دسترسی سریع به محتوای این مطلب
ایرانیت یکی از قدیمی ترین و پرکاربردترین ورق های موج دار برای پوشش سقف و دیوار است و در پروژه هایی مانند سوله، کارگاه، انبار و حتی ساخت انباری با ایرانیت استفاده گسترده دارد. این ورق ها در انواع مختلفی مانند ایرانیت سیمانی، پلیمری، PVC، فایبرگلاس و شفاف تولید می شوند و هر کدام مزایا و ویژگی های خاص خود را دارند. هنگام انتخاب این محصول، دقت به نوع ورق، کیفیت ساخت و همچنین قیمت ورق ایرانیت اهمیت زیادی دارد، زیرا انتخاب صحیح باعث افزایش طول عمر سقف و جلوگیری از هزینه های اضافی خواهد شد.
برای پاسخ به این سوال که «سقف ساختمان خود را با کدام ایرانیت بپوشانیم؟» باید عوامل مختلفی مانند شرایط آب و هوایی، نیاز به عبور نور، نوع سازه، بودجه، قیمت آهن و شیوه اجرای کار را در نظر گرفت. اجرای استاندارد ایرانیت سقف و رعایت مراحل نصب مطابق آموزش نصب ایرانیت پلاستیکی یا فیلم طریقه نصب ایرانیت سیمانی نقش بسیار مهمی در عملکرد نهایی سقف دارد. همچنین در برخی پروژه ها نصب ایرانیت روی دیوار نیز کاربرد دارد و انتخاب نوع مناسب ورق در این بخش نیز اهمیت دارد. اگر می خواهید به طور کامل با انواع ایرانیت، کاربردها و روش انتخاب بهترین گزینه آشنا شوید، پیشنهاد می کنم ادامه این مقاله را مطالعه کنید.
ایرانیت صفحات موجدار سبک و مقاومی هستند که برای پوشش سقف و دیوار در انواع ساختمان ها، از سازه های مسکونی تا فضاهای صنعتی، مورد استفاده قرار می گیرند. این ورق ها که در ظاهر شبیه ورق های راه راه هستند، به دلیل مقاومت مناسب در برابر گرما و رطوبت، مانع تجمع آب شده و مسیر حرکت باران را به سمت پایین هدایت می کنند. همین ویژگی باعث شده ایرانیت سقف در مناطق باران خیز مانند شمال کشور به عنوان جایگزینی مناسب برای ایزوگام و قیرگونی مورد استفاده قرار گیرد. علاوه بر این، اجرای سقف با ایرانیت یا حتی سقف ایرانیت فلزی در بخش هایی از واحدهای مسکونی مانند سرویس بهداشتی، پشت بام و فضاهای کم متراژ، گزینه کاربردی و مقرون به صرفه ای است.
ایرانیت سقف در انواع مختلفی مانند سقف ایرانیت پلاستیکی، ایرانیت سیمانی یا ورق های فلزی تولید می شود و همین تنوع امکان استفاده در کاربردهای مختلف را فراهم کرده است. به علت نصب آسان و قیمت مناسب، ساخت انباری با ایرانیت یکی از رایج ترین استفاده های این ورق ها است و بسیاری از خانه ها و ساختمان های نیمه صنعتی برای ایجاد سایبان، دیوار یا پوشش های مقاوم، از آن بهره می برند. اگر قصد اجرای سقف خانه با ایرانیت را دارید، شناخت نوع ورق، مقاومت مورد نیاز و شرایط اقلیمی منطقه، اولین قدم برای انتخاب بهترین گزینه خواهد بود.
کاربردهای انواع ایرانیت بسیار گسترده است و هر نوع بسته به جنس و مقاومت خود در بخش خاصی از ساختمان سازی، فضاهای صنعتی یا سازه های سبک مورد استفاده قرار می گیرد. شناخت کاربرد هر نوع ایرانیت باعث می شود انتخاب دقیق تری برای سقف، دیوار یا فضاهای جانبی داشته باشید و از نظر دوام، هزینه و عملکرد بهترین نتیجه را بگیرید. در ادامه مهم ترین کاربردهای ایرانیت های سیمانی، پلاستیکی و فلزی به صورت دسته بندی شده ارائه شده است.
ایرانیت پنکوسیم (سیمانی)
ساخت سقف سوله، ساخت شیروانی، ساخت انباری، ساخت اتاقک
ایرانیت فایبرگلاس (پلاستیکی)
سقف پاسیو و نورگیرها، ساخت گلخانه ها، پارکینگ ها و آلاچیق ها، پوشش سقف سرویس های بهداشتی، پوشش دیوارهای مرغداری، ساخت محل آبخوری دام، ساخت ناودانی، انبار و فضاهای کوچک
ایرانیت فلزی (ورق گالوانیزه)
ساخت لوله های بخاری، سقف و بدنه سالن ها و سوله ها، سقف های شیروانی منازل، به کارگیری در ساخت کانال کولر، ساخت سینی و نردبان کابل
ایرانیت ها را می توان از ابعاد گوناگون مانند جنس و مواد به کار رفته، شکل، نوع استفاده در ساختمان های مختلف و مانند آن طبقه بندی کرد. ایرانیت با توجه به جنس آن از موادی چون سیمان، فایبرگلاس و پشم شیشه، در ابعاد و اوزان گوناگون تولید می شود. بر اساس نظرات کارشناسان، صفحات ایرانیت بر اساس نوع متریال سازنده به دو دسته کلی زیر تقسیم می شوند:
در این رابطه، فایبرگلاس انعطاف زیادی دارد اما سیمانی مقاوم تر است و می تواند به عنوان سقف در فضای خارجی استفاده شود. در مجموع ایرانیت را می توان شامل سیمانی (پنکوسیم)، پلاستیکی (فایبرگلاس) و فلزی (گالوانیزه)، به صورت موج دار و ساده تقسیم بندی کرد.
پوشش دهنده سقف از جنس ایرانیت در ایران، به صورت موج دار و صاف و معمولا به صورت ترکیبی از الیاف، سیمان و فایبرگلاس است. ورق موج دار یکی از بهترین، بهینه ترین و پرکاربردترین نوع این محصول از لحاظ اقتصادی است. در این رابطه، ورق های ایرانیت موج دار را می توان بر روی تیرهای چوبی و اسکلت هایی از جنس فلزی نیز نصب کرد.
از مهم ترین ویژگی ورق های ایرانیت موج دار، نداشتن آزبست و خطرات زیست محیطی آن است. در مجموع، سازگاری با محیط زیست، داشتن صرفه اقتصادی، وزن سبک و باداوم بودن از دیگر مزیت های آن است. در زیر، ایرانیت های پلاستیکی، سیمانی و فلزی از زوایای مختلف مورد بررسی قرار گرفته اند.
فایبرگلاس جزء پلاستیک هاست. مواد پایه فراوری فایبرگلاس، الیاف شیشه است که با پلیمرهای دانه درشت، پشم شیشه و مواد تقویت کننده ترکیب شده است. در واقع، جنس آن الیاف شیشه ای همراه با پلیمر است و برای نصب آن پروفیل نگهدارنده و شاسی کشی لازم است. ورق های فایبرگلاس در اشکال مختلف مانند ورق های کرکره ای، سینوسی، ذوزنقه و… ساخته می شوند.
صفحات ایرانیت فایبرگلاس در دو نوع صاف و موج دار استفاده می شوند. از آنجا که فایبرگلاس، عایق برودت و حرارت است، بسیاری از گلخانه ها و فضای نگهداری از گیاهان با استفاده از آن ساخته شده است. ساخت ناودانی، پوشش دیوارهای مرغداری، پوشش سقف سرویس های بهداشتی، انباری، فضاهای کوچک و ساخت محل آبخوری دام از دیگر کاربردهای ایرانیت فایبرگلاس است.
از جمله مزیت های ایرانیت فایبرگلاس می توان به وزن سبک، مقرون به صرفه و ارزان بودن نسبت به سایر پوشش ها، استحکام بالا، نصب سریع و ساده، قابل استفاده در آب و هوای سرد، عایق حرارتی مناسب و تنوع طرح ها و اشکال اشاره کرد.
در عین حال، مواردی مانند پوسته پوسته و دچار ریزش الیاف شدن در زیر آفتاب متناسب با شدت تابش، ناسازگاری با محیط زیست و بازیافت، سر و صدا هنگام بارش باران بر روی آن، عدم مقاومت لازم بر اثر تگرگ درشت، نامناسب بودن برای مناطق بادخیز به خاطر سبکی، عدم امکان راه رفتن روی آن به خاطر ضخامت پایین و شکنندگی در مقابل برخورد اجسام، از معایب ایرانیت فایبرگلاس است.
انواع شیوه های مورد استفاده توسط فایبرگلاس عبارتند از:
فایبرگلاس رولی (متری): اولین و پرطرفدارترین نوع فایبرگلاس است که فروش آن در متراژ متفاوت و با توجه به سفارش مشتری صورت می گیرد. ورق فایبرگلاس رولی در رنگ های متفاوت و بی رنگ موجود است و توسط طراحان داخلی برای پوشش داخلی ساختمان کاربرد زیادی دارد.
فایبرگلاس برش خورده: همان مدل رولی یا متری است که در صفحاتی با اندازه های معین عرضه می شود و با توجه به طیف رنگ گسترده، در ساخت و طراحی بسیاری از فضاها قابل استفاده است. در همین رابطه، بسیاری از شرکت های سازنده فایبرگلاس با بهره گیری از پلیمرهای مقاوم، سختی شیت ها را با کاهش انعطاف پذیری شان، افزایش می دهند.
فایبرگلاس نیمه جامد: یک نوع پوشش مایع با ویسکوزیته بالاست که در بین لایه های دیوار برای ایجاد عایق حرارت و برودت استفاده می شود. جنس فایبرگلاس نیمه جامد مانند نمونه های دیگر است اما مواد در قالب های سرد کارخانه ریخته نشده تا به شکل جامد تبدیل شود. این نوع پوشش ها معمولا بعد از چینش اولیه ساختمان به عنوان یک پوشش عایق، در بین مصالح سازنده دیوار استفاده می شود.
درباره نصب ورق ایرانیت فایبرگلاس باید گفت سازه هایی که در قسمت زیرین به کار می رود و چگونگی شیوه نصب، تاثیر زیادی در مقاومت و آب بندی سقف دارد. اگر ایرانیت سیمانی و یا ورق هایی از جنس گالوانیزه آهنی به کار برده شود، نصب غیراصولی، خرابی و آب دهی از سقف را موجب می شود. بهترین و مناسب ترین سازه برای نصب ایرانیت های پلاستیکی، سازه هایی از جنس فلز یا پروفیل هایی از جنس آهن است. البته باید در نظر داشت آهن کشی در زیر ورق هایی از جنس فایبرگلاس نباید بیشتر از 60 سانتی متر فاصله داشته باشد.
یکی دیگر از انواع ایرانیت از نظر متریال، پنکوسیم است. پنکوسیم ماده ای است که از ترکیب سیمان و پنبه ایجاد می شود و برخلاف فایبرگلاس، غیرقابل انعطاف است و مقاومت وزن بیشتری نسبت به آن دارد. به ایرانیت پنکوسیم صاف با ضخامت زیاد، اترنیت و به ایرانیت پنکوسیم لوله ای شکل، آذریت هم گفته می شود. پنکوسیم فقط به صورت صفحاتی در اندازه های مشخص ارائه می شود و انتخاب آن در پروژه ها معمولا به نوع کاربرد، شرایط اقلیمی و همچنین مقایسه آن با پوشش های دیگر مانند ایرانیت فلزی و قیمت ورق گالوانیزه بستگی دارد.
سازگاری با محیط زیست، قابلیت اجرا بدون نیاز به ملات و مصالح، مقاومت در برابر آتش و گرما و افزایش ایمنی محیط به خاطر استحکام بالا، از جمله ویژگی های ایرانیت سیمانی محسوب می شود و به همین دلیل در بسیاری از پروژه ها به عنوان پوشش مقاوم و مطمئن برای سقف و دیواره استفاده می شود.
علاوه بر سیمان و پلاستیک، استفاده از ورق های فلزی نیز در ساخت ایرانیت کاربرد دارد که ایرانیت گالوانیزه حاصل آن است. ورق گالوانیزه از قدیم مورد استفاده بوده است. با استفاده از گالوانیزاسیون می توان فولاد یا آهن مناسب را درون مواد مذابِ فلز روی انداخت و برای استفاده آماده کرد. بیشترین رویِ تولید و ساخته شده در دنیا، برای پوشش دادن است. گالوانیزاسیون موجب می شود فلز مقاومت بالایی داشته باشد و در برابر زنگ زدگی مستحکم شود.
ورق گالوانیزه دارای طرح های مختلفی است و ضخامت آن ممکن است متفاوت باشد. همچنین عرض و وزن آنها متفاوت است. ایرانیت گالوانیزه دارای رنگ های مختلف از جمله آبی، قهوه ای، قرمز، نارنجی و… است. درباره مزیت های ورق گالوانیزه و نقش آن در پوشش سقف باید گفت استفاده از روش گالوانیزه برای جلوگیری از خوردگی پوشش ایرانیت، در مقایسه با سایر روش های معمول، هزینه بسیار کمتری دارد.
همچنین ورق های پوشیده با فلز روی، طول عمر بسیار بالایی دارند و عوامل محیطی در دراز مدت باعث پوسیدگی ورق ها نمی شود. علاوه بر آن، پوشش گالوانیزه، تمام نقاط و سطوح آهن اعم از زوایا، قسمت های کوچک و فرورفتگی ها را پر کرده و از خوردگی آنها جلوگیری می نماید. این نوع ورق، نیاز به صرف زمان کمتری برای آماده سازی سطح، رنگ کردن و یا بازرسی دارد، و به راحتی در محل مورد نظر نصب می شود. با این توصیف، ورق گالوانیزه در سقف های ایرانیتی بسیار موثر است.
طی سال های اخیر استفاده از ورق رنگی فلزی یا گالوانیزه که بعضا حلب رنگی نامیده می شود، به جای ایرانیت سیمانی و پلاستیکی رایج شده است. دلیل این موضوع استحکام مناسب، وزن کم، تنوع طرح و رنگ و نصب سریع آن است. همچنین مقاومت در برابر باد و باران، هزینه نگهداری پایین و قیمت مناسب باعث شده بسیاری از خریداران هنگام انتخاب، قیمت ورق رنگی را با سایر پوشش ها مقایسه کرده و این گزینه را ترجیح دهند.
برای پوشش سقف ساختمان به وسیله ایرانیت، باید معیارها و شاخص های مختلفی را لحاظ کرد. برخی از مهمترین معیارها عبارتند از:
وقتی می پرسیم «سقف ساختمان خود را با کدام ایرانیت بپوشانیم؟» در واقع بايد چند عامل را همزمان در نظر بگيريم: نوع کاربری ساختمان (مسکونی، انباری، سوله، گلخانه)، اقليم منطقه (سردسير، گرمسير، مرطوب)، بودجه، زيبايی ظاهری و طول عمر مورد انتظار. ايرانيت سال هاست برای پوشش سقف در ايران استفاده می شود، اما امروز فقط يک نوع ايرانيت وجود ندارد؛ ايرانيت سيمانی، پليمیری، PVC، فايبرگلاس و ورق های شفاف هر کدام مزايا و محدوديت های خود را دارند و انتخاب اشتباه می تواند باعث نفوذ آب، سر و صدای زياد يا انتقال شديد گرما زير سقف ايرانیت شود.
برای ساختمان های مسکونی و اداری که ظاهر و آسايش حرارتی مهم است، معمولا ايرانيت پليمیری و PVC انتخاب بهتری نسبت به ايرانيت سيمانی قديمی هستند؛ چون سبک ترند، ترک کمتر می خورند، بدون آزبست اند و اگر با عايق حرارتی همراه شوند، دمای داخل را بهتر کنترل می کنند. در مناطق گرمسير، رنگ روشن ايرانیت و استفاده همزمان از عايق حرارتی (پشم سنگ، فوم، عايق رطوبتی) بسيار مهم است تا سقف ايرانیت در آفتاب به شدت داغ نشود. در سوله ها، کارگاه ها و انبارها می توان از ايرانيت سيمانی موج دار يا ايرانيت های طرح ذوزنقه و شفاف به صورت ترکيبی استفاده کرد؛ يعنی چند رديف ورق شفاف برای عبور نور و بقيه سقف با ورق های مات و مقاوم پوشانده شود.
اگر مقاومت در برابر ضربه و تند باد برايتان مهم است (مثلا در مناطق بادخيز يا برف گير)، بايد ايرانيت ضخيم تر با زيرسازی محکم فلزی انتخاب کنيد و شيب سقف را درست رعايت کنيد تا آب و برف روی ورق ها نماند. همچنين اگر روی سقف تردد می شود (برای تعمير يا سرويس کولر)، نوع ايرانیت بايد تحمل وزن و ضربه موضعی را داشته باشد. از طرف ديگر، اگر نور طبيعی برای شما مهم است (مثلا در پاسيو، گلخانه يا سالن توليد)، می توانيد بخشی از سقف را با ايرانيت شفاف (پلی کربنات يا فايبرگلاس) و بقيه را با ورق غير شفاف بپوشانيد تا هم نور داشته باشيد و هم استحکام.
در نهايت، انتخاب ايرانیت مناسب برای سقف ساختمان به اين جمع بندی می رسد:
قبل از انتخاب نهايی نوع ايرانیت، حتما اقليم شهر، شدت آفتاب، مقدار بارش برف و باران، ميزان بودجه و انتظار خود از طول عمر سقف ايرانیت را مشخص کنيد تا انتخابی داشته باشيد که سال ها بدون دردسر برای شما کار کند.
اولین مرحله برای اجرا و نصب سقف شیبدار، اجرای زیر ساخت است که برای انجام آن، می توان از زیر ساخت های چوبی یا فلزی استفاده کرد؛ البته به گونه ای که در برابر باد شدید و باران، مقاوم باشند. دومین مرحله اجرای پوشش اولیه سقف است. سومین و آخرین مرحله نیز اجرای پوشش نهایی سقف است. برای اجرای سقف ایرانیت، ورق ها را به صورت اورلپ بر روی یکدیگر قرار داده و با وسایل و تجهیزات بر روی سقف نصب می کنند. یکی از عوامل موثر بر میزان همپوشانی مورد نیاز ورق ها، شکل آنها مانند سینوسی بودن، ذوزنقه ای بودن و… است.
عوامل مختلفی بر هزینه اجرا و نصب سقف ایرانیت تاثیرگذار هستند. یکی از عوامل موثر بر هزینه آنها، نوع ایرانیت است. در این رابطه، هزینه اجرای سقف ایرانیت سیمانی با ایرانیت پلاستیکی، متفاوت است. همچنین مواد اولیه برخی از این محصولات، وارداتی است بنابراین نوسانات بازار و تغییر نرخ ارز، موجب افزایش قیمت ایرانیت و در نتیجه، هزینه اجرای سقف ایرانیت شده است. علاوه بر آن، برند و کیفیت ورق های ایرانیت نیز بر روی قیمت اجرای این سقف موثر است. از دیگر عوامل موثر بر هزینه اجرای سقف، متراژ آن است و اجرت نصب نیز بر روی هزینه اجرای ایرانیت، تاثیرگذار است.
مزیت های مهم ایرانیت عبارتند از:
با وجود این مزایا، استفاده از ایرانیت، معایب خاص خود را نیز داراست:
در این مطلب انواع ایرانیت، مواد سازنده آن و کاربردهای هر نوع را در ساختمان سازی بررسی کرده ایم و تفاوت ایرانیت سیمانی، فایبرگلاس و فلزی را از نظر مقاومت، وزن، دوام و کاربرد توضیح داده ایم. در ادامه، مزایا و معایب هر گروه، نحوه صحیح نصب، موارد استفاده در سقف و دیوار و نکات مهم برای انتخاب بهترین نوع ایرانیت را مرور کرده ایم. در نهایت به این نتیجه رسیده ایم که انتخاب مناسب ترین ایرانیت باید بر اساس شرایط اقلیمی، نوع سازه، بودجه و میزان دوام مورد انتظار انجام شود تا بتوانیم بهترین عملکرد و طول عمر را برای سقف یا دیوار به دست آوریم.
سوالات متداول
ایرانیت ورق موج دار برای پوشش سقف و دیواره های سبک است که از الیاف، سیمان یا مواد پلیمری ساخته می شود. کاربرد آن در سوله ها، انبارها، کارگاه ها، شیروانی ها و ساختمان های سبک است.
ایرانیت سیمانی، ایرانیت پلیمری (فایبرگلاس)، ایرانیت PVC، ایرانیت موج ریز و موج بزرگ، ایرانیت طرح سفال و ایرانیت شفاف (پلی کربنات) از مهم ترین انواع آن هستند.
برای سقف ساختمان معمولا ایرانیت پلیمری و PVC بهترین گزینه ها هستند چون سبک، مقاوم، بدون آزبست و دارای عمر طولانیاند. برای سقف های صنعتی ایرانیت موج دار سیمانی نیز استفاده می شود.
نصب سریع، وزن کم، قیمت مناسب، مقاومت خوب در برابر رطوبت، امکان اجرای ساده شیروانی و عایق بندی آسان از مزایای ایرانیت است.
برخی مدل ها شکنندهاند، تحمل ضربه ی شدید ندارند، عایق حرارتی و صوتی کمی دارند و در نوع سیمانی قدیمی احتمال وجود آزبست وجود دارد.
بله، اگر شیب مناسب و نصب استاندارد داشته باشد در برابر باران و برف مقاوم است. اما بار سنگین برف باید با ورق های ضخیم تر و زیرسازی قوی اجرا شود.
ابتدا سازه فلزی (پرلین) اجرا می شود، سپس ورق ها با همپوشانی استاندارد روی شیب قرار گرفته و با پیچ سرمته ای و واشر آب بندی ثابت می شوند. درزگیری و اجرای فلاشینگ در انتها انجام می شود.
ایرانیت های شفاف مثل پلی کربنات، فایبرگلاس و PVC بهترین عبور نور را دارند و برای گلخانه ها، سقف پاسیو و کارگاه ها استفاده می شوند.
هزینه نصب بسته به نوع ورق، ضخامت، زیرسازی، متراژ و شهر متفاوت است ولی معمولا هزینه نصب به ازای هر متر مربع از هزینه خرید ورق جدا محاسبه می شود و حدود چند ده هزار تا چند صد هزار تومان متغیر است.
بله، اما بهتر است از مدل های PVC یا پلیمری استفاده شود چون حرارت را کمتر جذب می کنند. مدل های سیمانی در گرمای شدید داغ شده و انتقال حرارت بیشتری دارند.
ایرانیت سبک تر، ارزان تر و نصب آن سریع تر است. نسبت به ورق های فلزی کمتر صدا ایجاد می کند اما نسبت به تایل های گران تر (سفال، ذوزنقه، شینگل) مقاومت و زیبایی کمتری دارد.
مرکزآهن، مرجعی تخصصی و به روز برای کسب دانش و اطلاع از آخرین تحولات بازار آهن و فولاد است. با وبلاگ جامع ما، همیشه از آخرین اخبار و اطلاعات این صنعت آگاه باشید.