دسترسی سریع به محتوای این مطلب
حمل و نقل کالاها از کشوری به کشور دیگر یکی از راه های داد و ستد اقتصادی مهم هر کشور است. رساندن کالاها به مقصد بدون اینکه خراب، شکسته و یا فاسد شوند دغدغه همیشگی تاجران بوده است تا اینکه به واسطه آهن وسیله ای فلزی به نام کانتینر ابداع شد. کانتینر در سطح جهان و به خصوص برای حمل و نقل دریایی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد؛ دلیل آن هم استحکام و مقاومت آن به آب و رطوبت است که به همین دلیل حتی مواد غذایی فاسد شدنی نیز در آن سالم به مقصد می رسد. تغییرات در قیمت آهن در ساخت کانتینر به طور مستقیم بر هزینه ساخت و خرید کانتینر تأثیر می گذارد و یکی از عوامل مهم در برآورد قیمت نهایی آن به شمار می رود. در ادامه این مطلب راجع به کانتینر، انواع، ویژگی ها و کاربردهای کانتینر بیشتر صحبت خواهیم کرد.
کانتینر Container یا بارگنج وسیله ای فلزی و مستطیلی شکل است که از ورق های گالوانیزه کرکره‌ای و ورق رنگی ساخته می شود. از طرفی می توان گفت، بارگنج چیست؟ بارگنج همان نام فارسی کانتینر است که به سازه فلزی استاندارد برای حمل و نقل انواع کالا در سطح بین المللی گفته می شود. این وسیله دارای ابعاد و اندازه های استاندارد بوده و سلیقه شخصی در تولید آن دخالت ندارد، زیرا کانتینر در سطح جهانی رد و بدل می شود و می بایست طبق همین استاندارد ها تولید شود. این مجموعه فضایی مستحکم دارای گنجایش قابل توجه برای حمل کالاهای متنوع بوده و همچنین نسبت به آب نفوذ ناپذیر است. به همین دلیل در حمل و نقل دریایی و در صنعت کشتیرانی کاربرد ویژه تر و بیشتری دارد. با پیشرفت علم و تکنولوژی کانتینر در انواع مختلف و برای کاربردهای مختلف تولید شده است که بر همین اساس تقاضاها را برای این سازه فلزی افزایش داده است.
در واقع، کانتینرها جعبه های فلزی استانداردی هستند که امکان جابه‌جایی ایمن و سریع بار را در مسافت های طولانی فراهم می کنند. انتخاب نوع کانتینری مناسب به عواملی مثل ابعاد، جنس و نوع کالا بستگی دارد تا از آسیب و هزینه های اضافی جلوگیری شود. به همین دلیل، مفهوم بار کانتینر در تجارت جهانی اهمیت زیادی پیدا کرده و نشان دهنده حجم و نوع محموله ای است که در این سازه ها قرار می گیرد.
اساس ساخت کانتینر از ورق های فولادی گالوانیزه رنگی می باشد. به این منظور ابتدا ورق های فولادی در اندازه های استاندارد برش زده می شود سپس در دستگاه های مخصوص پرس تحت فشار قرار می گیرد تا به فرم مورد نظر برسد. اکنون در این مرحله ورق های فولادی به صورت کرکره ای فرم داده می شوند تا مقاومت و استحکام آن ها چندین برابر شود. بعد از این مرحله اسکلت کانتینر را طبق نقشه می سازند. ناگفته نماند، کفی کانتینر را از ورق فولادی در نظر می گیرند چرا که کف کانتینر می بایست از مقاومت و استحکام بیشتری برخوردار باشد ضمن آنکه باید نسبت به آب نفوذ ناپذیر باشد.
در مرحله آخر بقیه ورق های فولادی گالوانیزه را به اسکلت اصلی جوش می زنند. آلیاژهای بکار رفته در ساخت کانتینر کاملا ضد زنگ هستند به همین جهت برای حمل و نقل دریایی که امکان قرار گرفتن در معرض رطوبت وجود دارد مناسب هستند. در نهایت محل جوش ها و اتصالات با پوشش ضد زنگ رنگ آمیزی می شوند تا امکان از هم باز شدن آن ها از بین برود. سپس کانتینرهای ساخته شده برای مصارف مختلف به فروش می رسند. کیفیت و دوام ورق کانتینر اهمیت زیادی دارد، زیرا بیشتر سازه ها از ورق کانتینری مقاوم در برابر رطوبت و زنگ زدگی ساخته می شوند.
ابعاد کانتینر یکی از مهم ترین فاکتورها در انتخاب آن برای حمل و نقل کالا یا استفاده در پروژه های مختلف ساختمانی است. کانتینرها معمولاً بر اساس استانداردهای بین المللی ساخته می شوند تا امکان جابه‌جایی آسان آن ها با کشتی، قطار و کامیون فراهم باشد. رایج ترین مدل ها شامل کانتینر ۲۰ فوت و ۴۰ فوت هستند که در سراسر جهان کاربرد گسترده ای دارند. کانتینر ۲۰ فوت معمولاً حدود ۶ متر طول، ۲٫۴ متر عرض و ۲٫۶ متر ارتفاع دارد، در حالی که کانتینر ۴۰ فوت دو برابر طول بیشتری داشته و حجم بیشتری برای بارگیری در اختیار قرار می دهد.
البته علاوه بر این دو مدل استاندارد، کانتینرهای خاصی هم تولید می شوند؛ مانند کانتینر High Cube که ارتفاع بیشتری دارد و برای بارهایی با حجم زیاد اما وزن سبک مناسب است. یا کانتینرهای کوچک تر ۱۰ فوتی که بیشتر در پروژه های موقت یا انبارهای کوچک به کار می روند. آشنایی با ابعاد کانتینر به صاحبان کالا کمک می کند تا بهترین گزینه را برای حمل بار انتخاب کنند و از نظر اقتصادی هم به صرفه تر عمل کنند. بنابراین، انتخاب درست ابعاد کانتینر علاوه بر افزایش بهره وری، باعث کاهش هزینه های حمل و نقل و کاهش ریسک آسیب به بار خواهد شد.
کانتینر در انواع مختلفی تولید می شود که هر نوع برای یک کاربرد خاص مورد استفاده قرار می گیرد. اما باید به این نکته دقت شود که تمامی اصول استاندارد بین المللی نظیر اندازه، وزن، وزن قابل تحمل توسط کانتینر، نحوه ساخت، نوع آلیاژهای مورد استفاده، تعداد درب ها، روش محکم کردن درب ها و غیره می بایست رعایت شود. به اضافه کانتینر ماشین مخصوص جابه‌جایی ایمن خودروها طراحی شده و امکان انتقال آن ها در مسافت های طولانی بدون آسیب را فراهم می کند.
کانتینر روباز
این کانتینر فاقد سقف است، از این رو به آن در اصطلاح عامیانه کانتینر روباز گفته می شود که اغلب کاربرد این نوع کانتینر برای کالاهایی است که دارای ارتفاع بالایی هستند. البته بعد از قرار دادن کالا درون کانتینر روباز روی آن را با یک پارچه برزنتی می پوشانند و محکم می کنند.
کانتینر یخچالی
این نوع کانتینر دارای سیستم خنک کننده است و برای حمل کالاهای خوراکی و فاسد شدنی نظیر گوشت، مرغ، سبزیجات، میوه ها و نظیر آن ها استفاده می شود. سیستم خنک کننده این کانتینر بسیار قوی بوده و متناسب با کالای بارگیری شده تغییر می کند. یکی از پرکاربردترین انواع کانتینر، کانتینر یخچالی است که برای حمل مواد غذایی، دارو و کالاهای حساس به دما استفاده می شود. هنگام تصمیم‌گیری برای خرید کانتینر، علاوه بر نوع کاربری باید کیفیت مواد اولیه و مراحل ساخت کانتینر نیز بررسی شود. مشاهده نمونه‌ها و عکس کانتینر می تواند به خریداران دید بهتری از ابعاد و طراحی بدهد تا انتخاب مطمئن تری داشته باشند. در عین حال، مدیریت و جابه‌جایی کانتینر خالی یکی از چالش های اصلی شرکت های حمل و نقل است که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق برای کاهش هزینه هاست.
کانتینر ۲۰ فوت
این نوع کانتینر یکی از متداول ترین انواع کانتینر برای حمل و نقل کالا است. کانتینر ۲۰ فوتی دارای ابعاد مناسب و امکانات ضد سرقت بوده و به آن کانکس هم گفته می شود. کانتینر ۲۰ فوتی به گونه ای طراحی شده تا به عنوان فروشگاه و منزل مسکونی نیز کاربرد داشته باشد.
کانتینر ۴۰ فوت
کانتینر چهل فوتی یکی از پرطرفدار ترین و پرفروش ترین انواع کانتینر برای حمل و نقل کالا است. این کانتینر دارای گنجایش زیاد و قابل قبول است و به شاغلین حوزه حمل و نقل این امکان را می دهد تا یک بارگیری یکپارچه داشته باشند. با این روش هزینه های این کار مثل حمل با جرثقیل بسیار کاهش پیدا می کند و برای تاجران مقرون به صرفه تر است. از طرفی هم سرعت انتقال کالاها با این کانتینر بیشتر شده و می توان در همه روش های حمل و نقل دریایی، هوایی و زمینی از آن استفاده کرد.
کانتینر عایق دار
حوزه فعالیت برخی کشورها فقط از طریق حمل و نقل است، بنابراین برای حمل برخی کالاها نیاز است که از کانتینر عایق دار استفاده کنند. کانتینر عایق دار توسط عایق های رطوبت یا حرارتی دارای مقاومت ویژه ای می شوند. این نوع کانتینر برای حمل و نقل راه دور دریایی که امکان بروز طوفان وجود دارد استفاده می گردد. کالاها به خصوص کالاهای الکترونیکی به این روش از رطوبت و ورود آب به درون کانتینر در امان می مانند.
کانتینر حمل گازی
حمل گاز موردی است که باید با نهایت آگاهی و دقت انجام شود. به همین منظور کانتینرهای مخصوصی وجود دارند که بدنه آن ها استانداردهای تحمل فشار بالا را دارند. حمل گاز با این کانتینر ایمنی را چندین برابر افزایش می دهد. همچنین می توان اضافه کرد که در پروژه های نفت و گاز، استفاده از کانتینرهای حفاری به عنوان واحدهای ایمن و مقاوم برای نگهداری تجهیزات و پشتیبانی عملیات بسیار رایج است.
کانتینر تانکر
مایعات نیز جزو کالاهایی هستند که لازم است به جاهای مختلف دنیا فرستاده شوند. از این رو کانتینر تانکری برای این منظور تولید می شود که از طریق آن انواع مایعات مثل نفت، گازوئیل، آب و غیره حمل گردد. این نوع در قسمت تجهیزات نیز قرار می گیرد و باید اشاره کرد که در پروژه های ساختمانی و نظامی، کانتینر حمل تجهیزات نقش حیاتی در جابه‌جایی ایمن ابزارها، دستگاه ها و قطعات سنگین دارد و مانع آسیب دیدگی آن ها در مسیر می شود.
کانتینر تهویه دار
برخی از کالاها تا زمان رسیدن به مقصد نیاز به یک محیط خنک هستند که هوای تهویه شده در آن در گردش باشد. لبنیات، انواع میوه و سبزیجات از این دسته کالاها هستند که توسط کانتینر تهویه دار بارگیری می شوند. از دیگر انواع کانتینر می توان به کانتینر مخصوص حیوانات که دارای حفره هایی جهت تهویه است، کانتینر مخصوص حمل ماشین جهت جابجایی ماشین ها در مسیر طولانی، کانتینر پهلو باز جهت استفاده برای کالاهای خیلی بزرگ، کانتینر رو و پهلو باز، کانتینر مسطح برای حمل کالاهای خیلی بزرگ مثل ماشین آلات، کانتینر مخصوص حمل کالاهای فله جهت حمل کالای بدون بسته بندی اشاره کرد. همچنین می توان اضافه کرد، برای جابه‌جایی و حمل بارهای سنگین در مسیرهای طولانی، استفاده از ماشین کانتینر یکی از رایج ترین و ایمن ترین روش ها در صنعت حمل و نقل است.
کانتینرها فقط وسیله ای برای حمل بار نیستند، بلکه امروزه به یکی از ابزارهای پرکاربرد در صنایع مختلف تبدیل شده اند. طراحی استاندارد و مقاومت بالای آن ها در برابر شرایط جوی باعث شده علاوه بر صنعت حمل و نقل، در بخش های دیگر هم به صورت گسترده مورد استفاده قرار گیرند.
در صنعت لجستیک و بازرگانی، کانتینرها نقش اصلی در حمل کالاهای صادراتی و وارداتی دارند و با ابعاد استاندارد خود امکان جابه‌جایی ایمن بار را در مسیرهای طولانی فراهم می کنند. از طرف دیگر، در صنایع ساختمانی، کانتینرها به‌عنوان انبار موقت یا حتی سازه های اداری و کارگاهی استفاده می شوند که این امر موجب صرفه جویی در زمان و هزینه ساخت و ساز می گردد.
امروزه حتی در بخش های خلاقانه تر مثل گردشگری یا معماری مدرن، کانتینرها برای ساخت کافه، رستوران یا خانه های پیش ساخته به کار می روند. این تنوع کاربردی نشان می دهد که کانتینر تنها یک وسیله حمل بار نیست، بلکه به عنوان یک راه حل چند منظوره در صنایع مختلف شناخته می شود. کانتینرهای نگهبانی به عنوان اتاقک های آماده و مقاوم در ورودی پروژه های ساختمانی یا مراکز صنعتی نصب می شوند و فضای مناسبی برای استقرار نیروهای حراست فراهم می کنند.
کاربردهای اصلی کانتینر:
اکنون که با کانتینر و انواع آن آشنا شدیم بهتر است به سراغ بررسی خصوصیات کانتینر بپردازیم. از طرفی باید گفت برای حفظ ایمنی بار، شرایط دما، رطوبت و نحوه چیدمان داخل کانتینر باید به دقت کنترل شود تا از آسیب دیدن کالا جلوگیری گردد.
حمل و نقل بار با استفاده از کانتینر مزایای قابل توجهی نسبت به سایر وسایل حمل بار دارا است که از جمله این مزایا می توان به مواردی اشاره کرد که در ادامه مطالعه خواهید کرد.
معایب استفاده از کانتینر در حمل و نقل این است که علی رغم مزایای فراوان، محدودیت ها و چالش هایی نیز به همراه دارد که با دقت و برنامه ریزی می توان به رفع آن ها اقدام نمود. استفاده از کانتینر باعث افزایش امنیت و سرعت حمل کالا می شود، اما وزن بالای آن نیازمند تجهیزات سنگین مثل جرثقیل و لیفتراک است و در محیط هایی با دسترسی محدود می تواند مشکل ساز شود.
یکی دیگر از چالش ها، هزینه های مرتبط با کانتینر خالی است؛ وقتی کانتینر بدون بار به مقصد بازمی گردد، هزینه های اضافی ایجاد می کند و تأثیر اقتصادی منفی دارد. محدودیت در ابعاد استاندارد نیز باعث می شود برخی کالاهای بزرگ یا غیرمتعارف به راحتی در کانتینر جای نگیرند و نیاز به کانتینرهای خاص یا سفارشی باشد.
نگهداری و مدیریت کانتینرها نیز چالش دیگری است، زیرا بدون مراقبت صحیح، آسیب دیدگی، زنگ زدگی یا کاهش عمر مفید کانتینر رخ می دهد. علاوه بر این، استفاده از کانتینرهای یخچالی یا تخصصی نیازمند مصرف انرژی و هزینه نگهداری بیشتر است که باید در برنامه ریزی لجستیک لحاظ شود.
در نتیجه، استفاده از کانتینر در کنار مزایای زیاد، چند عیب دارد که با توجه و دقت می توان به جهت مرتفع کردن آن ها اقدام نمود و با مدیریت درست، حمل و نقل ایمن و اقتصادی تضمین می شود.
کانتینر و کانکس تقریبا روش ساخت مشابهی دارند ولی از طرفی دو چیز کاملا متفاوت هستند. به دلیل اینکه این دو سازه اغلب به جای هم اشتباه گرفته می شوند لازم دانستیم در این بخش به شرح تفاوت این دو بپردازیم. فضای داخلی کانکس به گونه ای طراحی می شود تا مناسب استفاده انسان باشد در حالیکه کانتینر جهت حمل محصول و کالا تولید می شود. کانکس می تواند در طرح ها سایزها و ابعاد مختلف ساخته شود، این در حالی است که ابعاد کانتینر طبق اصول جهانی ثابت هستند.
بدنه کانتینر فقط از یک لایه ورق فولادی گالوانیزه ساخته می شود. در حالیکه در ساخت کانکس از انواع متریال مختلف و چند لایه برای بدنه بهره می گیرند و فضای داخلی را از انواع دیوار پوش طراحی می کنند. از آنجایی که کانتینر به جهت حمل کالاها در نظر گرفته می شود، بنابراین فاقد هر گونه پنجره و درب ورودی است. کانکس می تواند شبیه به یک منزل مسکونی با درب و پنجره به جهت زندگی در آن ساخته شود.
قرارگیری ساختمان در اماکن عمومی به ظاهر آن مکان صدمه می زند ولی کانکس به دلیل داشتن ظاهری شبیه به خانه و دارا بودن نورپردازی به زیبایی جایی که در آن قرار می گیرد کمک می کند. معمولا کانتینر فاقد سیستم تهویه و خنک کننده است ولی کانکس علاوه بر داشتن سیستم تهویه مطبوع دارای سرویس بهداشتی، اتاق خواب و آشپزخانه نیز هست.
جمع بندی
همانطور که گفته شد کانتینر وسیله ای مناسب جهت حمل و نقل انواع کالاها است و به نوعی باعث سرعت بخشیدن به روند این کار می شود. در این مقاله سعی کردیم راجع به کانتینر، انواع، مزایا، معایب و حتی فرق آن با کانکس صحبت کنیم. امید آن می رود که اطلاعات درباره کانتینر برای شما مفید بوده باشد.
البته می توان گفت، با وجود برخی محدودیت ها مانند نیاز به تجهیزات سنگین برای جابه‌جایی یا هزینه های بازگشت خالی، همچنان کانتینرها مقرون به صرفه ترین و ایمن ترین گزینه برای حمل کالا در جهان به شمار می آیند. بنابراین، آشنایی با ابعاد، انواع و کاربردهای آن می تواند به تاجران، پیمانکاران و حتی طراحان معماری کمک کند تا بهترین استفاده را از این سازه ها داشته باشند و در مدیریت هزینه و زمان موفق تر عمل کنند.
سوالات متداول
ظرفیت کانتینر ۲۰ فوت معمولاً حدود ۲۱ تا ۲۴ تن است. کانتینر ۴۰ فوت می‌تواند تا ۲۸ تا ۳۰ تن بارگیری کند
حجم داخلی کانتینر ۲۰ فوت حدود ۳۳ متر مکعب و کانتینر ۴۰ فوت حدود ۶۷ متر مکعب است.
ابعاد رایج کانتینر ۲۰ فوت و ۴۰ فوت است. همچنین مدل High Cube با ارتفاع ۹٫۶ فوت هم وجود دارد.
کانتینر یخچالی مجهز به سیستم سرمایشی برای نگهداری کالاهای فاسد شدنی است. در حالی که کانتینر معمولی فقط برای حمل بار خشک استفاده می شود.
کانتینر مخزنی یا تانکری برای حمل مایعات، مواد شیمیایی یا سوخت استفاده می شود. این نوع کانتینرها مقاوم و ایزوله طراحی می شوند.
کانتینر نو دوام و عمر بیشتری دارد اما گران تر است. کانتینر دست دوم اقتصادی تر بوده و برای استفاده های موقت گزینه مناسبی است.
به طور میانگین عمر مفید یک کانتینر ۱۵ تا ۲۰ سال است. البته شرایط نگهداری و میزان استفاده می تواند این مدت را تغییر دهد.
مرکزآهن، مرجعی تخصصی و به روز برای کسب دانش و اطلاع از آخرین تحولات بازار آهن و فولاد است. با وبلاگ جامع ما، همیشه از آخرین اخبار و اطلاعات این صنعت آگاه باشید.