دسترسی سریع به محتوای این مطلب
از آنجا که آسانسور یک سیستم الکتریکی متحرک است، باید استانداردهای ایمنی دقیقی برای نصب، بهرهبرداری و نگهداری آن رعایت شود. یکی از بخشهای کلیدی در این زمینه، طراحی ایمن چاله آسانسور است که باید بهطور دقیق و مطابق با دستورالعمل ایمنی آسانسور انجام شود تا از وقوع هرگونه حادثه جلوگیری شود. برای اطمینان از عملکرد صحیح آسانسور و جلوگیری از خرابی های احتمالی، رعایت دستورالعمل های مربوط به نگهداری و بازرسی های دوره ای الزامی است.
این آییننامه ها تأکید دارند که تمامی قطعات آسانسور، از جمله سیستم های کشش، ترمز و ریل ها، باید از تجهیزات استاندارد استفاده کنند. از آنجا که قیمت ریل آسانسور در بازه های مختلفی قرار دارد بهتر است بهترین گزینه ها انتخاب شوند تا کیفیت و ایمنی آن ها تضمین شود. یکی از مهمترین اصول ایمنی، آموزش صحیح اپراتورها و کاربران است تا در مواقع اضطراری بتوانند بهدرستی عمل کنند.
این امر به ویژه در شرایطی که آسانسور نیاز به تعمیرات یا نگهداری دارد اهمیت پیدا می کند. دستورالعمل ایمنی آسانسور باید به طور کامل به کاربر و اپراتور آموزش داده شود تا همه افراد از شرایط ایمن برای استفاده از آسانسور آگاه باشند. انتخاب مواد اولیه با کیفیت، با توجه به نوسان های مداوم قیمت آهن، امری حیاتی است که می تواند تأثیر زیادی بر کیفیت و ایمنی نهایی سیستم آسانسور داشته باشد.
همان طور که از نام این دستورالعمل مشخص است هدف اصلی بالا بردن ایمنی افراد استفاده کننده و جلوگیری از عوامل خطرناک شناخته شده است. برای افزایش ایمنی آسانسورها در دستورالعمل نکات ایمنی آسانسور وجود دارد که افراد نصب کننده آن ملزم به رعایت این نکات هستند. اولین نکته این است که سیستم ایمنی آسانسور بعد از نصب توسط مهندسین ناظر به طور کامل مورد بررسی قرار بگیرد تا احتمال حوادث ناگوار و ضررهای جانی و مالی را تا حداکثر ممکن کاهش دهند. برای این بررسی مهندسان باید موارد زیر را مدنظر قرار دهند.
استانداردهای ایمنی آسانسور به مجموعه ای از قوانین و مقررات گفته می شود که برای تضمین امنیت کاربران، عملکرد بهینه و حفظ تجهیزات آسانسور تدوین شده اند. در ایران، این استانداردها تحت ضوابط آسانسور مقررات ملی تعریف می شوند که تمام مراحل طراحی، نصب، و نگهداری آسانسور را پوشش می دهند. رعایت این استانداردها از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که تخلف از آن ها می تواند به وقوع حوادث خطرناک منجر شود.
الزامات ایمنی آسانسور بهویژه در طراحی سیستم های ترمز، سیم کشی، درب ها و سیستم های کنترل باید مطابق با معیارهای بین المللی باشد. همچنین، برای اطمینان از سلامت و عملکرد صحیح آسانسور، لازم است که هر از گاهی استعلام ایمنی آسانسور انجام شود تا از لحاظ فنی و ایمنی تأیید شود.
آسانسورهای هیدرولیک یکی از انواع پرکاربرد آسانسورها هستند که در مکان هایی که نیاز به حمل بارهای سنگین دارند، استفاده می شوند. استاندارد آسانسور هیدرولیک شامل دستورالعمل ها و الزامات خاصی است که به حفظ ایمنی در این نوع سیستم ها کمک می کند. این استانداردها به طور خاص به مواردی مانند ظرفیت پمپ ها، سیلندرهای هیدرولیک، فشار سیستم، و همچنین نیازهای ساختاری و نگهداری سیستم اشاره دارند. از آنجا که آسانسورهای هیدرولیک در معرض فشار و شرایط سخت کاری قرار دارند، ایمنسازی آسانسور در این سیستم ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. عدم رعایت استانداردهای فنی ممکن است موجب بروز نقص در عملکرد سیستم و در نهایت بروز حوادث خطرناک شود.
نکات ایمنی هنگام استفاده از آسانسور برای کاربران بسیار حائز اهمیت است. یکی از مهم ترین مواردی که باید به آن توجه شود، عدم استفاده از آسانسور در هنگام قطع برق یا در زمان هایی که احتمال خرابی سیستم وجود دارد. به علاوه، باید از بارگذاری بیش از حد آسانسور خودداری کرد و مطمئن شد که تمامی افراد در داخل کابین به طور ایمن ایستاده اند. در منازل و محیط های خانگی، رعایت نکات ایمنی خانگی آسانسور بسیار مهم است.
این نکات شامل توجه به علائم هشداردهنده و کنترل دسترسی به آسانسور برای جلوگیری از استفاده غیرمجاز می شود. اصول ایمنی آسانسور باید همواره به طور کامل رعایت شود تا ایمنی کاربران تضمین گردد. در محیط های صنعتی، ایمنی آسانسور صنعتی باید با دقت بیشتری در نظر گرفته شود تا از وقوع حوادث در مواقعی که بارهای سنگین جابجا می شود، جلوگیری شود.
در این قسمت از دستورالعمل ایمنی آسانسور باید سیستم ایمنی آسانسور یا پاراشوت را کامل و به صورت اجباری بررسی و تنظیم کنید. در صورت بروز هر نوع خرابی، پاره شدن سیم بکسل یا اضافه بار، سرعت بیش از حد مجاز و … پاراشوت عمل کرده و بعد از طی مسیر کوتاهی آسانسور می ایستد. زمانی که کابین آسانسور و یا وزنه تعادل از حالت موازنه خارج شوند و احتمال سقوط آسانسور و خطر وجود داشته باشد، وظیفه ضربه گیرها مهار کردن این عکس العمل و جلوگیری از برخورد شدید کابین به کف چاهک آسانسور است.
معمولاً کابین آسانسور قبل از نصب در محیط کارگاهی ساخته می شود و بعد از آن نیروهای کار انسانی آموزش دیده همراه با تجهیزات در محل موردنظر حضور پیدا می کنند تا آسانسور را نصب نمایند. این افراد نیز باید برای نصب آسانسور یک سری از تجهیزات گفته شده در دستورالعمل ایمنی آسانسور را حتما موقع نصب به کار ببرند. این موارد عبارتند از:
وجود نرده های امگا به عنوان نرده های متحرک می تواند ایمنی آسانسور را افزایش دهد. در واقع وظیفه این نرده ها این است که از وارد شدن افراد و اشیا بیش از حد مجاز و قابل تحمل برای آسانسور جلوگیری کند.
نصب این سوییچ ها تا حد زیادی ایمنی آسانسور را افزایش می دهد. وظیفه این سوییچ ها این است که مانع از هرگونه حادثه سقوط آسانسور می شود.
استفاده از سامانه فرود اضطراری نیز از سقوط ناگهانی آسانسور جلوگیری می کند. البته برای اینکه مطمئن شویم این سامانه به درستی کار می کند باید توسط مهندسین ایمنی آزمایش شود تا مشکلی ایجاد نشود.
این وسیله نیز مانند نرده های امگا می تواند از ورود بیش از حد افراد یا وسایل به داخل کابین آسانسور جلوگیری کند.
استفاده از این سیستم بسیار مهم است و ایمنی جانی افراد استفاده کننده از آسانسور را تأمین می کند. اگر از این سیستم در قسمت بالایی دکل آسانسور و انتهای مسیر آن استفاده نشود، احتمال خارج شدن کابین آسانسور از مسیر و ریل و در نتیجه خطر سقوط وجود دارد. در واقع این قطعه، قطعه ای است که باعث توقف آسانسور در ابتدا، انتها و در هر طبقه بین مسیر می شود.
این قطعه یک ایست اضطراری ایجاد می کند که با بهکارگیری ترمز در صورت سقوط آسانسور به صورت اتومات با فاصله 2 متر از سطح زمین آسانسور را نگه می دارد. بنابراین تا حد زیادی می تواند از ایجاد حوادث بسیار ناخوشایند که جان افراد را می گیرد نیز جلوگیری کند. به غیر از موارد گفته شده استفاده از میکروسوئیچ ها و کلید فرمان، تابلو فرمان و تنظیم ولتاژ برق آسانسور نیز از موارد ایمنی است.
آسانسورهای کارگاهی ابزارهایی حیاتی برای حمل و نقل مصالح و تجهیزات در پروژه های ساختمانی هستند، اما همانند هر تجهیز دیگری، نیاز به رعایت اصول ایمنی دارند. استفاده نادرست یا نصب اشتباه این سیستم ها می تواند منجر به بروز حوادث جدی و خسارات جانی و مالی شود. بنابراین، رعایت دستورالعمل های ایمنی آسانسور کارگاهی امری ضروری است که شامل موارد مختلفی می شود.
1. نصب و بررسی اولیه آسانسور کارگاهی:
نصب آسانسورهای کارگاهی باید مطابق با ضوابط آسانسور و قوانین جدید استاندارد آسانسور انجام شود. در این راستا، باید از قطعات استاندارد و باکیفیت استفاده کرد و تمامی اجزای آن طبق استاندارد ایمنی آسانسور نصب شوند. همچنین، پیش از راه اندازی، باید بررسی های کامل و دقیقی برای اطمینان از عملکرد صحیح و ایمنی سیستم انجام گیرد.
2. ترمز ایمنی آسانسور:
در آسانسورهای کارگاهی، یکی از سیستم های کلیدی ایمنی، ترمز ایمنی آسانسور است که برای جلوگیری از سقوط یا حرکت غیرمجاز کابین نصب می شود. این ترمز باید بهطور دوره ای چک شود تا در صورت نیاز، عملکرد صحیح خود را حفظ کند. در صورتی که سیستم ترمز بهدرستی عمل نکند، می تواند خطرات جدی را برای کارکنان و سایر افراد حاضر در محیط کار ایجاد کند.
3. کلید ایمنی آسانسور و مدار ایمنی:
استفاده از کلید ایمنی آسانسور یکی از مهم ترین نکات ایمنی است که به اپراتور امکان می دهد تا در مواقع اضطراری آسانسور را متوقف کند. علاوه بر این، مدار ایمنی آسانسور باید بهگونه ای طراحی شود که در صورت بروز هرگونه اختلال، سیستم به طور خودکار متوقف شده و از وقوع حوادث جلوگیری کند.
4. دستورالعمل استفاده از آسانسور کارگاهی:
تمامی افرادی که از آسانسور کارگاهی استفاده می کنند باید با دستورالعمل استفاده از آسانسور آشنا باشند. این دستورالعمل ها شامل محدودیت های وزنی، روش های ایمن بارگذاری و تخلیه، و همچنین آموزش هایی برای واکنش در مواقع اضطراری است. علاوه بر این، باید از دستورالعمل نجات اضطراری آسانسور پیروی شود تا در صورت وقوع حادثه، تیم های نجات بتوانند سریعا وارد عمل شوند.
5. نکات ایمنی در نصب و نگهداری آسانسور:
ایمنی نصب آسانسور باید توسط متخصصین با تجربه انجام گیرد و همه تجهیزات ایمنی آسانسور باید بررسی شوند. در صورت بروز هرگونه نقص در سیستم، باید فوراً اقدامات لازم جهت تعمیر و نگهداری آن صورت گیرد. همچنین، سیستم های ایمنی آسانسور هیدرولیکی و ایمنی آسانسور کششی هرکدام نیاز به بررسی و نگهداری منظم دارند تا از عملکرد درست آنها اطمینان حاصل شود.
6. ضوابط اتاقک آسانسور و ایمنی چاله آسانسور:
ضوابط اتاقک آسانسور و ایمنی چاله آسانسور باید بهدقت رعایت شوند تا در هنگام استفاده یا نگهداری، هیچ گونه خطری کارکنان و کاربران را تهدید نکند. فضای چاله باید به طور کامل ایمن و محصور شده باشد تا هیچ گونه دسترسی غیرمجاز به سیستم های داخلی آن امکان پذیر نباشد.
7. ایمنی آسانسور کارگاهی در برابر شرایط غیرعادی:
در شرایط خاص و زمانی که آسانسور در معرض بارگذاری بیش از حد قرار می گیرد، باید از سیستم های سری ایمنی آسانسور برای کنترل بار و جلوگیری از آسیب استفاده شود. همچنین، نکات ایمنی آسانسور باید همیشه بروز باشند و مطابق با آیین نامه ایمنی بالابرها و ضوابط آسانسور مقررات ملی بروز رسانی شوند.
8. بررسی و بازرسی سالانه:
برای اطمینان از عملکرد صحیح و ایمن آسانسور، باید بازرسی های سالانه و دوره ای انجام شود. این بازرسی ها باید شامل چک کردن تجهیزات ایمنی آسانسور، ترمز، موتور و سیستم های مختلف آسانسور باشد. در این بازرسی ها باید از استعلام ایمنی آسانسور و تاییدیه های لازم برای ادامه استفاده از سیستم بهره برداری شود.
9. استفاده از آسانسور بدون استاندارد:
استفاده از آسانسور بدون استاندارد به هیچ عنوان توصیه نمیشود. چنین آسانسورهایی ممکن است خطرات جدی به همراه داشته باشند که حتی با وجود ضوابط ایمنی آسانسور نیز نتوان از آن جلوگیری کرد. باید از استاندارد آسانسور در ساختمان و دیگر دستورالعملهای ایمنی مرتبط پیروی کرد تا خطرات به حداقل برسند.
در نهایت، ایمنی آسانسور کارگاهی باید همواره در اولویت قرار گیرد. با پیروی از نکات ایمنی آسانسور و رعایت اصول ایمنی آسانسور، می توان خطرات احتمالی را کاهش داد و از آسانسور به طور ایمن و کارآمد استفاده کرد.
یکی از موارد بسیار مهم در دستورالعمل ایمنی آسانسورها بازرسی دوره ای آن ها از نظر فنی و مهندسی بوده که معمولاً مهندسین HSE یا ایمنی این کار را انجام می دهند. علت نیاز به این بررسی نیز استفاده از آسانسورها به دفعات زیاد و توسط افراد با سنین متفاوت و وزن های مختلف است که به مرور زمان می تواند اشکالاتی را در ایمنی آسانسور ایجاد کند. بنابراین اگر بازرسی، عیب یابی و رفع عیب ها انجام نشود احتمال اتفاق حوادث ناگوار وجود دارد.
همان طور که در قسمت قبل هم توضیح دادیم این بازرسی بسیار مهم است و با جان مردم سروکار دارد. بنابراین کسی که بازرسی را انجام می دهد باید به طور کامل با تعاریف زیر آشنا بوده و حتی دوره های مرتبط با بازرسی آسانسور را نیز گذرانده باشد. بازرسان باید در هر دوره از بازدید آسانسور، از نظر ایمنی پارامترهای زیر را بررسی کنند:
در صورتی که استاندارد های ایمنی آسانسور به طور دقیق و کامل توسط نصب کنندگان و بازرسان اجرا شود، آسانسور به یک سیستم امن، کارآمد و بدون مشکل تبدیل می شود که می توان به راحتی از آن استفاده کرد. این امر طبق آیین نامه ایمنی آسانسور و بالابر شامل نظارت بر تمامی جزئیات فنی، استفاده از قطعات استاندارد و رعایت پروتکل های ایمنی در هر مرحله از نصب و بازرسی است.
اما در صورت سهل انگاری در هر یک از این مراحل، احتمال بروز مشکلات جدی، از جمله خرابی سیستم، توقف های ناگهانی یا حتی حوادث جانی و مالی و کاهش ایمنی آسانسور قابل توجه افزایش می یابد. در چنین شرایطی، حتی کوچک ترین نقص می تواند خطرات جدی ایجاد کند. این حوادث نه تنها به آسیب های جسمی و جانی می انجامد، بلکه ممکن است خسارات مالی فراوانی را به مالکین ساختمان ها و شرکت های بهره بردار وارد کند، بنابراین رعایت اصول ایمنی بهطور کامل برای جلوگیری از چنین مشکلاتی ضروری است.
سوالات متداول
دستورالعمل های ایمنی آسانسور شامل رعایت شرایط نصب، نگهداری، بازرسی دوره ای و رعایت اصول عملکرد صحیح در هنگام استفاده است. همچنین استفاده از علائم هشداردهنده و آموزشی برای کاربران از دیگر اصول ایمنی محسوب می شود.
ترمز ایمنی آسانسور که به آن “ترمز اضطراری” نیز گفته می شود، برای جلوگیری از سقوط کابین در صورت بروز مشکل در سیستم موتور یا کمربند کشش استفاده می شود. این ترمز به طور خودکار فعال می شود و آسانسور را متوقف می کند.
استاندارد ملی ایران به شماره ISIRI 1-1 برای آسانسورها، الزامات ایمنی طراحی، نصب و بهره برداری از آسانسورها را تعیین می کند. این استاندارد شامل مقررات مربوط به سیستم های ایمنی و نظارت بر عملکرد آسانسور است.
مهم ترین الزامات ایمنی بالابر شامل استفاده از سیستم های جلوگیری از سقوط، محافظت در برابر بار بیش از حد، سیستم های اعلام خطر و بازرسی های دوره ای منظم است. همچنین، بالابر باید مطابق با استانداردهای ملی و بین المللی طراحی و نصب شود.
ابطال برچسب استاندارد آسانسور می تواند به دلایل نقص در نصب، عدم رعایت الزامات ایمنی، استفاده از قطعات غیر استاندارد یا عدم انجام بازرسی های دوره ای منظم رخ دهد. این موارد می تواند منجر به بروز خطرات جدی برای کاربران شود.
بازرسی سالانه آسانسور توسط کارشناسان متخصص انجام می شود که تمام اجزای سیستم را از جمله موتور، ترمز، کابین، سیم کشی، درب ها و سیستم های ایمنی بررسی می کنند. هدف از این بازرسی اطمینان از عملکرد صحیح و ایمنی آسانسور است.
مرکزآهن، مرجعی تخصصی و به روز برای کسب دانش و اطلاع از آخرین تحولات بازار آهن و فولاد است. با وبلاگ جامع ما، همیشه از آخرین اخبار و اطلاعات این صنعت آگاه باشید.