همان طور که می دانید لوله فولادی از اجزای بسیار مهم در ساخت پروژه های عمرانی بزرگ و کوچک می باشد که انواع مختلفی داشته و از هر نوع لوله بسته به نوع ترکیبات سازنده آن و هدف پروژه برای انتقال مواد مختلف مانند سیالات گازی استفاده می شود. یکی از انواع لوله ها که کاربردهای وسیعی دارد لوله لنس می باشد. طراحان باید قبل از طراحی، لوله های مختلف با کاربردهای متفاوت آن ها را بشناسند و با توجه به کاربرد پروژه بهترین نوع آن ها را انتخاب کنند.
لوله لنس لوله ای است که از جنس تیوب فولادی ساخته می شود و مهمترین کاربرد آن برای انتقال گاز و پودرهای مختلف مذاب می باشد. اکثر گازها حتی آرگون، اکسیژن و نیتروژن را نیز می توان از لوله لنس به مقصد مورد نظر انتقال داد و یا اصطلاحاً تزریق کرد. از طرفی از لوله لنس برای تمیز کردن و شست و شوی مخازن بزرگ، پاتیل های تولیدی، نازل ها و سیستم های اسلاید گیت هم استفاده می شود. نوع ویژه لوله لنس که باز هم عوام آن را تنها به نام لوله لنس می شناسند لوله لنس اکسیژن است. ورقه فولادی که برای ساخت لوله لنس استفاده می شود شامل ترکیباتی نظیر 10 % کربن، 3 % گوگرد و 1.4 % فسفر می باشد. علت این نوع ترکیب جلوگیری از آسیب رسیدن به مواد مذاب عبوری از لوله لنس است. همچنین این نوع ترکیب باعث استحکام و چقرمگی بالاتری در ورقه فولاد برای ساخت لوله می شود.
بسته به نوع کاربرد، لوله های لنس در ابعاد و شکل های مختلف استفاده می شوند. بنابراین قیمت آنها بر حسب متراژ مورد نیاز و نوع کاربری کاملاً متفاوت است. از طرفی هرچه لایه های لوله لنس بیشتر باشد قیمت بالاتری خواهد داشت. مثلاً لوله لنس کالرایز که 5 لایه است و ترکیبات ویژه ای دارد قیمت خیلی بالاتری نسبت به لنس معمولی یک لایه دارد. بنابراین قیمت لوله تمام شده لوله لنس مصرفی در هر پروژه بر اساس کاربرد آن متفاوت است.
این لوله ها در ابعاد مختلفی ساخته و تولید می شوند که علاوه برای دمیدن اکسیژن داخل مواد میتوان با آن کربن، دولومیت یا افزودنی های دیگر را نیز به داخل کوره قوس تزریق کرد. در کارخانه های تولید فولاد به طور گسترده از لوله های لنس استفاده می شود که انواع مختلفی هم دارند. اما مهمترین نوع آن در فولادسازی لوله لنس کالرایز است. این لوله ها از 5 لایه ساخته می شوند که به ترتیب شامل یک لایه اصلی فولادی، دولایه کالرایز و 2 لایه پوشش مخصوص هستند که این پوشش ها از جنس نسوز ساخته می شوند تا استحکام کافی برای نزدیک شدن به کوره را داشته باشند.
لوله های لنس بسته به نوع کاربرد و حداکثر دبی جریان سیال عبوری در اندازه ها و سایزهای مختلفی تولید می شوند. همچنین با توجه به کاربرد آنها مثل شستشوی مجرای نازل تاندیش، مجرای بیرونی، مجرای درونی و برشکاری و یا جهت تزریق اکسیژن به داخل مواد مذاب در متراژهای مختلفی عرضه می گردد. دو نوع از مهمترین و کاربردی ترین لوله های لنس عبارتند از:
برای اینکه در کارخانه های تولیدی بتوانند ناخالصی های مواد مذاب به خصوص کربن را از مواد مذاب جدا کنند باید به یک روشی مقدار مشخصی اکسیژن به داخل آن تزریق کنند. این کار باعث می شود وقتی مواد مذاب وارد سرباره شدند به راحتی قابل جداسازی باشند. معمولاً برای این کار از لوله لنس دمش اکسیژن استفاده می کنند.
تفاوت اصلی لوله لنس کالرایز با لوله لنس معمولی در تعداد و جنس لایه های آنها می باشد. به هرحال فضای کاری کارخانه های فولاد شرایط سختی است که در نزدیکی کوره دما بسیار بالا است. بنابراین باید از تجهیزاتی استفاده شود که نسبت به این شرایط مقاوم باشند. لایه های موجود در لوله های لنس کالرایز عمر آنها را 3 تا 10 برابر بیشتر از لوله های لنس معمولی می کند. پوشش های مخصوص کالرایز از روکش های سرامیکی CCCP هستند که از جنس استنلس استیل در سطح خارجی می باشند. سطح بیرونی این پوشش ها در برابر حمله دمایی سرباره بسیار مقاوم بوده و برای صنایع فولاد مناسب است.
همان طور که گفتیم به جهت 4 لایه اضافی موجود در لوله لنس کالرایز، این لوله در برابر حرارت بالا بسیار مقاوم است و علاوه بر این، جنس آن ضد اکسیداسیون می باشد. در نتیجه طول عمر مفید آن بالاتر و از نظر هزینه کاملاً مقرون به صرفه است.
به دلیل حساسیت شرایطی که قرار است لوله های لنس کالرایز در آن احداث شوند باید کیفیت بالایی داشته باشند و به همین خاطر در هر مرحله لوله ها به طور دقیق از نظر کیفی کنترل می شوند.
معمولاً ذوب مواد در کارخانه های فولادی انرژی زیادی لازم دارد و همین امر هزینه تولید را افزایش می دهد. خوشبختانه استفاده از لوله های لنس کالرایز به دلیل توانایی دمش اکسیژن و کربن در کنار مقاومت بالا و جداره های نسوزی که دارد به طور قابل توجهی هزینه های تولید را کاهش می دهد. در واقع طول عمر مفید لوله های لنس برای تولید، 6 الی 7 برابر بیشتر از سایر روش ها می باشد.
همان طور که ملاحظه کردید از لوله های لنس دمش اکسیژن بیشتر در صنایع مس و فولاد مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع استفاده از این لوله ها در صنایع فولاد مزایای فراوانی دارد که عبارتند از:
لوله های لنس نوعی لوله خاص برای انتقال سیالات بخصوص سیالات گازی در شرایط ویژه هستند که در شکل ها و سایزهای مختلف بسته به نوع کاربرد آنها تولید می شوند و مزایای فراوانی نسبت به موارد مشابه خود دارند. مهمترین کاربرد این لوله ها همان انتقال اکسیژن و مواد دیگر و شستشوی نازل ها می باشد.