ورق گالوانیزه نوعی فولاد است که با استفاده از روی (Zn)، بدنه آن گالوانیزه شده است. به فرآیند اعمال روی بر سطح ورق فولادی، (گالوانیزه کردن) می‌گویند. این عمل موجب می‌شود ورق فولادی از خوردگی یا زنگ‌زدگی در امان بماند. خرید ورق گالوانیزه از درب کارخانه، بنگاه‌های فروش سنتی، بورس کالا و شرکت‌های بازرگانی امکان‌پذیر است. در هنگام خرید باید به کیفیت، هدف از خرید و شرکت تأمین‌کننده محصول دقت کرد.
اگر قصد خرید ورق فولادی گالوانیزه را دارید، قبل از آن باید به یکسری نکات توجه کنید. یکی از عواملی که باید سنجیده شود، مقاومت در برابر خوردگی است. عاملی به نام (Spangle) یا گل ورق گالوانیزه بر این میزان تأثیر میگذارد. هنگامی که عناصر آلیاژی خاصی به روی (Zn) اضافه شوند یا به‌عنوان ناخالصی وجود داشته باشند، گل ورق به وجود میآید که بر ظاهر آن تأثیر میگذارد.
عواملی که بر اندازه گل ورق گالوانیزه تأثیر می‌گذارند، عبارت‌اند از:
گل‌های سطح ورق‌های فولادی گالوانیزه از لحاظ اندازه به سه دسته تقسیم می‌شوند:
در قدیم که ناخالصی‌های روی بسیار زیاد بودند، ورق‌های فولادی گالوانیزه همیشه گل درشت بودند. اما بعدها مشخص شد خارج‌کردن این ناخالصی‌ها نه‌تنها مقاومت ورق‌ها را بالاتر می‌برند؛ بلکه برای محیط‌زیست هم کم‌خطرتر هستند. ورق‌های گل‌دار اغلب برای مصارف عمومی و صنعت ساختمان به کار میروند. در حالی‌که ورق‌های گل ریز یا بدون گل، برای تولید صنایع لوازم خانگی و خودرو بهتر هستند.
جهت خرید ورق گالوانیزه باید انواع آن ها را بررسی کنیم. این محصولات بر اساس روش پوشش آهن و فولاد توسط روی (Zn)، تقسیم می‌شوند. دو روش معمول عبارت‌اند از:
در این روش، سطح فولاد به شکل مناسب تمیز می‌شود و سپس در حوضچه‌های روی مذاب غوطه‌ور خواهد شد. پوشش ایجاد شده روی سطح فلز در این فرآیند، ضخیم است. در طی انجام فرآیند، ساختار چندلایه‌ای از آلیاژهای فولاد و روی بین سطح داخلی پوشش روی تشکیل می‌شوند. این لایه‌های میانی، سخت و شکننده هستند و در صورت خم‌شدن فولاد ممکن است پوسته‌پوسته شوند.
در این روش، فولاد در یک محلول الکترولیت سولفات روی یا سیانید غوطه‌ور می‌شود. در اثر واکنش الکترولیتی، یک‌لایه پوششی از روی خالص روی سطح فولاد رسوب می‌کند. امکان کنترل دقیق میزان ضخامت لایه پوششی، از مزایای این تکنیک است.
فولادهای گالوانیزه گرم به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی، در پروژه‌های انرژی خورشیدی محبوب هستند. همچنین این ورق‌ها با محیط‌زیست سازگاری دارند؛ زیرا گازهای گلخانه‌ای منتشر نمی‌کنند. در صنعت خودروسازی، ساخت‌وساز، صنعت مخابرات و بسیاری دیگر از صنایع، از این ورق‌های مقاوم استفاده می‌شود.
به‌طورکلی، ورق‌های فلزی را می‌توان با ضخامت 0/5 میلیمتر تا 6 میلیمتر تولید کرد. اما ورق‌های گالوانیزه داخلی با ضخامت 0/3 الی 3/5 میلیمتر تولید می‌شوند. جهت خرید ورق گالوانیزه چند مورد از کارخانه‌های تولید این محصول در کشور، همراه با ضخامت تولیدی آورده شده‌اند.
| کارخانه تولید ورق گالوانیزه | فولاد مبارکه | خودرو شهرکرد | امیرکبیر کاشان | شهریار تبریز | تاراز |
| ضخامت قابل‌عرضه (میلیمتر) | ۲-۵/۰ | ۲-۴/۰ | ۵/۱-۳/۰ | ۵/۳-۴/۰ | ۲-۴/۰ |
اگر ورق‌های با ضخامت‌های کمتر از 0/3 و بیش‌تر از 6 میلیمتر لازم باشد، باید سراغ ورق‌های وارداتی مانند ورق گالوانیزه چینی بروید.
به طور معمول، این ورق‌ها در رول‌هایی با عرض ۱۰۰ تا ۱۲۵ سانتی‌متر تولید می‌شوند. اغلب طول ورق‌های گالوانیزه‌ای که در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرند، حدود دو هزار متر است. اما افرادی که به دنبال خرید این محصول با طول کمتر هستند، می‌توانند به مراکزی مراجعه کنند که ورق فولادی گالوانیزه را برش می‌دهند.
برای بررسی کیفیت ورق فولادی، بهترین روش، معاینه بصری محصول برای یافتن عیوب، قبل از گالوانیزه کردن است. در مرحله بعد، پس از گالوانیزه کردن توسط تست مغناطیسی، می‌توان ضخامت پوشش آن را بررسی کرد. ارتباط دمای حوضچه روی و سرعت بیرون آوردن فولاد از آن با ضخامت ورق عامل مهمی برای تعیین کیفیت است. این عوامل باید در زمان خرید ورق گالوانیزه در نظر گرفت شوند.
استانداردهای محلی و بین‌المللی بسیاری برای پوشش‌های گالوانیزه گرم وجود دارند که جنبه‌های مختلفی را در نظر می‌گیرند.
برای محاسبه وزن یک ورق فولادی، به چهار اندازه نیاز دارید:
چگالی ورق‌های فولادی ۸۶/۷ است؛ بنابراین با فرمول زیر می‌توان وزن ورق‌های فولادی را محاسبه کرد:
وزن ورق فولادی (کیلوگرم) = طول × عرض × ضخامت ورق × ۸۶/۷
به‌عنوان‌مثال وزن استاندارد ورق 2×1 به ضخامت ۴/۰ میلیمتر برابر است با:
۲۸/۶ = (۲ × ۱ × ۴/۰) × ۸۶/۷
در ایران تولید ورق فولادی گالوانیزه در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است. مهم‌ترین کارخانه‌های تولید این محصول جهت خرید ورق گالوانیزه فولاد مبارکه، امیر کبیر کاشان، تاراز چهارمحال، هفت الماس وخودروی تبریز هستند. در زیر به برسی چهار کارخانه مهم می‌پردازیم:
این کارخانه در سال ۱۳۸۰ تأسیس شد و توانایی تولید سالانه 110 هزار تن ورق گالوانیزه را دارا است. فولاد امیرکبیر کاشان اولین تولیدکننده ورق گالوانیزه گرم در ایران محسوب می‌شود و با توجه به سابقه چندین‌ساله تولید، دارای اطلاعات کافی و دانش فنی در زمینه تولید این نوع ورق‌های فولادی پوشش‌دار است. محصولات گالوانیزه کاشان در قالب‌های کلاف، ورق مسطح و ورق فرم‌دار تولید می‌شوند.
شرکت فولاد مبارکه اصفهان جزء بزرگ‌ترین تولیدکنندگان قطعات فولادی در کشور است. این کارخانه، ورق‌هایی با ابعاد، ضخامت و استاندارد متفاوت تولید می‌کند. خرید ورق گالوانیزه از این کارخانه به دو صورت رول و شیت است. تولید این محصول در فولاد مبارکه اصفهان به روش غوطه‌وری گرم انجام می‌شود. این ورق به دلیل کیفیت بالای آن در صنایع مختلف مانند صنعت ماشین‌سازی، خودروسازی، لوازم‌خانگی، ساختمانی و صنایع فلزی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
هفت الماس یکی از کارخانه‌های کشور است که در زمینه تولید انواع ورق گالوانیزه، ورق رنگی و ورق روغنی فعالیت می‌کند. کارخانه هفت الماس در سال ۱۳۷۵ در قزوین تأسیس شد. روش تولید این ورق از نوع تولید گالوانیزه گرم پیوسته و محافظت سطحی آن از نوع کروماته و روغنی است.
کارخانه ورق فولادی گالوانیزه تاراز، ابتدا در زمینه طراحی و تولید انواع ورق فلزی گالوانیزه تأسیس شد. سپس خط تولید صنایع فولادی خود را نیز احداث کرد. در این کارخانه، ورق‌ها با پوشش آلیاژ فلز در ترکیب با ورق فولاد کربنی ساخته می‌شوند.
ورق‌های گالوانیزه در صنایع مختلفی مانند نیروگاه‌های انرژی، نفت و گاز، راه‌آهن، جاده‌سازی، کشاورزی، آب، پسماند و وسایل ورزشی استفاده می‌شوند. جهت خرید این کالا در کشور از راه‌های متفاوتی میتوانید اقدام کنید:
این ورق‌ها را می‌توان از درب کارخانه تهیه کرد. از نظر هزینه، این روش خرید مقرون‌به‌صرفه‌تر است. اما کارخانه‌ها معمولاً برای مشتریانی که قصد خرید حجم بسیار بالا (حداقل یک تریلی) دارند، خدمات ارائه می‌کنند. از طرفی دیگر، ممکن است این پروسه بسیار زمان‌بر باشد.
جهت خرید این محصول همچنین می‌توان به بنگاه‌های بازار آهن در بزرگراه آزادگان یا بازار شادآباد در جنوب غرب تهران مراجعه کرد. این روش خرید برای کسانی که نیاز به حجم‌های پایین ورق فولادی گالوانیزه دارند، مناسب است. البته این روش خرید به دلیل هزینه‌های انبارداری و عدم بازگشت کالا، هزینه بالاتری دارد.
بازار بورس یکی از راه‌های مطمئن برای خرید ورق است. جهت خرید ورق از بورس کالا، نخست خریداران باید کارگزاری موردنظر خود را انتخاب کنند. پس از دریافت کد معاملاتی، خریداران باید فرم درخواست خرید را پر کنند. سپس با توجه به قیمت پیشنهادی خریدار و بررسی آن، کارگزاری اقدام به خرید ورق موردنظر می‌کند. انواع ورق، سه‌شنبه هر هفته از طریق بورس کالا عرضه می‌شود. البته خریداران باید مبلغی را به‌عنوان بیعانه پرداخت کنند. پس از تکمیل خرید، سه روز کاری فرصت وجود دارد تا خریدار تسویه‌حساب کند.
شرکت‌های بازرگانی نیز این محصول را عرضه می‌کنند. در این روش، حجم خرید آزاد است و در صورت عدم رضایت مشتری، کالا قابل برگشت خواهد بود. خرید به این روش معمولاً هزینه‌ای بالاتر از بورس و درب کارخانه، اما پایینتر از بنگاه‌های فروش سنتی دارد.
جهت خرید ورق فولادی گالوانیزه از مرکز آهن مراحلی را باید طی کرد:
مهم‌ترین نکته قبل از خرید این محصول، مشخص‌کردن کاربری و تخمین حجم موردنیاز است.
یک تیم قدرتمند از کارشناسان و تحلیلگران در مرکز آهن آماده راهنمایی شما عزیزان هستند تا خریدی مطمئن را تجربه کنید.
بر اساس تقاضای شما قیمت ورق گالوانیزه، مشخصات و کارخانه‌های تولید محصول موردنظر معرفی می‌شوند.
پیش از پرداخت و نهایی کردن قرارداد، بر اساس حجم خرید و قیمت روز، ابتدا هزینه نهایی برآورد می‌شود و سپس پیش‌فاکتور صادر خواهد شد. در نهایت، با هماهنگی کارشناس فروش میتوانید اقدام به پرداخت کنید.
لازم است آدرس دقیق خود را جهت ارسال بار به کارشناس فروش اعلام کنید.
پس از دریافت محصول حتماً به نکاتی که در ادامه توجه کنید:
نخستین نکته‌ای که پس از تحویل کالا لازم است به آن توجه کنید، این است که محصول دریافتی را با فاکتور مقایسه کنید.
هر کارخانه علامت اختصاری خاصی برای محصول تولیدی خود دارد که روی آن حک شده است. ارائه گواهینامه فنی و برگه کنترل کیفی برای محصولات عرضه شده، الزامی است.
دقت کنید که ورق فولادی شکل ظاهری براق و سطح صیقلی داشته باشد. همچنین محصول را از نظر زنگ‌زدگی کنترل کنید.
نکته دیگری که باید توجه داشته باشید، این است که پس از دریافت بار، حتماً آن را مجدداً وزن کنید و از استاندارد بودن وزن ورق فولادی اطمینان حاصل کنید.
5. نحوه نگهداری ورق گالوانیزه
حمل و ذخیره فولاد گالوانیزه، بسیار مهم است. تمام فلزات، مانند روی (Zn) اگر در معرض هوا قرار بگیرند، به طور طبیعی زنگ می‌زنند. با این حال، زنگ‌زدن روی، یک پتینه مقاوم در برابر سایش را تشکیل می‌دهد که به عمر طولانی ورق گالوانیزه کمک می‌کند. تشکیل این پتینه نیاز به این دارد که پوشش گالوانیزه در معرض هوای آزاد در گردش باشد. به همین دلیل، محصولات گالوانیزه نباید برای مدت طولانی روی‌هم انباشته شوند.
اگر پس از خرید ورق گالوانیزه این محصولات به صورت فشرده روی‌هم قرار گیرند، در اثر رطوبت لکه‌های سفید رنگی روی آن ایجاد می‌شوند. این لکه اساساً تجمع هیدروکسید روی بر سطح فولاد است و به آن، لکه ذخیره مرطوب می‌گویند. برای به‌حداقل‌رساندن لکه‌های ذخیره مرطوب می‌توان کارهای زیر را انجام داد.