
تازه ترین گزارش مرکزآهن به نقل از جی ام کی (GMK Center) در خصوص افزایش کل آلاینده های صنعت فولاد چین نشان می دهد که وضعیت زیست محیطی این صنعت در سال ۲۰۲۴ تصویری دو گانه و قابل تأمل را به نمایش گذاشته است. بر اساس این گزارش، مجموع انتشار آلاینده ها از سوی شرکت های عضو انجمن صنایع فولاد چین در ماه نوامبر نسبت به مدت مشابه سال قبل ۷.۱ درصد افزایش داشته؛ رشدی که در نگاه نخست می تواند نشانه ای از فشار فزاینده فعالیت های صنعتی بر محیط زیست تلقی شود.
با این حال، بررسی جزئی تر آمارها نشان می دهد که همزمان با افزایش کلی انتشار، شدت برخی آلاینده های مهم در گازهای خروجی کاهش یافته است. طبق داده های انجمن، انتشار دی اکسید گوگرد ۱۳.۹ درصد، ذرات معلق ۴.۵ درصد و اکسیدهای نیتروژن ۱۸.۲ درصد کمتر از نوامبر سال گذشته بوده است. این روند بیانگر آن است که بخشی از واحدهای فولادی چین، به ویژه کارخانه های بزرگ تر، سرمایه گذاری هایی را در حوزه بهبود فناوری های کنترلی و فیلتراسیون انجام داده اند؛ اقدامی که می تواند در بلند مدت بر کیفیت هوا اثرگذار باشد.
در بخش انرژی، گزارش ها حاکی از کاهش ۴.۵ درصدی کل مصرف انرژی شرکت های فولادی نسبت به سال قبل است؛ اما نکته مهم آنجاست که مصرف انرژی به ازای هر تن فولاد ۴.۷ درصد افزایش یافته است. این موضوع نشان می دهد کاهش تولید کلی فولاد باعث شده بهره وری انرژی در مقیاس واحد محصول افت کند؛ عاملی که به طور غیر مستقیم می تواند بر هزینه های تولید و حتی نوسانات قیمت آهن در بازارهای داخلی و جهانی اثر بگذارد.
همچنین مصرف برق به ازای هر تن فولاد با رشد ۷.۴ درصدی همراه بوده که بخشی از آن به افزایش استفاده از تجهیزات برقی و فرآیندهای کم کربن نسبت داده می شود. در همین راستا، تولید انرژی پاک در صنعت فولاد چین جهش قابل توجهی داشته است؛ به طوری که تولید برق بادی ۵۸۴ درصد و برق خورشیدی ۷۶.۸ درصد افزایش یافته و مجموع انرژی های تجدیدپذیر مورد استفاده در این صنعت رشدی ۷۷.۹ درصدی را ثبت کرده است. البته لازم به ذکر است که با وجود رشد قابل توجه انرژی های تجدیدپذیر، افزایش انتشار کل آلاینده ها در صنعت فولاد چین همچنان ادامه دارد؛ وضعیتی که از نگاه بسیاری از تحلیلگران، نه به معنای شکست فناوری های سبز، بلکه نشانه ای از ناکامی جهانی در انرژی سبز در جبران اثرات زیست محیطی صنایع سنگین است.
در حوزه منابع آبی نیز مصرف آب به ازای هر تن فولاد ۱۰.۶ درصد افزایش یافته و به ۲.۵۷ متر مکعب رسیده، هر چند نرخ بازیافت آب در سطح بالای ۹۸.۵ درصد ثابت مانده است. این آمار نشان می دهد مدیریت آب همچنان یکی از نقاط قوت فولادسازان چینی محسوب می شود.
همچنین طبق داده های تکمیلی منتشر شده از سوی انجمن صنایع فولاد چین، میزان انتشار پساب صنعتی شرکت های عضو در ماه نوامبر نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۷.۴ درصد افزایش داشته است؛ موضوعی که در کنار رشد مصرف آب به ازای هر تن فولاد، نشان می دهد اگر چه نرخ بازیافت آب همچنان در سطح بالای ۹۸.۵ درصد حفظ شده، اما فشار بر منابع آبی و حجم آلاینده های مایع در صنعت فولاد چین رو به افزایش است. این شاخص می تواند به عنوان یکی از چالش های کمتر دیده شده زیست محیطی در صنایع سنگین مطرح شود و در آینده، سیاست گذاری های سخت گیرانه تری را در حوزه مدیریت پساب و استانداردهای زیست محیطی به دنبال داشته باشد.
در مجموع سال ۲۰۲۴، کل انتشار آلاینده ها در صنعت فولاد چین نسبت به سال ۲۰۲۳ حدود ۴.۱ درصد افزایش یافته است. دلیل اصلی این روند، افزایش سهم بهره برداری از کوره های بلند در مقایسه با کوره های قوس الکتریکی بوده؛ آن هم در شرایطی که تولید سالانه فولاد کاهش یافته است. این تغییر ساختار تولید می تواند پیامدهایی برای بازار مقاطع سنگین از جمله قیمت تیرآهن در ماه های آینده داشته باشد.
با توجه به روندهای کنونی، آیا سیاست های زیست محیطی و تغییر ساختار تولید در صنعت فولاد چین می تواند در عمل به کاهش پایدار آلاینده ها منجر شود؟
منبع: GMK Center
