میلگرد ساده یکی از مقاطع فولادی استوانه‌ای شکل است که بیشتر در مصارف صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش تولید این محصول یکی از عوامل موثر در تعیین کیفیت و قیمت میلگرد ساده به‌شمار می‌رود. در خط تولید میلگرد ساده، چهار روش نورد گرم، نورد سرد، میکروآلیاژی و تکنولوژی ترمکس استفاده می‌شود. اغلب افرادی که در کسب‌وکار خود با این محصول زیاد سروکار دارند به فرایند تولید آن توجه می‌کنند. علاوه‌بر این در روش‌های مختلف تولید میلگرد ساده، ابزار، دستگاه‌ها و استانداردهای خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
فرآیند تولید میلگرد ساده به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد و محصول نهایی از هر یک از این روش‌ها از نظر شکل ظاهری، نوع کاربرد، قیمت، خواص فیزیکی و مکانیکی متنوع هستند. مهم‌ترین روش‌ها در خط تولید میلگرد ساده، شامل روش نورد گرم، نورد سرد، میکروآلیاژی و ترمکس می‌شوند.
در تمامی روش‌های تولید میلگرد ساده از شمش فولادی به‌عنوان مواد اولیه برای تولید این محصول استفاده می‌کنند. در مرحله اول تولید این محصول، شمش فولادی در معرض حرارت بالا قرار می‌گیرد. سپس آن را از غلتک‌های متوالی عبور می‌دهند تا به میله‌هایی باریک و بلند تبدیل شود. در مرحله آخر میلگردهای تولیدشده را در طول‌های 12 و 6 متری برش می‌دهند.
افرادی که با انواع میلگرد سروکار زیادی دارند، به نحوه تولید این محصول و ترکیبات به‌کاررفته در آن توجه می‌کنند. زیرا تفاوت در نحوه تولید میلگردها باعث تفاوت در مقاومت آن‌ها در برابر عوامل محیطی می‌شود. رایج‌ترین ترکیبات به‌کاررفته در میلگرد، فولاد کربنی است که طی فرآیند نورد گرم به میلگرد تغییر می‌کند. دیگر انواع میلگرد موجود در بازار، شامل میلگرد فولاد ضدزنگ، میلگرد کامپوزیتی و میلگرد آپوکسی هستند.
در خط تولید میلگرد ساده در ایران انواع مختلفی از روش‌ها به‌کار گرفته می‌شود. ازآنجایی‌که روش تولید میلگرد در میزان مقاومت آن تاثیرگذار است، روش تولید این محصول برای مصرف‌کنندگان بسیار اهمیت دارد. زیرا هر کدام از روش‌های تولید میلگرد بر خواص مکانیکی و فیزیکی میلگرد تاثیر خاصی می‌گذارد و آن را برای شرایط اقلیمی خاصی هر کشور مناسب و سازگار می‌کند.
به‌طور کلی انواع میلگردهای ساده به‌صورت شاخه‌ای و کلاف تولید خواهند شد. معمولا سایز میلگردهای شاخه‌ای از ۱۶ الی ۶۰ میلی‌متر و سایز میلگردهای کلاف از ۵.۵ تا ۱۲ میلی‌متر در نظر گرفته می‌شود. خریداران می‌توانند با خواندن اطلاعات حک‌شده بر روی میلگردهای ساده یا اطلاعات درج‌شده روی پلاک بندیل از نحوه تولید محصولات مورد نظر خود اطلاع پیدا کنند. تولیدکنندگان میلگرد، باید این پلاک‌ها را که حاوی مشخصات میلگرد از جمله روش تولید و موارد دیگر هستند در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهند.
به‌طور معمول میلگردهایی که بر روی آن‌ها حرف T حک شده است، یعنی به‌روش ترمکس ساخته شده‌اند. درحالی‌که حک شدن حرف A روی میلگردها، نشان‌دهنده تولید آن‌ها به‌روش میکروآلیاژی خواهد بود. اما میلگردهایی که بر روی آن‌ها حرف U حک می‌شود با روش‌های دیگری به تولید رسیده‌اند.
در روش نورد گرم، مولکول‌های موجود در ساختار شمش در اثر فشارهایی که غلتک بر روی آن وارد می‌کنند به یکدیگر نزدیک می‌شوند. درنتیجه محصول تولیدشده از استحکام بیشتری برخوردار خواهد بود.
در خط تولید میلگرد ساده به‌روش نورد گرم، ابزار و وسایل مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این روش بدین صورت است که ابتدا شمش فولادی با مقطع و طول مشخص را در کوره‌های حرارتی نورد قرار می‌دهند که دراثر حرارت، قابلیت فرم‌دهی پیدا کند. پس از خارج کردن شمش از کوره با استفاده از غلتک‌های نورد آن را به‌صورت لوله‌هایی با قطر کم و طول زیاد درمی‌آورند. این مرحله رافینگ نام دارد و در سه بخش تکمیل می‌شود.
تولید میلگرد ساده به‌روش نورد سرد به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین و متداول‌ترین روش‌ها در تولید این محصول در نظر گرفته می‌شود. در این روش به‌جای استفاده از حرارت برای تولید میلگرد از فشار و کشش زیاد کمک می‌گیرند. درواقع در این روش ساختار شمش فولادی در اثر فشار و کشش زیاد، به هم می‌ریزد و ساختار آن در هم می‌شکند.
بنابراین در خط تولید میلگرد ساده به‌روش نورد سرد، تحت تاثیر فشار و کشش مقاومت تسلیم میلگرد افزایش می‌یابد، ولی شکل‌پذیری آن کاهش پیدا می‌کند. محصول نهایی تولیدشده در این روش، سخت‌تر بوده و از مقاومت بالاتری برخوردار است. به‌دلیل باکیفیت‌تر بودن این نوع میلگردها، از آن‌ها به‌عنوان آرماتورهايی با مقاومت بالا برای ساخت سازه‌های مقاوم در برابر زلزله استفاده می‌شود. در این روش نیز ابزارها و تجهیزات خاصی به‌کار می‌رود:
در خط تولید میلگرد ساده، روش میکروآلیاژی مشابه روش نورد گرم به کار برده می‌شود. اما تفاوت این روش با نورد گرم در این است که با افزودن مقادیر کمی از تیتانیوم، نیوبیوم و وانادیم به فولاد معمولی، میلگرد تولیدشده از مقاومت بیشتری برخوردار خواهد شد.
درواقع در این روش، کاربیدهایی بین ذرات فلز تشکیل می‌شود که درنهایت ذرات ریز و مقاومی را در میلگرد تولید می‌کنند. همچنین در روش میکروآلیاژی، شمش فولاد را در محیط و به‌تدریج خنک می‌کنند، این سرد شدن آرام و تدریجی مقاومت میلگرد تولیدشده را افزایش می‌دهد. از این رو میلگردهای ساده‌ای که به‌روش میکروآلیاژی به تولید می‌رسند، بیشتر برای مناطق زلزله‌خیز مناسب هستند. البته قیمت این نوع میلگردها در مقایسه با میلگردهای تولیدشده با روش‌های دیگر بیشتر است.
اگرچه در خط تولید میلگرد ساده با کمک روش میکروآلیاژی، میلگردهایی با استحکام و مقاومت تسلیم بالا را تولید می‌کنند. اما به‌دلیل افزایش هزینه‌ها در روش میکروآلیاژی، تولید میلگرد به روش ترمکس در دهه۸۰ میلادی رواج پیدا کرد.
با استفاده از تکنولوژی QST در روش ترمکس می‌توان بدون استفاده از آلیاژهای گران‌قیمت، میلگردهایی با استحکام بالا را تولید کرد. در این روش، میلگردها به‌روش نورد گرم به تولید می‌رسند. سپس میلگردهای تولیدشده که دمای بالایی دارند، بلافاصله از داخل لوله‌های آب عبور داده خواهند شد تا یک‌باره سرد شوند. با تکنولوژی ترمکس فقط دمای سطح میلگردها کاهش پیدا می‌کند و موجب سخت شدن و افزایش شکنندگی میلگرد خواهد شد.
از طرفی با سرد شدن تدریجی قسمت میانی میلگرد، ساختار کریستالی سطح آن که ابتدا سخت و شکننده بود، تغییر خواهد کرد و شکنندگی، جای خود را به چقرمگی بالا می‌دهد. درنتیجه میلگرد تولیدشده در روش ترمکس نوعی میلگرد نورد گرم به‌حساب می‌آید که انعطاف‌پذیری و چقرمگی بالایی دارد.
اگرچه میلگردهای تولیدشده به‌روش ترمکس را نباید در ساخت سازه‌هایی مورد استفاده قرار داد که تحت فشار هستند یا در مناطق زلزله‌خیز ساخته شده‌اند، اما مزایای به‌کار گرفتن این روش در خط تولید میلگرد ساده شامل موارد زیر می‌شود:
جمع‌بندی
میلگرد ساده از پرکاربردترین محصولات فولادی است که براساس روشی که تولید می‌شود از ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی متفاوتی برخوردار خواهد بود. کارخانه‌های بسیاری در ایران دارای خط تولید میلگرد ساده هستند. به‌طور کلی این نوع میلگرد را با روش‌های نورد گرم، نورد سرد، میکرو آلیاژی و ترمکس تولید می‌کنند. ازآنجایی که روش تولید میلگرد در مقاومت تسلیمی آن موثر است، بسیاری از خریداران این نوع میلگرد درهنگام خرید آن به روش تولید محصول مورد نظر خود توجه می‌کنند. برای اطلاع از قیمت هر شاخه میلگرد میتوانید به سایت مرکزآهن مراجعه کنید.