حمل و نقل کالاها از کشوری به کشور دیگر یکی از راه های داد و ستد اقتصادی مهم هر کشور است. رساندن کالاها به مقصد بدون اینکه خراب، شکسته و یا فاسد شوند دغدغه همیشگی تاجران بوده است تا اینکه به واسطه آهن وسیله ای فلزی به نام کانتینر ابداع شد. کانتینر در سطح جهان و به خصوص برای حمل و نقل دریایی بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد؛ دلیل آن هم استحکام و مقاومت آن به آب و رطوبت است که به همین دلیل حتی مواد غذایی فاسد شدنی نیز در آن سالم به مقصد می رسد. در ادامه این مطلب راجع به کانتینر، انواع، ویژگی ها و کاربردهای کانتینر بیشتر صحبت خواهیم کرد.
کانتینر Container یا بارگنج وسیله ای فلزی و مستطیلی شکل است که از ورق های گالوانیزه کرکره‌ای و ورق رنگی ساخته می شود. این وسیله دارای ابعاد و اندازه های استاندارد بوده و سلیقه شخصی در تولید آن دخالت ندارد، زیرا کانتینر در سطح جهانی رد و بدل می شود و می بایست طبق همین استاندارد ها تولید شود. این مجموعه فضایی مستحکم دارای گنجایش قابل توجه برای حمل کالاهای متنوع بوده و همچنین نسبت به آب نفوذ ناپذیر است. به همین دلیل در حمل و نقل دریایی و در صنعت کشتیرانی کاربرد ویژه تر و بیشتری دارد. با پیشرفت علم و تکنولوژی کانتینر در انواع مختلف و برای کاربردهای مختلف تولید شده است که بر همین اساس تقاضاها را برای این سازه فلزی افزایش داده است.
اساس ساخت کانتینر از ورق های فولادی گالوانیزه رنگی می باشد. به این منظور ابتدا ورق های فولادی در اندازه های استاندارد برش زده می شود سپس در دستگاه های مخصوص پرس تحت فشار قرار می گیرد تا به فرم مورد نظر برسد. اکنون در این مرحله ورق های فولادی به صورت کرکره ای فرم داده می شوند تا مقاومت و استحکام آن ها چندین برابر شود. بعد از این مرحله اسکلت کانتینر را طبق نقشه می سازند. ناگفته نماند، کفی کانتینر را از ورق فولادی در نظر می گیرند چرا که کف کانتینر می بایست از مقاومت و استحکام بیشتری برخوردار باشد ضمن آنکه باید نسبت به آب نفوذ ناپذیر باشد.
در مرحله آخر بقیه ورق های فولادی گالوانیزه را به اسکلت اصلی جوش می زنند. آلیاژهای بکار رفته در ساخت کانتینر کاملا ضد زنگ هستند به همین جهت برای حمل و نقل دریایی که امکان قرار گرفتن در معرض رطوبت وجود دارد مناسب هستند. در نهایت محل جوش ها و اتصالات با پوشش ضد زنگ رنگ آمیزی می شوند تا امکان از هم باز شدن آن ها از بین برود. سپس کانتینرهای ساخته شده برای مصارف مختلف به فروش می رسند.
کانتینر در انواع مختلفی تولید می شود که هر نوع برای یک کاربرد خاص مورد استفاده قرار می گیرد. اما باید به این نکته دقت شود که تمامی اصول استاندارد بین المللی نظیر اندازه، وزن، وزن قابل تحمل توسط کانتینر، نحوه ساخت، نوع آلیاژهای مورد استفاده، تعداد درب ها، روش محکم کردن درب ها و غیره می بایست رعایت شود.
کانتینر روباز
این کانتینر فاقد سقف است، از این رو به آن در اصطلاح عامیانه کانتینر روباز گفته می شود که اغلب کاربرد این نوع کانتینر برای کالاهایی است که دارای ارتفاع بالایی هستند. البته بعد از قرار دادن کالا درون کانتینر روباز روی آن را با یک پارچه برزنتی می پوشانند و محکم می کنند.
کانتینر یخچالی
این نوع کانتینر دارای سیستم خنک کننده است و برای حمل کالاهای خوراکی و فاسد شدنی نظیر گوشت، مرغ، سبزیجات، میوه ها و نظیر آن ها استفاده می شود. سیستم خنک کننده این کانتینر بسیار قوی بوده و متناسب با کالای بارگیری شده تغییر می کند.
کانتینر ۲۰ فوت
این نوع کانتینر یکی از متداول ترین انواع کانتینر برای حمل و نقل کالا است. کانتینر ۲۰ فوتی دارای ابعاد مناسب و امکانات ضد سرقت بوده و به آن کانکس هم گفته می شود. کانتینر ۲۰ فوتی به گونه ای طراحی شده تا به عنوان فروشگاه و منزل مسکونی نیز کاربرد داشته باشد.
کانتینر ۴۰ فوت
کانتینر چهل فوتی یکی از پرطرفدار ترین و پرفروش ترین انواع کانتینر برای حمل و نقل کالا است. این کانتینر دارای گنجایش زیاد و قابل قبول است و به شاغلین حوزه حمل و نقل این امکان را می دهد تا یک بارگیری یکپارچه داشته باشند. با این روش هزینه های این کار مثل حمل با جرثقیل بسیار کاهش پیدا می کند و برای تاجران مقرون به صرفه تر است. از طرفی هم سرعت انتقال کالاها با این کانتینر بیشتر شده و می توان در همه روش های حمل و نقل دریایی، هوایی و زمینی از آن استفاده کرد.
کانتینر عایق دار
حوزه فعالیت برخی کشورها فقط از طریق حمل و نقل است، بنابراین برای حمل برخی کالاها نیاز است که از کانتینر عایق دار استفاده کنند. کانتینر عایق دار توسط عایق های رطوبت یا حرارتی دارای مقاومت ویژه ای می شوند. این نوع کانتینر برای حمل و نقل راه دور دریایی که امکان بروز طوفان وجود دارد استفاده می گردد. کالاها به خصوص کالاهای الکترونیکی به این روش از رطوبت و ورود آب به درون کانتینر در امان می مانند.
کانتینر حمل گازی
حمل گاز موردی است که باید با نهایت آگاهی و دقت انجام شود. به همین منظور کانتینرهای مخصوصی وجود دارند که بدنه آن ها استاندارد‌های تحمل فشار بالا را دارند. حمل گاز با این کانتینر ایمنی را چندین برابر افزایش می دهد.
کانتینر تانکر
مایعات نیز جزو کالاهایی هستند که لازم است به جاهای مختلف دنیا فرستاده شوند. از این رو کانتینر تانکری برای این منظور تولید می شود که از طریق آن انواع مایعات مثل نفت، گازوئیل، آب و غیره حمل گردد.
کانتینر تهویه دار
برخی از کالاها تا زمان رسیدن به مقصد نیاز به یک محیط خنک هستند که هوای تهویه شده در آن در گردش باشد. لبنیات، انواع میوه و سبزیجات از این دسته کالاها هستند که توسط کانتینر تهویه دار بارگیری می شوند. از دیگر انواع کانتینر می توان به کانتینر مخصوص حیوانات که دارای حفره هایی جهت تهویه است، کانتینر مخصوص حمل ماشین جهت جابجایی ماشین ها در مسیر طولانی، کانتینر پهلو باز جهت استفاده برای کالاهای خیلی بزرگ، کانتینر رو و پهلو باز، کانتینر مسطح برای حمل کالاهای خیلی بزرگ مثل ماشین آلات، کانتینر مخصوص حمل کالاهای فله جهت حمل کالای بدون بسته بندی اشاره کرد.
اکنون که با کانتینر و انواع آن آشنا شدیم بهتر است به سراغ بررسی خصوصیات کانتینر بپردازیم.
حمل و نقل بار با استفاده از کانتینر مزایای قابل توجهی نسبت به سایر وسایل حمل بار دارا است که از جمله این مزایا می توان به مواردی اشاره کرد که در ادامه مطالعه خواهید کرد.
کانتینر و کانکس تقریبا روش ساخت مشابهی دارند ولی از طرفی دو چیز کاملا متفاوت هستند. به دلیل اینکه این دو سازه اغلب به جای هم اشتباه گرفته می شوند لازم دانستیم در این بخش به شرح تفاوت این دو بپردازیم. فضای داخلی کانکس به گونه ای طراحی می شود تا مناسب استفاده انسان باشد در حالیکه کانتینر جهت حمل محصول و کالا تولید می شود. کانکس می تواند در طرح ها سایزها و ابعاد مختلف ساخته شود، این در حالی است که ابعاد کانتینر طبق اصول جهانی ثابت هستند.
بدنه کانتینر فقط از یک لایه ورق فولادی گالوانیزه ساخته می شود. در حالیکه در ساخت کانکس از انواع متریال مختلف و چند لایه برای بدنه بهره می گیرند و فضای داخلی را از انواع دیوار پوش طراحی می کنند. از آنجایی که کانتینر به جهت حمل کالاها در نظر گرفته می شود، بنابراین فاقد هر گونه پنجره و درب ورودی است. کانکس می تواند شبیه به یک منزل مسکونی با درب و پنجره به جهت زندگی در آن ساخته شود.
قرارگیری ساختمان در اماکن عمومی به ظاهر آن مکان صدمه می زند ولی کانکس به دلیل داشتن ظاهری شبیه به خانه و دارا بودن نورپردازی به زیبایی جایی که در آن قرار می گیرد کمک می کند. معمولا کانتینر فاقد سیستم تهویه و خنک کننده است ولی کانکس علاوه بر داشتن سیستم تهویه مطبوع دارای سرویس بهداشتی، اتاق خواب و آشپزخانه نیز هست.
جمع بندی
همانطور که گفته شد کانتینر وسیله ای مناسب جهت حمل و نقل انواع کالاها است و به نوعی باعث سرعت بخشیدن به روند این کار می شود. در این مقاله سعی کردیم راجع به کانتینر، انواع، مزایا، معایب و حتی فرق آن با کانکس صحبت کنیم. امید آن می رود که اطلاعات درباره کانتینر برای شما مفید بوده باشد.