بتن در کنار میلگرد ، یکی از مصالح ساختمانی پرکاربرد است که از آن در ساخت و اجرای بسیاری از سازه ها استفاده می شود. در بیشتر پروژه های ساختمانی، برای کنترل کیفیت بتن نیاز است که آزمایش هایی بر روی آن انجام شود تا از استاندارد بودن میزان مقاومت بتن اطمینان حاصل کنیم. بعضی آزمایش ها قبل از سفت شدن بتن بر روی مصالح تشکیل دهنده آن و بعضی دیگر از آزمایش ها پس از سفت شدن بتن انجام می شود. تست کرگیری بتن یکی از آزمایش های مهم است که پس از سفت شدن بتن بر روی آن انجام می شود. در این مقاله قصد داریم با تست کرگیری بتن و اصول آن بیشتر آشنا شویم.
pdf آموزش دستورالعمل تست کرگیری یا مغزه گیری بتن
مقاومت و دوام بتن از ویژگی های قابل توجه در آن است و کیفیت بتن به این دو ویژگی مهم بستگی دارد. بسیاری از ناظران و کارفرمایان پروژه های ساختمانی، برای اطمینان از کیفیت بتن مصرفی در پروژه های خود از تأمین کنندگان و کارخانجات سازنده بتن در خواست می کنند تا آزمایشات استاندارد را بر روی بتن انجام داده و نتایج را در اختیار مهندسان آنها قرار دهند. یکی از ویژگی های اجرایی بتن این است که زمان گیرش مشخصی دارد و پس از مخلوط شدن اجزای تشکیل دهنده آن یعنی سیمان، آب و سنگدانه ها فقط تا مدت چند ساعت به صورت سیال باقی می ماند و پس از طی شدن این زمان مشخص سفت می شود.
بتن قبل از سفت شدن را بتن تازه و بتن پس از سفت شدن را بتن سخت می نامند. بر همین اساس آزمایشاتی که بر روی بتن انجام می شود نیز به دو گروه آزمایشات بتن تازه و آزمایشات بتن سخت تقسیم می شوند. آزمایشات بتن تازه شامل آزمایش دانه بندی، آزمایش گیرش سیمان، غلظت خمیر نرمال، اندازه گیری چگالی بتن تازه، آزمایش اسلامپ، آزمایش یکنواختی و نمونه برداری مکعبی و استوانه ای است. عمده ترین آزمایشات بتن سخت شامل آزمایش جذب آب، آزمایش نفوذپذیری، آزمایش مقاومت فشاری، آزمایش مقاومت کششی و آزمایش مقاومت خمشی می باشد.
نکته قابل توجه در این است که برای اندازه گیری انواع مقاومت های فشاری، کششی و خمشی بتن، معمولاً قبل از سخت شدن بتن، نمونه گیری داخل قالب های مکعبی و استوانه ای با ابعاد مختلف انجام می شود. اما وقتی بتن در سازه اجرا شود، دیگر امکان قالب گیری از بتن سخت شده در داخل قالب ها وجود ندارد. در این شرایط بایستی از تست کرگیری بتن استفاده کرد. تست کرگیری بتن روشی برای نمونه برداری برجا از بتن اجرا شده در سازه می باشد.
تست کرگیری بتن، یک روش رایج نیمه مخرب برای نمونه برداری از بتن سخت است که به وسیله آن می توان مقاومت سازه بتنی را برآورد نمود. علاوه بر آن می توان بررسی های چشمی و میکروسکوپی دقیق تری از بتن به کار رفته در سازه را به کمک تست کرگیری بتن انجام داد. این تست، در سراسر جهان به عنوان یک روش قابل قبول برای تعیین مقاومت و کیفیت بتن در سازه شناخته شده است. در تست کرگیری بتن، به کمک دستگاه کرگیری، نمونه های استوانه ای شکل به تعداد و ابعاد مختلف از بتن سخت، تهیه می شود. معمولاً مهندسان عمران از این تست در موارد ضروری که نیاز به مطالعات حساس بر روی بتن باشد و امکان برآورد مقاومت با روش های دیگر وجود نداشته باشد؛ استفاده می کنند. برای انجام تست کرگیری بتن، ابتدا باید تعیین کرد که مغزه ها از کدام قسمت سازه نمونه برداری شوند و این مغزه ها چه ابعادی داشته باشند. از سوی دیگر باید مشخص شود که چه تعداد نمونه از محل بتن ریزی، مغزه گیری شود.
نقاط دقیق و مناسب برای انجام تست کرگیری بتن، ابعاد و تعداد مغزه های تهیه شده، با توجه به محل مورد مطالعه در سازه و هدف کرگیری توسط مهندس مسئول پروژه تعیین می شود. پس از تعیین مشخصات مورد نیاز برای انجام تست کرگیری بتن باید دستگاه کرگیری به همراه تیم انجام دهنده به محل پروژه انتقال داده شوند. پس از انجام تنظیمات ابتدایی، دستگاه کرگیری بتن در محل نمونه برداری مستقر شده و اپراتور شروع به مغزه گیری می کند. پس از انجام تست کرگیری بتن، مغزه های کرگیری شده به محل عمل آوری که دارای رطوبت و درجه استاندارد معین است؛ منتقل شده و تا مدت زمان آزمایش در این شرایط استاندارد نگهداری می شود. طبق استانداردهای بین المللی بهتر است نمونه ها قبل از آزمایش، در آب با دمای 24 تا 30 درجه سانتی گراد نگهداری شوند. پس از رسیدن نمونه های مغزه گیری شده به سن استاندارد، نمونه ها در دستگاه قرار گرفته و مورد آزمایش قرار می گیرند سپس نتایج آزمایش ثبت و گزارش آن اعلام می شود.
به طور کلی در گزارش تست کرگیری بتن موارد ذیل قید می شود:
استانداردهای مرتبط با تست کرگیری بتن، الزاماتی را تعیین کرده اند که برای انجام دقیق و موفقیت آمیز تست کرگیری بتن بایستی در حین انجام آزمون و قبل و بعد از آن رعایت شود. مهم ترین این الزامات شامل موارد ذیل است:
فرض کنید یک مهندس ناظر برای ساخت بخشی از ساختمان، به یک کارخانه درخواست داده که بتن با رده مقاومتی 35 مگاپاسکال به پروژه ارسال کنند. پس از ارسال بتن و اجرای بتن ریزی، مهندس ناظر بر اساس نتایج آزمایشگاهی متوجه می شود که بتن استفاده شده در محل پروژه مقاومتی کمتر از 35 مگاپاسکال دارد. در این حالت، مهندس ناظر می تواند درخواست تست کرگیری بتن داده و پس از مشخص شدن نتیجه تست، درباره تخریب یا مقاوم سازی سازه تصمیم گیری خواهد شد.
مثال فوق یکی از کاربردهای تست کرگیری بتن بود که البته رایج ترین کاربرد آن نیز است. با وجود اینکه، از تست کرگیری بتن عمدتاً برای تعیین مقاومت فشاری بتن اجرا شده در موارد منجر به شکایت مشتری استفاده می شود؛ ولیکن کاربردهای دیگری نیز دارد که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. سایر کاربردهای تست کرگیری بتن شامل موارد ذیل است:
تست کرگیری بتن از آن جهت حائز اهمیت است که امکان مطالعات چند منظوره بر روی ساختار داخلی بتن را فراهم می کند. چون همانطور که در بخش های قبلی نیز اشاره شد، بتن پس از سخت شدن تبدیل به یک ماده کاملاً صلب می شود و دسترسی مستقیم به ساختار داخلی آن وجود ندارد. در حالی که به کمک تست کرگیری بتن می توان مغزه هایی در ابعاد مختلف تهیه کرد که تعدادی از آنها برای اندازه گیری مقاومت فشاری و مابقی برای آنالیز ترک، توزیع دانه بندی، طرح اختلاط، نفوذ پذیری و … استفاده می شود.
یکی دیگر از مزایای تست کرگیری بتن، تنوع در قطر مغزه ها می باشد. به کمک مته های دستگاه کرگیری می توان نمونه های استوانه ای با ابعاد مختلف قطر و طول تهیه کرد. این ویژگی از آن جهت حائز اهمیت است که در استانداردهای مربوط به بتن برای انجام آزمون های مختلف از قبیل مقاومت، جذب آب، نفوذ پذیری و … نیاز به تهیه نمونه هایی با قطر و ارتفاع متفاوت است.
تست کرگیری بتن جزء آن دسته از آزمایش هایی است که به تعداد دفعات کمتری نسبت به آزمایشات دیگر استفاده می شود. دلیل استقبال کمتر از تست کرگیری بتن نسبت به سایر آزمایشات بتن معایب زیر می باشد:
جمع بندی
تست کرگیری بتن یکی از آزمایش های مورد استفاده پس از سخت شدن بتن است. به کمک تست کرگیری بتن می توان مقاومت فشاری بتن اجرا شده در سازه را اندازه گیری کرد. البته علاوه بر مقاومت فشاری می توان ویژگی های دیگری از قبیل جذب کلرید، عمق کربناته شدن، آنالیز ترک و توزیع دانه بندی را نیز در بتن مطالعه کرد. مهم ترین مرحله در تست کرگیری بتن، مغزه گیری نمونه ها می باشد که توسط دستگاه کرگیری انجام می گردد و بسیار هزینه بر و زمانبر است.
جهت استعلام قیمت میلگرد با مرکزآهن تماس بگیرید.
