذاری می کنند و همچنین مستاجرین دولتی به منظور بازدهی بیشتر سرمایه خود متقاضی اجرای عملیات مقاوم سازی سبز ساختمان خواهند بود. به منظور اجرای عملیات مقاوم سازی سبز باید مراحل زیر را انجام داد:
جمع بندی
تأثیرات زیست محیطی ساختمان ها به طور فزاینده ای آشکار شده است. بسیاری از سازمان ها ارزش مقاوم سازی سبز ساختمان و اثربخشی آن در حفظ محیط زیست را تصدیق کرده اند و آن را بخشی از مسئولیت خود می دانند. مطمئناً، برای اینکه یک ساختمان کارایی بهتری داشته باشد، لازم نیست که نوساز باشد. اگرچه با وجود این تعداد ساختمان های موجود و در حال بهره برداری، بهتر است پروژه ای ساختمان سازی کاهش یابد. مقاوم سازی سبز ساختمان ها با حداقل هزینه نتایج اثبات شده را ارائه می دهد. بنابراین با راهکارهایی مانند نصب عایق، پنجره های دوجداره و لامپ های کم مصرف می توان از مصرف زیاد انرژی جلوگیری کرد و با نصب پنل های خورشیدی و اجرای بام سبز به ذخیره انرژی سبز کمک کرد.