در سال های اخیر، بحث خام فروشی و فرآوری مواد معدنی به عنوان یکی از مباحث کلیدی در صنعت معدن مطرح شده است. برخی فعالان صنعت معدن معتقدند که خام فروشی می تواند فرصتی طلایی برای رشد اقتصادی کشور باشد، در حالی که دیگران بر این باورند که فرآوری محصولات معدنی به ویژه برای توسعه پایدار این صنعت، ضرورت دارد. به گزارش مرکزآهن و به نقل از عیار معدن در خصوص خام فروشی مواد اولیه، سجاد غرقی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران، تأکید کرد که برای رسیدن به توسعه پایدار در این بخش، باید سیاست های صادراتی به طور دقیق بازنگری شود.
غرقی در این خصوص افزود که «خام فروشی نباید به طور مطلق منفی تلقی شود.» وی توضیح داد که در هر حلقه از زنجیره تولید، ماده اولیه برای حلقه بعدی خام محسوب می شود. برای مثال، شمش فولاد برای صنایع ساخت محور و قطعه سازی به عنوان نهاده به حساب می آید. بنابراین، تعریف خام فروشی باید متناسب با جایگاه هر حلقه از زنجیره تولید اصلاح شود.
ارزش افزوده واقعی در صنعت معدن
یکی از نکات کلیدی که غرقی بر آن تأکید کرد، محاسبه دقیق ارزش افزوده است. وی توضیح داد که ارزش افزوده واقعی به تفاوت میان ستاده و نهاده ها اشاره دارد و در این فرآیند باید تمامی هزینه ها اعم از انرژی، آب، استانداردها، مسائل زیست محیطی و حتی هزینه های ناشی از تحریم ها در نظر گرفته شوند. به گفته وی، گاهی تولید کالای نهایی با وجود قیمت بالاتر، از نظر اقتصادی توجیه پذیر نیست و ممکن است به ایجاد ارزش افزوده منفی منجر شود؛ به ویژه در مواردی که بر قیمت میلگرد تأثیرگذار باشد.
تجربه کشورهای بزرگ معدنی مانند برزیل که سالانه بیش از ۴۰۰ میلیون تن مواد معدنی صادر می کنند، نشان داده است که صادرات مواد معدنی در حلقه اول می تواند تصمیم اقتصادی درستی باشد. برزیل با برخورداری از ذخایر فراوان، منابع آبی و عدم وجود تحریم ها، توانسته به بالاترین میزان ارزش افزوده در همان حلقه ابتدایی برسد. این تجربه ها نشان می دهند که گاهی فروش مواد خام می تواند استراتژی مناسبی برای کشورهای تولیدکننده باشد.
سیاست گذاری های کلان باید بر اساس دسترسی به فناوری های نوین، تحلیل دقیق بازار و شناخت مزیت های نسبی کشورها تنظیم شوند. در این راستا، با ارزیابی مزایا و معایب هرکدام از روش های خام فروشی و فرآوری، می توان تصمیماتی اتخاذ کرد که نه تنها به توسعه صنعت معدن کمک کند، بلکه به بهبود قیمت آهن و نرخ های دیگر محصولات فولادی نیز منجر شود.
در نهایت، توجه به استراتژی های بلند مدت و سرمایه گذاری در فناوری های نوین می تواند به کشورها کمک کند تا از پتانسیل های داخلی به بهترین نحو استفاده کنند و در عین حال به بازارهای جهانی دسترسی داشته باشند. این رویکرد می تواند بر قیمت ورق و سایر محصولات معدنی تأثیرات قابل توجهی داشته باشد.
آیا شما نیز فکر می کنید که خام فروشی می تواند به توسعه صنعت معدن کمک کند یا فرآوری مواد معدنی راه بهتر و پر سودتری است؟