روش قالب تونلی یکی از روش‌های ساختمان سازی در سازه‌هایی با اسکلت بتنی است که به تازگی در بین متخصصین این صنعت رایج شده است. ترفند قالب تونلی را می‌توان یکی از بهترین روشها در صنعت ساخت و ساز صنعتی به شمار آورد. در این مقاله به طور مختصر راجع به قالب بتن صحبت می‌‌کنیم و به معرفی اجزای تشکیل دهنده آن پرداخته و در آخر به توضیح و تبیین نحوه اجرای روش قالب تونلی می‌پردازیم.
در ساختمان‌سازی به روش قالب تونلی، سقف و دیوارها به صورت پیوسته هستند، بصورت همزمان قالب‌گذاری می‌شوند و بعد عملیات بتن‌ریزی انجام میشود. از مزایای روش فوق این است که در روش قالب تونلی چون دیوارها و سقف به هم پیوسته هستند، اتصال مناسب و یکپارچه‌ای حاصل میشود و همین امر منجر میشود که سازه در مقابل زلزله مقاومت بیشتری از خود نشان دهد. از دیگر مزایای روش قالب تونلی در صنعت ساختمان سازی، افزایش کیفیت سازه، افزایش ایمنی کارکنان و ساکنین، کاهش هزينه و کاهش زمان ساخت و ساز است.
اجزای تشکیل دهنده قالب تونلی عبارتند از:
نکته جالب توجه این است که به راحتی می‌توان اجزای تشکیل دهنده قالب تونلی را چندین بار به تعداد دفعات بسیار بالا (تا حدود هزار مرتبه) استفاده کرد ولی باید توجه داشت که باید در حفظ و نگهداری این اجزا و قطعات دقت لازم به عمل آید. همین خصوصیت باعث میشود که هزینه ساخت ساختمان‌ها پایین بیاید.
برای اجرای روش قالب تونلی، مراحل و نکاتی وجود دارد که به توضیح آنها در ذیل پرداخته میشود:
برای این روش نیز مانند دیگر روشها، مراحل فونداسیون اجرا میشود و در محل اجرای دیوارهای بتنی، آرماتورهای انتظار قرار داده می‌شوند. برای طبقات پارکینگ و طبقه اول، جهت حرکت راحت‌تر چرخ‌‌های قالب، روی فونداسیون محل‌‌هایی با بتن می‌‌سازند تا چرخ‌‌های قالب روی آنها حرکت کنند. ولی برای طبقات بعدی، قالب روی قسمت‌های بتنیِ سقفِ طبقه پایین، حرکت میکند.
در اجرای روش قالب تونلی برای این که عملیات قالب‌بندی و به تبع آن عملیات قالب برداری بهتر و سریع‌تر انجام شود از قطعاتی به نام رامکا (پاشنه بتن) استفاده میشود. رامکا در اصل، قالب‌هایی بتنی و نواری شکل است که ارتفاع 10 سانتی‌متر و طول و عرض متناسب با سازه مورد نظر را دارد و در محل دیوار در راستای دیوارها، فونداسیون همه طبقات کار گذاشته میشود.
در این مرحله، طبق نقشه‌‌های اجرایی ساختمان، آرماتوربندی را در شبکه‌های افقی و عمودی انجام می‌دهند و در همین حین قوطی‌های برق برای نصب پریزها و کلیدها در سر جای خود قرار می‌گیرند، لوله کشی‌های مورد نیاز انجام میشود و محل بازشوها نیز مشخص می‌گردد. تمامی لولههای برق از داخل دیوارها و سقف‌ها عبور داده می‌شوند و از محل بازشوها به مسیر خود ادامه خواهند داد.
در مرحله بعد از اجرای روش قالب تونلی، قالبها را با استفاده از تاور و یا توسط نیروی انسانی به محل مناسب خود انتقال می‌دهند و در دو طرف رامکاها قرار داده و ارتفاعشان تنظیم میکنند. ارتفاع قالبها را با کمک چک لاین، تعیین و اندازهگیری میکنند.
چک لاین‌ها یا خطوط کنترل، خطوطی هستند که نقشه بردار آنها را با استفاده از رشته‌‌های ریسمانی رنگی، ایجاد میکند تا با استفاده از آنها بتوان ارتفاع قالب تونلی، محل قرارگیری پریزهای برق و غیره را اندازهگیری کرد. در مرحله بعد مهره‌‌ها، مخروطی‌ها و بولت‌ها در سر جای خود قرار می‌گیرند.
بولت‌ها یا اسپیسرها در واقع برای تثبیت فاصله بین قالب‌های دیوار استفاده می‌شوند. برای اینکه سقف بتنی توانایی پیدا کند، وزن حاصل از سنگینی خود را تحمل کند و اصطلاحا شکم نیندازد با استفاده از جک‌های مورب به سقف قالب تونلی، خیز منفی به سمت بالا داده میشود.
این کار در واقع یک نوع اقدام پیشگیرانه است. باید به این نکته توجه داشت که اگر قبل از اجرای کار، میزان این شیب توسط متخصصین مشخص نشده باشد، باید شیب را در حین اجرا به صورت پیش‌فرض یک سانتی‌متر در نظر گرفت.
برای اینکه وجود آرماتورها مانع از متراکم کردن بتن نشود، باید از بتن روان استفاده کرد، اما نکته اینجاست بتنی که قابلیت روان بودن بالایی دارد، بالطبع مقاومت کمتری نسبت به سایر بتن‌ها دارد. به همین دلیل برای اجرای روش قالب تونلی از بهترین و مرغوب‌ترین بتن‌ها به علاوه مواد فوق روان کننده استفاده میکنند. هزینه این مورد بالاست اما کارایی خوبی دارد.
بتن‌ریزی در اجرای این شیوه باید برای سقف و دیوار به صورت یکپارچه و همزمان انجام شود. بعد از بتن‌ریزی حداقل 12 ساعت باید صبر کرد و قالبها در زیر بتن باقی بمانند. بعد از پایان یافتن 12 ساعت، عملیات قالب برداری انجام میشود و وقتی تمام قالبها برداشته شد، جک‌ها را طبق معیارها و اندازه‌‌هایی که در آیین‌‌نامه مهندسی بیان شده است در محل‌‌های مناسب خود قرار می‌دهند.
در این روش باید بتن‌ریزی به صورت مستمر و پشت سر هم انجام شود به گونه‌ای که قبل از اینکه لایه قبلی خشک شود، باید لایه جدید از بتن را بریزند تا لایه‌‌ها به خوبی به هم پیوسته شوند و صفحات ضعیف ایجاد نشود. نکته دیگری که باید به آن توجه داشت این است که وقتی می‌خواهیم بتن اضافی را از روی سقف برداریم باید از پارو استفاده کنیم تا لولههای برق آسیب نبینند.
جمع بندی
روش قالب تونلی با اینکه مدت زیادی نیست که در کشور ایران اجرا میشود به دلیل داشتن محاسن و مزایای زیاد مورد استقبال مهندسان و متخصصین صنعت ساختمان سازی و ساخت سازه‌ها قرار گرفته است. در این سیستم و روش ساخت سازه‌ها، چون دیوارها و سقف به صورت همزمان ساخته می شوند، سرعت اجرایی بالایی دارد و چون درز اجرایی در این حالت ایجاد نمی شود، اتصال سقف به دیوار به صورت کاملاً صحیح انجام می‌گیرد.
این سیستم مزایای منحصر به فرد زیادی دارد که کاهش هزینه‌های اقتصادی، افزایش فضای مفید ساختمان با کاهش ضخامت جداره‌‌ها، کاهش هدر رفتن مصالح، افزایش ایمنی محل انجام پروژه و در نتیجه افزایش ایمنی کارکنان پروژه و غیره از جمله مزیت‌های استفاده از این سیستم هستند. امروزه بیشتر از روش قالب تونلی برای ساخت پروژه‌‌های عظیم مانند برج سازی، شهرک سازی و غیره استفاده میکنند.
سوالات شما
در روش قالب تونلی، استفاده از میلگرد در سازه به حداقل رسیده و وزن ساختمان بالا نمی‌رود، در برابر آتش‌سوزی مقاومت بهتری از خود نشان می‌دهد، نخاله کمتری تولید میکند و سرعت کار بالاست.
تامین قطعات، حمل و نقل آنها به محل پروژه و استفاده از ماشین آلات همراه با نیروی انسانی، می‌تواند هزینه‌بر باشد. برای استفاده از این روش، باید به فکر فضای مناسبی باشید؛ زیرا تجهیزات فضای بسیار بزرگی را اشغال میکنند. اصلاح یا تغییر پس از اتمام بتن‌ریزی محدودیت‌های خاص خود را دارد.
بله؛ ۵ نوع قالب برای بتن‌ریزی فونداسیون، دیوار، سقف، راه‌پله و پیش قالب در و پنجره در سه نوع مختلف با اسامی TRTF، ERTF و MKTF طراحی و ساخته می‌شوند.