به قوطی ها، ماده تشکیل دهنده فویل ها، ابزارهایی که در آشپزخانه استفاده می کنید، بشکه های آب جو همچنین اجزای سازنده هواپیما نگاه کنید؛ همه یک ویژگی مشترک دارند، اینکه با آلومینیوم ساخته شده اند. این پرکاربرد بودن ثابت می کند کارخانه های تولیدکننده ورق آلومینیوم وظیفه سنگینی برعهده دارند و باید روز به روز فعالیتشان را بیشتر و بیشتر کنند.
آلومینیوم تنها فلز کشف شده نیست؛ فولاد یکی از مشهورترین و پرمصرف ترین عناصری بود که بشر بدست آورد اما چرا از دوره ای به بعد تولیدکنندگان ابزارهای صنعتی ترجیح دادند آلومینیوم را جایگزین کنند؟
انتقال حرارت در کمترین زمان، منعطف بودن تا حدی که بتوان به آن هر فرمی داد، ضد زنگ بودن حتی اینکه قیمت ورق آلومینیوم نسبت به برتری ها و مزیت هایی که داشت بسیار کمتر بود سازندگان محصولات صنعتی را بسیار به آلومینیوم علاقه مند کرد.
همانطور که گفتیم آلومینیوم ویژگی های مثبت زیادی دارد به همین خاطر کارخانه های مختلف برای پیروزی در رقابت سعی می کنند ورق های آلومینیوم بهتری تولید کنند. به دنبال شهرت و پرمصرف بودن آلومینیوم ابزارهای زیادی برای کار با این فلز ساخته شدند. قیمت دستگاه نورد آلومینیوم یکی از پر جست و جو ترین موضوعات است چون می تواند آلومینیوم را به ورق های زیبا تبدیل کند بنابراین افراد زیادی آن را تهیه می کنند.
تا به حال تولیدکنندگان زیادی برای تولید آلومینیوم تاسیس شدند اما هر کدام عملکرد یکسانی نداشتند. تا اینکه در سال 2022 برای اینکه بفهمیم در این رقابت سخت کدام کشورها پیروز شدند، یک بررسی دقیق انجام شد. از میان کشورهای مختلف تنها 10 کشور موفق شدند با کیفیت ترین و کارآمدترین ورق های آلومینیومی را تولید کنند که در ادامه به چند مورد اشاره می کنیم. لازم به ذکر است تولیدات جهانی بر قیمت انواع ورق تاثیر دارد.
چین در لیست برترین تولیدکننده ورق آلومینیوم جایگاه اول را تصاحب کرده است. برای درک قدرتش فرض کنید نیمی از تولیدات آلومینیوم جهان یعنی حدود 40 تن بدست این کشور ساخته می شود!
هند از آن کشورهایی بود که در این زمینه فعالیتش را بیشتر و بیشتر کرد. در آغاز راه حجم تولیدش کم بود تا اینکه در سال 2021 مرز 3.97 میلیون تن را رد کرد. تنها یک سال که گذشت یک جهش بزرگ دیگر داشت و حجم تولیداتش از روسیه هم بیشتر شد! بد نیست نگاهی به ادعای بزرگترین کمپانی تولیدکننده آلومینیوم هند بیندازیم. شرکت ودانتا گفت: سال 2026 که فرا برسد یک جهش بزرگ دیگر خواهیم داشت. قصد داریم نهایتا تا 2027 پنج میلیون تن از نیاز جهان را پوشش بدهیم.
روسیه در زمینه تولید ورق آلومینیوم رشد آهسته ای داشت مثلا در سال 2021 به اندازه 3.64 میلیون تن آلومینیوم عرضه کرد و کمی بعد به 3.7 میلیون تن افزایش یافت. با این حال این عدد در نوع خود حجم زیادی است و ثابت میکند کارش را عالی و باکیفیت انجام داده است. این کشور در مسیرش چالش هایی را تجربه کرد؛ آمریکا بخشی از آلومینیوم موردنیازش را از آن تامین میکرد تا اینکه روسیه با اوکراین به مشکل برخورد و وارد جنگ شد. این درگیری اجازه نداد روسیه تولیداتش را بیشتر کند.
امارات متحده عربی یکی از کشورهایی است که با تمرکز زیاد روی ساخت آلومینیوم کار کرد. اگرچه به بهترین تولیدکننده تبدیل نشد اما جایگاه پنجم لیست را از آن خود کرده است. می توان گفت میزان تولید این کشور چندان رشد نداشته و چندین سال است حجمی ثابت تولید می نماید.
بحرین به عنوان یک تولیدکننده ورق آلومینیوم در خاورمیانه موفق شده درآمد خوبی کسب کند حتی رشد تولید هم داشته است. برای مثال سال 2021 که فرا رسید حجم تولیدش از 1.56 میلیون تن به 1.6 میلیون تن تغییر کرد. این افزایش با اینکه چندان زیاد نیست اما بیشتر از کشور استرالیا است.
استرالیا در نوع خود حجم بالایی آلومینیوم در حد 1.57 میلیون تن روانه بازار می کند به همین خاطر در لیست تولیدکنندگان ورق آلومینیوم قرار گرفته اما یک سری موانع باعث شدند نتواند به جایگاه اول فهرست صعود کند. مثلا ذوب کردن فلز هزینه زیادی می طلبد که استرالیا از پس پرداختش برنمی آید.
اگر نگاهی به واردات اتحادیه اروپا بیندازید، می بینید حجم زیادی از آلومینیوم از کشور نروژ تامین می شود. نروژ در کل 1.4 میلیون تن از نیاز جهان را برطرف میکند. یکی از معروف ترین شرکت های تولید آلومینیوم نروژی کمپانی ست به نام نورسک هیدرو که هم در نروژ فعالیت میکند هم در آلمان و برزیل چندین کارگاه عظیم برپا کرده است. این آمار ثابت می کند نروژ تا چه حد در این زمینه کارش را خوب انجام می دهد.
اگر نگاهی به حجم تولید آلومینیوم آمریکا بیندازید، می بینید نوسان داشته مثلا گاهی اوقات تولیدش به 1.59 میلیون تن رسیده که بیشتر از سال های پیش بوده، گاهی کمتر شده و تنها 741000 تن آلومینیوم روانه بازار کرده است.
میزان تولید آلومینیوم آمریکا در سال 2022 آیا رشد داشته یا باز هم کمتر شده است؟ درکل اگر بخواهیم ببینیم چقدر فلز تولید کرده، با عدد 860000 تن رو به رو می شویم. این نشان می دهد آمریکا در کنار اینکه تولید باکیفیتی دارد اما فعالیتش را کمتر کرده است.
تولیدکنندگان ورق آلومینیوم در ایران به پرمصرف بودن و شگفت انگیز بودن آلومینیوم پی بردند. آن ها می دانستند این فلز در دنیای اقتصاد چقدر ارزشمند است به همین خاطر تمام تمرکز خود را روی ساخت و افزایش کیفیتش گذاشتند. در صنعت هوانوردی و ساخت محصولات صنعتی تنها محصولات چند شرکت خاص استفاده می شود. در ادامه به سراغ تک تک موارد لیست بهترین تولیدکننده ورق آلومینیوم در ایران میرویم تا ببینیم چه فعالیت هایی انجام داده و چه رزومه ای دارند.
اگر کلمه ایرالکو برایتان آشنا نبود، منظور همان شرکت آلومینیوم ایران است که در شهر اراک فعالیت می کند. ایرالکو 21 تن از سهم سالانه آلومینیوم ایران را برعهده دارد و تولیداتش با استانداردهای جهانی هماهنگ هستند. شرکت آلومینیوم ایران یک کمپانی عظیم است که از کارگاه های تولیدی زیادی تشکیل شده و برای 21 تن حجم تولید از 250 هزار نفر نیرو کمک گرفته است.
سال 1369 بود که یک تولیدکننده ورق آلومینیوم قدرتمند بنام المهدی تاسیس شد. در ابتدای راه از یک سرمایه 1.5 میلیارد دلاری کمک گرفت و بعد از چندین سال به بازدهی خوبی رسید. در ادامه تصمیم گرفت با یک جهش بزرگ به یکی از برترین تولیدکنندگان آلومینیوم تبدیل شود و اتفاقا به هدفش هم رسید. اگر نگاهی به حجم تولیدش بیندازید، می بینید در چند سال گذشته موفق شده در بازار سهمی معادل 110 هزار تن داشته باشد.
اگر به دنبال تولیدکننده ورق آلومینیوم می گردید که گنجایش ساخت شمش زیادی داشته باشد، شرکت هرمزال که در شهر بندرعباس فعالیت می کند این ویژگی را دارا است. برای تاسیس در ابتدا حدودا 8 هزار میلیارد هزینه شد و در مسیر، نیروهای حرفه ای دست به دست هم داده و بعد از سه سال تولید را به 140 هزار تن افزایش دادند.
شاید در تصورتان نگنجد اما در جاجرم یک کارخانه تولید ورق آلومینیوم واقع شده است آن هم نه یک کارخانه معمولی بلکه شرکتی با تولیدات بالا و باکیفیت که به یکی از برترین تولیدکنندگان ایران تبدیل شده است.
شرکت سالکو از همان روزهای اول فعالیت یک هدف بزرگ مشخص کرد؛ تصاحب یکی از جایگاه های اول تا چهارم برترین تولیدکننده ورق آلومینیوم! این یک هدف جاه طلبانه بود چون تا آن زمان شرکت های حرفه ای زیادی سهم زیادی از بازار را از آن خود کرده بودند اما سالکو بسیار جسور بود.
سالکو به اسکله و بندر دسترسی دارد و این یک نقطه قوت رقابتی ست چون می تواند به راحتی حجم زیادی آلومینیوم به مناطق مختلف بفرستد.
جمع بندی
قابلیت های ویژه فلز آلومینیوم باعث شد جای مشهورترین فلزها مثل فولاد را بگیرد. درواقع پر مصرف بودن این فلز دلیل محکمی برای هر تولیدکننده ورق آلومینیوم بود تا برای پیروز شدن در رقابت کیفیت محصولش را بالا ببرد.
با اینکه کشور چین توانسته جایگاه اول را بدست آورد اما به این معنا نیست که ایران نمی تواند آلومینیوم خوبی تولید کند. اتفاقا نه یک شرکت بلکه 5 شرکت قدرتمند داریم که سهم زیادی از بازار را در دست گرفته اند. برای مثال کارخانه آلومینیوم ایرالکو یکی از پرفعالیت ترین هاست که در سال می تواند حدود 21 تن آلومینیوم تولید کند.
از جدول برترین تولیدکننده ورق آلومینیوم تنها 5 شرکت به نام: ایرالکو، آلومینای ایران، آلومینیوم سالکو همچنین هرمزال و المهدی موفق شدند در ابتدای لیست قرار بگیرند.
در سطح جهان حدودا 10 کشور امتیاز بالایی گرفته اند اما از نظر حجم و کیفیت تولید کشورهای چین، هند، روسیه، کانادا، امارات، بحرین عملکرد بهتری داشته اند.