جوشکاری یکی از حرفه های مهم و پر درآمد است که انجام آن نیاز به مهارت های عملی و یادگیری نکات تئوری دارد. این حرفه کمک بزرگی در ساخت و ساز سازه های فلزی و تولید محصولات مختلف به ما می کند. بسته به نوع جوشکاری مورد نیاز، از جوش های مختلفی استفاده می شود که یکی از انواع پرکاربرد آن جوش نفوذی است.
جوش نفوذی یکی از قدیمی ترین شکل های جوشکاری است که قدمت آن به آهنگران مصر باستان می رسد و از این روش، بیشتر برای تولید فلزات قیمتی و زیورآلات استفاده می کردند. حتی نمونه جواهراتی که مربوط به 1500 سال قبل از مسیح در موزه ها هستند، با این نوع جوش ساخته شده اند. در واقع آن ها با استفاده از ترکیبات مختلف و نفوذ آن ها در یکدیگر از خورد شدن سریع زیورآلات با ضربه جلوگیری می کردند و این کار را با جوش نفوذی انجام می دادند. امروزه علاوه بر جواهر سازی در صنایع بزرگ و تولیدات هر کشور نیز به وفور از جوشکاری نفوذی استفاده می شود.
مشاهده نسخه pdf آموزش جوش نفوذی
جوش نفوذی یا Diffusion welding مهارتی فوق العاده کاربردی است که باعث زیبایی بسیار زیادی در نتایج جوشکاری می شود. امروزه از این نوع جوش برای کاربردهای بسیار متنوعی استفاده می کنند که باعث پیشرفت در صنایع مختلف مانند الکترونیک، هوافضا و حتی تجهیزات هسته ای شده است. در واقع به جرات می توان گفت در صنایع پیشرفته جوش نفوذی جایگاه ویژه ای نسبت به سایر انواع جوش ها دارد. به علاوه هزینه پایین و دقت بالای جوش نفوذی از مزایای فوق العاده ای است که کارفرما و مجریان طرح را به سمت خود می کشاند. جوش نفوذی را با نام های دیگری مانند پیوند نفوذی، پیوند در حالت جامد، پیوند فشاری و پیوند پرس گرم نیز می شناسند.
این نوع جوشکاری یک روش جوشکاری حالت جامد می باشد که برای اتصال قطعات فلزی از آن استفاده می شود و حتی فلزات غیر مشابه را نیز می تواند به همدیگر جوش دهد. جوش نفوذی بر اساس قوانین نفوذ حالت جامد عمل می کند، یعنی با این فرایند اتم های دو سطح جامد و فلزی در طول زمان در هم نفوذ کرده و باعث اتصال می شوند. جوشکاری نفوذی معمولاً در دماهای بین 50 الی 70 درصد از دمای ذوب فلزات مورد نظر برای جوش کار می کند و نفوذ تحت حرارت و فشار بالا انجام خواهد شد. در این نوع جوشکاری هیچ نوع ذوبی را مشاهده نمی کنید و تنها تغییر شکل های بسیار ناچیز که گاهی حتی قابل دیدن نیستند، ایجاد می شود. بعضی اوقات نیز از فلزهای پر کننده یا فیلر برای سهولت در فرایند نفوذ استفاده می گردد.
اگر فردی که جوشکاری نفوذی را انجام می دهد مهارت های کاملی در این زمینه داشته باشد نتیجه جوش نفوذی یک اتصال کاملاً همگن است، به طوریکه افراد غیر متخصص اصلاً متوجه وجود جوش نمی شوند و فکر می کنند فلز یک تکه است. اما در صورتی که فرد مهارت کافی نداشته باشد و یا قبل از جوشکاری سطوح جوش به‌طور کامل تمیز نشوند و مواد اکسید در روی سطح باشد، مرز جوشکاری مشخص می‌شود که ازنظر زیبایی نمای جالبی ندارد. در سازه‌های بزرگ این امر مشکل زیادی ایجاد نمی کند، اما در اتصالاتی مانند جوش در جواهرات یا محصولاتی مانند صندلی، میز و ... وجود این مرز می تواند از زیبایی کار کم کند. در حالت هایی نیز که دو فلز غیر مشابه را با جوشکاری نفوذی به هم متصل می کنیم یک شیب غلظتی به وجود می آید و باعث ایجاد ترکیبات بین فلزی خواهد شد؛ به همین دلیل گاهی از فلز واسطه برای این موارد استفاده می شود تا جوش بهتری به دست بیاید.
همان طور که قبلاً هم اشاره کردیم به دلیل ارزانی و دقت بالای جوش نفوذی از این جوش در موارد بسیار زیادی استفاده می شود. مزیت فوق العاده دیگر این جوش که باعث افزایش کاربرد آن می شود امکان اتصال فلزات متفاوت است و حتی می تواند فلز را به مواد غیر فلزی مثل شیشه یا سرامیک نیز متصل کند. انواع اتصالاتی را که می توان با جوش نفوذی انجام داد به شکل زیر می باشد:
جوش نفوذی از نظر عملکردی و مقاومتی بسیار عالی است و عیب خاصی ندارد، اما به دلیل نیاز به دمای بالا، فشار خلأ و یا اتمسفر کنترل شده تجهیزات اولیه گران قیمتی لازم دارد. یعنی با اینکه خود فرایند جوش با این روش، ارزان تر از سایر جوش هاست اما هزینه اولیه زیادی برای پیمانکار در بر دارد. بنابراین اگر مجریان طرح بتوانند تجهیزات اولیه آن را تهیه کنند، برای انجام کل جوش ها بسیار عالی و مقرون به صرفه است.
سخن آخر
همان‌طور که ملاحظه کردید جوش نفوذی یکی از بهترین انواع جوشکاری هاست که کاربردهای بسیار فراوانی چه در سازه های فلزی و چه در ساخت ظریف ترین محصولات مانند زیورآلات دارد. با این حال هزینه تجهیزات اولیه آن زیاد است که اگر به صورت طولانی مدت به این موضوع نگاه کنیم، باز هم مقرون به صرفه خواهد بود.