اتصال لوله پلی اتیلن با روش های مختلفی مانند جوش لب به لب، الکتروفیوژن، اتصالات مکانیکی، فلنجی و جوش سوکتی انجام میشود. هر روش بسته به نوع پروژه، فشار کاری و شرایط محیطی انتخاب می شود. جوش لب به لب و الکتروفیوژن برای سیستم های فشار قوی و دائمی مناسب اند، در حالی که اتصالات مکانیکی و فلنجی برای تعمیرات یا اتصالات موقت کاربرد دارند.
لوله های پلی اتیلن به دلیل خواص مکانیکی و شیمیایی مناسب، مقاومت در برابر خوردگی و انعطاف پذیری، در صنایع مختلف از جمله آبرسانی، گازرسانی و انتقال فاضلاب استفاده می شوند. برای اتصال این لوله ها، روش های مختلفی وجود دارد که هر کدام بسته به نوع کاربرد و شرایط پروژه انتخاب می شوند. قیمت لوله پلی اتیلن هم با توجه به نوع آن متفاوت است. در ادامه روش های اصلی اتصال لوله های پلی اتیلن را بررسی می کنیم:
جوش لب به لب (Butt Fusion): این روش یکی از پرکاربردترین روش های اتصال لوله های پلی اتیلن است.
الکتروفیوژن (Electrofusion): در این روش از اتصالات خاصی استفاده می شود که دارای المنت های حرارتی داخلی هستند.
اتصالات مکانیکی (Mechanical Fittings): این روش شامل استفاده از کوپلرها، فلنج ها و اتصالات فشاری است.
جوش اکستروژنی (Extrusion Welding): در این روش، از دستگاه جوش اکستروژنی برای ذوب مواد پلی اتیلن و اتصال آنها به هم استفاده می شود.
اتصالات فلنجی (Flange Connections): این روش برای مواقعی که نیاز به باز و بسته کردن مکرر اتصال وجود دارد، استفاده می شود. معمولاً از فلنج های فلزی و واشر برای این نوع اتصال بهره می گیرند.
جوش سوکتی (Socket Fusion): این روش مشابه جوش لب به لب است اما برای لوله ها و اتصالات با قطر کوچک استفاده می شود. در این روش، از ابزار مخصوص برای گرم کردن لوله و اتصال استفاده می شود.
اتصالات پیچی (Threaded Connections): این روش کمتر برای لوله های پلی اتیلن استفاده می شود، اما برای کاربردهای خاص (مانند اتصالات به سیستم های دیگر) مفید است. در این روش، از قطعاتی با رزوه استفاده می شود که به لوله متصل می شوند.
نکات مهم در انتخاب روش اتصال
اتصال لوله های پلی اتیلن با اتو یکی از روش های رایج و مؤثر برای اتصال این لوله ها است که بیشتر به عنوان جوش لب به لب (Butt Fusion) شناخته می شود. این روش برای قطرهای مختلف لوله های پلی اتیلن، به ویژه در سیستم های آبرسانی و گازرسانی با فشار بالا، کاربرد گسترده ای دارد.
ابتدا باید دو سر لوله هایی که قرار است به هم متصل شوند، کاملاً آماده شوند. سپس لوله ها در دستگاه جوش لب به لب (اتو) قرار می گیرند و به گونه ای تنظیم می شوند که کاملاً در یک راستا باشند. این مرحله بسیار مهم است، زیرا عدم هم محوری لوله ها می تواند منجر به ضعف در اتصال و نشتی شود. همچنین باید فشار اولیه لازم برای ثابت نگه داشتن لوله ها اعمال شود.
بعد صفحه گرم کننده بین دو سر لوله قرار می گیرد و لوله ها تحت فشار مشخصی به آن چسبانده می شوند. زمان گرمایش باید به اندازه ای باشد که پلی اتیلن به حالت مذاب درآید، اما بیش از حد گرم نشود که باعث تخریب مواد شود. پس از رسیدن به دمای مناسب، صفحه گرم کننده به سرعت برداشته می شود و دو سر لوله ها تحت فشار به یکدیگر متصل می شوند. این فشار باید به طور یکنواخت اعمال شود تا مواد مذاب به درستی با هم ترکیب شوند.
پس از اتصال، لوله ها در همان وضعیت فیکس باقی می مانند تا مواد مذاب سرد شده و اتصال محکم شود. زمان سرد شدن بسته به ضخامت لوله و شرایط محیطی متغیر است، اما معمولاً چند دقیقه طول می کشد. در این مدت نباید هیچ گونه فشار اضافی یا حرکت ناگهانی به لوله ها وارد شود.
جوش دادن لوله های پلی اتیلن به روش جوش لب به لب (Butt Fusion) یکی از رایج ترین و مقاوم ترین روش ها است. در این روش، دو سر لوله پس از برش و تمیزکاری در دستگاه مخصوص قرار گرفته و با استفاده از یک صفحه گرم کننده تا دمای ذوب پلی اتیلن گرم می شوند.
سپس دو سر مذاب تحت فشار به یکدیگر متصل شده و تا زمان سرد شدن کامل در حالت ثابت نگه داشته می شوند. این روش برای لوله های با قطر بالا و فشار زیاد ایده آل است و اتصال بسیار بادوامی ایجاد می کند. علاوه بر جوش لب به لب، روش الکتروفیوژن (Electrofusion) نیز برای اتصال لوله های پلی اتیلن استفاده می شود.
در این روش از اتصالات خاصی با المنت های حرارتی داخلی استفاده می شود که با عبور جریان برق، سطح لوله و اتصال ذوب و یکپارچه می شوند. این روش برای فضاهای محدود و سیستم های حساس (مانند گازرسانی) کاربرد دارد.
همچنین روش های مکانیکی مانند استفاده از کوپلرها و فلنج ها برای اتصالات موقت یا تعمیرات سریع مورد استفاده قرار می گیرند، هرچند که مقاومت کمتری نسبت به روش های جوشی دارند. انتخاب روش اتصال به عواملی مانند نوع پروژه، فشار کاری و دسترسی به تجهیزات بستگی دارد.
یکی از رایج ترین روش ها، جوش حرارتی است که شامل جوش لب به لب برای لوله های پلی اتیلن با قطر بالا و جوش سوکتی برای لوله های کوچک تر است. در این روش ها، با استفاده از حرارت، سطح لوله ها ذوب شده و با فشار به هم متصل می شوند. این اتصالات به دلیل استحکام بالا برای پروژه های آبرسانی، گازرسانی و فاضلاب مناسب هستند.
با توجه به قیمت روز آهن آلات، انتخاب این نوع اتصال به صرفه تر است. روش های دیگر شامل اتصالات مکانیکی مانند کوپلرها، فلنج ها و اتصالات پیچی است که بدون نیاز به حرارت اجرا می شوند. همچنین برای لوله های PVC از چسب حلالی استفاده می شود که با نرم کردن سطح لوله، اتصال محکم و بدون نشتی ایجاد می کند. انتخاب روش اتصال به نوع لوله، فشار کاری، و شرایط محیطی بستگی دارد.
برای اتصال فلنج به لوله پلی اتیلن، ابتدا فلنج پلی اتیلن به سر لوله از طریق جوش لب به لب متصل می شود. در این فرآیند، سر لوله و فلنج گرم شده و پس از ذوب شدن، به یکدیگر جوش داده می شوند. سپس برای تکمیل اتصال، فلنج فلزی به همراه یک واشر بین دو فلنج قرار گرفته و با پیچ و مهره محکم می شود.
سوالات متداول
بهترین روش برای اتصال لوله های پلی اتیلن، جوش لب به لب (Butt Fusion) است.
برای جلوگیری از نشتی در اتصالات لوله های پلی اتیلن، باید از تجهیزات استاندارد، دما و فشار مناسب استفاده کرده و اتصال ها را به طور دقیق بررسی کرد.
اتصال فلنج به لوله های پلی اتیلن برای نقاطی که نیاز به باز و بسته کردن مکرر دارند استفاده می شود و از طریق جوش لب به لب و سپس استفاده از پیچ و مهره برای محکم کردن فلنج فلزی انجام می شود.