تشخیص سایز میلگرد موضوع مهمی است که پیمانکاران و متخصصان فعال در حوزه ساخت‌وساز باید به آن توجه کنند. میلگردها یکی از مصالح پرمصرف در صنعت ساختمان‌سازی می‌باشند و انواع و سایزهای متفاوتی دارند. سایز و اندازه میلگرد نه‌تنها مستقیماً روی هزینه‌های پروژه ساختمان‌سازی و قیمت میلگرد تأثیرگذار است بلکه انتخاب میلگرد با سایز مناسب، مشکلات احتمالی در عملیات ساختمان‌سازی را کاهش می‌دهد. معمولاً سایز میلگرد به روش‌های مختلفی تعیین می‌شود که در ادامه توضیح داده‌شده‌اند.
میلگرد یک پروفیل فولادی است که کاربرد فراوانی در صنعت ساختمان‌سازی دارد. زیرا مقاومت کششی بتن را بالا می‌برد و باعث افزایش مقاومت و استحکام بنا در برابر فشارهای بالا و شرایط نامطلوب محیطی می‌شود. به طور کلی میلگردها در دو نوع ساده و آجدار تولید می‌گردند. نوع آجدار آن، مقاومت بیشتری دارد و از لحاظ ظاهری نیز با میلگردهای ساده، متفاوت است. البته در هر دو مدل، میلگرد در وزن و سایزهای مختلف تولید می‌شود و هر سایز، قیمت و کاربرد مختص خود را دارد. به همین دلیل تشخیص سایز میلگرد برای انجام پروژه‌های ساختمان‌سازی بسیار حائز اهمیت می‌باشد. در صورتیکه نیاز به دریافت و اطلاع از قیمت پروفیل اصفهان دارید می توانید در سایت مرکز آهن نسبت به بررسی و مقایسه قیمت‌ها اقدام کنید.
در حقیقت منظور از سایز میلگرد، قطر اسمی میلگرد است. میلگردهای موجود در بازار معمولاً با قطرهای 10 میلی‌متر، 12 میلی‌متر، 16 میلی‌متر، 20 میلی‌متر، 25 میلی‌متر، 32 میلی‌متر، 40 میلی‌متر و 50 میلی‌متر هستند. البته تعیین سایز میلگرد آجدار به دلیل وجود آج‌ها، به مراتب سخت‌تر از تعیین سایز میلگرد ساده می‌باشد. همچنین امکان ایجاد خطا نیز در آن بیشتر است.
سایز میلگرد با مشخصات ظاهری از جمله طول، قطر و وزن آن مشخص می‌شود. قیمت میلگردها با سایزهای مختلف نیز متفاوت است. به طور تقریبی میلگردها با قطری در بازه‌ای بین 6 تا 32 میلی‌متر و حدودا طول 12 متر تولید می‌شوند. با این حال، افرادی که به میلگرد با طول کوتاه‌تر نیاز دارند، باید آن را به صورت سفارشی و کلاف خریداری کنند. تعیین سایز میلگرد به روش‌های مختلف انجام می‌شود.
با استفاده از شابلون میلگرد می‌توان به راحتی سایز میلگردها را اندازه‌گیری کرد. اغلب مهندسین ناظر، شابلون‌های آماده‌ای دارند که از آن برای تشخیص سایز میلگردهای متفاوت استفاده می‌کنند. این شابلون‌ها معمولاً از فیلم رادیولوژی، روبان یا ورق نازک کانال کولر ساخته می‌شوند.
در صورتی که شابلون اندازه‌گیری سایز میلگرد از جنس فولاد ضدزنگ ساخته‌شده باشد، به آن گیج اندازه‌گیری میلگرد گفته می‌شود. این ابزار برای تعیین سایز میلگردهای آجدار با قطر بین 12 تا 28 میلی‌متر مورد استفاده قرار می‌گیرد. از مزیت‌های این ابزار علاوه بر کارکرد راحت می‌توان به افزایش دقت در تعیین سایز میلگرد اشاره کرد.
مهندسان ناظر باتجربه که در طول چند سال با سایزهای مختلف میلگردها سر و کار داشته‌اند، به راحتی می‌توانند با کنترل چشمی اندازه میلگرد موردنظر را مشخص کنند. این روش به عنوان یک روش متداول برای اندازه‌گیری سایز میلگرد شناخته‌شده است. اما این نکته باید قابل توجه مهندسین مبتدی باشد که آن‌ها به راحتی نمی‌توانند از این روش سایز میلگرد را تشخیص دهند. همچنین روش کنترل چشمی برای تعیین سایز میلگردهای موجود در کارخانه نیز کارآمد نخواهد بود. زیرا میلگردها با اختلاف سایز خیلی کم در کنار هم قرار می‌گیرند. به همین دلیل، در تشخیص سایز میلگرد از طریق کنترل چشمی احتمال خطای چشمی وجود دارد. همچنین در آیین‌نامه‌ها نیز اجازه تشخیص سایز از طریق کنترل چشمی داده نمی‌شود.
تعیین سایز میلگرد از طریق وزن کردن آن با استفاده از ترازو در مقایسه با کنترل چشمی، دقت بیشتری دارد. در این روش ابتدا وزن میلگردهای ساده و آجدار با طول‌های مختلف، با استفاده از ترازو اندازه‌گیری می‌شود. سپس با داشتن وزن میلگرد، قطر آن را از طریق فرمول زیر محاسبه می‌کنند. البته این روش برای تعیین سایز میلگردهای بسته‌شده کارایی نخواهد داشت.
کولیس (calipers) یک ابزار مهندسی بوده که برای تشخیص سایز میلگرد در کارگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. معمولا سایز میلگرد با استفاده از کولیس، با دقت بالایی مشخص می‌شود. برای تعیین سایز میلگردهای آجدار با کولیس لازم است با توجه به نوع آج به کار رفته، سه قطر از جمله قطر اسمی، قطر زمینه و قطر حارجی اندازه‌گیری شود.
به طور معمول این روش برای مهندسین باتجربه که زیاد با میلگردهای مختلف کارکرده‌اند و اندازه بند انگشتان خود را از قبل می‌دانند، مناسب است. بنابراین آن‌ها با گذاشتن بند انگشت خود روی میلگرد، به راحتی می‌توانند سایز میلگرد مورد نظر را تشخیص دهند. تعیین سایز میلگرد با استفاده از انگشتان دست به دلیل استفاده نکردن از هیچ ابزار خاصی، به عنوان یک روش متداول در اندازه‌گیری سایز میلگردها به حساب می‌آید. اما این نکته لازم به ذکر است که در تشخیص سایز میلگرد ۱۸ و ۲۰ به وسیله انگشتان دست امکان بروز خطا وجود دارد. زیرا این دو سایز، تفاوت اندکی با یکدیگر دارند.
معمولا در پروژه‌های ساختمان‌سازی، ریسمان بنایی به راحتی پیدا می‌شود و از آن می‌توان برای تعیین سایز میلگرد استفاده کرد. در این روش ابتدا لازم است ریسمان به دور میلگرد موردنظر پیچیده شود و پس از آن با اندازه‌گیری ریسمان، محیط میلگرد به دست می‌آید. در نهایت با استفاده از محیط میلگرد، قطر آن نیز محاسبه می‌شود. همچنین این روش را می‌توان با کمک آچار فرانسه مدرج نیز انجام داد.
با اندازه‌گیری قطر میلگردها و کنترل سایز و ضخامت آن‌ها می‌توان برای کاربردهای مختلف در ساختمان‌سازی، میلگرد مناسب را انتخاب کرد. این امر از بروز مشکل حین ساخت‌وساز جلوگیری می‌کند. در حقیقت، تعیین سایز میلگردها، کار دشواری نیست و به ابزار پیچیده‌ای نیاز ندارد. اما در صورت استفاده از میلگرد با سایز نامناسب، امکان بروز خسارت‌های جبران‌ناپذیری وجود دارد.
عامل دیگری که تعیین سایز میلگرد را مهم کرده است، تأثیر مستقیم سایز این محصول بر هزینه‌های ساختمان‌سازی می‌باشد. بنابراین تشخیص دادن سایز میلگرد نه‌تنها برای جلوگیری از بروز مشکلات، بلکه برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها نیز مؤثر است.
جمع‌بندی
میلگردها، پروفیل‌های فولادی هستند که در دو نوع ساده و آجدار با قطرهای متفاوت در بازه بین 6 تا 40 میلی‌متر تولید و به بازار عرضه می‌گردند. از میلگردها معمولا در ساختمان‌سازی برای افزایش مقاومت و استحکام بنا استفاده می‌شود. منظور از سایز میلگرد، همان قطر آن می‌باشد. اگرچه تشخیص سایز میلگرد کار بسیار ساده‌ای می‌باشد، اما از اهمیت بالایی برخوردار است.