لوله کشی گاز ساختمان

لوله‌کشی گاز ساختمان یکی از ارکان اساسی هر بنا به شمار می رود. این فرآیند نه تنها در تامین انرژی برای تجهیزات گرمایشی و پخت و پز نقش برجسته ای دارد، بلکه به طور مستقیم بر کیفیت زندگی ساکنان تاثیر می گذارد. از آنجا که هرگونه نقص و ضعف در سیستم لوله کشی گاز می تواند منجر به خطرات جدی و حوادث غیرمترقبه شود، ضروری است که تمامی مراحل طراحی، نصب و نگهداری لوله ها با دقت و رعایت استانداردهای لازم انجام شود.

در این مقاله با بررسی جامع اصول و تکنیک های مرتبط با لوله کشی گاز ساختمان، به تشریح الزامات و نکات حیاتی این حوزه می پردازیم. هدف ما این است که شما را در مسیر شناخت بهتر و ایمن تر این سیستم هدایت کنیم. برای کسب اطلاعات بیشتر و آشنایی با روش ها و مقررات مربوط به لوله کشی گاز با ما همراه باشید.

انواع لوله کشی گاز

لوله کشی گاز ساختمان ها به دو روش کلی انجام می شود: لوله کشی توکار و لوله کشی روکار. در لوله کشی توکار لوله ها در داخل مصالح ساختمانی قرار می گیرند و قابل مشاهده نیستند. این روش به دلیل ایجاد ظاهری مرتب و زیبا در فضاهای داخلی ساختمان معمولاً انتخاب اول اجراکنندگان است. از سوی دیگر، لوله کشی روکار شامل قرار دادن لوله ها بر روی دیوارها و نمای ساختمان است که باعث می شود این لوله ها به راحتی قابل دیدن باشند. انتخاب بین این دو روش به طراحی ساختمان و نیازهای مهندسان عمران و معمار بستگی دارد. برای استعلام قیمت لوله گاز به وب سایت های معتبر مراجعه کنید.

لوله کشی گاز از کف ساختمان

لوله کشی گاز از کف ساختمان یکی از روش های موثر در انتقال گاز به نقاط مختلف یک سازه است. این نوع لوله کشی از زیر زمین و به دلیل ملاحظات ایمنی و حفاظت از لوله ها اجرا می شود. در این حالت لوله ها در داخل کف ساختمان قرار می گیرند که علاوه بر ایمنی بیشتر، از آسیب دیدن لوله ها در حوادث مختلف نیز جلوگیری می کند. به علاوه، این روش به حفظ زیبایی و طراحی داخلی ساختمان کمک می کند. با این حال، نظارت و نگهداری منظم از لوله های کف ساختمان ضروری است تا از بروز هرگونه نشتی یا مشکل احتمالی جلوگیری شود.

لوله کشی گاز زیر زمین

این نوع لوله کشی می تواند به بهینه سازی فضا و جلوگیری از ایجاد اختلال در نمای ساختمان کمک کند. در این روش، لوله ها در عمق کافی زیر زمین قرار داده می شوند تا از خطرات ناشی از شرایط جوی و تردد وسایل نقلیه محافظت شوند. به علاوه، لوله کشی زیرزمینی معمولاً به عنوان یک اقدام ایمنی در برابر نشتی و آتش سوزی تلقی می شود. با این حال، نصب و نگهداری این نوع سیستم نیازمند تخصص و دقت بالایی است. قیمت لوله های گاز تحت تاثیر بازار آهن قرار دارد و با قیمت روز آهن محاسبه می شود.

لوله کشی گاز آشپزخانه

لوله کشی گاز آشپزخانه یکی از بخش های کلیدی در تامین گاز برای وسایل گرمایشی و پخت و پز به شمار می رود. این نوع لوله کشی باید به گونه ای طراحی شود که تامین گاز به وسایل گازسوز مانند اجاق گاز و آبگرمکن به طور موثر انجام شود. به دلیل استفاده مکرر از وسایل گازسوز در آشپزخانه و همچنین با توجه به نزدیکی این لوله ها به منابع گرما، باید از مقاوم ترین مواد در لوله کشی گاز آشپزخانه استفاده کرده و تمام استانداردهای موجود برای جلوگیری از نشتی گاز نیز رعایت شوند. برای مشاهده قیمت آهن آلات روز به وبسایت مرکزآهن مراجعه کنید.

قوانین لوله کشی گاز

تدوین قوانین و استانداردهای مرتبط با لوله کشی گاز ساختمان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و با بالاترین درجه سخت گیری انجام شده است. این استانداردها به ایمنی و عملکرد بهینه سیستم های گازرسانی کمک می کنند و با رعایت آنها می توان از حوادث ناشی از نشت گاز جلوگیری کرد.

• استاندارد کد بین المللی سوخت گاز (IFGC)

استاندارد IFGC یکی از مهمترین استانداردهای بین‌المللی لوله کشی گاز ساختمان به شمار می آید. این استاندارد حداقل نیازها برای طراحی، نصب و نگهداری سیستم های گازی و وسایل گازسوز را مشخص می کند. نکته حائز اهمیت این است که IFGC به طور جامع بخش های صنعتی و  ساختمان های مسکونی و تجاری را پوشش می دهد.

• استاندارد کد بین المللی مسکونی (IRC)

فصل ۲۴ استاندارد IRC که به سوخت گاز اختصاص یافته، وابسته به استاندارد IFGC است و بیشتر بر روی ساختمان های مسکونی، اداری و تجاری تمرکز دارد. این بخش مشخصات دقیقی برای طراحی و نصب سیستم های گازرسانی در این نوع ساختمان ها ارائه می دهد. هدف این استاندارد تضمین ایمنی و کارایی در استفاده از گاز در ساختمان های مختلف است.

• استاندارد ملی 3360

استاندارد ملی ۳۳۶۰ در ایران به طور خاص برای تولید لوله های گاز تدوین شده است. این استاندارد شامل الزامات دقیقی درباره خواص شیمیایی و مشخصات مکانیکی لوله ها جهت لوله کشی گاز ساختمان می شود. یکی از اهداف اصلی این استاندارد، اطمینان از کیفیت و ایمنی لوله های تولید شده است. همچنین، فرآیندهای تست و آزمون لوله ها در این استاندارد به طور کامل توضیح داده شده است تا از انطباق آنها با معیارهای ایمنی و کیفیت اطمینان حاصل شود.

• مقررات ملی ساختمان

وزارت مسکن به منظور ساماندهی و ارتقاء ایمنی لوله کشی گاز ساختمان، نسخه ‌ای کلی از مقررات ملی ساختمان را تدوین کرده است. مبحث ۱۷ این مقررات به طور ویژه به لوله‌کشی گاز طبیعی پرداخته و شرایط و ضوابط لازم برای طراحی و اجرای سیستم های گازرسانی را مشخص می کند. این مقررات حداقل استانداردها برای کیفیت مصالح، نصب وسایل گازسوز و ایمنی در استفاده از گاز را در نظر می گیرد. با رعایت این مقررات می توان از بروز حوادث ناگوار و نشت های گازی جلوگیری کرد.

قوانین لوله کشی گاز منازل توکار

رعایت نکات فنی و ایمنی در طراحی و اجرای لوله کشی گاز در منازل از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه به برخی از مهمترین قوانین لوله کشی گاز منازل توکار می پردازیم:

• لوله های رایزر اصلی ورودی ساختمان باید روی کار باشند.
• لوله های گاز نباید از داخل واحدهای دیگر عبور کنند.
• فاصله لوله های مجاور باید ۲ الی ۳ سانتی متر باشد.
• لوله های گاز نباید از نزدیک کنتورهای گاز و جعبه فیوز عبور کنند.
• فاصله لوله ها از چاله آسانسور باید حداقل یک و نیم متر باشد.
• طراحی جایگاه شیرآلات گاز از اهمیت بالایی در لوله کشی گاز ساختمان برخوردار است.
• دسترسی به فلکه اصلی در مواقع اضطراری باید فراهم باشد.
• فاصله شیر اجاق گاز از شعله باید ۳۰ سانتی متر باشد.
• شیر پکیج گاز باید در مجاورت پکیج نصب شود.
• محل روشنایی گاز باید از مسیر دمیدن کولر دور باشد.
• عبور لوله های گاز از کف سرویس حمام و توالت ممنوع است.
• رابط ورودی بالای رگلاتور باید در فاصله مناسبی قرار گیرد.
• طراحی مکان کنتورها در لوله کشی گاز ساختمان باید در مشاعات مانند پارکینگ و با رعایت مقررات مربوطه انجام شود.
• طراحی شیر قطع کن ثانویه و شیر قفل دار در کنار کنتورهای هر واحد الزامی است.
• فاصله کنتورهای گاز از کنتورهای برق باید رعایت شود.

قوانین لوله کشی گاز منازل روکار

در ادامه با نکات مهم در قوانین لوله کشی گاز منازل روکار آشنا می شویم:

• لوله های گاز باید حداقل ۱۰ سانتی متر از نزدیکترین کلید یا پریز فاصله داشته باشند.
• لوله های گاز روکار به هیچ وجه نباید از کلید و پریز عبور کنند.
• لوله های گاز روکار باید حداقل ۵ سانتی متر از لوله های آب و فاضلاب فاصله داشته باشند.
• در مواردی که لوله کشی گاز به لوله های آب و فاضلاب نزدیک می شود، نیاز به عایق‌کاری کامل وجود دارد.
• مراحل چربی زدایی، زنگ زدایی و اعمال ضد زنگ و رنگ آمیزی لوله ها در لوله کشی گاز ساختمان روکار ضروری است.
• برای نصب لوله های روکار در بخش های چارچوب (در، پنجره یا شیشه)، استفاده از غلاف مجاز است. این عمل از ساییدگی و آسیب به لوله ها جلوگیری می کند.
• لوله های گاز باید حداقل ۵ سانتیمتر با لوله های آب سرد و گرم فاصله داشته باشند.
• باید بین لوله ها و بست ها از نوار عایق کاری استفاده شود.
• تمامی لوله های روکار باید حداقل ۱ سانتی متر از دیوار فاصله داشته باشند.

مراحل لوله کشی گاز ساختمان

مراحل لوله کشی گاز برای ساختمان های مختلف اداری، تجاری، صنعتی و مسکونی در حالت کلی شامل موارد زیر می شود:

• آماده سازی مدارک و مراجعه به شرکت گاز
• تشکیل پرونده در سازمان نظام مهندسی
• تعیین مهندس ناظر
• تعیین مهندس پیمانکار یا مجری
• اجرای لوله کشی گاز ساختمان
• کسب تاییدیه مهندس ناظر
• درخواست بازدید نهایی از شرکت گاز و تهیه انشعابات
• نصب علمک و کنتور

مراحل تایید لوله کشی گاز

مسئولیت اجرای لوله کشی گاز ساختمان بر عهده مالک است. مالک باید مراحل اداری مشخصی را طی کند تا بتواند به انشعاب گاز دست پیدا کند. در ادامه به مراحل پنج گانه تایید لوله کشی گاز می پردازیم:

• ارائه مدارک به شرکت گاز

مالک در نخستین مرحله لوله کشی گاز ساختمان موظف است مدارک لازم را به شرکت گاز ارائه دهد. این مدارک شامل کپی شناسنامه و کارت ملی مالک ساختمان، سند ملک و در صورت نوسازی یا تخریب ساختمان، جواز ساخت و رسید جمع آوری انشعابات گاز می شود. شرکت گاز پس از بررسی این مدارک به مالک اطلاع می دهد که باید مدارکی را به سازمان نظام مهندسی ارائه دهد. این مرحله اهمیت زیادی دارد؛ زیرا تأیید اولیه شرکت گاز نشان دهنده اجازه شروع پروسه لوله کشی است.

• ارائه مدارک به سازمان نظام مهندسی

مالک پس از جمع آوری مدارک لازم باید آنها را به سازمان نظام مهندسی ارائه دهد. در این مرحله مدارک مورد نیاز به نوع ساختمان بستگی دارد؛ به عنوان مثال، ساختمان های کوچک به مدارک کمتری احتیاج دارند. در حالی که ساختمان های چند طبقه نیاز به مستندات بیشتری دارند. این مستندات شامل نقشه ساختمان، فرم قراردادهای مختلف و در صورت نیاز، دفترچه محاسبات و مدارک دیگر است. آماده سازی این مدارک قبل از زمان مقرر می تواند از بروز تاخیر در فرایند اخذ جواز جلوگیری کند.

• دریافت فرم از شرکت گاز

پس از ارائه مدارک به سازمان نظام مهندسی، مرحله بعدی لوله کشی گاز ساختمان دریافت فرم های لازم از شرکت گاز است. در صورتی که ساختمان قدیمی است و به تخریب نیاز دارد، مالک موظف است کنتور و انشعابات قبلی را جمع آوری کرده و به شرکت تحویل دهد. همچنین، پس از ارائه مدارک و تشکیل پرونده، فرم مخصوصی به مالک داده می شود تا آن را تکمیل کند. مالک باید با دقت این فرم را پر کرده و به سازمان نظام مهندسی تحویل دهد.

• مراجعه به نظام مهندسی برای تکمیل پرونده و تعیین ناظر

مالک بعد از تحویل فرم مورد نظر باید به نظام مهندسی برود تا مراحل تایید لوله کشی گاز و تکمیل پرونده را طی کند. وی در این مرحله باید به واحد کنترل صلاحیت و ظرفیت رفته و مدارک لازم برای تاسیس پرونده لوله کشی گاز ساختمان را ارائه دهد. همچنین، برآورد هزینه های انشعابات لوله کشی گاز توسط واحد مالی انجام می شود و مالک موظف است این هزینه را در بانک مربوطه پرداخت کند. رسید بانکی این پرداخت برای صدور تاییدیه شهرداری باید به واحد کنترل ظرفیت و صلاحیت ارائه شود. با دریافت تاییدیه، شماره تماس ناظر پروژه برای مالک ارسال می شود.

• بازدید مهندس ناظر و نصب انشعابات

مالک در مرحله پایانی باید یک قرار بازدید از ساختمان با مهندس ناظر تعیین کرده و مجری پروژه را به او معرفی کند. مجری انتخاب شده مسئول طراحی نقشه لوله کشی گاز ساختمان خواهد بود. مهندس ناظر در این مرحله نقشه را بررسی کرده و مشخص می کند که لوله کشی باید به صورت روکار انجام شود یا توکار. ناظر پس از اتمام مراحل اجرایی و با توجه به نقشه، اقدام به بررسی نهایی کار می کند تا از صحت و اتمام کار مطمئن شود. در نهایت، مالک باید از شرکت گاز درخواست بازدید نهایی کند تا انشعابات گاز طبق جواز و تعداد واحدها نصب شده و کنتورها راه‌اندازی شوند.

سوالات متداول