جمعیت جهان روزبروز در حال افزایش است به همین دلیل تقاضای مسکن، نموداری رو به رشد را به نمایش می‌گذارد. ساختمان‌ها برای در برگرفتن تعداد بیشتری از افراد در چندین طبقه ساخته میشوند که این امر به پیچیدگی ساخت و ساز و نیاز بیشتر به ایمنی اضافه میکند.
از طرفی پله‌ها به تنهایی نمی‌توانند نیاز مردم به تردد در طبقات بالاتر پاسخ بدهند از این رو نیاز به وسیله‌‌ای که بتوان با کمک آن در طبقات مختلف رفت و آمد کرد به وجود آمد و آن وسیله چیزی نبود جز آسانسور. نصب آسانسور در سازه نیازمند تخصص، دقت، مهارت و ایمنی است، زیرا اگر در نصب این وسیله اشتباهی صورت گیرد برای ساکنین خطرناک است.
به همین جهت متخصصین سازه از اجرای عملیاتی با نام آهنکشی آسانسور استفاده میکنند که به واسطه آن استحکام و ایمنی آسانسور افزایش پیدا میکند. در این مطلب مهم می‌خواهیم راجع به آهن کشی آسانسور و نحوه اجرای آن صحبت کنیم پس تا پایان همراه ما باشید.
در چاه آسانسور عملیاتی برای اجرای آن صورت میگیرد که به آن نبشی کشی آسانسور گفته میشود. در طی این عملیات که برای به حرکت در آوردن آسانسور انجام میشود، ستون‌هایی به صورت عمودی و کلاف‌هایی که ستونها را بهم متصل میکنند در چاه، کارگذاری میشوند.
کابین آسانسور باید بتواند به راحتی از ستونها بالا و پایین بیاید و وظیفه ستونها تحمل تمام بار وارده از سمت کابین است در واقع ثبات وزنه یا همان کابین را تضمین میکنند. طراحی آهن کشی آسانسور، توسط ابزارهای مهندسی و نرم‌افزارهای تخصصی صورت می‌پذیرد و هر چقدر آهن کشی کیفیت بهتری داشته باشد آسانسور امنیت بالاتری داشته و لرزش‌های آن به حداقل می‌رسد.
هدف از شاسی کشی آسانسور این است که ریلهای کابین آسانسور در جای خود تثبیت شوند و آسانسور بدون هیچ تکان و لرزشی حرکت کند. در واقع آهن کشی، حکم قاب نگهدارنده را برای کابین دارد که بدون آن آسانسور نه تنها ایمن نیست بلکه حتی قادر به کشیدن هیچ باری نخواهد بود.
برای اینکه کابین بتواند به صورت عمودی حرکت کند نیاز به دو یا چند ریل راهنما دارد؛ برای ثابت نگهداشتن این ریل‌ها لازم است که حتما آهن کشی آسانسور صورت بگیرد. آهن کشی می‌تواند تمام بار و نیروهای دینامیکی و استاتیکی وارد شده از سمت کابین آسانسور را تحمل کند.
برای مشاهده لیست قیمت ریل آسانسور کلیک کنید.
همانطور که قبلا گفته شد طراحی شاسی کشی آسانسور توسط متخصصین طراح انجام میشود بنابراین همه مواد اولیه مورد نیاز یک آهن کشی استاندارد و همچنین سایز و تعداد آنها در نقشه بیان میگردد. پس از قرار دادن آهن آلات مخصوص آهن کشی در ساختمان مثل:
آنها را با ضد زنگِ مات به زنگ زدگی مقاوم میکنند و این کار همچنان در طول نصب و اجرا ادامه پیدا میکند. به طور کلی برای آهن کشی آسانسور از تیرآهن، ناودانی و نبشی استفاده میشود ولی از طرفی هم این مواد اولیه مورد نیاز به تعداد توقف آسانسور نیز بستگی دارد به عنوان مثال اگر کمتر از پانزده توقف داشته باشیم برای ستونها از نبشی و از ناودانی برای کلاف‌ها استفاده میشود.
یک آهن کشی اصولی و استاندارد دارای مراحلی است که باید به ترتیب و قدم به قدم انجام شود:
نقشه آهن کشی برای اجرای کار بسیار مهم است و توسط نرم افزار تخصصی و همچنین مهندس طراح آماده میشود. نقشه آهن کشی همه جزییات کار و نحوه اجرای آن را در بر میگیرد. میتوان از روی نقشه، پایان کار را حدس زد و اگر خطایی در آن وجود داشته باشد، مهندس طراح سریعا اقدام به اصلاح آن میکند.
قبل اجرا از روی نقشه باید هر گونه ناشاقولی در چاه آسانسور محاسبه شود که به اینکار "شاقول ریزی" گفته میشود. قبل از اینکه آسانسور اجرا شود باید اطمینان حاصل کنند که تیرها همگی همسان هستند و اینکار با شاقول ریزی امکان پذیر است.
برای شاقول‌‌ریزی یک نفر از پشت بام ریسمان‌هایی را روی هر ستون آویزان میکند؛ یک نفر دیگر در داخل ساختمان داخلی‌ترین دیوار را در نظر گرفته و ریسمانی به آن آویزان میکند. بعد از اینکار اختلاف ریسمان‌ها با هم مقایسه شده و خطای چاه آسانسور گرفته میشود.
صفحه پلیتها معمولا در ساختمان اسکلت بتنی برای آسانسور کارگذاری میشوند، زیرا در ساختمان اسکلت فلزی از اتصالات فلزی بجای صفحه پلیت استفاده میشود. برای مهار بهتر نیروهای وارده، صفحه پلیتها در چهار گوشه چاه آسانسور به صورت افقی کار گذاشته میشوند؛ لازم به ذکر است که روی صفحه پلیتها (هنگام کارگذاری) سیمان می‌ریزند که حتما قبل از انجام آهنکشی روی پلیتها باید پاک شده و همچنین کل چاه آسانسور باید قبل از آهنکشی تمیز شود.
خط مبنا همان خطی است که آهن کشی با ورودی آسانسور تراز میشود. برای تراز کردن، دیواری در پشت بام یا جلوی درب آسانسور کار میگذارند و آن را به عنوان خط تراز در نظر میگیرند. این دیوار طبق الگوی اندازه‌گیری با ناودانی و میلگرد صاف، جوشکاری یا گچکاری شده و تثبیت میشود.
در بخش‌های قبلی به کلاف‌بندی اشاره شد که به صورت افقی اجرا شده و ستونها را بهم متصل میکند. کلاف‌ها طبق نقشه، انتخاب و برش زده میشوند تا در چاه آسانسور قرار بگیرند (اینکار قطعا باید به صورت تراز اجرا شود.) باید به این نکته توجه داشت که در ورودی آسانسور، هیچ کلافی قرار نمی‌‌گیرد. کلاف‌ها در چاه آسانسور به ترتیب زیر جای گذاری میشوند:
شاسی کشی آسانسور در ساختمان‌های دارای اسکلت فلزی به مراتب آسان‌تر است و هزینه کمتری نیز به همراه دارد. به عنوان مثال اگر یکی از ستون‌‌های ساختمان در یکی از گوشه‌های چاه آسانسور باشد میتوان از آن به عنوان ستون آسانسور هم استفاده کرد که این در هزینه‌‌های تامین مواد اولیه صرفه جویی میکند. همچنین در مورد کلاف بندی نیز میتوان از کلاف طبقات به عنوان کلاف آهن کشی آسانسور بهره گرفت.
مهمترین آهن آلاتی که در شاسی کشی آسانسور (در ساختمان‌های اسکلت بتنی) استفاده میشود، صفحه پلیت است. حتما باید محل قرارگیری پلیتها همزمان با بتن‌ریزی سقف‌ها مشخص شود و کارفرما باید پس از مشورت با متخصصین نصب آسانسور، محل دقیق هر کدام از پلیتها را مشخص کند.
وظیفه مهم پلیتها، اتصال ستونها به طبقات است و آنها در چهار گوشه چاه و روی سقف اجرا میشوند تا بتوانند به این شکل بار وارد آمده به ستونها را بهتر و بیشتر تحمل کنند. پلیتها در سقف هر طبقه و در هر چهار گوشه چاه آسانسور نصب میشوند که اینکار برای ایجاد ارتباط بین آسانسور و سازه اصلی اجرا میگردد.
نکته‌ای که وجود دارد این است که پلیتها در زمان آرماتوربندی به اسکلت ساختمان متصل میشوند ولی اگر این اتفاق نیفتاد، پلیتها به چهارگوشه چاه آسانسور در زمان اجرای آهنکشی بولت bolt میشوند.
در شاسی کشی آسانسور نکات بسیار مهم و حیاتی وجود دارند که باید به آنها توجه شود. در ادامه به این نکات می‌پردازیم:
قبل از هر چیز ارتفاع کل سازه را در نظر میگیرند و بعد از آن ارتفاع طبقات و فضای بالاسری را نیز محاسبه کرده تا میزان آهن آلات مورد نیاز شاسی کشی آسانسور به دست بیاید. فاصله چاهک که فاصله کف چاه آسانسور تا اولین توقف است.
فضای بالاسری یا overhead که فضای آخرین توقف تا سقف چاه آسانسور است نیز در محاسبه میزان آهن آلات مورد نیاز موثر است. لازم به ذکر است پس از محاسبه ارتفاع آن را چهار برابر میکنند زیرا برای شاسی کشی به چهار ستون با این ارتفاع نیاز خواهد بود.
محل جوشکاری اتصالات توسط متخصصین این حوزه تعیین میشود و اینکار نیازمند دقت بسیاری زیادی است. همانطور که می‌‌دانید حرکت آسانسور به صورت پویا و دینامیکی انجام میشود، بنابراین برای اتصال دو نبشی در طول نباید لبه‌های آنها را بهم جوش زد و حتما برای اتصال آنها از ورق فولادی استفاده کرد. تنها با این روش میتوان اطمینان حاصل کرد که نبشی‌ها بر اثر حرکت مداوم آسانسور از هم جدا نخواهند شد.
جوشکاری در شاسی کشی آسانسور همه به صورت سربالا انجام میگردد. جوش سربالا یکی از سخت‌ترین روش جوشکاری به شمار می‌رود که فقط جوشکاران حرفه‌‌ای قادر به انجام آن هستند. جوشکاری اصولی و استاندارد تامین کننده استحکام و ایمنی آسانسور است از این رو بسیار حائز اهمیت تلقی میگردد.
اگر یک ساختمان خیلی بلند را در نظر بگیریم که بالای بیست طبقه ارتفاع داشته باشد، قطعا یک آسانسور پاسخگوی آن نیست و در یک چاه آسانسور بیش از یک سازه کار میگذارند.
به عبارت دیگر هر ده طبقه با یک آسانسور پشتیبانی میشود. در اینجا فاصله بین دو آسانسور که روی هم قرار گرفته‌‌اند باید به درستی حفظ شود؛ ضمن اینکه هر کدام از آنها به طور جداگانه نبشی کشی میشوند.
هر آسانسور، وزن به خصوصی را تحمل میکند. محاسبه وزن قابل تحمل آنها توسط نرم افزار تخصصی انجام میشود. در آسانسورهای بزرگتر با ظرفیت بیش از چهار نفر به جای چهار ستون، شش ستون برای آسانسور در نظر گرفته میشود. یعنی اینکه چهار ستون در چهار گوشه چاه و دو ستون در میان آنها قرار میگیرد تا چهار ستون اصلی را پشتیبانی کنند. حمل بار بیش از حد ظرفیت باعث جداشدن آسانسور از ریلهای آن میشود.
این نکته بسیار حائز اهمیت است که سوراخ‌‌های موتورخانه و وزنه‌ها باید قبل از دیوار چینی در سقف سازه آسانسور مشخص شوند. انجام اینکار بعد از اتمام نبشی کشی امکان‌پذیر نیست و کارفرما مجبور به دوباره کاری خواهد شد.
در چاه‌‌هایی که دیوار چینی آنها به اتمام رسیده برای اجرای آهنکشی و تامین امنیت، مستلزم نصب داربست هستند. بالابری که مسئول جابجا کردن آهن آلات است باید بالای چاه قرار گرفته باشد. البته این نکته را باید متذکر شد که دیوار چینی نباید قبل از نبشی کشی آسانسور اجرا شود زیرا مشکلات متعددی از قبیل:
کلام آخر
آسانسور یکی از پیچیده‌ترین و مهمترین استراکچرهای ساختمان به شمار می‌رود؛ نصب و اجرای آن یک ماموریت بسیار خطیر است که باید توسط افراد متخصص انجام شود. در این مطلب سعی شد تا بعد از معرفی آهن کشی آسانسور به بررسی مراحل اجرای آن پرداخته شود و نکات مهم و اساسی آن نیز مو به مو به اطلاع خوانندگان برسد.