یکی از مهم ترین اجزای هر سازه، سقف ساختمان است و نوع طراحی آن و متریالی که باید مورد استفاده قرار بگیرد، تاثیر قابل توجهی بر هزینه کلی پروژه دارد. تیرآهن و تیرچه از مهم ترین و پرکاربردترین مقاطع فولادی هستند که در پروژه های ساختمانی و صنعتی مصارف متعددی دارند. این پروفیل ها هر دو برای سقف مورد استفاده قرار می گیرند، اما در نظر برخی افراد این گونه جا افتاده است که هر دو یکی هستند. در این مقاله قصد داریم به تفاوت تیرآهن و تیرچه از وجوه مختلف بپردازیم. جهت اطلاع از قیمت آهن روی لینک مربوطه کلیک کنید.
قبل از مقایسه تیرآهن و تیرچه، بهتر است ابتدا هر کدام را به طور مختصر معرفی کنیم. تیرآهن مقطعی فولادی است که دارای جان و بال است و در ابعاد، وزن و اشکال مختلفی در بازار موجود است. این پروفیل وظیفه تحمل بارهای سازه را بر دوش می کشد و تحت استانداردهای مختلفی تولید و عرضه می شود.
از سوی دیگر تیرچه یک عضو پیش ساخته است که معمولا به صورت افقی بین ستون ها، دیوارها و تیرها قرار می گیرد و نگهبان سازه در برابر نیروهای مختلف است. علاوه بر استحکام، دوام، وزن سبک و نصب آسان که همگی از مزایای تیرچه محسوب می شوند، استفاده از این المان، سرعت ساخت و ساز پروژه ها را بالا می برد و سازه های پایداری ایجاد می کند.
از نظر جنس و مواد تشکیل دهنده باید گفت، تیرآهن از فولاد ساخته می شود و به همین دلیل «تیرآهن» نام گرفته است. این مقاطع فلزی به شکل I یا H ساخته می شوند که دارای یک جان در میان و دو بال هستند.
تیرچه ها ضمن این که پروفیل های فولادی به شمار می روند، المان هایی هستند که به طور پیش ساخته با بتن ترکیب می شوند تا مقاومت بالاتری ارائه کنند. تیرچه معمولا به شکل T ساخته می شود و برای ساخت سقف بسیار پرکاربرد است.
با دانستن تفاوت تیرآهن و تیرچه در جنس و شکل ظاهری می توانید با اطلاعات دقیق تری از این مصالح متناسب با اهداف پروژه بهره ببرید.
وقتی صحبت از کاربرد تیرچه و تیرآهن به میان می آید، باید گفت که هر دوی این مصالح برای تحمل بارهای مختلف و توزیع یکنواخت فشار به فونداسیون کاربردی هستند. ایده آل ترین حالت این است که در کنار هر تیرآهن از تیرچه ها به عنوان نیروی کمکی استفاده شود و یک ساختمان استاندارد چنین وضعیتی دارد.
با این حال وقتی پروژه سنگین و پیچیده باشد، باید از تیرآهن استفاده کرد و کاربرد تیرچه به تنهایی معمولا برای سازه های کوچکتر و سبکتر است. از دیگر کاربرد تیرچه ها این که می توانند یک سطح صاف و یکنواخت ایجاد کنند تا روکش یا سقف کاذب اجرا شود.
درباره تفاوت تیرآهن و تیرچه در حوزه تحمل بار باید گفت، تیرآهن در ساخت و سازهای سنگین در ابعاد بزرگ مانند پل ها، ساختمان های چند طبقه، سد و … مورد استفاده قرار می گیرد. اگرچه تیرچه ها نیز توان بالایی برای تحمل بار دارند، اما برای پشتیبانی از سازه در برابر فشارها در فواصل کوتاه طراحی می شوند.
به همین دلیل در ساخت و ساز خانه های مسکونی و مراکز تجاری استفاده می شوند. بنابراین در حالی که هر دو پروفیل تیرآهن و تیرچه برای ساختمان سازی کاربردی هستند، تیرآهن برای سازه های مهم در ابعاد بزرگ مناسب تر است و تیرچه ها بیشتر برای ساخت و ساز مسکونی و تجاری کوچکتر مورد استفاده قرار می گیرند.
عمر مفید انواع مقاطع فلزی یکی از مهم ترین دلایلی است که معماران و مهندسان را ترغیب کند تا از آن نوع پروفیل برای سازه های مختلف استفاده کنند. در توضیح تفاوت تیرآهن و تیرچه از نظر دوام و عمر مفید باید گفت، هر دوی این مصالح از فولاد گالوانیزه ساخته می شوند، اما انواع مختلفی دارند.
این تنوع باعث می شود تا برخی از مدل های تیرچه یا تیرآهن دوام بالاتری داشته باشند. به عنوان مثال تیرچه اگر با بتن ترکیب شود، مقاومت و عمر بالایی ارائه خواهد داشت. اما همین تیرچه اگر با سفال تلفیق شود، به علت آسیب پذیر بودن در برابر رطوبت و عوامل محیطی به احتمال زیاد عمر آنچنانی نخواهد داشت.
در سوی دیگر تیرآهنی که در برابر زنگ زدگی و خوردگی مقاوم شده باشد، یک سازه پایدار با استحکام بالا و عمر طولانی ایجاد خواهد کرد. به عنوان مثال پوشش های محافظ مانند رنگ های مخصوص فولاد در افزایش طول عمر تیرآهن نقش ویژه ای دارند.
در نظر داشته باشید که استاندارد بودن مقاطع فلزی، نصب صحیح و نگهداری منظم نیز بر عمر طولانی پروفیل ها می افزاید. به طور کلی هم تیرچه و هم تیرآهن اگر مرغوب ترین مدل دسته بندی خودشان باشند، دوام و عمر طولانی خواهند داشت. در نهایت باید گفت، المان بتنی بعد چند دهه دچار ترک و آسیب خواهد شد، اما تیرآهن اگرچه ترک نمی خورد، اما در برابر شرایط محیطی مانند رطوبت می تواند زنگ بزند و سطح عمر مفید آن کاهش یابد.
قیمت تیرآهن تحت تاثیر عوامل مختلفی تعیین می شود، از جمله قیمت جهانی فولاد، ضخامت و طول تیرآهن، استاندارد ساخت، سیاست های تولید کننده و همچنین میزان تقاضا در بازار. قیمت تیرچه هم بستگی به طول و ارتفاع، ضخامت بتن و فولاد استفاده شده و پیچیدگی طراحی این المان دارد.
در مجموع، اگرچه قیمت روز آهن بر قیمت مصالح ساختمانی اثر گذار است، اما تفاوت تیرآهن و تیرچه در بخش قیمت را باید اینگونه تفسیر کرد که فولاد، همواره گرانتر از بتن است. بنابراین تیرآهن معمولا گرانتر از تیرچه است، به ویژه اگر از فولاد با کیفیت بالا ساخته شده باشد.
به طور خلاصه باید گفت تفاوت تیرآهن و تیرچه در شکل ظاهری، وزن، جنس، کاربرد، تحمل بار، سرعت اجرا، دوام، قیمت و مقاومت در برابر حوادث متعدد است.
از آنجایی که تیرچه ها، پیش ساخته هستند و نصب آسانی دارند، سرعت اجرای پروژه را بالا می برند. همچنین مقاومت خوبی در برابر زلزله داشته و مشکلات تیرآهن برای گرم شدن و تغییر حالت در برابر حوادثی مانند آتش سوزی را ندارند. با این همه باید توجه داشته باشید که در سازه های عظیم و مهم هم از تیرآهن استفاده می شود و هم از تیرچه (به عنوان تکمیل کننده عملکرد تیرآهن).
مولفه مورد بررسی | تیرآهن | تیرچه |
---|---|---|
شکل ظاهری | I و H | T |
وزن | سبکتر از تیرچه | سنگین تر از تیرآهن |
جنس | فولاد | فولاد و بتن |
کاربرد | اسکلت اصلی سازه | تیر سقف و تیر فرعی در کنار تیرآهن |
سرعت اجرا | بالا | بالا (اگر پیش ساخته نباشد، ساخت تیرچه بلوک، از سرعت پروژه میکاهد) |
تحمل بار | بسیار بالا | متوسط |
دوام و طول عمر | آسیب پذیر در برابر شرایط محیطی رطوبت | آسیب پذیر در برابر شکستگی |
قیمت | گرانتر از تیرچه | ارزانتر از تیرآهن |
مقاومت در برابر زلزله | مقاومتر از تیرچه | متوسط |
مقاومت در برابر اشتعال | متوسط | مقاوم تر از تیرآهن |
سوالات متداول
تفاوت تیرآهن و تیرچه در شکل ظاهری، وزن، جنس، کاربرد، تحمل بار، سرعت اجرا، دوام، قیمت و مقاومت در برابر حوادث متعدد است. شناخت تفاوت ها کمک میکند تا بهترین مصالح را برای پروژه خود انتخاب کنید.
استاندارد بودن مقاطع فلزی، نصب صحیح و نگهداری منظم نیز بر عمر طولانی پروفیل ها می افزاید. به طور کلی هم تیرچه و هم تیرآهن اگر مرغوب ترین مدل دسته بندی خودشان باشند، دوام و عمر طولانی خواهند داشت. المان بتنی در برابر شکستگی، آسیب میبیند و تیرآهن در برابر شرایط محیطی زنگ میزند.
هر دوی این مصالح برای تحمل بارهای مختلف و توزیع یکنواخت فشار به فونداسیون کاربردی هستند. وقتی پروژه سنگین و پیچیده باشد، باید از تیرآهن استفاده کرد و کاربرد تیرچه به تنهایی معمولا برای سازه های کوچکتر و سبکتر است.
تیرآهن مقطعی فولادی به شکل I یا H است که دارای جان و بال و در ابعاد، وزن و اشکال مختلفی در بازار موجود است. این پروفیل وظیفه تحمل بارهای سازه را بر دوش میکشد. تیرچه یک عضو پیش ساخته T شکل است که نگهبان سازه در برابر نیروهای مختلف محسوب می شود. علاوه بر استحکام، دوام بالا، وزن سبک و نصب آسانی دارد.