همانطور که در و تخته با همدیگر معنا پیدا می‌کنند، گچ و دیوار در صنعت ساختمان نیز دو عنصر جدا نشدنی از یکدیگر هستند. گچ از قدیمی‌ترین مصالح ساختمانی با قدمت چند هزار ساله است و البته هنوز هم از پرکاربردترین مصالح در ساخت و ساز به شمار می‌رود.
علاوه بر آن گچ در صنایعی مانند مجسمه‌سازی، ریخته‌گری، سیمان‌پزی، دارویی و البته در زمینه اقدامات درمانی مانند شکسته‌بندی کاربرد دارد و تنوع استفاده در صنایع مختلف، گویای اهمیت آن است.
در این میان پانل‌های گچی یا دیوارهای گچی پیش‌ساخته به عنوان دیواری با مشخصات عملکردی گسترده و کارایی فوق‌العاده در جهت سبک سازی ساختمان و مقاومت بیشتر در برابر زلزله، نقش مهمی در تحولات صنعت نوین ساختمان ایفا کرده‌اند.
اگر می‌خواهید درباره پانل‌های گچی در ساخت و ساز بیشتر بدانید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
پانل‌های گچی یا دیوارهای گچی پیش‌ساخته به عنوان یکی از ملزومات ساخت و ساز خشک یا کناف در صنعت ساختمان‌سازی امروزی، دارای سطح یکپارچه، صاف، موازی و به شکل مکعب مستطیل هستند. این پانلها از ترکیب آب و گچ حاصل می‌شوند و در مقایسه با گچ‌های ساختمانی معمول، بافت ریزتری دارند.
به تعبیر دیگر، پانل‌های گچی کناف، صفحاتی هستند که از گچ ساخته شده‌اند. سطح و لبه‌های طولی آنها با نوعی کاغذ محکمِ مخصوص، پوشانده شده که ظاهر بهتری به پانل داده است. پانل‌های گچی خشک از مصالح کاربردی و مواد سبک در اجرای دیوارهای داخلی ساختمان‌ها به ویژه سازه‌های بلند هستند.
پانل گچی خشک، متشکل از صفحات روکش‌دار گچی است که از نظر بافت در گروه خانواده تولیدات پانل‌های ترکیبی قرار می‌گیرند. سطح رویی این پانلها که قابلیت نصب بر روی قاب چوبی، فلزی، سطوح سیمانی، سطوح بنایی شده و چوب چند لایه را نیز دارا هستند، می‌توانند با کاغذ یا فایبرگلاس پوشانده شود.
همچنین در بلوك گچی ممكن است الياف، پركننده‌ها، سنگدانه‌ها و افزودنی‌های دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
سنگ گچ که از نظر فراوانی در ردیف پنجم مصالح ساختمانی طبیعت است با درصد خلوص متفاوت در معادن مختلف کشور وجود دارد. بر اساس آمار و ارقام، ایران جایگاه سوم تولید سنگ گچ را طی سال‌های اخیر در جهان از آن خود کرده است. (حدود 60 درصد واحدهای معدنی ایران، مربوط به سنگ گچ است)
علیرغم فراوانی این کانی در اغلب مناطق کشور، شهر سمنان به خاطر تعدد معادن سنگ گچ با خلوص بالا، لقب مهد و خاستگاه تولید گچ ایران را به خود اختصاص داده است.
برای درک بهتر کاربردها و انواع پانل‌های گچی، ابتدا باید درباره گچ و خصوصیات آن بیشتر بدانیم؛ برای آگاهی از آن نیازمند شناخت سنگ گچ هستیم زیرا گچ از پختن و آسیاب کردن سنگ گچ حاصل می‌شود.
سنگ گچ سولفات دو کلسیم آبدار در منابع طبیعی سطح زمین است که آنها را پس از خرد کردن به کوره منتقل می‌کنند. زمانیکه به پودرهای سفید رنگ و ریزی تبدیل شد، آماده استفاده در ساخت و ساز یا صنایع دیگر است.
هرچقدر ذرات ریزتر باشند، یعنی گچ از کیفیت بالاتری برخوردار است و از آنجا که گچ با رنگ سفید خود برای پوشش سطوح، حس روشنایی بخشیدن به فضا و دکوراسیون محیط، یک ماده جذاب محسوب می‌شود، کیفیت بالای آن برای جلوه‌های هنری و ایجاد ظرافت‌های خاص در ساختمان مانند گچ‌بری‌های هنرمندانه، کارکرد متمایزی را رقم می‌زند.
زودگیر بودن و ازدیاد حجم، هنگام سخت شدن را می‌توان از ویژگی‌های گچ برشمرد؛ زودگیر بودن موجب می‌شود گچ در طاق ضربی و ساخت تیغه‌های نازک، چالش‌های کمتری را پیش رو قرار دهد.
ازدیاد حجم نیز ضمن پر کردن خلل و فرج از ترک خوردن لایه گچ و لانه‌سازی حشرات در آن جلوگیری می‌کند. در مجموع، زمان گیرش یک گچ مرغوب و با کیفیت، نباید از 8 دقیقه کمتر و از 25 دقیقه بیشتر شود.
گچ مانند هر مصالح ساختمانی دیگر، مزایا، معایب و خصوصیات منحصربفرد خود را دارد:
پانل‌های گچی در ساخت دیوارهای غير باربر يا پوشش مستقل ديوار، محافظت ستون‌ها، چاه آسانسور و تاسيسات در برابر آتش کاربرد دارند. همچنین دکوراسیون و روکش نهایی دیوارهای داخلی، ایجاد سقف کاذب گچی با خواص ضد آتش و عایق از جمله مصارف پانل گچی در ساختمان هستند.
انواع پانل‌های گچی و ساندویچ پانلها با توجه به خصوصیاتی که دارند در ساختمان‌های اداری، تجاری و مسکونی از جمله هتل‌ها و ویلاها و نیز در بخش‌های مختلف ساختمان مانند انباری، فضای آشپزخانه، حمام، سرویس بهداشتی و... کاربرد دارند. با این حال کارایی و قیمت ساندویچ پانل با پانل‌های گچی متفاوت است.
خواص، کاربردها و مزایای پانل‌های گچی، استفاده از آنها را در ساختمان سازی نوین رایج کرده است. در ادامه با تعدادی از مزایا و معایب پانل‌های گچی آشنا شوید:
ابزارهای مورد نیاز: برای اجرای دیوار گچی از ابزارهای مختلفی استفاده می‌شود:
روش ساخت پانل گچی:
پانل‌های گچی را می‌توان از جهات مختلف، تقسیم‌بندی کرد. یکی از مهمترین آنها طبقه‌بندی آن بر اساس مقاومت در برابر حریق و رطوبت است. بر این اساس انواع پانل‌های گچی عبارتند از:
این پانلها در ساخت و ساز دیوارهای جدا کننده کناف، دیوارهای پوششی (لاینینگ) و سقف کاذب در محیط‌های خشک و بدون حریق استفاده می‌شوند.
مشخصه ظاهری: پانل‌های گچی معمولی، روکش کرمی رنگ دارند و در پشت آنها مهر آبی کناف (Knauf) به صورت لاتین چاپ شده است.
صفحاتی هستند که گچ آنها با مواد مقاوم در برابر رطوبت ترکیب شده و در فضاهای مرطوب مانند آشپزخانه‌ها و سرویس‌های بهداشتی کاربرد دارند.
مشخصه ظاهری: روکش این صفحات سبز رنگ است که در امتداد محور میانی آن مهر آبی کناف به صورت لاتین چاپ شده است.
در ساختار این گچ از الیافِ شیشه مقاوم در برابر حریق استفاده شده و بیشتر در فضاهایی که محافظت در برابر آتش نیاز دارند، مانند پوشش تیرها و ستون‌‌های فولادی، داکت‌های تاسیساتی و ... استفاده می‌شوند.
مشخصه ظاهری: این پانلها، روکش صورتی داشته و پشت آنها مهر قرمز کناف به صورت لاتین چاپ شده است.
صفحاتی هستند که در آنها از الیاف شیشه و مواد مقاوم در برابر رطوبت استفاده شده و در فضاهای دارای رطوبت و حریق کاربرد دارند.
مشخصه ظاهری: این پانلها دارای روکش سبز هستند و در پشت آنها مهر قرمز کناف به صورت لاتین چاپ شده است.
همچنین انواع پانل‌های گچی کناف در ایران بر اساس ضخامت یا قطر با توجه به نیاز و شرایط مصرف کننده، شامل موارد زیر است:
قابل استفاده در طرح‌هایی که شامل منحنی‌هایی با قوس تند هستند. از این نوع پانلها، نباید برای اجرای دیوارها یا سقف‌های کاذب ساده استفاده کرد.
همانند پانل‌های 4 میلیمتری، قابل استفاده برای اجرای قوس‌ها هستند.
از رایج‌ترین تولیدات کارخانه کناف ایران این پانلها هستند که برای دیوارهای جدا کننده و پوششی، سقف‌های کاذب ساده و دکوراتیو استفاده می‌شود.
بیشتر در دیوارها و فضاهایی که نیاز به مقاومت بیشتر داشته باشند، قابل استفاده است.
بیشتر قابل استفاده در فضاهای خاص که نیاز به استحکام زیاد یا امکان خطر برخورد شدید با دیوار در آن وجود دارد.
ساندویچ پانل‌های دیواری گچ برگ از انواع پانل‌های دیواری پرکاربرد در ساختمان‌های پیش‌ساخته هستند که برای گچ‌کاری دیوارها و سقف‌های عایق‌بندی شده مناسب هستند.
این پانلها در پوشش دیوار ساختمان‌های اداری، تجاری و مسکونی از جمله ساخت ویلاهای لوکس، هتل‌ها و انبار کارگاه‌ها گزینه مناسبی هستند.
ساندویچ پانل دیواری گچ برگ از دو ورق فلزی و عایق میانی تشکیل شده است. فوم عایق تشکیل دهنده آن معمولا پلی یورتان است. در انواع ساندویچ پانل‌های پلی یورتان یک رو گچ برگ، می‌توان از ورق‌های فلزی یا فایبرگلاس برای طرف دیگر پانل استفاده کرد.
همانگونه که درباره مزایای پانل‌های گچی ذکر شد، نصب این پانلها آسان است با این حال نصب آنها طی چند مرحله صورت می‌گیرد. این مراحل عبارتند از:
با توجه به آنچه درباره پانلها یا دیوارهای پیش ساخته گچی در صنعت ساختمان ذکر شد، آگاهی از نکات و توصیه‌های زیر درباره این پانلها حائز اهمیت است: