لوله های پلی اتیلن طی سال های اخیر جایگزینی مناسب برای انواع لوله های فلزی، PVC و GRP شده اند. این لوله ها با خصوصیاتی همچون مقاومت در برابر خوردگی، انعطاف پذیری، عمر طولانی و هزینه نصب پایین، کاربردهای متنوعی در صنایع آبرسانی، فاضلاب، گاز رسانی و آبیاری پیدا کرده اند. آشنایی با جدول لوله پلی اتیلن برای مهندسان و پیمانکاران ضروری بوده تا بتوانند انتخاب صحیحی برای پروژه های خود داشته باشند.
انتخاب لوله با ضخامت و وزن استاندارد، تاثیر مستقیمی بر کارایی، ایمنی و طول عمر سیستم لوله کشی دارد. از آنجا که وزن لوله معیار اصلی قیمت گذاری لوله های پلی اتیلن است، اطلاع از جدول وزن لوله پلی اتیلن به برآورد دقیق تر هزینه های پروژه کمک می کند. در ادامه این مطلب از مرکزآهن به بررسی انواع جداول لوله پلی اتیلن، نحوه استفاده از آنها و فرمول های محاسبه وزن و ضخامت خواهیم پرداخت.
جدول لوله پلی اتیلن شامل مجموعه داده های استانداردی است که مشخصات فنی لوله ها را بر اساس قطر، ضخامت، فشار کاری و نوع مواد اولیه نمایش می دهد. این جداول طبق استانداردهای معتبر ملی و بین المللی مانند DIN8074، ISO 4427 و INSO 14427 طراحی شده اند. جدول سایز لوله های پلی اتیلن راهنمای مناسبی برای انتخاب محصول متناسب با شرایط کاری متفاوت است.
اهمیت استفاده از جدول لوله های پلی اتیلن در این است که اطلاعات دقیقی از ظرفیت تحمل فشار، مقاومت مکانیکی و دیگر ویژگی های فنی به کاربر می دهد. علاوه بر این، جدول قطر داخلی لوله های پلی اتیلن برای محاسبات هیدرولیکی و تعیین میزان جریان عبوری ضرورت دارد. جدول دبی لوله های پلی اتیلن نیز امکان تخمین ظرفیت انتقال سیال در فشارها و سایزهای گوناگون را ممکن می سازد.
| اندازه اسمی (میلی متر) | SDR 41 PN 4 | SDR 33 PN 5 | SDR 26 PN 6.3 | SDR 17.6 PN 9 | SDR 17 PN 10 | SDR 11 PN 16 | SDR 9 PN 20 | SDR 7.4 PN 25 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 20 | – | – | – | – | – | 2.0 | 2.3 | 3.0 |
| 25 | – | – | – | – | – | 2.3 | 3.0 | 3.5 |
| 32 | – | – | – | – | 2.0 | 3.0 | 3.6 | 4.4 |
| 40 | – | – | – | 2.3 | 2.4 | 3.7 | 4.5 | 5.5 |
| 50 | – | – | 2.0 | 2.9 | 3.0 | 4.6 | 5.6 | 6.9 |
| 63 | – | 2.0 | 2.5 | 3.6 | 3.8 | 5.8 | 7.1 | 8.6 |
| 75 | – | 2.3 | 2.9 | 4.3 | 4.5 | 6.8 | 8.4 | 10.3 |
| 90 | 2.2 | 2.8 | 3.5 | 5.1 | 5.4 | 8.2 | 10.1 | 12.3 |
| 110 | 2.7 | 3.4 | 4.2 | 6.3 | 6.6 | 10.0 | 12.3 | 15.1 |
| 125 | 3.1 | 3.9 | 4.8 | 7.1 | 7.4 | 11.4 | 14.0 | 17.1 |
| 140 | 3.5 | 4.3 | 5.4 | 8.0 | 8.3 | 12.7 | 15.7 | 19.2 |
| 160 | 4.0 | 4.9 | 6.2 | 9.1 | 9.5 | 14.6 | 17.9 | 21.9 |
| 180 | 4.4 | 5.5 | 6.9 | 10.2 | 10.7 | 16.4 | 20.1 | 24.6 |
| 200 | 4.9 | 6.2 | 7.7 | 11.4 | 11.9 | 18.2 | 22.4 | 27.4 |
| 225 | 5.5 | 6.9 | 8.6 | 12.8 | 13.4 | 20.5 | 25.2 | 30.8 |
| 250 | 6.2 | 7.7 | 9.6 | 14.2 | 14.8 | 22.7 | 27.9 | 34.2 |
| 280 | 6.9 | 8.6 | 10.7 | 15.9 | 16.6 | 25.4 | 31.3 | 38.3 |
| 315 | 7.7 | 9.7 | 12.1 | 17.9 | 18.7 | 28.6 | 35.2 | 43.1 |
جدول وزن لوله پلی اتیلن اطلاعات مربوط به وزن هر متر از لوله ها را بر اساس قطر و فشار کاری آنها ارائه می دهد. جدول وزن لوله های پلی اتیلن pdf ابزاری ضروری برای برآورد هزینه ها، محاسبه بار حمل و نقل، برنامه ریزی نصب و تعیین مقدار مواد مورد نیاز در پروژه هاست. از آنجا که وزن لوله یکی از عوامل تعیین کننده قیمت لوله پلی اتیلن است، دسترسی به جدول دقیق وزن، امکان مقایسه گزینه های مختلف و انتخاب بهترین محصول را فراهم می سازد.
پارامترهای متعددی بر وزن لوله های پلی اتیلن تاثیر می گذارند که مهم ترین آنها نوع مواد (PE63، PE80 یا PE100)، قطر و ضخامت دیواره است. به طور کلی، لوله های با فشار کاری بالاتر، ضخامت دیواره بیشتر و در نتیجه وزن بیشتری دارند. همچنین با افزایش قطر لوله، وزن آن نیز افزایش می یابد. جدول وزن لوله کاروگیت نیز با توجه به تفاوت ساختاری این نوع لوله ها، متفاوت از جدول وزن لوله های پلی اتیلن معمولی است و باید به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گیرد.
لوله های پلی اتیلن گرید PE63 اولین نسل از لوله های پلی اتیلن هستند و از نظر مقاومت در برابر فشار، در رده پایین تری نسبت به PE80 و PE100 قرار دارند. این لوله ها با ضریب ایمنی 1.6 (sf=1.6) طراحی شده و حداقل استحکام مورد نیاز آنها 6.3 مگاپاسکال است. در پروژه های با فشار کاری پایین، استفاده از این نوع لوله ها می تواند از نظر اقتصادی به صرفه باشد.
جدول استاندارد جوش لوله های پلی اتیلن PE63 با توجه به ضخامت و قطر آنها تنظیم شده و اطلاعات لازم برای اتصال صحیح لوله ها را ارائه می دهد. لوله های PE63 در سایزهای 20 تا 1200 میلی متر مطابق با استاندارد DIN7084 تولید می شوند. نکته مهم اینکه لوله های سایز 20 و 25 میلی متر فقط در فشارهای 10 و 16 اتمسفر و لوله های 32 و 40 میلی متر در فشارهای 6، 10 و 16 اتمسفر در جدول PE63 موجود هستند.
| قطر خارجی (mm) | فشار (بار) | ضخامت (mm) | وزن (kg/m) |
|---|---|---|---|
| 20 | 10 | 2.9 | 0.23 |
| 25 | 10 | 3.6 | 0.36 |
| 32 | 10 | 4.6 | 0.60 |
| 40 | 10 | 5.7 | 0.95 |
| 50 | 10 | 7.1 | 1.50 |
| 63 | 10 | 9.0 | 2.40 |
| 75 | 10 | 10.7 | 3.60 |
| 90 | 10 | 12.9 | 5.10 |
| 110 | 10 | 15.7 | 7.70 |
| 125 | 10 | 17.9 | 10.00 |
لوله های پلی اتیلن PE80 نسل دوم این محصول هستند که با ضریب ایمنی 1.25 (sf=1.25) تولید می شوند. حداقل استحکام مورد نیاز این لوله ها 8 مگاپاسکال است که باعث می شود نسبت به نسل اول، مقاومت بیشتری در برابر فشار داشته باشند. جدول دبی لوله های پلی اتیلن PE80 نشان می دهد که این لوله ها قابلیت انتقال حجم بالایی از سیالات را داشته و برای شبکه های آبرسانی و فاضلاب گزینه مناسبی هستند.
لوله های PE80 در دو نوع PE-HD (پلی اتیلن با چگالی بالا) و PE-MD (پلی اتیلن با چگالی متوسط) تولید می شوند. لوله های PE-MD انعطاف پذیری بیشتری داشته و می توانند به صورت رول عرضه شوند که نصب آنها را آسان تر می کند. این لوله ها از سایز 20 تا 1200 میلی متر در دسترس هستند، اما سایزهای 20، 25، 32 و 40 میلی متر فقط در فشارهای 10 و 16 اتمسفر تولید می شوند. همچنین لوله های فاضلابی از این گرید، از سایز 63 میلی متر به بالا قابل تهیه هستند.
| قطر خارجی (mm) | فشار (بار) | ضخامت (mm) | وزن (kg/m) |
|---|---|---|---|
| 20 | 10 | 2.3 | 0.19 |
| 25 | 10 | 2.8 | 0.30 |
| 32 | 10 | 3.6 | 0.49 |
| 40 | 10 | 4.5 | 0.76 |
| 50 | 10 | 5.6 | 1.20 |
| 63 | 10 | 7.1 | 1.90 |
| 75 | 10 | 8.4 | 2.70 |
| 90 | 10 | 10.1 | 3.80 |
| 110 | 10 | 12.3 | 5.60 |
| 125 | 10 | 14.0 | 7.10 |
| 160 | 10 | 18.0 | 11.70 |
| 200 | 10 | 22.4 | 18.20 |
لوله های پلی اتیلن PE100 نسل سوم و پیشرفته ترین نوع این محصولات هستند که با ضریب ایمنی 1.25 تولید می شوند. حداقل استحکام مورد نیاز این لوله ها 10 مگاپاسکال است که باعث می شود نسبت به نسل های قبلی، مقاومت بیشتری در برابر فشار داشته باشند. از مزایای مهم این نوع لوله می توان به کاهش ضخامت دیواره در فشار یکسان و در نتیجه کاهش وزن و قیمت اشاره کرد. جدول قطر داخلی لوله های پلی اتیلن PE100 نشان می دهد که این لوله ها به دلیل دیواره نازک تر، ظرفیت انتقال بیشتری نسبت به PE80 و PE63 دارند.
لوله های PE100 سبک ترین نوع لوله پلی اتیلن موجود در بازار هستند که از سایز 20 تا 1600 میلی متر تولید می شوند. این لوله ها مقاومت بالایی در برابر رشد آهسته و سریع ترک داشته و برای کاربردهای فشار بالا مانند خطوط انتقال آب، گاز، و سیستم های اطفاء حریق مناسب هستند. جدول وزن لوله های پلی اتیلن PE100 به خوبی نشان می دهد که در یک سایز و فشار کاری مشابه، وزن این لوله ها کمتر از PE80 و PE63 است.
| قطر خارجی (mm) | فشار (بار) | ضخامت (mm) | وزن (kg/m) |
|---|---|---|---|
| 20 | 10 | 1.9 | 0.16 |
| 25 | 10 | 2.3 | 0.25 |
| 32 | 10 | 2.9 | 0.39 |
| 40 | 10 | 3.7 | 0.61 |
| 50 | 10 | 4.6 | 0.95 |
| 63 | 10 | 5.8 | 1.50 |
| 75 | 10 | 6.8 | 2.10 |
| 90 | 10 | 8.2 | 3.00 |
| 110 | 10 | 10.0 | 4.30 |
| 125 | 10 | 11.4 | 5.40 |
| 160 | 10 | 14.6 | 8.80 |
| 200 | 10 | 18.2 | 13.60 |
| 250 | 10 | 22.7 | 21.10 |
| 315 | 10 | 28.6 | 33.50 |
برای محاسبه وزن و ضخامت لوله های پلی اتیلن، فرمول های مشخصی وجود دارد که بر اساس استانداردهای بین المللی تدوین شده اند. نخستین گام در این محاسبات، تعیین نسبت ابعادی استاندارد (SDR) است که از نسبت قطر خارجی لوله به ضخامت دیواره به دست می آید. SDR عددی است که به صورت گرد شده بیان می شود و معیاری برای طبقه بندی لوله ها محسوب می شود. فرمول محاسبه SDR به شرح زیر است:
SDR = ((2 × MRS) / (P × C)) + 1
در این فرمول، MRS حداقل استحکام مورد نیاز ماده پلی اتیلن (بر حسب مگاپاسکال)، P فشار کاری (بر حسب بار) و C ضریب ایمنی است. پس از محاسبه SDR، می توان حداقل ضخامت دیواره لوله را از طریق فرمول زیر به دست آورد:
e = d / SDR
که در آن e ضخامت دیواره و d قطر خارجی لوله (هر دو بر حسب میلی متر) است. در نهایت، برای محاسبه وزن واحد طول لوله (بر حسب کیلوگرم بر متر) از فرمول زیر استفاده می شود:
w = ((d – e) × e × 3.14 × 0.95) / 1000
در این فرمول، عدد 0.95 چگالی تقریبی پلی اتیلن بر حسب گرم بر سانتی متر مکعب است. با استفاده از این فرمول ها، مهندسان می توانند وزن دقیق لوله های پلی اتیلن را محاسبه کنند. این محاسبات برای برآورد هزینه ها، تعیین ملزومات حمل و نقل و برنامه ریزی نصب بسیار مفید است. همچنین با محاسبه وزن لوله می توان قیمت لوله را نیز به طور تقریبی تخمین زد.
سوالات متداول
جدول لوله پلی اتیلن، مجموعه ای از اطلاعات فنی شامل قطر خارجی، ضخامت دیواره، فشار و وزن لوله هاست که بر اساس استانداردهای مربوطه تنظیم شده است. این جدول برای انتخاب صحیح لوله متناسب با نیازهای پروژه استفاده می شود.
بررسی جدول لوله پلی اتیلن قبل از خرید از مرکز آهن مهم است زیرا این کار امکان انتخاب لوله ای با مشخصات مناسب برای کاربرد مورد نظر را فراهم می کند. انتخاب نادرست می تواند منجر به شکست لوله، نشتی و هزینه های تعمیر و نگهداری بیشتر شود.
برای انتخاب قطر و ضخامت مناسب لوله پلی اتیلن، باید فشار کاری سیستم، دبی مورد نیاز، نوع سیال، شرایط محیطی و الزامات استانداردها را در نظر گرفت. سپس با مراجعه به جداول استاندارد، لوله ای با مشخصات متناسب با این نیازها انتخاب می شود.
SDR یا نسبت ابعادی استاندارد، نسبت قطر خارجی لوله به ضخامت دیواره آن است. این پارامتر معیاری برای طبقه بندی لوله ها بر اساس توانایی تحمل فشار است. هر چه SDR کوچکتر باشد، ضخامت دیواره نسبت به قطر بیشتر و توانایی تحمل فشار بالاتر است.
استانداردهای مهم شامل DIN 8074/8075 (آلمان)، ISO 4427 (بین المللی)، ASTM D3035 (آمریکا) و INSO 14427 (ایران) هستند. این استانداردها الزامات مربوط به ویژگی های فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی لوله های پلی اتیلن را تعیین می کنند.