همانطور که می‌دانید سازه‌ها را در دو دسته فلزی و بتنی قرار می‌دهند! اگر سازه فلزی باشد تیرآهن نقش اصلی را در افزایش استحکام ساختمان بازی می‌کند اما اگر بتنی باشد، میلگرد نسبت به تیرآهن نقش اساسی‌تری در افزایش مقاومت سازه دارد. البته تیرآهن و میلگرد هر دو در جای خود، سازه را در مقابل تنش‌ها مقاوم‌تر می‌کنند.
به همین دلیل انتخاب تیرآهن مناسب ستون و سقف و اطلاع از وزن آنها اهمیت بسیاری دارد. البته محاسبه و انتخاب تیرآهن مناسب سقف و ستون به فاکتورهای زیادی بستگی دارد. مثلا نوع اسکلت، شرایط جغرافیایی، نظر مهندس پروژه و عوامل دیگر... در ادامه با مرکز آهن همراه باشید تا این موارد را بررسی کنیم.
به نظر شما چرا سایزهای مختلفی از تیرآهن تولید می‌شود؟ پاسخ به این سوال مشخص است! هر سایز تیرآهن وزن مشخصی دارد که در جدول وزن تیرآهن قابل مشاهده است هر یک از این تیرآهن‌ها می‌توانند نیاز بخشی از یک سازه را برطرف کنند. مثلا اگر بخواهیم از سایز تیرآهن استاندارد برای سقف استفاده کنیم، تیرآهن 18 یا 20، مناسب نیست!
زیرا وزن سقف افزایش پیدا می‌کند و در آینده مشکلات زیادی برای ساختمان به وجود خواهد آمد. برای اجرای سقف، اغلب از تیرآهن 12 استفاده می‌شود که در دسته تیرآهن‌های نسبتا سبک قرار دارد. البته در برخی موارد با توجه به شرایط پروژه استفاده از تیرآهن 14 نیز دیده شده است.
از جمله عواملی که تعیین می‌کند حداکثر طول تیرآهن در سقف چقدر باشد، نوع سقف است! اما مواردی چون فاصله بین ستون‌ها، تعداد طبقات سازه، مدل نقشه، اندازه دهانه سقف می‌تواند تعیین کننده طول تیرآهن در سقف باشد. به طور کلی حداکثر طول تیرآهن با توجه به اندازه دهانه سقف (نوع سقف) اندازه گیری می‌شود. به هر حال باید اندازه‌ها استاندارد باشند!
اگر طول تیراهن را بلندتر از حد استاندارد گرفته باشند، بار مرده ساختمان افزایش پیدا می‌کند و طول کم عملکرد لرزه‌ای تیرها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به طور معمول، طول تیرآهن در سقف، برابر با 7 الی 8 متر است؛ اما اگر شرایط سازه‌ای خاص بود، طول تیرآهن تا 12 متر نیز مجاز است. این موضوع می‌تواند قیمت تیرآهن مورد نیاز شما را تحت تاثیر قرار دهد.
سقف طاق ضربی از سقف‌های قدیمی است که این روزها کمتر مورد استقبال قرار می‌گیرد البته در بافت قدیمی بسیاری از شهرها می‌توان این نوع سقف را مشاهده کرد. مصالح اصلی این سقف شامل آجر و تیرآهن است. آجر مناسب از نوع فشاری و تیرآهن استاندارد این نوع سقف از نوع IPN سایز 12 است. فاصله بین تیرآهن سقف طاق ضربی حدودا 70 تا 120 سانتی‌متر است و فاصله بین تیرآهن‌ها با آجر فشاری و ملات پر می‌شود.
همانطور که اشاره شد، یک ساختمان از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که هر قسمت آن به سایز مخصوص خود نیاز دارد؛ یکی از این بخش‌ها ستون است. برای ساخت ستون در اغلب موارد از تیرآهن 14 و به ندرت از تیرآهن 16 نیز استفاده می‌شود. البته نوع تیرآهن نیز اهمیت دارد، تیرآهن‌های بال پهن و تیرآهن هاش که سطح مقطع مربعی دارند برای ساخت ستون گزینه‌های خوبی هستند.
اگر ساختمان چند طبقه باشد، مهندسان ترجیح می‌دهند از ستون یکپارچه استفاده کنند! برای ایجاد یکپارچگی طول ستون را طوری تنظیم می‌کنند که مقداری از آن از سقف طبقه بالایی بیرون بزند تا ستون بعدی را به آن اتصال دهند. جهت اطلاع از قیمت تیرآهن 16 و 14 به لینک فوق مراجعه نمایید.
زمانیکه دو تیرآهن را در کنار هم قرار می‌دهند تیرآهن دوبل یا همان تیر جفت ساخته می‌شود. بهترین گزینه برای ساخت تیرآهن دوبل نوع IPE است (ضخامت در بال‌ها ثابت است) که با روش‌های زیر به یکدیگر متصل می‌شوند:
اجرای ستون با این تیرآهن، تنش ساختمان را به حداقل می‌رساند، علاوه بر این زمانیکه تیرآهن دوبل می‌شود ممان اینرسی آن تا حد زیادی کمتر شده و مقاومت تیرآهن افزایش پیدا می‌کند.
جمع بندی استفاده از تیرآهن را در انواع سازه‌های فلزی و بتنی می‌توان دید؛ اما تیرآهن در سازه‌های فلزی، نقش اصلی را ایفا می‌کند. بخش‌های مختلفی از یک سازه به تیرآهن نیاز دارند، اشاره کردیم که سایز تیرآهن استاندارد برای ستون و سقف به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد اما اغلب از سایزهای 12، 14 و یا 16 استفاده می‌شود. استفاده از تیرآهن سایز 18 را در سازه‌های عظیم می‌توان دید. لازم به ذکر است قیمت تیرآهن 18 به دلیل وزن بالاتر، نسبت به سایزهای 12 و 14 گران‌تر است.