ورق گالوانیزه یکی از محصولات تولید شده در شرکت های فولادی بوده و از نوعی فولاد ساخته می شود. معمولاً از ورق گالوانیزه به صورت رنگی و روغنی برای موارد مختلف مانند انواع کرکره برای ساخت درب ها و پنجره ها، سقف عرشه فولادی، سقف کاذب، شیت و برشکاری استفاده می شود. بنابراین یکنواخت بودن آن برای کارفرما بسیار اهمیت دارد و تأثیر مستقیم بر کیفیت نتیجه کار خواهد داشت. عوامل مختلفی نیز بر این یکنواختی پوشش ورق گالوانیزه تأثیر دارد که بهتر است قبل از خرید ورق گالوانیزه با آن ها آشنا باشیم. شماه عزیزان می توانید درصد پوشش ورق گالوانیزه در ایران را در این لینک مطالعه بفرمائید.
ورق گالوانیزه نوعی ورق آهنی است که طی فرایندی به نام گالوانیزاسیون تهیه می شود. در این فرایند یک لایه فلز پوششی بر روی سطح یک فلز پایه کشیده خواهد شد. سپس در طی فرایند خاصی که به آن نورد گرم می گویند، ورق آهنی در وانی از فلز مذاب از جنس روی با دمای 460 درجه سانتی گراد غوطه ور شده و در نهایت فلز روکش روی سطح پایه به صورت یک لایه نازک کشیده می شود. در واقع این لایه حکم پوششی برای لایه زیرین را داشته که از آن در برابر عوامل محیطی مخرب مانند زنگ زدگی و خوردگی محافظت می کند. به همین دلیل برای سقف عرشه فولادی که به شدت در معرض رطوبت قرار دارد از گالوانیزه استفاده می شود. هر چه این فرایند بهتر انجام شود یکنواختی پوشش ورق گالوانیزه نیز بیشتر خواهد بود و نتیجه کار زیباتر می شود. البته ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که ورق گالوانیزه با فرایند نورد سرد هم تولید می گردد. در این روش روی ورق آهنی پایه، ترکیبی از نمک روی محلول در اسید پاشیده می شود. ورق گالوانیزه ای که به این شیوه تولید می شود نسبت به ورق گالوانیزه تولید شده با فرایند نورد گرم، ضخامت پوششی کمتری داشته و آسیب پذیرتر خواهد بود.
هر چه ورق گالوانیزه تولید شده یکنواخت تر باشد طرفداران و کاربردهای بیشتری خواهد داشت، زیرا اگر یکنواختی مناسب را نداشته باشد نتایج کار بی کیفیت خواهد شد. بیشترین کاربرد ورق های گالوانیزه یکنواخت در موارد زیر می باشد:
در کارخانه فولاد در خط تولید ورق گالوانیزه مقدار پوششی که روی فلز پایه قرار می گیرد را کوتینگ می گویند. بنابراین هر چه ضخامت پوشش ورق گالوانیزه بیشتر باشد کوتینگ ورق بیشتر است. در نتیجه هم درصد کوتینگ ورق گالوانیزه و هم نوع تکنولوژی ساخت ورق گالوانیزه پوششی و اینکه با چه کیفیتی انجام شود، می تواند بر یکنواختی پوشش ورق گالوانیزه تأثیر داشته باشد. به علاوه این موارد تأثیر مستقیمی بر قیمت ورق های گالوانیزه نیز خواهند داشت.
عوامل بسیار زیادی بر یکنواختی پوشش ورق گالوانیزه تأثیر دارند. مثلاً اینکه نیروی کار برای پوشش دادن گالوانیزه تا چه حد مهارت دارد و یا وارد کردن ورق در وان فلز مذاب به چه صورت انجام می شود. اما می توان گفت از همه این ها مهم تر، کیفیت و ضخامت لایه پوششی در یکنواختی پوشش ورق گالوانیزه تأثیر دارد. از طرفی باید به این نکته نیز توجه داشت که چه اندازه یکنواختی و کیفیت برای کار ما مهم است. در واقع هر چه برای پروژه مورد نظر به مقاومت بالاتری در برابر عوامل مخرب محیطی مانند زنگ زدگی و خوردگی نیاز داشته باشیم، باید ورق های گالوانیزه با پوشش ضخیم تر و یکنواخت تر را انتخاب نماییم که قطعاً قیمت آن ها نیز نسبت به ورق های بی کیفیت و نازک بیشتر خواهد بود.
سایر ویژگی های ظاهری که بر یکنواختی ورق گالوانیزه تأثیر می گذارند!
برای اینکه ورق گالوانیزه یکنواخت تری داشته باشیم بهتر است ورق ما از روش نورد گرم تهیه شده باشد. در واقع در این روش به دلیل حرارت بالایی که در هنگام پوشش دهی ورق گالوانیزه وجود دارد، لایه رویی به خوبی در فلز زیرین فرو می رود و همین امر یکنواختی کار و مقاومت آن در برابر شرایط جوی محیطی را بیشتر خواهد کرد. به علاوه پوششی که در روش نورد گرم روی فلزات زده می شود ضخامت بیشتری در حد 100 الی 1300 دارد که حتی در صورت عدم یکنواختی و وجود عیوب ظاهری در فلز زیرین این موارد را پوشانده و یک پوشش یکنواخت بهتری نسبت به پوشش نورد سرد که تنها 25 میکرون ضخامت دارد، ایجاد می کند.
پیش از خرید ورق گالوانیزه مطالعه کنید!
همان طور که قبلاً توضیح دادیم ورق های گالوانیزه مصارف مختلفی دارند که حتی با تغییر میزان ضخامت پوشش ورق گالوانیزه این مصارف تغییر می کند. هر چه توقع ما از ورق گالوانیزه مورد نظر نسبت به مقاومت در برابر عوامل محیطی و شرایط جوی بیشتر باشد باید ورق هایی با ضخامت بیشتر و یکنواخت تر را انتخاب نماییم. اما در صورتی که شرایط محیطی جایی که قرار است ورق گالوانیزه به کاربرده شود مناسب است و یا برای مصارفی آن ها را تهیه می کنیم که اگر دچار زنگ زدگی و خرابی های جزئی نیز شد برای ما اهمیت ندارد، می توانیم ورق های گالوانیزه با پوشش های نازک تر و با یکنواختی کمتر را نیز انتخاب کنیم.
همه ورق های گالوانیزه بعد از اینکه پوشش داده شدند باید از نظر کیفیت و یکنواختی پوشش ورق گالوانیزه توسط مهندسین متالوژی مورد بررسی قرار بگیرند. مهندسین ناظر باید اطمینان حاصل کنند که پوشش به طور یکنواخت و با کیفیت مناسب برای جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی در کل ورق ایجاد شده است. یکنواختی پوشش ورق گالوانیزه، میزان چسبندگی و ظاهر پوشش همگی از عواملی هستند که در هنگام بازرسی مورد بررسی قرار خواهند گرفت. از طرفی هر چه ضخامت لایه پوششی بیشتر باشد عمر مفید ورق فولادی نیز بیشتر خواهد بود و از نظر فنی قابل قبول تر است. با اینکه همه موارد مشخص شده در استانداردها باید رعایت شود اما اهمیت این موارد با توجه به شرایط محیط مصرفی تا حدودی متفاوت خواهد بود. مثلاً خواصی که برای یک ورق فولادی در سازه فولادی در نظر گرفته می شود، با خواصی که برای تولید یک قطعه تزئینی در نظر می گیرند متفاوت است.
در اینجا برای شما به صورت مختصر توضیح می دهیم که هر پارامتر چگونه مورد بازرسی قرار می گیرد.
در بررسی میزان یکنواختی این پوشش باید میزان توانایی ورق نسبت به محافظت از فولاد در برابر خوردگی را در نظر بگیریم. علاوه بر یکنواختی، ویژگی های دیگری نیز مانند میزان صافی نسبی، پیوستگی و عدم وجود عیوب بزرگ سطحی در این بررسی باید در نظر گرفته شود. در هنگام گالوانیزه کردن ورق های آهنی برای ورود و خروج ورق ها به وان روی، باید از ابزاری مانند گیره استفاده کرد. همین ابزار می توانند باعث عدم یکنواختی پوشش ورق گالوانیزه شوند. البته این آثار نشانه خرابی ورق نیست، مگر اینکه تأثیر آن تا ورق پایه هم رسیده باشد. دستورالعملی در استاندارد ASTM A 780 وجود دارد که می توان این نواحی را ترمیم کرد.
تعیین ضخامت یا وزن پوشش با روش های مختلفی انجام می شود که این روش ها بر اساس ابعاد، شکل و تعداد قطعات مورد تست انتخاب می گردند. برخی روش ها آسیبی به ورق های گالوانیزه نمی زنند، اما بعضی از آن ها نیز باعث خرابی این ورق ها می شوند. یکی از این روش های رایج ضخامت سنجی مغناطیسی است که به وسیله دستگاه سنجش مغناطیسی بر اساس استاندارد ASTM E376 ضخامت را اندازه گیری می کند. معمولاً در هر تست پنج اندازه گیری انجام شده و میانگین آن ها به عنوان نتیجه نهایی اعلام می شود.
پوشش های ورق گالوانیزه به خصوص ورق هایی که با روش نورد گرم تولید می شوند، باید از چسبندگی مناسبی برخوردار باشند تا لایه رویی به خوبی در لایه زیر فرو رود و سطح یکدستی ایجاد کند. این چسبندگی باید به میزانی باشد که بعد از اتمام کار و سرد شدن در هنگام انتقال ورق ها، لایه رویی در اثر عملیات مختلف عادی یا حمل و نقل جدا نشود. برای تست میزان چسبندگی نیز از روش های مختلفی استفاده می شود که یکی از آن ها آزمون STOUT KNIFE می باشد. با اینکه این روش دارای معیارهای دقیقی برای میزان استحکام چسبندگی ندارد، اما می تواند چسبندگی مناسب را نشان دهد. در این آزمون پوشش گالوانیزه با نوک یک تیغه تیز برداشته خواهد شد که برای برداشتن این لایه باید فشار زیادی وارد شود. اگر پوشش مانند فلس یا در ناحیه فرو کردن تیغه، به صورت تکه ای جدا شود چسبندگی مناسب نیست اما در صورتی که فقط در یک نقطه خراش نقطه ای ایجاد شود چسبندگی خوب است.
سخن آخر
همان طور که ملاحظه کردید عوامل مختلفی بر یکنواختی پوشش ورق گالوانیزه تأثیر دارند و این یکنواختی می تواند نتایج مختلفی در کیفیت محصول تولیدی ایجاد کند. هر چه میزان یکنواختی بیشتر باشد نتیجه کار بهتر خواهد شد و طول عمر مفید فلز پایه نیز بیشتر می شود. همچنین معمولاً گالوانیزه های تولید شده به روش نورد گرم یکنواخت تر از ورق های تولید شده با نورد سرد هستند.