آهن یکی از پرکاربردترین فلزات در صنایع مختلف است و ویژگی های آن بر نحوه استفاده از آن تاثیر زیادی می گذارد. آهن زنگ زده به دلیل اکسیداسیون و خوردگی ضعیفتر و آسیبپذیرتر است، در حالی که آهن زنگ نزده مقاومت بالاتری در برابر رطوبت و زنگ زدگی دارد و برای استفاده در محیطهای مرطوب یا نیازمند استحکام بیشتر مناسبتر است. در این مقاله، به مقایسه آهن زنگ زده و زنگ نزده خواهیم پرداخت و تفاوت های آن ها را بررسی خواهیم کرد.
آهن زنگ زده میتواند در برخی موارد برای ایجاد جلوهای قدیمی یا صنعتی در طراحیهای دکوراتیو مورد استفاده قرار گیرد، چرا که زنگ زدگی به آن ظاهری خاص و جذاب میدهد که در هنر و طراحی داخلی محبوب است. اما آهن زنگ نزده به دلیل مقاومت بالای خود در برابر خوردگی و دوام بیشتر، در کاربردهای عملی مانند ساخت سازهها، کشتیسازی و تجهیزات پزشکی ضروری است، زیرا حفظ استحکام و ظاهر اولیه آن در برابر شرایط سخت محیطی مهم است. در واقع، انتخاب بین این دو نوع آهن به هدف استفاده و شرایط محیطی بستگی دارد.
آهن زنگ زده به دلیل تماس با رطوبت و اکسیژن دچار اکسیداسیون می شود و لایه ای قرمز رنگ از اکسید آهن بر روی آن شکل می گیرد اما آهن زنگ نزده تحت تاثیر چنین مواردی قرار نگرفته است. در ادامه با مفهوم آهن زنگ زده و آهن زنگ نزده آشنا خواهیم شد:
همانطور که اشاره شد آهن زنگ زده، به آهنی گفته می شود که در اثر اکسیداسیون و واکنش آن با رطوبت و اکسیژن، دچار تغییراتی در ساختار شیمیایی خود می شود. این واکنش باعث می شود که لایه ای قرمز یا قهوه ای رنگ بر روی سطح آن تشکیل شود. این لایه به طور معمول تحت تاثیر شرایط جوی مانند رطوبت، بارندگی یا حتی تماس با خاک و مواد شیمیایی به وجود می آید.
زنگ زدن تیرآهن یا هر مقطع آهنی یک فرایند طبیعی است که به مرور زمان باعث ضعیف شدن و تخریب آهن می شود. به همین دلیل، تیرآهن زنگ زده معمولاً برای استفاده در شرایطی که نیاز به مقاومت بالا در برابر عوامل محیطی وجود دارد، مناسب نیست.
آهن زنگ نزده به آهنی گفته میشود که تحت تأثیر رطوبت، هوا یا عوامل محیطی دیگر دچار اکسیداسیون (زنگ زدن) نشده و سطح آن بدون تغییر باقی مانده است. در واقع، آهن زنگ نزده همان آهن سالم است که هنوز هیچ لایهی اکسیدی (زنگ) بر سطح آن تشکیل نشده است. این نوع آهن در برابر خوردگی آسیبپذیر نیست.
مهم ترین ویژگی آهن زنگ نزده مقاومت آن در برابر اکسیداسیون است. این ویژگی باعث می شود که این نوع آهن در محیط های سخت و شرایط جوی مختلف دوام بیشتری داشته باشد. به همین دلیل، آهن زنگ نزده برای ساخت سازه ها و قطعاتی که نیاز به مقاومت بالا در برابر خوردگی دارند، گزینه ای عالی است.
آهن زنگ نزده به دلیل ویژگی های منحصر به فرد خود در برابر خوردگی، به یکی از پرکاربردترین مواد در صنایع مختلف تبدیل شده است. فولاد ضد زنگ که یکی از انواع آهن زنگ نزده است، در ساخت و ساز، صنایع غذایی، پزشکی، خودروسازی و حتی لوازم خانگی استفاده می شود. این نوع آهن به دلیل مقاومت در برابر خوردگی و قابلیت شکل پذیری بالا، در بسیاری از پروژه ها به ویژه در محیط هایی که شرایط جوی نامساعدی دارند، بسیار مناسب است.
سایر تفاوت های آهن زنگ زده و آهن زنگ نزده شامل موارد زیر است:
یکی از اصلی ترین تفاوت ها میان آهن زنگ زده و زنگ نزده، مقاومت آنها در برابر خوردگی است. آهن زنگ زده به دلیل واکنش شیمیایی با اکسیژن و رطوبت، به سرعت دچار آسیب و تخریب می شود. این پدیده که به آن زنگ زدگی گفته می شود، باعث ضعف در ساختار آهن شده و کاربرد آن را در بسیاری از صنایع محدود می کند.
برای مثال، تیرآهن هایی که دچار زنگ زدگی شده اند، از استحکام و قدرت لازم برای استفاده در پروژه های ساختمانی و عمرانی برخوردار نیستند و ممکن است به راحتی خراب شوند. این تیرآهن ها قابل استفاده نیستند و حتما باید از تیرآهن نو و زنگ نزده استفاده شود. برای اطلاع از قیمت تیرآهن اینجا کلیک کنید.
نتیجه گیری
در نهایت، آهن زنگ زده مقاومت بسیار کمتری نسبت به آهن زنگ نزده دارد، زیرا فرآیند اکسیداسیون باعث تغییر در ساختار شیمیایی آن میشود. زنگ زدگی که عمدتاً از اکسید آهن (Fe₂O₃) تشکیل شده است، یک ماده شکننده و پوسته پوسته است که به راحتی از سطح جدا میشود و استحکام آهن را کاهش میدهد.
این فرآیند موجب تخریب تدریجی آهن شده و آن را نسبت به فشار، سایش و عوامل محیطی ضعیفتر میکند. در نتیجه، آهن زنگ زده در برابر نیروهای مکانیکی مقاومت کمتری داشته و برای کاربردهایی که نیاز به استحکام بالا دارند، مناسب نیست. برای اطلاع از قیمت آهن کیلویی اینجا کلیک کنید.
سوالات متداول
آهن زنگ زده و آهن زنگ نزده از نظر ساختاری و شیمیایی تفاوت های زیادی دارند. آهن زنگ نزده به دلیل ترکیب آلیاژی خاص خود، در برابر خوردگی مقاوم است و عمر طولانی تری دارد.
این نوع آهن معمولاً به سرعت دچار تخریب می شود و مقاومت کمتری در برابر فشار دارد. به همین دلیل، آهن زنگ زده برای استفاده در پروژه هایی که نیاز به استحکام بالا دارند، مناسب نیست.
این نوع آهن در محیط های مرطوب و در تماس با مواد شیمیایی، شکل ظاهری و استحکام خود را طی مدت طولانی تری حفظ می کند. علاوه بر این، آهن زنگ نزده در برابر دماهای بالا و فشار زیاد نیز مقاوم است.