کلید فولاد در واقع یک بانک اطلاعاتی گسترده در رابطه با انواع فولادها و آلیاژهایی است که در مهندسی کاربرد دارند. در این مقاله به بررسی مفهوم کلید فولاد و ارائه جدول کلیدهای فولاد متداول در ایران می پردازیم.
دانلود pdf راهنمای استفاده از کلید فولاد
نوع و میزان ترکیب عناصر آلیاژی در یک آلیاژ، خواص ویژه آن آلیاژ را تعیین می کند. با توجه به اینکه آلیاژها، در کشورهای مختلف ممکن است به صورت متفاوت نام گذاری شوند، نیاز به یک یکپارچه سازی احساس می شد. کلید فولاد یا key to steel کتابی مرجع است که به فرد کمک می کند تا نام فولادها را رمزگشایی و کدگشایی کند و معادل آن را در سراسر جهان پیدا نماید. در واقع این کتاب حاوی تمام اطلاعات موردنیاز در مورد انواع آلیاژها و انواع فولادها است. این اطلاعات شامل خواص شیمیایی، خواص مکانیکی، خواص فیزیکی، فولادهای همسان، عملیات حرارتی و غیره می باشد.
برخی از مواردی که در این کتاب آورده شده اند، عبارتند از: بررسی ویژگی ها و مشخصات فولادهای ساختمانی و سازه ای، فولادهای ابزار، آلیاژها و فولادهای با دمای بالا، فولادهای سوپاپ و دریچه، فولادهای ضدزنگ ، فولادهای مقاوم در برابر حرارت و غیره. اسامی و استانداردها در 25 کشور به صورت متقابل ارجاع داده می شوند.
دانلود pdf چگونه از کلید فولاد استفاده کنیم؟
همان طور که گفته شد، این کتاب یک کتاب مرجع برای متحد سازی نام فولادها در کشورهای مختلف است. افراد و بخش هایی که در این قسمت نام برده می شوند، می توانند از این کتاب بهره ببرند و مخاطبین اصلی این کتاب هستند:
کتاب مرجع کلید فولاد، شامل 19 فصل است و در آن فولادها و آلیاژها را به صورت زیر طبقه بندی کرده اند:
فصل اول کلید فولاد:
مشخصات و ویژگی های
فصل دوم کلید فولاد:
مشخصات و ویژگی های
فصل سوم کلید فولاد:
مشخصات و ویژگی های
فصل چهارم کلید فولاد:
مشخصات و ویژگی های
فصل پنجم کلید فولاد:
مشخصات و ویژگی های
فصل ششم کلید فولاد:
این فصل کتاب کلید فولاد اطلاعاتی درباره فولادهای سازه ای و ماشین سازی ارائه می دهد و مشخصات و ویژگی های آن ها را بیان می کند. همچنین این فصل شامل تطبیق دادن مشخصات این فولادها با استانداردهای غیر آلمانی است. این استانداردهای غیر آلمانی عبارتند از: استاندارد فرانسوی (AFNOR)، استانداردهای آمریکایی (ASTM/ SAE/ AISI)، استاندارد ژاپنی (JIS)، استاندارد بریتانیایی (B.S)، استاندارد روسی (GOST)، استاندارد سوئدی (SS)، استاندارد اسپانیایی (UNE)، استاندارد ایتالیایی (UNI).
فصل هفتم کلید فولاد:
مشخصات و ویژگی های
فصل هشتم کلید فولاد:
مشخصات و ویژگی های
فصل نهم کلید فولاد:
مشخصات و ویژگی های
فصل دهم کلید فولاد:
این فصل کلید فولاد شامل مطالبی راجع به فولادهای ابزار کشورهای غیر آلمانی و مقایسه استانداردهای آن ها است. در این فصل همچنین فولاد ابزارهایی که در فصول 7 تا 9 آورده شده اند، با استانداردهای غیر آلمانی تطبیق داده شده اند. به علاوه، راجع به ترکیب شیمیایی این فولادها و نام آن ها در استانداردهای غیر آلمانی اطلاعاتی آورده شده است. این استانداردهای غیر آلمانی عبارتند از: استانداردهای آمریکایی (ASTM/SAE/AISI)، استاندارد روسی (GOST)، استاندارد بریتانیایی (B.S)، استاندارد ژاپنی (JIS)، استاندارد ایتالیایی (UNI)، استاندارد اسپانیایی (UNE)، استاندارد فرانسوی (AFNOR)، و استاندارد سوئدی (SS).
فصل یازدهم کلید فولاد:
مشخصات و ویژگی های
فصل دوازدهم کلید فولاد:
مشخصات و ویژگی های
فصل سیزدهم کلید فولاد:
مشخصات و ویژگی های
فصل چهاردهم کلید فولاد:
مشخصات و ویژگی های
فصل پانزدهم کلید فولاد:
مشخصات و ویژگی های
فصل شانزدهم کلید فولاد:
این فصل کلید فولاد به معرفی و بیان ویژگی های برخی از فولادهای نسوز و ضد زنگ نام برده شده در فصول 13 و 14، توضیح خواص و ترکیب شیمیایی آن ها و تطبیق نام آن ها با استانداردهای غیر آلمانی نظیر استانداردهای آمریکایی (ASTM/ SAE/ AISI)، استاندارد روسی (GOST)، استاندارد بریتانیایی (B.S)، استاندارد ژاپنی (JIS)، استاندارد ایتالیایی (UNI)، استاندارد اسپانیایی (UNE)، استاندارد فرانسوی (AFNOR)، و استاندارد سوئدی (SS) می پردازد.
فصل هفدهم کلید فولاد:
این فصل کلید فولاد شامل دو بخش است که اطلاعاتی که در آن ها ارائه می شود، به صورت زیر است:
نام شرکت های تولیدکننده هر فولاد بر اساس شماره مواد آن ها
فصل هجدهم کلید فولاد:
در این فصل از کلید فولاد، نام، مشخصات و نشانی تولیدکنندگان آلمانی فولادها با استفاده از یک کد آورده شده است. قالب این کد به صورت D-XXX می باشد که به جای هرکدام از Xها در XXX یک عدد بین 0 تا 9 قرار می گیرد. در ادامه راجع به چگونگی کدگشایی این کدها توضیح داده خواهد شد.
فصل نوزدهم کلید فولاد:
در این فصل کلید فولاد نام، مشخصات و نشانی تولیدکنندگان غیر آلمانی فولادها آورده شده است. کدگذاری این تولیدکنندگان به صورت YY-XXX می باشد. قسمت XXX مانند فصل قبل تکمیل می شود ولی در قسمت YY کد کشور سازنده به صورت حروف لاتین وارد می شود. مثلاً کد کشور آمریکا، US است یا کد کشور جمهوری چک، CZ می باشد. همین طور کد SE نشان دهنده کشور سوئد است.
این کدها به ترتیب حروف و اعداد مرتب می شوند. همچنین در مقابل هرکدام، شماره صفحه و شماره ردیف قرار می گیرد تا جستجو راحت تر شود.
در کلید فولاد برای کدگذاری فولادها از فرمت X.XXXX استفاده می شود. عدد قبل از ممیز بر اساس استاندارد DIN آلمان، برای فولادها عدد 1 است. دو رقم اول بعد از ممیز، بیان کننده ترکیب شیمیایی فولاد موردنظر می باشد. به عنوان مثال اگر رقم اول بعد از ممیز:
باید اشاره کرد که دو رقم آخر این کدها، مفهوم خاصی ندارند و صرفاً شمارنده هستند.
تعداد 25 کشور از سرتاسر دنیا در تعیین استانداردها و اسامی کتاب کلید فولاد سهم دارند. اسامی آن ها به شرح زیر است:
| 1 | نروژ | 6 | استرالیا | 11 | بلغارستان | 16 | فنلاند | 21 | جمهوری کره |
| 2 | لهستان | 7 | اتریش | 12 | مجارستان | 17 | ژاپن | 22 | بریتانیای کبیر |
| 3 | رومانی | 8 | آلمان | 13 | فرانسه | 18 | کانادا | 23 | ایالات متحده آمریکا |
| 4 | برزیل | 9 | هند | 14 | ایتالیا | 19 | روسیه | 24 | آفریقای جنوبی |
| 5 | سوئد | 10 | اسپانیا | 15 | چین | 20 | صربستان | 25 | چک/جمهوری اسلواکی |
در این قسمت یک جدول مربوط به طبقه بندی فولادها بر اساس استاندارد DIN آورده شده است.
| ردیف | نوع فولاد | عدد استاندارد |
| A | فولادهای ساختمانی | 1.0 xxx |
| B | فولادهای عملیات حرارت پذیر | 1.xxxx |
| C | فولادهای سخت شونده سطحی | 1. xxxx |
| D | فولادهای خوش تراش | 1.07 xx |
| E | فولادهای فنر | 1. xxxx |
| F | فولادهای تند بر | 1.32xx – 1.33xx |
| G | فولاد ابزار گرم کار | 1.2 xxx |
| H | فولاد ابزار سرد کار | 1.2 xxx |
| H/1 | فولادهای ابزار کربنی | 1.15 xx – 1.18 xx |
| I | فولادهای ضدزنگ | 1.40 xx – 1.45 xx |
| J | فولادهای بلبرینگ | 1.35 xx |
| K | آلیاژها و فولادهای مقاوم در دمای بالا | 1.49 xx |
| L | فولادهای سوپاپ | 1.xxxx |
| M | فولادهای نسوز | 1.47 xx – 1.48 xx |
| N | فولادهای اکستروژن سرد | 1.xxxx |
| O | فولادهای سخت گردانی شعله ای و القایی | 1.xxxx |
| P | فولادهای غیر مغناطیسی شونده (فولادهای نگیر) | 1.38 xx – 1.39xx |
| Q | آلیاژها و فولادهای هادی گرما | 1.47xx -1.48xx |
| R | فولادهای ساختمانی ریزدانه | 1.04 xx – 1.05 xx – 1.89 xx |
| S | فولادهای دانه ریز برای پرس کاری سرد | 1.04 xx – 1.05 xx – 1.89 xx |
| T | فولادهای ساختمانی مقاوم به سایش | 1.xxxx |
| U | فولادهای چقرمه در دمای زیر صفر | 1.xxxx |
| V | فولادهای مخازن تحت فشار | 1.7 xxx |
| W | فولادهای ساختمانی مقاوم به دمای بالا | 1.xxxx |
| X | فولادهای نیتریدی | 1.85 xx |
| Y | فولادهای زنجیر | 1.02 xx – 1.04 xx |
| Z | فولادهای قطعات اتومبیل | 1.xxxx |
در زیر، جدول آنالیز فنی فولادهای پرکاربرد آورده شده است:
| گروه فولاد | ردیف | مارک | مشخصه فولاد | آلمان | زاراشتال (روشلینگ) | بوهلر | پولدی | سوئد | آمریکا | ||
| قدیم | جدید | ASSAB | SS | ||||||||
| فولادهای قابل عملیات حرارتی | 1 | IASC 1181 | Ck35 | 1.1181 | R3 | ENH | V935 | W6w | * | 1572 | 1035 SAE |
| 2 | IASC 1191 | Ck45 | 1.1191 | RM4 | H.EH | V945 | W6H | * | 1672 | 1045 SAE | |
| 3 | IASC 1165 | 36CrNiMo4 | 1.1165 | MONIX10 | VCN100 | V165 | BOZI | * | * | 6342H AMS | |
| 4 | IASC 6562 | 40NiCrMo8-4 | 1.6562 | * | * | * | * | * | * | 4340 SAE | |
| 5 | IASC 6580 | 30CrNiMo8 | 1.6580 | MONIX2 | VNC200 | V145 | BOZS | * | * | * | |
| 6 | IASC 6582 | 34CrNiMo6 | 1.6582 | MONIX15 | VNC150 | V155 | BOZD | 705 | 34CrNiMo6 | * | |
| 7 | IASC 7225 | 42CrMo4 | 1.7225 | MO40 | VCL 140 | V320 | CM5 | 709 | 42CrMo4 | 4140 SAE | |
| فولادهای سمانتاسیون | 8 | IASC 5920 | 18CrNi8 | 1.5920 | RECN | ECN200 | E220 | BEYG OE2 | 7210 | * | * |
| 9 | IASC 7131 | 16MnCr5 | 1.7131 | EC80 | EM80 | E410 | CE2 | 2173 | 2173 | 5115 SAE | |
| 10 | IASC 7147 | 20MnCr5 | 1.7147 | EC100 | * | E400 | CE4 | SMNC21H | * | 5120 SAE | |
| فولادهای مقاوم در برابر دمای بالا | 11 | IASC 7335 | 13CrMo4-5 | 1.7335 | * | * | D330 | * | * | 2216 | A182 (F12) ASTM |
| 12 | IASC 8070 | 21CrMoV5-11 | 1.8070 | * | * | * | * | * | * | * | |
| فولادهای ابزاری سرد کار | 13 | IASC 2080 | X210Cr12 | 1.2080 | RCC | SPK | K100 | 2002 | USB SR1 | * | A681 (D3) ASTM |
| 14 | IASC 2436 | X210CrW12 | 1.2436 | RCC EXTRA | SPKR | K107 | 2002 SP | XW5 | 2312 | * | |
| 15 | IASC 2379 | X155CrVMo12-1 | 1.2379 | RCC SUPRA | * | K110 | * | UHB-SR21 | 2310 | A681 (D3) ASTM | |
| 16 | IASC 2550 | 60WCrV7 | 1.2550 | RTWK | KL KLD | K455 | TENAX NB | * | * | * | |
| فولادهای ابزاری گرم کار | 17 | IASC 2367 | X38CrMoV5-3 | 1.2367 | * | * | W303 | * | * | * | * |
| 18 | IASC 2344 | X40CrMoV5-1 | 1.2344 | RDC 2V | * | W302 | TLI | 8407 | 2242 | 6408A ASTM | |
| 19 | IASC 2714 | 56NiCrMoV7 | 1.2714 | RGS1 | GNME | W500 | TBM EXTRA 1 | SOMDE | * | * | |
| فولادهای ابزار کربنی | 20 | IASC 1730 | C45w | 1.1730 | * | * | K945 | T6H EXTRA | * | * | * |
| 21 | IASC 1740 | C60W | 1.1740 | T5 | MS60 | K960 | T5W EXTRA | 760 | * | * | |
| فولادهای قالب پلاستیک | 22 | IASC 2312 | 40CrMnMoS-8-6 | 1.2312 | MFRS | * | M200 | GS3 | 718 | * | * |
| فولادهای ضدزنگ | 23 | IASC 4006 | X12Cr13 | 1.4006 | * | * | N100 | AK1 | * | 2302 | 403 AISI |
| 24 | IASC 4021 | X20Cr13 | 1.4021 | RNO | * | N320 | AK2S | * | 2303 | 420 AISI | |
| 25 | IASC 4031 | X39Cr13 | 1.4031 | * | * | * | * | * | * | A5.9 ER420 | |
| 26 | IASC 4057 | X17CrNi16-2 | 1.4057 | * | * | N350 | AKINT | * | 2321 | 431 AISI | |
| 27 | IASC 4301 | X5CrNi18-10 | 1.4301 | ANOXIN 2P | * | A500 | AKV7 | * | 2332 | 304 AISI | |
| 28 | IASC 4401 | X5CrNiMo17-12-2 | 1.4401 | ANOXIN 4NP | * | A120 | AKV EXTRA7 | * | 2347 | 316 AISI | |
جمع بندی
افرادی که با مهندسی و انواع آلیاژها و فولاد سروکار دارند، نام کلید فولاد را بارها شنیده اند. کلید فولاد نام دایره المعارف و کتاب جامعی درباره آلیاژهای مختلف و فولادها است که به یکسان سازی استانداردهای 25 کشور دنیا می پردازد. در این کتاب هر آلیاژ و هر نوعی از فولاد، کد مخصوص به خود را دارد. فرمت و قالب این کدها به صورت D-XXX و یا YY-XXX است. افراد می توانند با استفاده از این کدها به راحتی استانداردهای مختلف را با هم تطبیق دهند و کدگشایی و معادل سازی کنند.