در بین استارتاپهای صنایع مختلف، آنهایی که مستقیم یا غیر مستقیم با ساخت و ساز مرتبط هستند، طی سالهای اخیر، رشد چشمگیری داشتهاند. بخش عمدهای از فعالیتهای استارتاپی در این بخش، در زمینه خرید، فروش، رهن و اجاره ملک بوده است که غالبا در رده استارتاپهای نیازمندیها طبقه بندی میشود. برخی از این استارتاپها که در قالب اپلیکیشن، به کاربران خدمات ارائه میدهند، مختص املاک اعم از آپارتمان، زمین، ویلا، کارگاه، مغازه و نظیر آن هستند و به طور اختصاصی میتوان آنها را اپلیکیشهای فروش ملک نامید اما در برخی دیگر، مسکن، تنها یکی از طبقه بندیهای موجود است. پیش از خواندن این مقاله میتوانید مقاله هزینه ساخت هر متر مربع واحد مسکونی در سال 1403 را مطالعه نمایید.
گسترش استارتاپهای صنعت ساختمان موجب شده دامنه فعالیت آنها از خرید و فروش و اجاره مسکن به سمت مصالح ساختمانی، مدیریت ساختمان و سامانههای قیمتگذاری ملک نیز گسترش یابد. در این میان، فرصتها و موضوعات جدید برای رشد فعالیتهای استارتاپها و برنامه خرید و فروش خانه در زمینههایی مانند شناسایی منازل مسکونی خالی، ایجاد شرکتهای اجاره داری حرفهای و الکترونیکی در حوزه مسکن، روشهای تسهیل روند معاملات مسکن، مسائل حقوقی معاملات مسکن و… ایجاد شده است.
در حال حاضر، دهها استارتاپ در زمینه ساخت و ساز شامل قبل، حین و پس از ساخت، در سراسر کشور فعالیت میکنند که اغلب آنها، استارتاپها و برنامه فروش خانه یا مرتبط با آن هستند. از آنجا که پرداختن به تمام استارتاپهای این حوزه، در این نوشتار میسر نیست، تنها برخی از استارتاپهای مشهور فعال و موثر در عرصه خرید، فروش، رهن و اجاره مسکن، معرفی، مقایسه، نقد و بررسی شدهاند.
1 – استارتاپ دیوار: بزرگ ترین
دیوار هر چند یک اپلیکیشن نیازمندی آنلاین است اما بخش زیادی از محبوبیت خود را مدیون آگهیهای مسکن و نیازمندیهای بخش املاک است. شاید بسیاری از مردم، حسام آرمندهی و رضا محمدی کارآفرینان ایرانی را نشناسند، اما «دیوار» را که محصول تفکر و اندیشه آنهاست و در سال 92 راه اندازی و امتیاز آن توسط شرکت آگه پردازان هوشمند ثبت شده، میشناسند. دیوار اکنون به همراه اول و مشاور مورد اعتماد کاربرانی تبدیل شده که با نیازمندی های اینترنتی سروکار دارند و به دنبال خرید و فروش کالاهای نو و دست دوم هستند. این وب سایت، در توییتر، خود را «بزرگ ترین پایگاه خرید و فروش بی واسطه» توصیف کرده است.
به گفته مسئولان دیوار در اوایل سال 98، این اپلیکیشن بیش از 23 میلیون کاربر دارد و حدود 380 هزار کسب و کار از خدمات این پلتفرم استفاده میکنند. استارتاپ دیوار، طی هفت سال گذشته، محبوبیت بسیاری کسب کرده و همه افراد اعم از مردم عادی یا بنگاه های املاک، می توانند با استفاده از امکانات آگهی رایگان دیوار، مشخصات ملک خود را برای خرید، فروش و اجاره، وارد کنند. گسترش آگهیهای املاک دیوار در استانهای مختلف شامل شهرهای بزرگ و کوچک، بر موفقیت آن افزوده است.
تاثیرگذاری استارتاپ دیوار در حوزه مسکن تا حدی است که بارها، آشفتگی بازار مسکن و افزایش سرسام آور قیمت ملک در پی افزایش قیمت میلگرد و تیرآهن طی سالهای اخیر از جمله امسال (99) ناشی از قیمتهای کاذب و سودجویی دلالان از آگهیهای آن اعلام شده است. از این رو دستور توقف اعلام قیمت خرید، فروش و اجاره مسکن توسط مقامات قضایی برای این وب سایت و برخی اپلیکیشنهای پرنفوذ املاک، صادر و «قیمت توافقی» جایگزین آن شد. اپلیکیشن دیوار نیز اعلام کرد اصلاحات لازم را در پلتفرم خود ایجاد کرده و قوانین سخت گیرانه برای احراز هویت آگهی دهندگان، در نظر میگیرد تا دست اخلال گران بازار مسکن کوتاه شود. با توجه به تعداد کاربران، وسعت و تاثیرگذاری آگهیهای اپلیکیشن دیوار در بازار املاک، این استارتاپ، هرچند ویژه صنعت ساختمان نیست، اما از موثرترین و پرقدرتترین استارتاپهای نیازمندی و مرتبط با حوزه ساخت و ساز است.
2 – استارتاپ شیپور: شیرین ترین
شیپور که از مرداد ماه 1391 با موضوع نیازمندیهای آنلاین راه اندازی شد، از رقبای اصلی دیوار است و برند تجاری آن به نام شرکت نت تجارت اهورا ثبت شده است. به گفته مسئولان شیپور، این استارتاپ در زمینه «خرید و فروش خودرو، املاک، آپارتمان، گوشی موبایل، تبلت، لوازم خانگی، لوازم دست دوم، استخدام و هر چه فکر کنید!» فعالیت میکند. املاک در دستهبندیهای خدمات شیپور، جایگاه ویژهای دارد و هدف اصلی آن، ارتباط مستقیم خریدار و فروشنده است. شیپور با ثبت آگهی رایگان برای خرید، فروش، رهن و اجاره در نقاط مختلف کشور، رقابت شدیدی با دیوار دارد و برجستگی رنگ قرمز در اپلیکیشن دیوار و رنگ آبی در اپلیکیشن شیپور و رقابت این دو استارتاپ در حوزه نیازمندیها خصوصا املاک، یادآور رقابت تیم های فوتبال پایتخت، پرسپولیس و استقلال است که هرکدام حامیان خاص خود را دارند با این تفاوت که برخی کاربران، استفاده توامان از خدمات هر دو اپلیکیشن را در کنار هم توصیه میکنند.
با این حال، علی رغم تبلیغات تلویزیونی و محیطی گسترده شیپور با تاکید بر تعبیر «معامله شیرین»، یک گزارش فصلی در زمستان 98، بیانگر رشد دیوار و افت شیپور در حوزه آگهیهای مسکن است. تحلیل استارتاپ ملک رادار درباره آگهیهای بازار املاک، از جمله آگهیهای ملکی روی پلتفرمهای دیوار، شیپور و… نشان میدهد در زمستان، وب سایت دیوار، بیش از 67 درصد بازار آگهیهای آنلاین مسکن را در اختیار داشته و شیپور با روند کاهشی، از سهم 28 درصدی در تابستان، به 23 درصد رسیده است.
3 – استارتاپ آی هوم: جامع ترین
آی هوم، سامانه جست و جوی املاک به همراه اطلاعاتی نظیر موقعیت شهری و دسترسی به سرویسهای حمل و نقل عمومی است. این استارتاپ در سال 94، توسط محمدحسین رفعت نژاد راه اندازی شده است. آی هوم که خود را «جامعترین وب سایت املاک کشور» نامیده، این شعار را خطاب به آژانسها و مشاوران املاک برگزیده است: «با بستههای متنوع آی هوم به مشتریهای بی نظیر و فراوان برسید.» در معرفی اپلیکیشن آی هوم برای نصب به روی گوشی همراه، ذکر شده که این نرم افزار شما را به کاملترین بانک ذخیره فایلهای املاک کشور و آژانسهای فعال ارتباط میدهد. با این همه، استارتاپ آی هوم با دو چالش اساسی زیر از نظر کیفیت، دامنه خدمات و نیروی انسانی مواجه شده است:
اول اینکه هرچند آی هوم از عنوان جامع ترین وب سایت و پرتال املاک کشور استفاده میکند اما بررسی وب سایت و خدمات آن نشان میدهد که آی هوم، بیشتر محدود به استانهای تهران و البرز است و دامنه فعالیت آن گسترده نیست. جستجوی ملک در سایر شهرهایی که در سایت ذکر شده، نیز بعضا نتیجهای به دنبال ندارد!
دوم اینکه طبق گزارشهای رسانهای، اواخر بهمن ماه 98، استارتاپ آی هوم، تعداد زیادی از نیروهای خود را تعدیل کرد که دومین تعدیل، طی دو ماه بوده است. رفعت نژاد، مدیرعامل اسبق این استارتاپ با نارضایتی از این وضعیت گفت: کمتر از 40 نفر از نیروهای این استارتاپ باقی ماندهاند! ظاهرا آی هوم، پیش از این حدود 170 پرسنل داشته است. علیرضا نصری، مدیر عامل آی هوم، پس از انتشار خبر تعدیل گسترده نیروهای این شرکت، اعلام کرد که آی هوم با سرمایه گذاری دیوار، رسما به زیر پرچم یکی از مجموعههای موفق هلدینگ هزار دستان رفته است. به گفته وی، حدود 70 نفر از نیروهای فعال بخش عملیات و فروش تعدیل شدند و تعداد نفرات فعلی حدود، 80 نفر هستند. از نگاه مدیر عامل فعلی، بخشی از تمرکز این مجموعه در آینده، روی محصول جدیدی است که هدفش افزایش کیفیت آگهیهای آنلاین املاک در پلتفرمهای آی هوم و دیوار است. این محصول با تمایز میان آگهیهایی که عکسها و اطلاعاتشان، واقعی و کامل است، در هزینههای بازدید حضوری از ملک، صرفه جویی کرده و فرایند انتخاب و مقایسه را تسهیل مینماید. بر این اساس، سال گذشته، ادغام دیوار و آی هوم برای ساماندهی بخش املاک با حفظ برندهای جداگانه صورت گرفت.
4 – استارتاپ آلونک: شفاف ترین
آلونک، سامانه ارتباطی است که با هدف توسعه بسترهای مجزا برای مشاوران املاک، مدیران املاک و متقاضیان ملک، توسط میلاد بازدار و علیرضا اشکان در سال 95 تاسیس شد. در جلسه رونمایی از این سامانه اعلام شد که بیش از 15000 مشاور و 1300 آژانس املاک در حال همکاری با این مجموعه هستند. این استارتاپ، شعار «لطفا خانه دار شوید» را برگزیده و در وب سایت خود، آلونک را پلتفرمی قابل اعتماد و پیشرو در بازار املاک و مستغلات معرفی کرده که هدفش، توانمند سازی مردم برای رسیدن به «خانه ایده آل» و اتصال آنها به حرفهایترین مشاوران املاک است. آلونک همچنین دلیل فعالیت خود را به عنوان یک شرکت نوآور، بیشتر شدن شفافیت و اعتمادزایی در بازار املاک و مستغلات عنوان کرده است. بر اساس اظهارات مسئولان این سایت، استارتاپ آلونک، با آموزش مشاوران املاک و سنجش کیفی عملکرد و خدماتشان و بررسی نظرات کاربران، حرفهایترین کارشناس را به کاربر پیشنهاد میدهد. همچنین آلونک با تکنیکهای دادهکاوی، ابعاد گوناگون بازار مسکن را تحلیل کرده و گزارشهای فصلی و سالانه ارائه میدهد و اطلاعات شهری و فرهنگی محلههای مختلف را برای تسهیل تصمیمگیری کاربران عرضه مینماید.
رقابت شدید بین آلونک که از حمایت مشاوران املاک برخودار بود با دیوار، موجب شد حسام عقبایی، رئیس وقت اتحادیه مشاوران املاک در آذر ماه 95، اعلام کند به واسطه دفاع از صنف خود، اپلیکیشن دیوار را به دلیل حذف مشاوران املاک، خراب میکند! اظهاراتی که اینک، بعد از چهار سال نشان میدهد، ادعایی بیش نبوده است. براساس اظهارات وی در پاییز چهار سال قبل، 12 هزار دفتر مشاور املاک در شهر تهران وجود داشته که با آگهیهای سایت دیوار، متضرر شدهاند، زیرا در معاملات مسکن نباید واسطه را حذف کرد! عقبایی با دفاع از آلونک گفته بود اقدام اصولی، روش نرم افزار آلونک است چون با مشاوران املاک در ارتباط است.
بعد از تمام کشمکشها، در نهایت مهر ماه سال 97، خبر ادغام استارتاپ آلونک به عنوان مجموعهای که در حوزه مشاوران املاک، قدرت بازار را در اختیار دارد و شیپور، استارتاپ قدرتمند در زمینه نیازمندیهای آنلاین به ویژه متقاضیان ملک، منتشر شد تا با توسعه بازار خود با رقبای این بخش، دست و پنجه نرم کنند.
5 – استارتاپ کیلید: هوشمندترین
کیلید، «سامانه هوشمند مسکن» با تمرکز بر سه محور خرید، رهن، اجاره و قیمتگذاری روی خانه شما، تیر ماه 97 توسط علیرضا ذوالفقاری، به عنوان مدیرعامل این استارتاپ، رونمایی شد. ایجاد بستر آنلاین برای مرتفع ساختن نیازهای عرضه کنندگان و متقاضیان مسکن، به عنوان یک One-Stop Shop و ارائه ابزارهای لازم برای مشاوره تخصصی مسکن به مشاوران، دلیل ایجاد این استارتاپ عنوان شده است. به گفته مدیر عامل کیلید، سیستم ارزیابی هوشمند قیمت خانه، شاخص کیلید و فرصتهای بازار مسکن از جمله تمایزهای فعالیت این وب سایت است. از نظر مدیران کیلید، چنین سامانهای برای اولین بار در ایران پیاده سازی شده و در کنار هوش مصنوعی که برای نخستین بار در بازار مسکن ایران به کار گرفته شده، امکان استفاده از تکنولوژی Web Mapping و AR در اپلیکیشن کیلید گنجانده شده است. با استفاده از مدلهای محاسباتی و یادگیری ماشین و نیز اطلاعات و ابزارهای این سامانه، پیشبینی صحیح از وضعیت بازار و کاهش ریسک معاملات اتفاق میافتد.
شعار کیلید این است: «کافی است کدپستی ده رقمی یا آدرس دقیق ملک مورد نظرتان را در سامانه وارد کنید، تا بدون نیاز به هیچ رفت و آمدی از یک مرجع قیمتگذاری هوشمند بهرهمند شوید.» اگرچه این موضوع، شبهههایی را درباره اتصال کیلید به منابع انحصاری مطرح کرده اما مسئولان این استارتاپ، معتقدند تکنولوژی برآورد هوشمند قیمت این استارتاپ (AVM) براساس فناوریهای هوش مصنوعی و بیگ دیتا با توجه به ویژگیهای ملک و دادههای آماری مستند، قیمت دقیق آن را محاسبه میکند. همین موضوع، موجب شده تا کیلید علی رغم حضور اندک دو سالهاش در بازار، رقیب جدیدی برای استارتاپهای املاک و صنعت ساختمان باشد.
6 – استارتاپ ایران فایل: قوی ترین
ایران فایل یا سامانه شبکه نوین مسکن ایرانیان که خود را «قویترین موتور جستجوی املاک و مستغلات» مینامد، وب سایت تخصصی خرید و فروش آپارتمان و رهن و اجاره مسکن است. علی دارابیان، متخصص حوزه نرم افزار، بنیانگذار ایران فایل است. براساس اطلاعات وب سایت این سامانه، دلیل راه اندازی ایران فایل، نقصان یک پرتال تخصصی در کشور است که بتواند در زمینه املاک و مستغلات، اطلاع رسانی و خدمات ارائه نماید و بر پایه تحلیل این اطلاعات در زمینه ساخت و ساز مسکن، به صورت علمی و برای طبقات مختلف جامعه، تخصص لازم را داشته باشد. بر این اساس، ایران فایل به گفته خودش، با توجه به سابقه درخشان در صنعت ساختمان، قویترین موتور جستجوی املاک و مستغلات را در اختیار دارد. این استارتاپ، رسالت خود را به عنوان یک پرتال تخصصی و سازنده معتبر در امر صنعت ساختمان، تغییر ساختار سنتی خدمات املاک به یک روش مدرن و کاملا علمی عنوان کرده است. جستجوی آنلاین املاک، امکان ارتباط با مالکین، اطلاع رسانی تخصصی از اخبار روز مسکن و شهرسازی و ثبت رایگان آگهی املاک از خدمات این استارتاپ به شمار میرود.
7 – استارتاپ اسکانو: بین المللی ترین
آوای اسکان نوین شرق (اسکانو)، نرم افزار و اپلیکیشن جستجوی هوشمند است که در سال 93 تاسیس شده است. نیما ترابی، شهرام شاهکار و حامد معدن نژاد از جمله مدیران عامل این شرکت استارتاپی بوده اند. این استارتاپ در بلاگ خود، اسکانو را نخستین وب سایت جست و جوی هوشمند ملک با استانداردهای بین المللی در ایران نامیده و هدف خود را رتبه نخست در ارائه خدمات آنلاین حوزه مسکن ذکر کرده است. اسکانو اعلام کرده با برخورداری از بانکی جامع از اطلاعات به کاربران این امکان را میدهد که ملک موردنظرشان را برای خرید یا اجاره، انتخاب و کمتر از چند دقیقه آپارتمان، زمین، خانه، دفتر، مغازه و دیگر املاک دلخواه خود را پیدا کنند. ثبت آگهی رایگان، ابزار جستجوی دقیق، تصاویر کامل از ملک، جزئیات کامل، اتصال به انواع دستگاهها و تماس مستقیم از جمله ویژگیهای کلیدی اپلیکیشن اسکانو عنوان شده است. همچنین وبلاگ این مجموعه، اخبار و تحلیلهایی درباره مسکن و برخی حوزههای دیگر ارائه میکند.
8 – استارتاپ دودوتا: ایمن ترین
دودوتا، وب سایتی برای جستجوی رایگان املاک است. استارتاپ دودوتا در معرفیاش خود را یک وب گاه اینترنتی معرفی کرده که جستجوگران، فروشندگان و اجاره دهندگان ملک، میتوانند از امکانات آن به صورت رایگان بهرهمند شوند. دودوتا تاکید کرده که مشاور املاک نیست و از طرف مشاوران املاک پشتیبانی نمیشود و مشاوران املاک مانند سایر افراد میتوانند از تمام امکانات آن استفاده نمایند. بنابر اظهارات مسئولان دودوتا، کلیه اطلاعات و دادههای کاربران به صورت کاملا ایمن نگهداری میشوند و رمزگذاری برخی اطلاعات حساس به گونهای است که حتی برنامه نویسان اصلی این مجموعه نیز به آنها دسترسی ندارند. همچنین دادههایی که به درخواست کاربر نمایش داده میشود، فقط از طریق وب گاه دودوتا و جستجوگرهای اینترنتی محبوب قابل جستجو هستند.
مهمترین فاکتورها برای خرید و یا اجاره ملک از نظر دودوتا عبارتند از: قیمت، موقعیت جغرافیایی، نقشه و طرح ساخت، مساحت، قدمت و امکانات ملک. همچنین دلیل اکثر بازدیدهای حضوری خریداران از ملک، فقط برای بررسی موقعیت جغرافیایی و نقشه ساخت ملک است. طبق آمار در بیش از 90 درصد بازدیدها، خریداران در نگاه اول از معامله صرف نظر میکنند. نمایش محل دقیق املاک روی نقشه، امکان اضافه کردن عکس ملک به فایلینگ، سهولت استفاده، مخزن کامل اطلاعات مربوط به ملک، سرویس اینترنتی، امکان بازدید مجازی و نیز تجمیع فایلینگهای مشاوران املاک و مالکان، از جمله خدمات این مجموعه عنوان شده است.
9 – استارتاپ شابش: باکیفیت ترین
شابش، وبسایت و اپلیکیشن تخصصی درج آگهیهای املاک زیرنظر شرکت تجارت، شخص به شخص ایرانیان است که سال 94 راه اندازی شده و مدیرعامل آن شهریار هژبر است. شابش خود را «باکیفیتترین وب سایت آگهی املاک کشور» نامیده است. این مجموعه، وب سایت و اپلیکیشن تخصصی درج آگهیهای املاک توسط مشاوران املاک در زمینه آگهیهای خرید و فروش، رهن و اجاره انواع املاک، مانند آپارتمان مسکونی، اداری، تجاری، ویلا و… است. شابش اعلام کرده به سرعت در حال تبدیل شدن به یک مرجع اینترنتی برای عموم در ایران است.
10 – استارتاپ دلتا: اولین
دلتا به گفته مسئولان آن، اولین سایت ملکی در ایران بوده که سال 83 توسط محمد تقوی تاسیس شده است اما راه اندازی اپلیکیشن موبایل دلتا (نسخه اندروید) و طراحی نسخه وب نرم افزار ملکی دلتا ویژه آژانسهای املاک در سال 94 صورت گرفته است. همچنین انتشار نسخه اندروید و IOS نرم افزار موبایل دلتا ویژه کاربران و انتشار نسخه اندروید نرم افزار موبایل دلتا ویژه مشاوران املاک در کافه بازار در سال 96 انجام شده است. این سایت، خود را بهترین مرجع برای ثبت آگهی فروش، رهن و اجاره ملک میداند و متقاضیان خرید و اجاره مسکن میتوانند با جستجو در سایت دلتا ملک مورد نظر خود را بیابند. همچنین راه اندازی سایت deltahome برای اجاره ملک به اتباع خارجی در سال 89، از دیگر اقدامات این مجموعه است.
علاوه بر استارتاپهای یاد شده که هرکدام مزیت رقابتی و شعار خود را بر روی بخشهایی از علایق کاربران حوزه املاک اعم از خریداران و فروشندگان عادی یا مشاوران املاک قرار داده اند، بسیاری از استارتاپهای دیگر نیز طی سالهای اخیر، در این عرصه، بروز و ظهور یافتهاند. همچنین شرکتهای سنتی فعال در صنعت ساخت و ساز با توجه به سابقه طولانی در حوزه املاک، از لاک سنتی خود خارج شدهاند تا جوانانِ دیروز صنعت ساختمان نیز با رونمایی از اپلیکیشنها و استارتاپها، آماده رقابت فشرده با جوانان امروزِ صنعت نرم افزار در قالب شرکتهای نوپای آنها باشند.