برای بسیاری از افراد پیش آمده که در آپارتمان یا خانه‌های خود با ترک روی سقف و دیوارها مواجه شده باشند! این ترکها که با عمق متفاوت بوجود می‌آیند هر کدام نام مخصوص و دلیل خاصی دارند. در این مطلب ما شما را به طور دقیق با انواع ترک در ساختمان، دیوار و سقف آشنا خواهیم کرد و دلیل این اتفاقات را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد. همچنین برای اطلاع از قیمت میلگرد به صورت آنلاین به سایت مرکزآهن مراجعه کنید.
به طول کلی سازه‌هایی که با بتن ساخته می‌شوند در صورت برخورد با کشش، ضعف بالایی از خود نشان داده و مشکلاتی از جمله نشست‌های نامتوازن، ریزش و غیره ایجاد میشود. ترک در سازه به دلیل تنش‌های کششی زیاد و مقاومت کششیِ ایجاد شده در جسم رخ می‌دهد. حال قصد داریم ترک‌های ساختمانی و دلایل پیداش آن را با هم بررسی کنیم. برای اطلاع بیشتر در خصوص صدای ترک در ساختمان ویدیو زیر از تیم مرکزآهن برای شما تهیه شده است.
ترک زنده یعنی ضخامت ترک به مرور زیاد میشود اما ترک‌های مرده به این شکل نیستند. در مواجه با ترک‌های زنده، اول باید جلوی رشد آن‌ها را گرفت و بعد به ترمیم و مقاوم سازی پرداخت؛ در نتیجه تا وقتی ترک زنده در دیوارهای حمال یا باربر به وجود نیامده است، هیچ خطری شما را تهدید نمی‌کند.
برای تشخیص ترک زنده یا مرده کافیست یک تکه شیشه را با گچ زنده روی ترک بچسبانید، اگه بعد از مدتی مشاهده کردید، شیشه از گچ دیوار جدا میشود و یا شیشه شکسته است، کمی نگران کننده است. ترکها آرام آرام رشد می‌‌کنند، پس برای تست آن باید صبور باشید. به طور کلی، زمانی که ترک مویی یا ریز، ایجاد میشود، با خالی كردن اطراف آن و با كشته كشی و كشیدن پنبه آب روی سطوح، ترکها گرفته شده و برای نقاشی آماده‌اند.
یکی از دلایل ایجاد صدای ناهنجار می‌تواند انقباض و انبساط مصالح بکار رفته در ساختمان خصوصا یونولیت باشد که جای نگرانی نیست. اما به غیر از انقباض و انبساط مصالح، باید چند موضوع دیگر را نیز در نظر داشت:
بعد از تشخیص موضوع، بعضا توصیه میشود در سقف از رابیتس تخت استفاده کنید و دوباره روی آن را گچ کاری کنید.
ترک‌های ساختمانی در دو نوع کلی، با منشاء سازه‌ای و منشاء غیرسازه‌ای بوجود می‌آیند که در ادامه به توضیح هرکدام از این موارد پرداخته‌ایم. ترک سازه‌ای به دلیل تغییرات بوجود آمده در موقعیت اجرای ساختمان رخ می‌دهند؛ ترک غیر سازه‌ای، حاصل فعل و انفعالات حرارتی یا ایجاد جابه‌جایی در اجزای غیرسازه‌ای است.
به این نکته دقت داشته باشید که ترک دیوار خطرناک ایجاد شده در هر ساختمان، می‌تواند معرف ضعف در ظرفیت باربری اسکلت ساختمان و استحکام آن باشد. حتی ممکن است در اثر عواملی مانند نشست بوده و نشان دهنده شرایط خطرناک ساختمان باشد اما در بیشتر موارد، علل پیدایش ترکها که ظاهر نامطلوبی هم دارند از نظر ایستایی ساختمان خطرناک نبوده و منشاء غیر از نشست دارند.
حال که ترک‌هایی با منشاء سازه‌ای را با هم بررسی کردیم، می‌خواهیم هر یک را به طور دقیق‌تر توضیح بدهیم. این اطلاعات به شما کمک می‌کند ترک سازه را بیشتر شناخته و راحت‌تر به دلیل ایجاد هر ترک پی ببرید.
از نظر شکل ظاهری ترک‌های ساختمان را میتوان به 4 دسته زیر تقسیم کرد:
با توجه به عمق و عرض ایجاد شده توسط ترک ساختمان، سه دسته زیر ارائه میشود:
ترک‌هایی که در راستای افق و در طول دیوار ایجاد می‌شوند و معمولا به چند دلیل عمده به وجود می‌آیند:
نمونه ترک‌های خمشی بر روی تیر بتنی بنابر دلایلی از قبیل ضعف در طراحی، عدم اعمال خیز منفی شمع‌ها در زمان اجرای سقف و یا عدم کیفیت مناسب تن سقف و ...
تغییر شکل قاب‌های بتنی در زلزله‌های حتی کوچک، باعث جداشدگی دیوارهای غیر سازه‌ای از تیر در محل اتصالشان در تراز سقف میشود، که در صورت استفاده از نماهایی با ضخامت کم، همانند نمای سیمانی، این گسستگی به صورت ترک افقی در دو امتداد نما پدیدار میشود.
هنگامی که عمق یا عرض این ترکها زیاد یا در اعضای دیگر سازه همچون سقف، کف و سایر قسمت‌ها و سنگ قرنیز ادامه داشته باشند به دلیل اینکه ترکها در اثر نشست و از نوع سازه‌ای هستند، اهمیت زیادی دارند، علل ایجاد ترک نشست در ساختمان شامل موارد زیر است:
به طور کلی علل ایجاد ترک عمودی بر روی ستون بتنی می‌تواند یکی از دلایل زیر باشد:
واکنش قلیایی سنگدانه: در بتن، سنگدانه‌ها تحت تاثیر یک محیط قلیایی قرار دارند. برخی فازهای کانی که معمولا در شرایط محیطی عادی پایدار هستند، در این محیط واکنش شیمیایی نشان داده که به این نوع واکنش‌ها، واکنش‌های قلیایی سنگدانه گفته میشود. دو نوع واکنش قلیایی سنگدانه وجود دارد:
این واکنش سبب انبساط بتن شده و در نهایت منجر به ترک خوردگی، کاهش ایمنی و کاهش عمر آن خواهد شد. نوع ترک‌های این واکنش به صورت چند ضلعی است.
ترک‌های خطرناک در ساختمان که معمولا زاویه 45 درجه، نسبت به راستای افق دارند، به ترک‌های مورب معروف هستند. این ترکها اغلب در اثر نشست موضعی خاک، زیر پی نواری یا پی منفرد و ستون مربوطه و یا بالاآمدگی خاک زیر پی ایجاد شده و چنانچه عرض آن بیشتر از 2-3 mm شود و یا مقدارش ثابت نماند، بسیار حائز اهمیت و خطرناک‌اند.
نکته مهم: روش مشخص کردن محل نشست از روی خطوط ترک به این صورت است که عمود بر راستای ترک یک فلش فرضی ترسیم میکنیم که نوک این فلش، اشاره به راستای نشست خاک و یا ستون مورد نظر دارد.
در مدل پلکانی که جز ترک‌های مورب است، ترک خطوط عمودی و افقی بین بلوک‌ها را به علت ضعف ملات و ناهمگن بودن مصالح اتصال طی می‌کند و علت اصلی آن نشست خاک در زیر ساختمان است. نمونه ترک مورب و شکست برشی در محل اتصال تیر به ستون (ضعف وصله در کنسول)
ترک های ایجاد شده بعد از زلزله
ترک‌های ناشی از دریفت طبقات حاصل از حرکات رفت و برگشتی زلزله به دلیل اعمال تنش کششی بیش از ظرفیت کششی دیوار در نتیجه جابجایی قسمت فوقانی ایجاد میشود، بعد از جابجایی، شکل مستطیلی قاب به متوازی الاضلاع تبدیل شده و این افزایش طول قطر، تولید تنش کششی و در نتیجه ترک می‌نماید.
ترک های ایجاد شده در کف ها
انواع عمیق آن در نتیجه نشست پی، نمایان می‌شوند و بسیار خطرناک هستند، گاهی در اثر انقباض و انبساط‌های سطحی سرامیک و کاشی کف رخ می‌دهد که در این صورت نگرانی زیادی وجود ندارد.
ترک سنج ها: توصیه میشود عرض ترکها در صورت پیدایش بر روی دیوارها و یا قبل از آغاز عملیات تخریب با استفاده از گیج‌های مخصوص و یا کولیس و حتی متر اندازه گیری، یادداشت و پایش شود تا بعدا در طول عملیات ساخت و ساز به راحتی قابل کنترل و قیاس باشند.
بهترین راه کاهش ترک در ملک‌های قدیمی
ارائه راهکار اجرایی، جهت کاهش اثرات ترک به وجود آمده بر ملک قدیمی همسایه: در ساختمان‌هایی با طبقات منفی، اجرای دیوار حایل و در ساختمان‌های بدون ترازهای منفی، برش خاک و حذف زاویه برشی خاک در مرز دو ساختمان یا استفاده از فوم 7 سانتی جهت جداسازی پی‌ها است.