فلنج چیست؟ انواع، کاربرد و مشخصات فنی آن

فلنج یکی از اجزای کلیدی در سیستم های لوله کشی صنعتی است که برای ایجاد اتصالات مقاوم و قابل جداسازی به کار می رود. این قطعات در انواع مختلف و با متریال های گوناگون تولید شده و بسته به نیاز پروژه، انتخاب و مورد استفاده قرار می گیرند. کاربرد فلنج ها در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاه ها و تأسیسات صنعتی بسیار گسترده است. در این مقاله به بررسی انواع فلنج، کاربردهای آن، استانداردهای رایج و دیگر مشخصات مرتبط می پردازیم.

فلنج چیست؟

فلنج یک قطعه ی دایره ای یا مربعی شکل است که به عنوان واسطه ای برای اتصال لوله ها و تجهیزات صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. این قطعه با استفاده از پیچ و مهره فلنج محکم شده و همراه با گسکت، یک آب بندی قوی ایجاد می کند. فلنج ها در سیستم های تحت فشار و دماهای بالا مورد استفاده قرار می گیرند.

فلنج یکی از مهم ترین اجزای اتصال در سیستم های لوله کشی و صنایع مختلف است که به عنوان واسطه ای برای اتصال دو لوله، شیرآلات، پمپ ها و سایر تجهیزات پایپینگ به کار می رود. این قطعات با استفاده از پیچ و مهره فلنج محکم شده و به همراه گسکت، یک اتصال آب بند و ایمن را فراهم می کنند. فلنج ها در متریال های مختلفی مانند فولاد، استیل، چدن و PVC تولید می شوند و بسته به نوع کاربری، استانداردها و فشار کاری سیستم انتخاب می شوند.

مشخصات فلنج یا بیرون بند

مشخصات فلنج به فاکتورهای مختلفی ازجمله جنس، ابعاد، ضخامت و نحوه اتصال آن وابسته است. این مشخصات تعیین کننده ی میزان تحمل فشار و دمای فلنج بوده و در جدول مشخصات فلنج درج می شود. هر صنعتی بسته به نیاز خود، نوع خاصی از فلنج را انتخاب می کند.

مشخصات فلنج شامل ابعاد، ضخامت، نوع سوراخ کاری و میزان تحمل فشار آن است. هر فلنج بر اساس استانداردهای جهانی دارای مشخصات ابعادی فلنج معینی است که در جدول مشخصات ذکر می شود. این مشخصات تعیین می کنند که محصول مورد نظر برای چه نوع لوله هایی و در چه شرایط فشاری مناسب است. در انتخاب فلنج باید به عواملی مانند متریال ساخت، نوع آب بندی و میزان تحمل دما توجه شود.

انواع فلنج

فلنج ها انواع مختلفی دارند که هرکدام بسته به شرایط عملیاتی و نوع اتصال لوله انتخاب می شوند. ازجمله عوامل تأثیرگذار در انتخاب نوع فلنج می توان به فشار کاری، میزان حرارت، نوع سیال عبوری و روش اتصال اشاره کرد.

فلنج ها در انواع مختلفی طراحی و تولید می شوند که هرکدام کاربردهای خاصی در صنایع مختلف دارند. برخی از رایج ترین انواع فلنج ها عبارت اند از:

• فلنج جوشی: برای اتصالاتی که نیاز به استحکام بالا دارند، از جوشکاری استفاده می شود. این فلنج معمولاً برای سیستم هایی با فشار بالا و دماهای زیاد استفاده می شود، زیرا ساختار محصول به آن اجازه می دهد که فشار را بهتر توزیع کند. این نوع فلنج مقاومت بسیار بالایی در برابر شرایط سخت دارد.
• فلنج رزوه‌ای: این نوع فلنج دارای رزوه داخلی بوده و بدون نیاز به جوشکاری بر روی لوله نصب می شود. این فلنج ها برای مواقعی که به طور موقت یا دائمی نیاز به بسته شدن خط لوله وجود دارد، استفاده می شوند.
• فلنج اسلیپون: فلنجی که روی لوله قرار می گیرد و سپس جوشکاری می شود فلنج اسلیپون نام دارد. این مدل نصب آسانی دارد و اتصال به وسیله جوش در داخل فلنج انجام می شود، که از نشتی جلوگیری می کند.

کاربرد فلنج

فلنج ها از اجزای حیاتی در صنایع مختلف، به ویژه در لوله کشی، تجهیزات پمپ و شیرآلات هستند. این قطعات فلزی در اتصال دو بخش یا لوله های مختلف به یکدیگر استفاده می شوند و معمولاً برای ایجاد یک اتصال محکم و قابل جداسازی به کار می روند. کاربرد اصلی فلنج ها در سیستم هایی است که نیاز به جداسازی برای تعمیر و نگهداری دارند، به طوری که می توان لوله ها و تجهیزات را بدون نیاز به بریدن و جوش دادن، به راحتی از هم جدا و مجدد وصل کرد. جهت استعلام قیمت لوله می توانید با کارشناسان مرکزآهن تماس بگیرید.

در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و همچنین در سیستم های آب و فاضلاب، فلنج ها برای ایجاد اتصالات محکم و مقاوم در برابر فشار و دماهای مختلف به کار می روند. این قطعات در انواع مختلفی وجود دارند که بسته به نیاز و شرایط محیطی انتخاب می شوند. فلنج لوله معمولاً در خطوط لوله کشی صنعتی به کار گرفته می شود و نقش مهمی در افزایش دوام و کارایی سیستم دارد.

استانداردهای فلنج

استانداردهای فلنج به عنوان معیارهای فنی برای تضمین کیفیت و ایمنی این قطعات در نظر گرفته می شوند. رعایت این استانداردها در تولید و نصب فلنج ها، باعث افزایش طول عمر و کاهش خطرات ناشی از نقص عملکرد خواهد شد.

فلنج ها بر اساس استانداردهای مختلفی تولید می شوند که رعایت این استانداردها باعث افزایش ایمنی و عملکرد بهتر سیستم های لوله کشی می شود. برخی از استانداردهای فلنج عبارت اند از:

ANSI / ASME B16.5 برای فلنج های فولادی و آلیاژی

• DIN استاندارد آلمانی برای فلنج های صنعتی
• JIS استاندارد ژاپنی برای صنایع خاص

اتصالات لوله با فلنج

اتصالات لوله با فلنج یکی از روش های رایج در سیستم های لوله کشی صنعتی است که برای ایجاد اتصال محکم و قابل جداسازی بین لوله ها و تجهیزات دیگر استفاده می شود. این روش به ویژه در سیستم هایی که نیاز به نگهداری و تعمیرات دوره ای دارند، بسیار مفید است. فلنج ها با استفاده از پیچ و مهره به لوله ها متصل می شوند و این امکان را فراهم می آورند که بتوان به راحتی این اتصالات فلنجی را باز و بسته کرد، بدون نیاز به برش یا جوش دادن. این ویژگی باعث می شود که فلنج ها در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، که سیستم ها باید به طور منظم نگهداری شوند، بسیار محبوب باشند.

در اتصالات لوله با فلنج، نوع فلنج انتخابی نقش بسیار مهمی در کارایی و ایمنی سیستم ایفا می کند. برای مثال، فلنج های جوشی که به لوله ها جوش داده می شوند، مقاومت بالایی در برابر فشار و دما دارند و برای کاربردهای سنگین مناسب هستند. همچنین، فلنج ها در انواع مختلفی مانند فلنج دنده ای، فلنج صفحه ای و فلنج ساکت طراحی شده اند که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند و برای کاربردهای خاصی مناسب هستند. با انتخاب نوع فلنج مناسب، می توان اتصالات لوله را به گونه ای طراحی کرد که ایمنی، کارایی و دسترسی آسان برای تعمیرات در طول زمان حفظ شود. همچنین از گسکت هم برای اتصالات فلنجی استفاده می شود. نرخ هر یک از این محصولات نیز به قیمت آهن وابسته است.

مزایا و معایب فلنج ها

فلنج ها همانند هر نوع اتصال صنعتی دیگر، دارای مزایا و معایب خاص خود هستند که بر اساس شرایط عملیاتی و نیازهای پروژه، باید مورد بررسی قرار گیرند.

مزایا:

• اتصال آسان و قابل جداسازی: فلنج ها به دلیل نوع طراحی شان، این امکان را فراهم می کنند که بتوان اتصال ها را به راحتی باز و بسته کرد، بدون اینکه نیاز به برش یا جوش کاری باشد.
• مقاومت بالا در برابر فشار و دما: فلنج ها به ویژه فلنج فولادی مقاومت بالایی در برابر فشار و دما دارند، که آن ها را برای کاربردهای صنعتی ایده آل می کند.
• امکان تعمیر و نگهداری آسان: از آنجایی که فلنج ها قابل جدا شدن هستند، برای تعمیر و نگهداری سیستم های لوله کشی و تجهیزات، بسیار مفید واقع می شوند.

معایب:

• نیاز به نگهداری منظم: فلنج ها نیاز به نگهداری و بررسی های دوره ای دارند تا از بروز مشکلاتی همچون نشتی جلوگیری شود.
• هزینه بالا: قیمت فلنج به ویژه فلنج های فولادی می تواند نسبت به سایر اتصالات بالاتر باشد.

جمع بندی

فلنج ها یکی از اصلی ترین اجزای اتصالات در صنایع مختلف هستند که به کمک استانداردهای مشخص، در سیستم های لوله کشی مورد استفاده قرار می گیرند. فلنج فولادی به دلیل استحکام و مقاومت بالا، در بسیاری از پروژه های صنعتی به کار می رود. انتخاب نوع مناسب فلنج بسته به شرایط کاری، فشار و دمای محیط، از اهمیت زیادی برخوردار است.

سوالات متداول