بیلت چیست و آیا شمش و بیلت باهم تفاوت دارند؟ این سوال مقدمه ایست برای اینکه در مورد این محصول کنجکاو شویم و تلاش کنیم تا اطلاعاتی نسبت به آن کسب کنیم. در مقاله‌ای تحت عنوان انواع شمش فولادی به بررسی دقیق این موضوعات پرداختیم. در این مقاله سعی شده توضیحاتی در مورد تفاوت شمش، بیلت، بلوم و اسلب داده شود. در بیان عامیانه باید بگوییم که بیلت، بلوم و اسلب همه از شمش ساخته می‌شوند اما تفاوت‌های زیادی با هم دارند.
این محصولات از کالاهای فولادی نیمه ساخته هستند که برای تبدیل شدن به محصول نهایی باید فرآوری شوند. به دلیل اهمیت این محصولات در تولید و قیمت میلگرد و سایر مقاطع فولادی، کسب اطلاعات در خصوص انواع و مشخصات آن ها ضروری است. در ادامه به معرفی محصول بیلت و تفاوت شمش و بیلت، اسلب و بلوم خواهیم پرداخت.
اگر شمش به طور مستقیم از توليد ccm به مصرف نورد برسد به آن شمش ccm يا بيلت گفته مى‌شود. بیلت را به عنوان شمشال نیز می‌شناسند، طول بیشتری نسبت به شمش دارد و سطحی دایره شکل یا مربعی آن عرضی کمتر از ۱۵ سانتی‌متر دارد. به عبارتی سطح مقطع بیلت کمتر از ۲۳۰ سانتی‌متر مربع بوده و از آن بیشتر برای تولید میلگرد و سیم استفاده می‌شود. بيلت در ردههای مختلفی مانند 3sp و 5sp توليد می‌شود.
بيلتی که نسبت به کشش، خمش و پیچش انعطاف پذیر باشد، بیلت 3sp است. بیلت 5sp انعطاف‌پذیر نیست و برای مواقعی که سازه در معرض نيرو و فشار نيست، استفاده می‌شود و تقريبا باثبات است. قیمت بیلت 3sp بیشتر است. از بیلت 5SP بیشتر برای تولید میلگرد و از گرید 3SP در ساخت تیرآهن و نبشی استفاده می‌گردد.
همان‌طور که ذکر شد بیلت طول بیشتری نسبت به شمش دارد و سطحی دایره شکل یا مربعی با عرضی کمتر از ۱۵ سانتی‌متر دارد. در واقع شمش با ابعاد ۱۰۰,۱۲۰,۱۲۵,۱۳۰,۱۵۰,۱۶۰ را بیلت و شمش با ابعاد ۱۸۰*۱۸۰، ۲۰۰*۲۰۰، ۲۵۰*۲۵۰ را بلوم گفته و برای تولید میلگردهای صنعتی مصرف می‌شود. اهمیت کربن موجود در شمش از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، چرا که برای تولید میلگرد آجدار از شمش فولادی استفاده می‌شود و میزان کربن موجود در شمش‌ها برای تولید میلگرد مهم است.
اگر بخواهیم میلگرد سایز 14 تا 40 تهیه کنیم، شمش باید با کربن 30 تا 35 باشد و برای سایزهای پایین‌تر، نیاز به کربن کمتری است چرا که در سایزهای پایین‌تر، کشش و نرمی بیشتری نیاز است. شمش 125، 130 و 150 برای تولید میلگرد مناسب است و در کارخانه‌های مدرن و به روز امکان تولید میلگرد با هر دو شمش وجود دارد. از دیگر تفاوت‌های این دو محصول می‌توان به راحت‌تر بودن حمل و نقل شمش نسبت به بیلت (به دلیل ابعاد آن) اشاره کرد.
از نکات مهم در مورد قیمت شمش فولادی این است که نرخ شمش به صورت روزانه تعیین می‌شود و ابتدا این قیمت گذاری توسط شمش فولاد خوزستان انجام می‌شد. اما به خاطر مشکلاتی که در این فرآیند به وجود آمد از جمله دولتی بودن این مجموعه و عدم شفافیت قیمت‌های تولیدی این واحد، مقرر شد که ملاک قیمت‌گذاری شمش فولادی تولیدکنندگان خصوصی از جمله فولادکیان، فولاد ارفع و فولاد پاسارگاد باشند.
همان‌طور که گفتیم شمش با ابعاد ۱۰۰,۱۲۰,۱۲۵,۱۳۰,۱۵۰,۱۶۰ را بیلت و شمش با ابعاد ۱۸۰*۱۸۰، ۲۰۰*۲۰۰، ۲۵۰*۲۵۰ را بلوم میگویند. بلوم را با نام «شمسه» نیز می شناسند. تفاوت بیلت و بلوم این است که بلوم در واقع همان بیلت است که سایز متفاوتی دارد. یعنی عرض آن بیش از ۱۵ سانتی‌متر است، به عبارتی می‌توان گفت سطح مقطع کوچک‌‌تر از ۲۳۰ سانتی‌متر مربع است.
به همین دلیل معمولا بلوم و بیلت در یک دسته قرار می‌گیرند. بیشترین مصرف بلوم برای ساخت ریل، سپری، ناودانی، قوطی است. در گذشته نام بلوم بیشتر استفاده می‌شد اما به مرور زمان، تجار این صنف نام فابریک را بر این محصول گذاشتند. هر چند که هنوز قدیمی‌های این بازار این محصول را بلوم هم میگویند.
از تولیدکنندگان مطرح بلوم در کشور می‌توان به ذوب آهن اصفهان، مجتمع فولاد خوزستان، فولاد پاسارگاد و مجتمع فولاد ویان همدان اشاره کرد. این محصول در سایزهای بیشتر از 160*160 میلی‌متر و طول 6 و 12 متری تولید و به بازار عرضه می‌گردد.
اسلب قطعه‌ای مکعب مستطیل از فولاد است که بر خلاف بیلت و بلوم است و معمولا به ضخامت ۲۳۰ میلی‌متر و عرض ۱.۲۵ متر و طول ۱۲ متری است. در واقع تفاوت اسلب و بیلت و بلوم در سطح مقطع و ابعاد نهایی آن است. به اسلب، تختال نیز میگویند. اسلب مواد اولیه ساخت ورق فولادی است.
این نکته مهم است که بلوم از كنار اسلب بريده می‌شود، بنابراین یکی دیگر از چندین تفاوت بلوم و اسلب در سایز آنها است. تولید کننده مطرح اسلب در کشور فولاد خوزستان بوده که این محصول را در ضخامت‌های 300-180 میلی متری تولید و به بازار عرضه می‌نماید.
جمع بندی
در این مقاله به بررسی تفاوت شمش و بلوم، بیلت و اسلب یا همان تختال پرداخته شد. در واقع می‌توان گفت اصلی‌ترین تفاوت این چهار فرآورده در ابعاد و سطح مقطع آنها است. این محصولات که همگی زیرمجموعه شمش فولادی به شمار می‌روند، هریک برای تولید یکی از مقاطع فولادی مورداستفاده قرار می‌گیرند. موارد کاربرد این چهار محصول رابطه مستقیمی با سطح مقطع و ابعاد آنها دارد. به طور مثال اسلب برای تولید ورق‌های فولادی مورد استفاده بوده و از بیلت برای تولید میلگرد استفاده می‌گردد. برای اطلاع از قیمت محصولات ذکر شده اعم از قیمت میلگرد ساده و آجدار میتوانید به سایت مرکزآهن مراجعه نمایید.