در مهندسی سازه و صنعت فولاد، انواع مختلفی از نبش‌های فولادی تولید شده و ابعاد متنوعی برای آنها وجود دارد. سایزهای مختلف نبشی بسته به نوع ساختمان و نیازهای پروژه متغیر است. جهت ساخت سازه و حفظ ایمنی آن، تعیین ابعاد مناسب برای نبش‌های فولادی بسیار مهم است. انتخاب ابعاد مناسب برای نبشی‌ها می‌تواند به بهره‌وری مصرف مواد فولادی کمک کند. ابعاد نامناسب منجر به اتلاف مصالح یا اضافه بار نسبت به ظرفیت واقعی این مقطع می‌شود.
همچنین ابعاد این محصول به طورمستقیم بر هزینه‌های پروژه تاثیر خواهد گذاشت. استفاده از نبشی با ابعاد مناسب می‌تواند به کاهش هزینه‌ها کمک کند. بنابراین اطلاع از سایزهای مختلف نبشی در زمان خرید یکی از فاکتورهای مهم برای مشتریان به حساب می‌آید. در ادامه ضمن بررسی سایزبندی این محصول به معرفی انواع ابعاد و کاربرد هریک در صنایع مختلف خواهیم پرداخت.
دو مشخصه اصلی سایزبندی نبشی طول و ضخامت بال‌های این محصول است. درواقع با اطلاع از این دو مشخصه به راحتی می‌توان ابعاد نبشی را بررسی و محصول مناسب را انتخاب کرد. ازنظر طول بال این محصول به دو دسته بال مساوی و بال نامساوی تقسیم‌بندی می‌شود. در نبشی بال مساوی طول دو بال از نظر افقی یکسان بوده و این نوع مقطع معمولاً برای تقویت نیروهای برشی و توانایی مقابله با نیروهای جانبی در سازه‌ها به کار می‌رود.
در نبشی بال نامساوی، دو بال دارای اندازه‌های مختلف در جهت افقی هستند. یکی از بال‌ها معمولاً کوتاهتر و دیگری بلندتر است. این نوع نبشی معمولاً برای تقویت نیروها و جلوگیری از جابجایی عمودی یا افقی در سازه‌ها استفاده می‌شود. نبشی بال نامساوی معمولا به عنوان نمونه‌ای از نبشی کمکی به کار می‌رود. طول بال نبشی یکی از ابعاد مهم در شناسایی و انتخاب این محصول به شمار می‌رود.
فاکتور مهم دیگر در بررسی ابعاد نبشی، ضخامت بال این محصول است. ضخامت بال نبشی بسته به نیازهای پروژه، نیروهای موردانتظار و استانداردهای مربوطه متغیر است. انتخاب ضخامت مناسب بال نبشی جهت تحمل نیروها و تنش‌های موردنیاز در اعضا بسیار اهمیت دارد. زیرا بال نبشی‌ها برای تحمل بارهای عمودی و جانبی و یا بارهای برشی استفاده می‌شوند.
تعیین ضخامت بال نبشی معمولاً توسط مهندسین به عنوان بخشی از محاسبات و طراحی سازه انجام می‌شود. این ضخامت باید به گونه‌ای انتخاب شود که نبشی بتواند نیروها و تنش‌های موردنیاز را تحمل کند و همچنین به بهره‌وری مناسب از مواد انتخابی کمک کند. برای مثال، ضخامت بال نبشی برای تحمل بارهای برشی ممکن است نسبت به ضخامت بال نبشی برای تحمل بارهای جانبی نظیر بارهای افقی باد یا زلزله متفاوت باشد. همچنین، ممکن است ضخامت بال نبشی در نقاط مختلف سازه متغیر باشد.
به طور کلی سایز نبشی در نقشه‌های سازه به صورت LXXT نشان داده می‌شود. L که نماد مقطع نبشی بوده و دو عدد جایگزین X نشان‌دهنده طول بال‌های نبشی هستند. T نیز ضخامت بال این محصول را نشان می‌دهد. برای مثال نبشی L20*20*3 دارای دو بال مساوی 20 بوده و ضخامت بال آن 3 میلی‌متر است. دو عدد X در نبشی‌های بال نامساوی متفاوت خواهند بود.
در کارخانجات عموما نبشی‌های بال مساوی را در ضخامت‌های 3 تا 28 میلی‌متر تولید می‌کنند. اندازه بال‌ها نیز در این نوع مقاطع از 20 میلی‌متر تا 200 میلی‌متر متفاوت خواهد بود. در مقابل، در نبشی‌های با بال نامساوی ضخامت از 3 میلی‌متر تا 16 میلی‌متر وجود داشته و اندازه بال‌ها از 20 میلی‌متر تا 250 میلی‌متر متغیر است. باید توجه داشت که اندازه بال‌ها و ضخامت نبشی به یکدیگر و به نیازهای سازه ارتباط دارند.
درواقع کوچکترین سایز نبشی ضخامت 3 میلی‌متر دارد. به همین دلیل می‌توان گفت قیمت نبشی 3 در ابعاد مختلف نسبت به سایر نبشی‌ها با ضخامت بالا، کمتر خواهد بود. از لحاظ طول بال نیز کوچکترین طول نبشی موجود در بازار 20 میلی‌متر است. انتخاب طول و ضخامت بال نبشی در سازه‌ها معمولاً بر اساس نیازهای مختلفی از جمله نیروهای مورد انتظار، شرایط محیطی، استانداردها و مقررات ساختمانی و ویژگی‌های سازه انجام می‌شود. به دلیل حساسیت نقش نبشی در سازه بهتر است درخصوص انتخاب سایز مناسب این محصول با مهندس پروژه خود مشورت کنید. همچنین کارشناسان مرکزآهن نیز می‌توانند درخصوص انتخاب مقطع مناسب به شما مشاوره دهند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص میتوانید به مقاله راهنمای خرید نبشی نیز مراجعه کنید.
استاندارد سایزبندی نبشی در ایران معمولا براساس جدول اشتال تعیین می‌شود. جدول اشتال شامل توصیفات و دستورالعمل‌هایی برای سایزبندی و انتخاب نبشی‌های مختلف براساس نیازهای پروژه و شرایط محیطی است. این استاندارد شامل جدول‌ها و نمودارهایی برای انتخاب طول، ضخامت و نوع نبشی‌ها به منظور تحمل نیروهای برشی و عمودی خواهد بود.
در این جدول دو طول استاندارد 6 و 12 متر برای نبشی فولادی درنظر گرفته می‌شود. برای هر پروژه خاص، مهندسین معمولاً به کمک استاندارد اشتال و با توجه به نیازهای خاص پروژه و استانداردهای ملی و بین‌المللی نبشی‌های مناسب را انتخاب می‌کنند. کارخانجات نیز ابعاد نبشی را براساس جدول اشتال نبشی انتخاب می‌نمایند. این انتخاب‌ها ممکن است به عنوان بخشی از محاسبات و طراحی سازه انجام شود و باید با توجه به اطلاعات مربوط به پروژه و استانداردهای معتبر انجام گیرد.