سقف وافل از بتن مسلح ساخته شده و لایه‌‌های بتنی در قسمت زیرین آن از دو جهت اجرا میشوند؛ در واقع نام وافل از الگوی تیرچه‌های زیرین آن گرفته شده است. صفحات وافل برای دهانههای بزرگتر از 40 فوت (12 متر) ترجیح داده میشود؛ زیرا آنها بسیار قوی‌تر از صفحات مسطح، صفحات دو طرفه، صفحات یک طرفه و صفحات تیرچه یک طرفه هستند. یک تخته وافل از بالا صاف است در حالی که تیرچه‌های شبکه مانند در سطح زیرین قرار دارند. این شبکه‌ها با برداشتن قالب‌ها پس از تنظیم بتن تشکیل میشوند. این سازه به گونهای طراحی شده است که در صورت استفاده در دهانههای طولانی‌‌تر و بارهای سنگین‌تر از استحکام بیشتری برخوردار باشد.
در واقع سقف وافل نوعی دال است که در زیر آن سوراخ‌هایی وجود دارد و برای جلوگیری از تداخل بسیاری از ستون‌‌ها از دهانههای بزرگ استفاده میشود (به عنوان مثال سالن اجتماعات)؛ از این رو دالهای ضخیمی که بین تیرهای پهن قرار دارند (برای جلوگیری از بیرون آمدن تیرهایی که در زیر به دلایل زیبایی شناختی دیده نمی‌شوند) مورد نیاز است. این نوع سازه‌ها به دلیل استحکام فوق العاده‌ای که دارند برای ساختمان‌هایی که به حداقل لرزش در هنگام وقوع حادثه نیاز دارند، مانند آزمایشگاه‌ها و تاسیسات تولیدی توصیه میشود.
همچنین در ساختمان‌هایی که به فضاهای باز و بزرگ مانند تئاترها یا ایستگاه‌های قطار نیاز دارند، به شدت توصیه میشود. سقفهای وافل توسط قالبهای پیچیده‌ای تشکیل شده‌اند و ممکن است از انواع دیگر سقفها گران‌تر باشند، اما بسته به پروژه و مقدار بتن مورد نیاز ساخت آن ارزان‌تر است. یک سقف وافل را میتوان به روش‌های مختلفی ساخت اما برای دادن شکل وافل به سقف، فرم‌‌های عمومی لازم است. قالبهای مخصوص ساخت سقفهای وافل از عناصر بسیاری تشکیل شده است:
در ابتدا تکیه‌ها ساخته میشوند و سپس غلاف‌ها در جای خود مرتب و در آخر بتن ریخته میشود و قالب شکل می‌گیرد. لازم به ذکر است که این فرایند ممکن است در سه رویکرد مختلف اتفاق بیفتد. راهنماهای مختلفی برای تعیین پارامترهای مختلف برای سقفهای وافل وجود دارد که در درجه اول ضخامت کلی و ابعاد تیرچه‌ها برای معماران و مهندسان تهیه شده است.
در حالت کلی دو نوع طرح برای اجرای سقف های وافل وجود دارد:
سقفهای وافل یک طرفه بیشترین استفاده را در دهانههای کوتاه دارد. در این نوع سقفها قالبهای ساخت سقف به شکل مستطیل است زیرا تیرچه‌هایی که قرار است در ساخت این سقف به کار رود یک طرفه قرار می‌گیرد، پس میلگرد کمتری استفاده میشود و به دلیل بالا بودن قیمت میلگرد، هزینهها در ساخت سقف وافل یک طرفه تا حدی کاهش مییابد. بر عکس نوع قبلی استفاده از سقف وافل دو طرفه بیشتر از همه در دهانههای بلند مرسوم است. در این نوع سقفها به شکل قالبهای به کار رفته برای ساخت سقف قابلمه‌ای می‌گویند و مثلاً تعداد میلگردهای استفاده شده در ساخت سقفهای وافل دو طرفه بیشتر و هزینهها نیز دو برابر است. جهت اطلاع از حداکثر دهانه سقف وافل میتوانید به لینک مربوطه مراجعه نمایید.
سقفهای وافل به سرعت در پروژه‌‌های ساختمانی محبوبیت بیشتری پیدا کرده زیرا میتوان آنها را در حالت‌‌های مختلف از جمله: پیش ساخته و یا ساخت در محل تهیه کرد. سقف وافل پیش ساخته معمولاً هزینه بیشتری نسبت به گزینه دیگر دارد. فرآیند ساخت شامل ساخت دال های بتنی است که تراش داده میشوند و بتن ریخته شده یکپارچه سطح مسطحی را تشکیل می‌دهد.
در حالی که شبکه‌های مستطیلی تیرهای بتنی عمیقی را در زیر تشکیل خواهد داد. اگر از پایین به سقف نگاه کنید باید شبیه بیسکویت‌های وافلی باشد و ستون‌های نگه دارنده کف باید در فاصله استاندارد 30 فوت از مرکز قرار بگیرند. صرف نظر از این که این محصول پیش ساخته باشد یا در محل مورد نظر ساخته شود، باید در پروژه‌‌های تجاری صنعتی و مسکونی به همان هدف اصلی و تعریف شده‌‌اش عمل کند. مراحل اجرای این سقف به شرح زیر است:
دالهای وافل یا همان سقفهای وافل، دالهای سخت و سبک‌تری را نسبت به یک دال مسطح معادل ارائه میدهند. سرعت ساخت برای چنین دال‌هایی در مقایسه با دالهای معمولی، سریع‌تر و نسبتاً مقرون به صرفه‌تر است، زیرا این نوع سقف از 30٪ بتن کمتر و 20٪ فولاد کمتر استفاده می‌کند و انحراف سقف را کم کرده، مقاومت خوبی داشته و کنترل لرزش آن نیز بسیار قابل تحسین است. در ساختمان‌‌ها و مکان‌هایی که کنترل لرزش حین حادثه برایشان بسیار مهمتر از جاهای دیگر است، حتماً از این نوع سقفها برای ساخت آنها استفاده می‌کنند. به عنوان مثال فرودگاه، بیمارستان، ساختمان‌های تجاری و صنعتی و غیره از این نوع سقفهای وافل مورد استفاده قرار میدهند. مزایای سقف وافل به شرح زیر است:
از معایب استفاده از سقفهای وافل میتوان به این مورد اشاره کرد که مقادیر بیشتری از مواد قالب مورد نیاز است و می‌‌تواند بسیار هزینه‌بر باشد و از طرفی سقفهای وافل ضخیم‌تر از سقفهای تخت است، بنابراین ارتفاع بین هر طبقه باید بیشتر در نظر گرفته شود تا فضای کافی برای سایر خدمات ساختمانی وجود داشته باشد. لازم به ذکر است سقف وافل برای مناطق مسطح توپوگرافی و مکان‌های شیب‌دار توصیه نمی‌شود. این سقفها در ارتفاعات بیشتری از کف نسبت به سقفهای دیگر نصب میشوند و برای ساخت به قالبهای مخصوصی نیاز دارند که ساخت این قالب‌ها به نوبه خود بسیار هزینه‌بر است. ساخت اینگونه سقفها به نظارت‌های بسیار دقیق و نیروی کار حاذق و متخصص نیاز دارد که در کار خود خبره باشند. این نوع سقف نیاز به روش‌های نگهداری خاص دارد و این ممکن است کمی دشوار باشد؛ از طرفی استفاده از آن در مناطقی که در باد زیاد می‌وزد توصیه نمی‌شود.
سقف عرشه فولادی، ورقه فولادی چین‌دار است که توسط تیرآهن‌ها یا میله‌های فولادی پشتیبانی میشود. به منظور نگهداری بتن یا عایق بندی پوسته سقف از سقف عرشه فولادی استفاده میشود. هدف از ساخت این نوع از سقف آن است که ابزاری برای سیستم سقف و کف ارائه شود که از نظر ساختاری کارآمد باشد. در طراحی و ساخت این محصول، از ویژگی‌‌های فولاد به گونهای استفاده شده است که ضمن بالا بودن نسبت مقاومت سقف به وزن آن، هزینه‌های حمل و نقل و نصب به طور چشمگیری کاهش مییابد.
علاوه بر این، ثابت شده است این طراحی سقف، بیشتر از 50 سال دوام و ماندگاری دارد. هر دو سقف عرشه فولادی و سقف وافل در کاهش استفاده از مصالح گوناگون تقریبا مانند هم هستند. مثلا در ساخت هر دو سقف، مقدار میلگرد استفاده شده در مقایسه با دیگر سقفها بسیار کمتر است و همینطور مقدار بتن‌ریزی که در ساخت این سقفها استفاده میشود، کمتر از دیگر سقفها است، پس در هزینهها بسیار صرفه جویی میشود. جهت اطلاع از قیمت عرشه فولادی میتوانید به لینک مربوطه در سایت مرکزآهن مراجعه نمایید.
جمع بندی
از نظر عملکرد، دالهای بتنی مانند سقف های وافل هم به عنوان پایه و اساس طبقه همکف عمل می‌کنند و هم به عنوان دالهای فوقانی که ممکن است به عنوان سقف عمل کنند. صفحات بتنی بسیار مهم هستند و اهداف مختلفی دارند، زیرا آنها علاوه بر تأمین سطح صاف، بار سازه بالای خود را نیز تحمل کرده و به عنوان عایق صدا و حرارت عمل می‌کنند. در حقیقت، شکاف بین دال‌ها اغلب فضاهای عایق‌بندی شده و ایمن را برای تأسیسات ساختمان مانند سیستم‌های برقی و لوله‌کشی فراهم خواهد کرد. دال به گونهای ریخته میشود که خودش از لبه‌هایش ضخیم‌تر است و از آرماتورهای تقویت کننده برای تقویت و حفظ یکپارچگی ساختاری استفاده میشود. بسته به شرایط آب و هوایی و همچنین محیطی ممکن است لایه‌ای از شن شسته شده زیر این دال‌ها وجود داشته باشد تا آب اضافی تخلیه شود؛ اگر طرز قرار دادن آنها به طور صحیح رعایت نشود می‌‌تواند باعث ترک خوردگی سقف شود.