بتن یکی از مصالح بسیار مهم در ساختمان‌سازی و مقاوم‌‌سازی به شمار می‌رود. بتن از ترکیب آب، سیمان، شن و ماسه تولید میشود که ترکیب این مواد با هم به نسبت‌های حساب شده انجام می‌گیرد. هرگونه اشتباه در تولید بتن موجب خرابی و شکنندگی بتن میشود. این ماده بسیار موثر در بیشتر ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و در ترکیب با میلگرد به یک سازه بسیار مستحکم و سفت تبدیل میشود که در برابر شرایط مختلف، مقاوم است.
اما گاهی اتفاقاتی می‌افتد که باعث میشود بتن خراب شده و نیاز به تعمیر، ترمیم و یا برداشت کامل پیدا کند. خراب شدن بتن ممکن است منجر به خرابی میلگرد شود که به علت بالا بودن قیمت میلگرد، جلوگیری از این امر ضروری است. در این مواقع و با توجه به اصول کلی، تعمیر بتن با انجام یک سری ارزیابی‌ها اقدام به تعمیر بتن می‌کنند. در ادامه این مقاله به بررسی اصول کلی ترمیم بتن کرمو honeycomb خواهیم پرداخت.
قبل از اینکه به بررسی اصول کلی تعمیر بتن سقف و کف بپردازیم بهتر است ببینیم چه بتنی واقعا نیاز به تعمیر دارد. معمولا متخصصین بعد از بررسی حضوری سطح بتن می‌توانند مشکل بتن را فهمیده و بهترین راه را برای تعمیر آن انتخاب کنند. بتنی که سطح آن دارای منافذ خیلی زیاد باشد، یا اینکه پوسته پوسته شده باشد نیاز به تعمیر خواهد داشت که به این نوع بتن اصطلاحا بتن کرمو گفته میشود.
بتن کرمو گاهی ترک هم می‌خورد که باز هم با توجه به میزان ترک و خوردگی ارزیابی و تعمیر میشود. بتن‌هایی که دچار جمع شدگی، شکستن و خوردگی میلگرد شده باشند نیز باید با توجه به اصول کلی تعمیر بتن، ترمیم شوند. طبق اصول کلی تعمیر بتن، تعمیر این ماده صلب به دو دسته سازه‌ای و غیر سازه‌ای تقسیم میشود.
در تعمیر سازه‌ای، بتن کل سازه و ظرفیت باربری آن و یا عضوی از آن تغییر می‌کند که این کار باید توسط مهندسین متخصص انجام شود. در تعمیر غیر سازه‌ای بخش‌هایی از بتن یک ساختمان به صورت موضعی تعمیر میشود و ظرفیت باربری سازه دست نخورده باقی می‌ماند.
کرمو شدن یا شن‌نما شدن بتن، موجب تشکیل حفره‌های خالی بر سطح یا عمق نزدیک به سطح بتن میشود. این پدیده نوعی آسیب سطحی است که معمولاً به دلیل ترکیب نامناسب بتن و به شکل لانه زنبور مشاهده میشود. معمولاً در مواجهه با بتن کرمو یا شن نما در سازه بتنی یا منزل این سؤال پیش می‌آید که آیا این مسئله تأثیر بسزایی بر استحکام و مقاومت سازه خواهد داشت یا خیر.
به طور کلی، کرمو شدن بتن یک آسیب ظاهری است که بر نمای خارجی قرار می‌گیرد. اغلب سطوح کرمو نیاز به هیچگونه ترمیم خاصی ندارند و تأثیری بر فونداسیون اصلی سازه نخواهند داشت.با این حال، در نظر داشته باشید که در صورت عمقی بودن این پدیده در سازه بتنی، موقعیت مناسبی برای نفوذ آب به داخل بنا و یخ زدگی در طول زمستان مهیا خواهد شد.
آب و رطوبت می‌توانند به نوبه خود موجب بروز مشکلات بسیاری چون کپک و خوردگی شوند و شالوده بنا را تضعیف کنند. در این موقعیت، باید با در نظر گرفتن اقدامات لازم و ضروری از پیشرفت هر چه بیشتر مشکل جلوگیری کرده و تمامیت سازه را حفظ کنید.
از بتن برای ساخت اجزای مختلف سازه‌های بتنی از جمله ستون، تیر، فونداسیون، دال و غیره، استفاده میشود. پس از ریختن بتن در چهارچوب سازه، ترکیب بتنی همانند آب، جاری می‌شوند تا تمامی سطح را پوشش دهد. در برخی مواقع عدم نفوذ ترکیب بتنی به تمام قسمت‌ها موجب تشکیل حفره یا جای خالی در اجزای بتنی میشود؛ این حفره‌ها به شکل لانه زنبور عسل قابل مشاهده هستند.
از سوی دیگر، ارتعاش یا لرزش نامناسب بتن پیش از سفت شدن منجر به ظاهر شدن سنگدانه‌های سازه بتنی میشود. کرمو شدن عمیق اجزای بتنی نه تنها از مقاومت سازه می‌کاهد، بلکه موجب نفوذ آب به داخل جزء و خوردگی میلگردهای تقویت کننده نیز خواهد شد. خوردگی فرآیندی است که حتی در بتن خوب نیز پیشرفت کرده و تمامی میلگردها را درگیر می‌کند؛ در این صورت، اتصال میلگرد و بتن از بین رفته و امنیت و عمر سازه به خطر می‌افتد.
به عبارت دیگر، کرمو شدن بتن همان مکان‌های خالی داخل اجزای بتنی است که به دلیل نفوذ ناقص ترکیب بتنی به میان ذرات درشت سنگدانه به وجود می‌آید. معمولاً پس از برداشتن لایه رویی قالب قادر به مشاهده نوعی سطح بتنی “سنگی” و خشن و جاهای خالی میان ذرات سنگدانه خواهیم بود.
گاهی اوقات، سطح رویی ترکیب بتنی، عمق این نقص را پنهان می‌کند. در این صورت باید با دقت بیشتری به معاینه و بررسی سازه پرداخت. به طور کلی، کرمو شدن بتن نوعی نقص زیبایی شناسی است که هر چه عمیق‌تر باشد، عملکرد و قدرت سازه ای جزء مورد نظر کمتر خواهد شد.
بتن ممکن است تحت عوامل متعددی خراب شود که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
اصول کلی تعمیر بتن دارای گام‌هایی است که به صورت پشت سر هم انجام می‌شوند. ممکن است برای برخی تعمیرات تعداد گام‌ها کمتر یا بیشتر شود اما به طور کل گام‌های کلی تعمیر بتن به قرار زیر هستند.
اولین گام در اصول کلی تعمیر بتن این است که ابتدا و قبل از هر چیز سطح بتن و شرایط کلی آن در این مرحله بررسی میشود. این کار با آنالیزهای مختلف، بررسی وضعیت بتن قبل و بعد از خرابی با استفاده از نقشه‌های موجود، انجام آزمایشات آزمایشگاهی از نمونه بتن خراب، بازرسی چشمی و حضوری انجام می‌پذیرد.
بعد از ارزیابی‌ها نوبت به تعیین علت یا علل خرابی می‌رسد. این کار به این دلیل حائز اهمیت است که احتمال آن وجود دارد بتن به چند دلیل همزمان دچار خرابی شده باشد. بعد از تعیین علل خرابی بتن برای تعمیر آن نقشه‌ای ترسیم میشود تا بهترین روش برای تعمیر آن اعمال شود.
در گام دوم متخصصین اقدام به انتخاب یک روش تعمیر متناسب با علل خرابی بتن می‌کنند. در این حالت نیز امکان دارد طراح یا متخصص برای جلوگیری از خرابی مجدد بتن دستور به ایجاد تغییراتی نظیر حذف شرایط زیان آور بدهد. البته حذف این شرایط همیشه امکان‌پذیر نیست و مثلا شرایط آب و هوایی را نمی‌توان تغییر داد.
به هر حال طراح و متخصص باید درک کاملی از همه زوایای بتن داشته باشد و تا حد امکان برای مقابله با عوامل مخرب اقدام کند. مواد تعمیری نیز با توجه به نوع خرابی انتخاب میشود و در نهایت تعمیر بتن باید منجر به افزایش عمر مفید و استحکام سازه شود.
قبل از اقدام به اعمال تغییرات بایستی ابتدا سطح بتنی که قرار است تعمیر شود آماده گردد. این کار باتوجه به اصول کلی تعمیر بتن طی روش‌های زیر انجام میشود:
در این گام باید یک نقشه درست و صحیح از مشخصات و محل تعمیر تهیه شود که این کار با در نظر گرفتن اصول کلی تعمیر بتن انجام میشود. این نقشه باید انعطاف‌پذیری کافی داشته باشد تا بتوان در میان کار نیز تغییراتی در صورت نیاز در آن ایجاد کرد. نقشه باید حجم تعمیر، نوع مواد تعمیری، محل تعمیر، میزان مواد به کار گرفته، قیمت تعمیر و غیره را پوشش دهد.
انتخاب پیمانکار مناسب پروژه بسیار حائز اهمیت است. پیمانکار باید بتواند با توجه به نقشه، عملیات پروژه را پیش ببرد و باید بتواند حجم کار و محل تعمیر را تشخیص دهد. قبل از انتخاب یک پیمانکار و برای رفع هرگونه ادعا بهتر است شخص مورد نظر محل پروژه را به صورت حضوری بررسی کند. در صورتی که پیمانکار نیاز به اطلاعات بیشتر پیدا کند باید طی جلساتی هرگونه ابهام رفع شده و نتیجه جلسات به سمع و نظر بقیه پیمانکاران نیز برسد. پیمانکار مناسب بایستی با توجه به سوابق کاری انتخاب شود و قیمت مناسبی را برای اجرای کارها پیشنهاد دهد.
عملیات تعمیر بتن باید طی زمان‌بندی خاص اجرا شود و مراحل اجرا به طور دقیق با معرفی تعداد نفرات، تجهیزات، روش کار و اعمال تعمیرات، کاشت میلگرد در صورت نیاز، نحوه آماده‌سازی بتن و غیره انجام شود. نظارت کامل و دقیق بر زمان‌بندی و مراحل اجرای تعمیرات لازم و ضروری است.
این مرحله، یعنی کنترل کیفیت باید همزمان با مراحل اجرا انجام شود. انجام آزمایشات مختلف در طول مراحل اجرا و بازرسی و نظارت مکرر باعث میشود هرگونه اشتباه یا خلل در طی اجرای تعمیرات کنترل و اصلاح شود. این کار هم برای ایجاد ایمنی و افزایش استحکام سازه و هم به جهت کنترل قیمت و پایین آوردن هزینه بسیار مهم است. در صورتی که کنترل کیفیت بعد از اتمام کار انجام شود امکان بررسی دقیق و عمقی وجود نخواهد داشت و متعاقبا ایرادات داخلی در جای خود باقی می‌مانند و در نهایت منجر به تحمیل هزینه‌‌های جدید برای تعمیر می‌شوند.
بتن تعمیری بایستی به درستی مراقبت شود تا استحکام سازه را افزایش دهد. توجه به نکات زیر که براساس اصول کلی تعمیر بتن نوشته شده‌اند راجع به مراقبت از بتن تعمیری الزامی است.
به طور کلی، سه نوع کرمو شدن بتن وجود دارد:
در ادامه به بررسی مهم‌ترین عوامل کرمو شدن بتن خواهیم پرداخت:
بتن تعمیری یا به عبارتی ملات تعمیری در سه نوع مختلف بسته به علت و شدت خرابی وجود دارد. این دسته‌بندی‌ها براساس اصول کلی تعمیر بتن تهیه شده‌اند.
ریختن بتن تعمیری به یکی از روش‌های زیر انجام می‌پذیرد:
چندین راهکار برای جلوگیری از کرمو شدن بتن وجود دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
در عوض تعمیر سازه‌های بتنی شن نما، بهتر است به طور کلی از بروز چنین مشکلی جلوگیری شود. با این حال در صورت شن نما یا کرمو شدن سازه، میتوانید از روش‌های زیر برای تعمیر آن استفاده کنید:
توجه داشته باشید که تمامی میلگردها به خوبی با بتن پوشانده شوند. با این حال، بهتر است در این صورت از نظرات و تجربه مهندسین مربوطه استفاده کنید و از آنها بخواهید ظرفیت حمل بار سازه تعمیر شده را بررسی کنند.
سخن آخر
ترمیم بتن ترک خورده باید توسط یک متخصص انجام شود تا استحکام و طول عمر سازه بالا رود. عوامل مختلفی مانند ترکیبات بتنی نامناسب و محل نادرست میلگردها می‌توانند این مشکل را ایجاد کنند. اگر میزان کرمو بودن بتن خیلی کم یا سطحی بود با تراشیدن و استفاده از ملات مناسب، قابل تعمیر است. اما در صورت کرمو شدن عمیق، باید بخش متضرر جدا شده و با مواد مناسب جایگزین شود. به طور کلی بهترین راه برای مقابله با این مشکل، پیشگیری از بروز آن است.
مرکزآهن، مرجعی تخصصی و به روز برای کسب دانش و اطلاع از آخرین تحولات بازار آهن و فولاد است. با وبلاگ جامع ما، همیشه از آخرین اخبار و اطلاعات این صنعت آگاه باشید.