دسترسی سریع به محتوای این مطلب
خرپشته به فضایی اطلاق می شود که در بالاترین قسمت ساختمان قرار دارد و معمولاً به عنوان یک فضای اضافی یا برای استفاده های خاص مانند انبار یا سرویس های جانبی طراحی می شود. در بیشتر مواقع، خرپشته با راه پله هایی که به آن دسترسی دارند از دیگر طبقات جدا می شود. در نمونه پلان خرپشته، موقعیت راه پله خرپشته و نحوه اتصال آن به بقیه بخش های ساختمان به دقت طراحی می شود تا عملکرد و دسترسی به این فضا به بهترین شکل ممکن فراهم شود. اجرای سقف خرپشته نیز به دلیل موقعیت خاص این فضا اهمیت ویژه ای دارد، چرا که علاوه بر عملکرد فنی، باید توجه به طراحی معماری و ایمنی ساختمان را نیز در بر گیرد. خرپشته ساختمان به طور معمول در بخش های بالایی و نزدیک به بام قرار دارد و در مواردی، به عنوان یک فضای نیمه مسقف یا باز استفاده می شود. خرپشته به انگلیسی به عنوان “roof penthouse” یا “attic” شناخته می شود. در این مقاله با تعریف خرپشته و مفاهیم مرتبط با آن بیشتر آشنا می شویم.
خر پشته چیست؟ بر اساس تعریف ارائه شده در ضوابط و مقررات طرح تفصیلی شهرداری، خرپشته (ridge) یا راه پله پشت بام، فضای ارتباط عمودی است که از طریق پله و پاگردهای آن، طبقه آخر ساختمان را به پشت بام هدایت می کند. بر این اساس، خرپشته یا پاگرد پشت بام جزء مشاعات است و هیچ یک از واحدها، حق استفاده شخصی از آن را ندارد. تعاریف دیگر خر پشته که در منابع مختلف و فرهنگ لغات ذکر شده، عبارتند از:
به طور خلاصه خرپشته در ساختمان به عنوان یک فضای ارتباطی عمودی عمل می کند که از طریق آن می توان به پشت بام دسترسی پیدا کرد. این فضا معمولاً شامل راه پله ای است که طبقه آخر ساختمان را به پشت بام متصل می سازد و در واقع، فضای مشترک بین واحدهای مختلف ساختمان به شمار می رود. به طور معمول، خرپشته ساختمان هیچ گونه کاربرد خصوصی ندارد و به عنوان قسمتی از مشاعات محسوب می شود. اما سرسرا چیست؟ سرسرا در ساختمان به فضایی اطلاق می شود که به عنوان ورودی اصلی یا فضای ارتباطی بین اتاق ها و طبقات مختلف عمل می کند.
ارتفاع خر پشته و طراحی راه پله باید به گونه ای باشد که ایمنی و دسترسی آسان به پشت بام را فراهم کند. علاوه بر آن، پوشش سقف خرپشته معمولاً به شکل شیب دار و مطابق با استانداردهای ساختمان سازی طراحی می شود تا از جمع شدن آب باران جلوگیری کند. در برخی از ساختمان ها، خرپشته به عنوان فضای اضافی برای تاسیسات یا انبار نیز مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی، خرپشته به عنوان یکی از بخش های مهم در معماری ساختمان، نقش حیاتی در تأمین امنیت و بهینه سازی دسترسی به بام دارد. برای طراحی بهتر، مشاهده عکس خرپشته ساختمان به شما کمک می کند تا ایده های بهتری برای استفاده از فضای پشت بام به دست آورید.
خرپشته ساختمان به طور کلی به دو نوع اصلی تقسیم می شود: خرپشته های مسقف و خرپشته های نیمه مسقف. خرپشته مسقف معمولاً به عنوان یک فضای بسته و کاربردی طراحی می شود که می تواند شامل تاسیسات، اتاقک آسانسور در بام یا حتی انباری برای تجهیزات مختلف باشد. این نوع خرپشته اغلب دارای سقف شیب دار است تا آب باران به راحتی از آن عبور کند و در نظر گرفتن ضخامت سقف خرپشته اهمیت زیادی دارد. در این نوع خرپشته، فضای داخلی به طور کامل محافظت شده و دسترسی به آن از طریق راه پله یا آسانسور ممکن است. از طرفی، خرپشته های نیمه مسقف بیشتر برای دسترسی به پشت بام و استفاده های عمومی مانند نگهداری از سیستم های تهویه مطبوع و سایر تجهیزات استفاده می شوند. با توجه به اینکه اجرای سقف خرپشته معمولاً نیاز به پروفیل فلزی دارد، قیمت پروفیل یکی از عوامل مهم در برآورد هزینه کل ساخت خرپشته محسوب می شود. این قیمت بسته به نوع پروفیل، ضخامت و کیفیت فولاد متغیر است و می تواند تاثیر مستقیم بر بودجه نهایی پروژه داشته باشد.
در طراحی خرپشته، ابعاد خرپشته و ارتفاع استاندارد جان پناه نقش حیاتی دارند. برای مثال، ارتفاع مجاز جان پناه باید به گونه ای باشد که ایمنی کاربران را تضمین کند. همچنین در ترسیم پلان خرپشته باید تمامی جزئیات مربوط به اندازه و ابعاد درب خرپشته و ویژگی های مربوط به برش ها و ارتفاعات، دقیقاً رعایت شوند. علاوه بر این، استفاده از ناودانی خرپشته برای هدایت آب های بارانی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این نوع طراحی باعث می شود که از تجمع آب در بالای ساختمان جلوگیری شده و سازه در برابر خطرات ناشی از آب گرفتگی محافظت شود. نام دیگر خرپشته ساختمان در برخی مناطق، اتاقک پشت بام است که به فضای اضافی در بام گفته می شود.
جدول انواع خرپشته
| نوع خرپشته | توضیحات | ویژگیها |
|---|---|---|
| خرپشته مسقف | فضای بسته با سقف شیب دار، معمولاً برای انبار یا تاسیسات | پوشش سقف محکم، امکان استفاده به عنوان انبار یا اتاقک آسانسور |
| خرپشته نیمه مسقف | فضای باز یا نیمه باز برای دسترسی به بام و نگهداری تجهیزات | سقف نیمه مسقف، استفاده عمومی، دسترسی راحت به پشت بام |
| خرپشته با سقف شیب دار | نوعی خرپشته مسقف که سقف آن به صورت شیب دار طراحی شده است | هدایت آب باران، طراحی مناسب برای جلوگیری از تجمع آب |
خرپشته ساختمان چیست و چه کاربردی دارد؟ خرپشته یکی از فضاهای مهم در ساختمان است که می تواند کاربردهای متنوعی داشته باشد. در ابتدا، خرپشته معمولاً به عنوان ورودی پشت بام و مسیر دسترسی به بام طراحی می شود که از طریق راه پله خرپشته به بام ساختمان متصل می شود. اما کاربردهای آن به اینجا محدود نمی شود. در برخی از ساختمان ها، خرپشته ساختمان به عنوان انباری، کارگاه کوچک یا حتی اتاقک برای نگهداری تجهیزات مختلف از جمله تجهیزات آسانسور استفاده می شود. همچنین از خرپشته می توان به عنوان روف گاردن یا فضای سبز پشت بام نیز بهره برد که علاوه بر زیبایی به تهویه بهتر و مصرف بهینه انرژی کمک می کند.
در برخی از طراحی ها، اگر خرپشته فضای کافی داشته باشد، می تواند به یک واحد مسکونی کوچک تبدیل شود. در این صورت، قسمت غالب فضای خرپشته بدون سقف است و می توان از آن به عنوان اتاق کوچک در پشت بام یا حتی به عنوان زیرشیروانی استفاده کرد. در برخی از کشورها، خرپشته به عنوان محل نگهداری کبوتر نیز برای کبوتر بازان کاربرد دارد. علاوه بر این، در موارد خاص، خرپشته در برخی کلیساها به عنوان محلی برای استقرار خوانندگان گروه کُر استفاده می شود. در هر حال رعایت حداقل ارتفاع جان پناه خرپشته برای ایمنی ضروری است. همچنین، در طراحی این فضا باید به سقف خرپشته و جزئیات مرتبط با پنجره خرپشته توجه شود تا فضای داخل آن نورگیر و تهویه مناسبی داشته باشد. در نهایت، با توجه به اینکه خرپشته به عنوان یک فضای حیاتی در ساختمان به شمار می رود، توجه به جزئیاتی مانند قیمت آهن برای ساخت اسکلت و سازه آن نیز بسیار اهمیت دارد.
لازم است بدانید نام دیگر خرپشته معمولاً به اتاقک پشت بام یا اتاقک خرپشته معروف است. خرپشته پشت بام ممکن است به عنوان فضایی برای نصب تجهیزات یا به عنوان فضای خدماتی مانند موتورخانه آسانسور استفاده شود. در برخی ساختمان ها، خرپشته به عنوان فضای روف گاردن یا فضای سبز نیز مورد استفاده قرار می گیرد. این فضا معمولاً از طریق پله های خرپشته یا راه پله خرپشته به پشت بام متصل می شود و می تواند در ارتفاعات مختلف، بسته به نیاز ساختمان طراحی شود. به این ترتیب، اندازه خرپشته به طور معمول به ابعاد فضای مورد نیاز برای کاربردهای مختلف آن بستگی دارد.
معنی خرپشته در ساختمان همان فضایی است که به عنوان دسترسی به پشت بام و اتصال آن به طبقات ساختمان طراحی می شود. معنی خرپشته به فضایی اطلاق می شود که معمولاً برای نگهداری تجهیزات، انبار یا دسترسی به پشت بام استفاده می شود. خرپشته چیه؟ این فضا معمولاً به صورت یک اتاقک کوچک طراحی می شود که به وسیله راه پله خرپشته به بام متصل می شود. در طراحی پلان خرپشته بام، ابعاد خرپشته معمولاً بین ۲ تا ۳ متر عرض و ۲.۵ تا ۳ متر ارتفاع در نظر گرفته می شود تا امکان دسترسی راحت به بام فراهم شود. البته این ابعاد بسته به کاربری خرپشته و نوع ساختمان ممکن است تغییر کند. برای مثال، در برخی موارد که خرپشته به عنوان فضای مسکونی یا اتاقک کوچک در پشت بام استفاده می گردد، ابعاد بزرگ تری در نظر گرفته می شود. در طراحی، ارتفاع استاندارد خرپشته باید به گونهای باشد که فضای کافی برای حرکت و استفاده ایمن از آن وجود داشته باشد. جان پناه خرپشته نیز باید حداقل ۱ متر و ۲۰ سانتی متر ارتفاع داشته باشد تا ایمنی افراد حفظ شود. از نظر ساختاری، در انتخاب انواع سقف خرپشته، سقف شیب دار برای جلوگیری از تجمع آب باران مناسب تر است. همچنین، در طراحی نمای خرپشته ساختمان و جهت بازشو درب خرپشته، باید به تهویه مناسب و نورگیری توجه شود.
ارتفاع خرپشته چقدر است؟ این سؤال یکی از موارد مهم در طراحی خرپشته است که به ایمنی و کاربرد آن بستگی دارد. معمولاً حداقل ارتفاع خرپشته باید حدودا ۲.۵ متر باشد تا امکان دسترسی راحت به بام از طریق پله خرپشته فراهم شود. اگر خرپشته به اتاقک یا فضای مسکونی تبدیل شود، ارتفاع خرپشته ممکن است بیشتر از حد استاندارد باشد. به طور معمول، برای تبدیل خرپشته به اتاق، باید به ارتفاع اتاقک آسانسور در بام و رعایت قوانین ایمنی مانند ارتفاع جانپناه توجه ویژه ای کرد. در طراحی خرپشته، ارتفاع خرپشته در نما و ارتفاع خرپشته در برش باید به گونه ای باشد که هماهنگ با ساختار کلی ساختمان باشد و از منظر زیبایی شناسی نیز مناسب باشد. اجرای خرپشته فلزی با استفاده از پروفیل های مقاوم، علاوه بر استحکام، به کاهش وزن ساختمان کمک می کند و برای خرپشته هایی با ارتفاع بیشتر مناسب است.
خرپشته چیست؟ خرپشته، فضای بالای ساختمان است که دسترسی به بام را از طریق پله خرپشته یا نردبان خرپشته فراهم می کند. در طراحی خرپشته، رعایت ارتفاع جان پناه خرپشته بسیار مهم است زیرا این فضا معمولاً به عنوان یک مسیر عمومی برای دسترسی به پشت بام طراحی می شود. ارتفاع جان پناه خرپشته باید حداقل ۱ متر و ۲۰ سانتی متر باشد تا ایمنی افراد هنگام عبور از این فضا تأمین شود. همچنین، در طراحی درب خرپشته و سقف راه پله پشت بام باید دقت کافی به نورگیری و تهویه انجام شود تا فضای داخل خرپشته مناسب باشد. در طراحی خرپشته ساختمان، به ارتفاع خرپشته و نمای آن نیز توجه می شود، چرا که این قسمت ها می توانند تأثیر زیادی بر ظاهر و زیبایی ساختمان داشته باشند.
یکی از نکات مهم در ارتفاع جان پناه خرپشته، رعایت حداکثر ارتفاع جان پناه در ساختمان بنایی است. در صورت استفاده از خرپشته برای تبدیل به فضای مسکونی، ارتفاع سقف خرپشته نیز باید به گونه ای طراحی شود که استانداردهای ایمنی و راحتی را رعایت کند. در نمای خرپشته باید به جزئیاتی مانند هماهنگی با طراحی کلی ساختمان و ایمنی مسیر دسترسی توجه شود. ارتفاع جان پناه پشت بام به ویژه در فضاهایی که برای استفاده عمومی یا مسکونی طراحی می شوند، باید به گونه ای باشد که از هر نوع خطر احتمالی جلوگیری کند.
خرپشته به عنوان فضایی در بالاترین نقطه ساختمان، نیازمند رعایت اصول و استانداردهای خاصی در طراحی و ساخت است. یکی از مهم ترین بخش های این فضا، درب خرپشته است که باید به گونهای طراحی شود که ایمنی و دسترسی آسان را فراهم کند. در طراحی درب خرپشته باید به مواردی چون ابعاد مناسب، عملکرد مقاوم در برابر شرایط جوی و استانداردهای امنیتی توجه شود. به ویژه در خرپشته ساختمان های مسکونی یا تجاری، درب باید به گونه ای ساخته شود که به راحتی باز و بسته شود و فضای داخلی را از سایر بخش های ساختمان جدا کند. همچنین، برای حفاظت از خرپشته و بهبود دسترسی، درب باید دارای سیستم قفل ایمن و مقاوم در برابر باز شدن باشد. رعایت این استانداردها علاوه بر تسهیل دسترسی، از بروز مشکلات ایمنی جلوگیری می کند و عملکرد فضای خرپشته را بهبود می بخشد.
ارتفاع خرپشته در نما یکی از نکات مهم در طراحی نمای ساختمان است. در هر پروژه معماری، مشخص کردن ارتفاع خرپشته باید با دقت انجام شود تا هماهنگی کامل با سایر بخش های ساختمان ایجاد گردد. خرپشته ساختمان به عنوان فضای ارتباطی بین طبقات و پشت بام، باید از نظر طراحی نمای خارجی ساختمان به گونه ای متناسب با ظاهر کلی باشد. به عنوان مثال، در برخی ساختمان ها، ارتفاع خرپشته می تواند به گونه ای تنظیم شود که نمای خارجی آن در زیبایی و هماهنگی با محیط زیست موثر باشد. در برخی پروژه ها، خرپشته ساختمان به انگلیسی نیز به عنوان “roof penthouse” شناخته می شود که به فضای فوقانی ساختمان اشاره دارد. بنابراین، ارتفاع خرپشته در نما علاوه بر جنبه های عملکردی، تاثیر زیادی در زیبایی شناسی و هویت بصری ساختمان دارد و باید در طراحی ها به طور دقیق در نظر گرفته شود.
به طور معمول، خرپشته ساختمان در بالا و بخش های انتهایی ساختمان قرار دارد و به عنوان فضای ارتباطی برای دسترسی به پشت بام یا دیگر فضاهای بالای ساختمان عمل می کند. در برخی ساختمان ها، خرپشته در پلان به عنوان جان پناه یا حفاظی برای ایمنی افراد طراحی می شود. در طراحی برش های ساختمان، جان پناه در برش معمولاً به عنوان دیوار یا حفاظی در اطراف خرپشته به طور خاص نمایان می شود.
طبق قوانین شهرداری، ساخت خرپشته مجاز نیست و به بعد از دریافت مجوز پایان کار، موکول می شود. در صورت توافق ساکنان، ساخت این واحد انجام می شود و تبعات آن بر عهده همگی است. تخلف معمولا با پرداخت جریمه به شهرداری حل می شود اما بعضا ممکن است شهرداری به تخریب آن حکم دهد و شامل مجوز نباشد.
در پشت بام برخی ساختمان ها ارتفاع یک بخش بیشتر از سایر بخش ها است و اتاق موتورخانه آسانسور با خرپشته یکسان است. طبق ضوابط در این شرایط، ارتفاع خرپشته باید بالاتر از پشت بام و هم تراز سقف اتاق آسانسور باشد. در این رابطه، بر اساس ضوابط صدور پایان کار ساختمان شهرداری، ارتفاع اتاقك آسانسور از ارتفاع خرپشته نبايد بيشتر شود و حداكثر ارتفاع آن 2.8 متر است.
در مجموع برای ساخت خرپشته، اصول و استانداردهای زیر باید رعایت شود:
در نرم افزار ایتبس (ETABS) که یکی از پرکاربردترین نرم افزارهای طراحی و تحلیل سازه های ساختمانی است، نحوه مدل سازی خرپشته و تأثیر آن بر تحلیل سازه بستگی به جرم لرزه ای خرپشته و ارتباط آن با جرم لرزه ای بام دارد. طبق ضوابط استاندارد 2800 زلزله، اگر جرم لرزه ای خرپشته بیشتر از 25 درصد جرم لرزه ای بام باشد، خرپشته به عنوان یک طبقه مجزا مدل سازی می شود. در این حالت، خرپشته در تحلیل سازه ای به طور کامل در نظر گرفته شده و تأثیر آن بر زمان تناوب ساختمان و توزیع برش پایه لحاظ می شود. به عبارت دیگر، خرپشته به عنوان طبقه ای مستقل در مدل نرم افزار در نظر گرفته می شود و در تحلیل های دینامیکی، اثرات لرزه ای آن نیز به طور مجزا محاسبه می شود.
از طرف دیگر، اگر جرم لرزه ای خرپشته کمتر از 25 درصد وزن بام باشد، این فضا به عنوان یک قطعه الحاقی و غیر مستقل به حساب می آید. در این شرایط، تأثیر ارتفاع خرپشته در محاسبات سازه ای نادیده گرفته می شود و فقط وزن آن به عنوان بخشی از وزن بام در تحلیل ها لحاظ می شود. بنابراین، خرپشته تأثیری در توزیع برش پایه ندارد و در محاسبه زمان تناوب ساختمان نیز در نظر گرفته نمی شود. این رویکرد بر اساس این اصل است که در صورتی که وزن خرپشته کمتر از 25 درصد وزن بام باشد، تغییرات آن در شکل مودهای ارتعاشی سازه تأثیرگذار نخواهد بود. اگر خرپشته های متعدد بر بام قرار داشته باشند و وزن هر یک کمتر از 25 درصد باشد، آن ها می توانند به عنوان قطعات الحاقی در نظر گرفته شوند و در توزیع برش نقش نخواهند داشت، مگر اینکه به طور جمعی و متصل به یکدیگر به وزن قابل توجهی برسند که در این صورت باید به عنوان طبقه مدل شوند.
در نرمافزار ایتبس (ETABS)، نحوه محاسبه و اعمال بارگذاری خرپشته به طور دقیق و علمی باید طبق اصول طراحی سازه انجام شود. بارگذاری خرپشته از سه قسمت اصلی تشکیل می شود: دیوارهای خرپشته، کف خرپشته و بار اصلاح وزن موثر لرزه ای (Mass). برای محاسبه بار دیوارهای خرپشته، ابتدا باید وزن دیوارها را بر اساس مساحت و ارتفاع آن ها محاسبه کرد. به عنوان مثال، فرض کنید که وزن دیوارهای خرپشته برابر با 220 kgf/m² و ارتفاع دیوارها ۳ متر باشد. در این صورت، بار خطی وارد بر تیرهای طبقه بام برابر با 660 kgf/m محاسبه می شود. این بار سپس به تیرهای بام وارد می شود. در مرحله بعد، برای محاسبه بار کف خرپشته، بایستی بارهای مرده، زنده و برف که به بام وارد می شود، به خرپشته نیز منتقل گردد. به عنوان نمونه، بار مرده خرپشته برابر با 433 kgf/m² است که از سقف تیرچه بلوک ناشی می شود، و بار زنده خرپشته برابر با 150 kgf/m² طبق استانداردهای موجود است. همچنین، بار برف نیز باید به طور جداگانه محاسبه شده و در طراحی گنجانده شود.
در مرحله بعد، محاسبه وزن موثر لرزهای (Mass) خرپشته از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اگر جرم خرپشته کمتر از ۲۵ درصد جرم لرزه ای بام باشد، خرپشته به عنوان طبقه مستقل در نظر گرفته نمی شود و فقط وزن آن به عنوان بخشی از وزن بام محاسبه می گردد. طبق استاندارد 2800 زلزله، وزن موثر لرزه ای خرپشته به صورت زیر محاسبه می شود:
وزن موثر لرزه ای=بار مرده + 0.2 × (بار زنده بام یا بار برف)
در این پروژه، چون بار زنده بام بیشتر از بار برف است، محاسبه به این صورت انجام می شود:
kgf/m² 463 = 433 + (150 × 0.2)
در نهایت، وزن موثر خرپشته به عنوان یک بار متمرکز به ستون های اطراف خرپشته اعمال می شود. برای مثال، بار محوری این وزن برابر با 2750 kgf محاسبه شده و به ستون های اطراف خرپشته وارد می شود. این بار به عنوان بار mass در نرم افزار ایتبس اعمال شده و در محاسبات لرزه ای سازه لحاظ می شود. این روش های محاسبه بارگذاری خرپشته، موجب دقت بیشتر در تحلیل سازه و در نهایت افزایش ایمنی ساختمان در برابر نیروهای لرزه ای می شود.
در روش تحلیل استاتیکی معادل، اگر جرم لرزه ای خرپشته کمتر از 25 درصد جرم لرزه ای بام باشد، نیروی زلزله به خرپشته وارد نمی شود. اما در تحلیل طیفی، برخلاف روش استاتیکی، باید وزن موثر لرزه ای خرپشته نیز در نظر گرفته شود. این بدان معنا است که حتی اگر خرپشته جزء طبقات مستقل نباشد، وزن آن باید تحت الگوی بار Mass به سازه اعمال گردد. برای انجام تحلیل صحیح، لازم است که وزن خرپشته به چهار ستون اطراف وارد شود و سپس در تحلیل، این بار حذف گردد تا از دست بالا بودن طراحی جلوگیری شود. این رویکرد به ویژه زمانی که به همپایه سازی برش پایه و برش پایه استاتیکی نیاز داریم اهمیت پیدا می کند. در این حالت، باید ابتدا برش پایه استاتیکی محاسبه شده و سپس بارهای وارد بر ستون ها از جمله بار Mass به درستی حذف گردد. در غیر این صورت، تحلیل به طور غیر واقعی سازه را با بار اضافی تحلیل خواهد کرد که منجر به طراحی غیر بهینه می شود.
در دو حالت متفاوت برای نحوه برخورد با خرپشته در طراحی سازه ها در نرم افزار ETABS، روش های مختلفی برای محاسبه و اعمال بارها وجود دارد. در حالت اول، که خرپشته به عنوان یک طبقه مجزا مدل سازی می شود، نیروی زلزله تا تراز خرپشته توزیع می شود و بار اصلاح جرم ناشی از وزن دیوارهای زیر خرپشته به خرپشته و طبقه بام اعمال می شود. در این حالت، در نظر گرفتن صحیح جرم لرزه ای خرپشته و اعمال بار اصلاحی به تیرهای زیر خرپشته، ضروری است. در حالت دوم، که خرپشته به عنوان طبقه مستقل مدل نمی شود و جرم خرپشته کمتر از 25 درصد جرم لرزه ای بام است، توزیع نیروی زلزله می تواند تا طبقه بام یا تا خرپشته انجام شود. در این حالت، اگر خرپشته مدل نشود، وزن آن به صورت بارهای نقطه ای یا خطی به طبقه بام وارد می شود و نیازی به اعمال بار اصلاح جرم نیست. اما در صورت مدل شدن خرپشته، بار اصلاح جرم باید به طبقه بام اعمال گردد، حتی اگر توزیع نیروی زلزله تا خرپشته انجام گیرد. این بار اصلاح جرم معادل نصف وزن دیوارهای زیر خرپشته و تیغه های طبقه بام است که برای دقت بیشتر باید به تیرهای زیر خرپشته نیز اعمال شود. توجه به جزئیات این تحلیل و بارگذاری ها موجب بهینه سازی طراحی سازه و ارتقاء ایمنی در برابر زلزله می شود.
اسم اتاق کوچک در پشت بام معمولاً اتاقک خرپشته است که برای نگهداری تجهیزات یا استفاده های خدماتی طراحی می شود. برای سقف خرپشته به منظور مقابله با شرایط جوی و ورود پرندگان، باید پوشش مناسب مانند پوشش های نورگیر و عایق صدا در نظر گرفت تا در مکان های شلوغ یا هنگام باران شدید، مزاحمت ایجاد نکند. یکی از گزینه ها که برای پوشش سقف پاسیو نیز استفاده می شود، نورگیر حبابی است اما به دلیل گران قیمت بودن چندان توصیه نمی شود. گزینه دیگر، نورگیر پلی کربنات به عنوان یک متریال مقاوم و سبک است که طی سال های اخیر، کاربرد فراوانی در صنعت ساختمان پیدا کرده و برای انواع پوشش سقف در خرپشته و فضاهای دیگری مانند پارکینگ، سونا، استخر، آلاچیق، حیاط خلوت و پاسیو استفاده می شود. با توجه به اینکه در خرپشته، بار زیادی بر روی سقف وارد نمی شود و مقاومت مصالح در برابر شرایط جوی اهمیت دارد، استفاده از نورگیر پلی کربنات می تواند مسیر سریع برای پوشش سقف در این فضا باشد و در عین حال موجب زیبایی خرپشته شود.
در نهایت دریافتیم خرپشته کجاست؟ خرپشته به فضایی در بالای ساختمان اطلاق می شود که معمولاً در پشت بام قرار دارد و نقش آن ارتباط با طبقه بام و یا استفاده از فضای اضافی به عنوان اتاقک یا انباری است. در برخی ساختمان ها، خرپشته به عنوان فضای خدماتی یا نگهداری تجهیزات مانند اتاقک آسانسور در بام نیز به کار می رود. این فضا، معمولاً به طور مستقیم به پشت بام دسترسی دارد و در طراحی ساختمان های بلند یا پیچیده اهمیت زیادی پیدا می کند. به طور کلی، خرپشته به نام های مختلفی از جمله اتاقک پشت بام یا اتاقک خرپشته نیز شناخته می شود. در برخی مناطق، خرپشته به عنوان پنتهاوس یا اتاق پشت بام شناخته می شود که اشاره به فضای باز یا نیمه بسته ای دارد که ممکن است در آن تجهیزات مختلفی قرار گیرد.
سوالات متداول
خرپشته به دیوار کوتاه و جان پناهی گفته می شود که در لبه بام یا پشت بام ساختمان ها ساخته می شود. کاربرد آن ایجاد ایمنی برای افراد روی بام و همچنین مخفی کردن تأسیسات و بهبود ظاهر بام است.
برای تأمین ایمنی افراد روی بام، جلوگیری از سقوط و ایجاد مسیر امن برای دسترسی به پشت بام از خرپشته استفاده می شود. همچنین برای پوشاندن و محافظت از تأسیسات بام و سامان دهی ورودی راه پله کاربرد دارد.
ارتفاع استاندارد جان پناه خرپشته معمولاً حدود ۱ تا 1.2 متر در نظر گرفته می شود. این ارتفاع طبق مقررات ملی ساختمان برای جلوگیری از سقوط و تأمین ایمنی افراد روی بام تعیین شده است.
ارتفاع استاندارد خرپشته معمولاً بین ۲٫۲۰ تا ۲٫۴۰ متر در نظر گرفته می شود تا فضای مناسب برای عبور و ایستادن در انتهای راه پله فراهم باشد. البته بسته به نقشه و مقررات شهرداری ممکن است مقدار دقیق کمی متفاوت تعیین شود.
مواد رایج برای ساخت خرپشته شامل آجر، بلوک سیمانی، بتن مسلح و گاهی اسکلت فلزی با پوشش دیواری است.
این مصالح به دلیل مقاومت بالا، اجرای آسان و دوام مناسب در برابر شرایط جوی انتخاب می شوند.
به طور پیش فرض خرپشته عایق حرارتی کامل نیست و مانند سایر دیوارها نیاز به اجرای عایق دارد. برای بهبود عملکرد حرارتی، معمولاً از عایق حرارتی، لایه پشم سنگ یا فوم و اندود مناسب در دیواره های آن استفاده می شود.
نام دیگر خرپشته راه پله پشت بام یا پاگرد پشت بام است. در برخی مناطق به آن اتاقک پشت بام هم گفته می شود.
بله، خرپشته در صورت داشتن فضای کافی و تهویه مناسب می تواند به عنوان محل ذخیره سازی سبک استفاده شود. البته بهتر است فقط وسایل غیر حساس و سبک نگهداری شوند تا به مسیر دسترسی بام و تأسیسات آسیب نرسد.
مرکزآهن، مرجعی تخصصی و به روز برای کسب دانش و اطلاع از آخرین تحولات بازار آهن و فولاد است. با وبلاگ جامع ما، همیشه از آخرین اخبار و اطلاعات این صنعت آگاه باشید.