در صنعت برق، از سیم و کابل برای انتقال جریان الکتریسیته از یک نقطه به نقطه دیگر استفاده میشود. آنها انواع مختلف و کاربردهای متفاوتی دارند. برخی از این سیمها و کابلها برای جریانهای فشار قوی و برخی دیگر برای جریان فشار ضعیف و متوسط استفاده میشوند. در این مقاله، یک تعریف دقیق از آنها ارائه خواهیم داد. سپس، تفاوتهای این دو ابزار ضروری شبکههای برق را برای شما بیان خواهیم کرد. در نهایت، به بررسی کاربرد کابل برق در صنعت و ساختمان و نحوه انتخاب بهترین سیم و کابل میپردازیم. انواع سیم و کابل در مرکزآهن به فروش میرسد؛ پس از انتخاب محصول موردنظر میتوانید قیمت کابل مفتول و انواع مختلف آن را میتوانید روزانه در سایت بررسی کنید.
همه ما سیم را میشناسیم، اما به احتمال زیاد تعریف دقیق آن را بلد نیستیم. سیم برق، یک یا چند رشته هادی الکتریسیته است که در یک درون یک روکش عایق الکتریسیته قرار گرفتهاند. هادی سیمها که در مرکز روکش قرار گرفته، از جنس فلزهای با رسانایی بالا مثل مس، آلومینیوم یا آلومینیوم با روکش مس است. روکش سیم نیز از مواد عایقی چون پیویسی ساخته میشود. روکش روی رشتههای فلزی مقاومت خوبی در برابر خروج جریان الکتریکی از خود دارد. علاوه بر این، بهدلیل استحکام و خاصیت کشسانی مناسب، مانع از آسیب به رشتههای هادی درون خود میشوند.
به سیمهایی که هادی الکتریسیته آنها، از نوع مفتولی و تک رشته است، سیم مفتولی یا سخت گفته میشود. انعطافپذیری این سیمها کم و شکنندگی آنها، بالا است. در عوض، سیمهای چند رشتهای با چندین تار هادی نازک هستند که سیم افشان نام دارند و از انعطافپذیری بسیار بالایی برخوردار هستند.
سیمهای نایلونی نوعی سیم افشان میباشند که به آنها دولایه هم میگویند. این نوع سیم، در اصل دو رشته سیم میباشد که بین و دور آنها را یک غلاف پیویسی معمولاً سفید رنگ گرفته است و مانع از اتصال این دو سیم به هم میشود. یکی از این سیمها به فاز و دیگری به نول جریان الکتریک وصل میگردد.
نوع دیگری از سیم نیز وجود دارد که به سیم نیمه افشان معروف است. این سیم درواقع چندین رشته سیم مفتولی تابیده در هم هستند که یک روکش عایق الکتریسیته روی آنها را پوشانده است.
کابل: کابلها، برخلاف سیم که از یک یا چند تار هادی و یک روکش عایق ساخته میشوند، مجموعهای از سیمهای مفتولی یا افشان هستند که در یک غلاف کنار هم قرار گرفتهاند. کابلها بر اساس سطح مقطع به دو دسته دایرهای یا گرد و مثلثی یا سکتور تقسیم میشوند. از نظر مقاومت در برابر ولتاژ، کابلها را میتوان به چهار دسته فشار ضعیف، فشار متوسط، فشار قوی و فشار خیلی قوی تقسیم کرد. هرچه مقاومت الکتریکی کابل بالاتر باشد، قادر است فشار جریان بیشتری را تحمل کند.
یک تفاوت اصلی سیم برق و کابل برق در تعریف آنها نهفته است. در واقع، کابل مجموعهای متشکل از یک یا چند سیم مفتولی یا افشان میباشد که در یک غلاف عایق قرار گرفتهاند. پس به بیان بهتر، کابل از سیم تشکیل شده ولی سیم از کابل تشکیل نشده است.
در اصل این سیمهای استفاده شده در کابل هستند که ویژگیها و خصوصیات یک کابل را میسازند. اگر از یک سیم مفتولی در کابل استفاده شود، به آن کابل، کابل تک رشتهای یا کابل مفتولی میگویند. اگر از سیمهای افشان در درون نیام عایق استفاده شود، کابلی ساختهایم که به آن افشان میگویند.
از جمله تفاوتهای دیگر سیم و کابل این است که کابلها توانایی بالاتری در برابر جریان عبوری از خود دارند.
کابل برق همانطور که گفتیم، دو نوع اصلی دارد: مفتولی و افشان. در صنعت، هر جا که نیاز به جریان برق قوی باشد، از کابلهای مفتولی و افشان فشار قوی و بسیار قوی استفاده میشود. کابلهای فشار قوی و بسیار قوی میتوانند بار جریانی بین 60 هزار تا 380 هزار ولت را تحمل کنند. پس کاربرد عمده کابلهای فشار قوی و بسیار قوی را میتوان در خطوط انتقال برق فشار قوی هوایی، زمینی و دریایی عنوان کرد.
در ساختمانها جریان برق موردنیاز بسیار کمتر از خطوط انتقال برق جادهای و بین شهری است. به همین دلیل، در صنعت ساختمانسازی، کابلهای فشار قوی و بسیار قوی کاربردی ندارند. در عوض از کابلهای فشار ضعیف و متوسط استفاده میشود که قدرت عایق بسیار کمتری دارند. کابلهای فشار ضعیف دارای قدرت عایقی کمتر از 1 کیلوولت هستند. قدرت عایق الکتریسیته کابلهای فشار متوسط که در خطوط انتقال برق درونشهری استفاده میشوند نیز، بین 3.3 تا 45 کیلوولت است. این دو نوع کابل، در انواع صنایع دیگر نیز کاربردهای فراوانی دارند. برای نمونه از کابلهای فشار ضعیف در دستگاههای صنعتی پرمصرف استفاده میشود.
برای انتخاب بهترین کابل و سیم برق، یک روش دقیق را نمیتوان عنوان کرد. آنچه اهمیت دارد، این است که محصولی را بخرید که علامت استاندارد سیم و کابل (ISIRI یا معادلهای بینالمللی و اروپایی آن) روی آن چاپ شده باشد.
سیمها و کابلهایی که هادی آنها، مس 99% یا آلیاژهای مسی با خلوص مس بالا است، کیفیت بهتری نسبت به انواع آلومینیومی دارند. آنها دارای قیمت بالاتری هم هستند.
در درجه دوم، محصول کارخانجاتی را بخرید که موفق به گرفتن تائیدیههای کشوری و بینالمللی ساخت کابل و سیم شدهاند. در کشورمان ایران، تولیدکنندگان سیم و کابل بسیاری هستند که محصولات بسیار باکیفیت در سطح جهانی به بازار عرضه میکنند.
در انتخاب بهترین محصول به این نکته توجه داشته باشید که ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی محصول موردنظر شما با کاری که از آنها انتظار دارید، مطابقت داشته باشید. برای این منظور، به شما توصیه میکنیم که از برقکاران باتجربه و متخصصین این حوزه کمک بگیرید.
جمعبندی
سیم و کابل، اجزاء اصلی شبکههای انتقال برق بهشمار میروند. کابلها از یک یا چند سیم ساخته میشوند. سیم نیز از یک رشته مفتولی یا چند رشته انعطافپذیر هادی ساختهشده است که با یک روکش عایق محصور شدهاند. کابلها کاربردهای گسترده و متعددی در صنایع مختلف از جمله ساختمانسازی دارند. مهمترین نکته در انتخاب یک محصول خوب، توجه به علامت استاندارد چاپ شده بر روی روکش آنها است.