یکی از کارآمدترین سیستم های سقفی در صنعت ساختمان سازی، سقف عرشه فولادی است. اجرای سقف عرشه فولادی، نیازمند رعایت دقیق نکات فنی و اجرایی است. با توجه به اهمیت موضوع فوق در این مقاله به نحوه اجرای سقف عرشه فولادی و نکات کلیدی حین اجرا خواهیم پرداخت.
در طول فرآیند اجرا، آگاهی از قیمت عرشه فولادی، نقش مهمی در مدیریت هزینه های پروژه خواهد داشت که به این موضوع نیز می پردازیم. هدف از ارائه آموزش اجرای سقف عرشه فولادی، اطمینان از پیاده سازی صحیح و بهینه این نوع سقف است تا پروژه های ساختمانی با موفقیت و کارآیی بیشتری به اتمام برسند.
پیش از بررسیِ نحوه اجرای سقف عرشه فولادی، اجازه دهید توضیح دهیم، عرشه فولادی چیست؟ عرشه فولادی در واقع ورق فلزی از جنس فولاد گالوانیزه با طراحی خاص است که در ساخت سقف ساختمان ها کاربرد دارد. اما نحوه اجرای عرشه فولادی به چه صورت است؟
سعی دارم اجرای سقف عرشه فولادی در اسکلت بتنی را با ساده ترین زبان ممکن برای شما تشریح کنم؛ در شروع کار، نقشه های فاز دوم سازه را به یک شرکت پیمانکار تحویل می دهند تا ورق ها (همان ورق های عرشه فولادی – ذوزنقه ای یا کنگره ای) را اندازه کند.
ناظر سازه باید پیش از اتصال، کنترل های لازم را داشته باشد و تاییدیه های آزمایشگاه (جواب تست جوش و پیچ و مهره) را مورد بررسی قرار دهد. پس از تایید، اجازه اجرا داده می شود، سپس ورق های عرشه فولادی پخش شده، توسط گل میخ، به تیرهای اصلی و فرعی متصل می شوند.
فاصله بین گل میخ ها و قطر آنها، همه در نقشه سازه موجود است که مهندس ناظر سازه باید تک تک این موارد را مورد بررسی قرار دهد. گل میخ ها را با دستگاه جوش مخصوص، ثابت می کنند، پس از اتصال کامل گل میخ ها، ناظر سازه باید به صورت رندم آنها را تست کند. نقش گل میخ در سقف عرشه فولادی اهمیت بالایی دارد پس کیفیت اتصال آن را دست کم نگیرید!
گل میخ را داخل لوله قرار می دهند و لوله را بین 30 تا 60 درجه خم می کنند، اگر جوش اطراف گل میخ، ترک نخورد، یعنی به درستی جوش خورده است. (اگر فشار بیش از حد باشد ممکن است گل میخ بشکند)، اما در صورت ترک جوش، دو مرتبه اقدامات لازم انجام می شود.
پس از اجرای گل میخ، مش ها را پخش می کنند، مش نباید به سقف بچسبد به همین دلیل از اسپیسر استفاده می کنند. سپس فلاشینگ (نصب ورق های L شکل) اطراف سقف انجام می شود؛ در صورت عدم اجرای آن در حین بتن ریزی، بتن ها از مقطع سقف عرشه فولادی به پایین می ریزند؛ به این کار دوربندی نیز گفته می شود.
حال نوبت به بتن ریزی است؛ که قبل از آن همه ناظرین باید حضور داشته باشند چرا؟ زیرا داکت برق، تاسیسات مربوط به آتش نشانی، لوله های هواکش، بازشو برای نورگیر و مواردی از این دست باید توسط ناظرین هر بخش کنترل شود.
یعنی همه ناظرین در این مرحله به نوعی درگیر بوده و هر یک با توجه به مسئولیتشان، موارد را کنترل می کنند، زمانی که همه ناظرین موارد را بررسی کردند، اجازه بتن ریزی صادر می شود. این صفر تا صد اجرای بتن ریزی بود که البته جزئیات را در آن لحاظ نکردیم.
برای آشنایی با جزئیات این پروسه، دیدن فیلم اجرای سقف عرشه فولادی، توصیه می شود. همچنین برای دانلود فایل نحوه اجرای سقف عرشه فولادی pdf می توانید به وب سایت های تخصصی ساخت و ساز مراجعه کنید.
در بخش بالا با نحوه اجرای سقف عرشه فولادی آشنا شدیم، در این بخش قصد داریم، مرحله به مرحله، اجرای سقف عرشه فولادی را بررسی کنیم:
قبل از شروع کار، باید محل پروژه و ساختار زیرین سقف به دقت بررسی شود. تیرها، ستون ها و سایر اجزای سازه باید طبق نقشه های اجرایی آماده باشند.
ورق های عرشه فولادی از جنس گالوانیزه که به صورت ذوزنقه ای شکل هستند، روی تیرها و ستون های سازه قرار می گیرند. ورق ها باید بدون فاصله و به طور کامل با همپوشانی صحیح در محل نصب شوند.
پس از قرار گرفتن ورق ها با استفاده از جوش یا پیچ های مخصوص، ورق ها به سازه اصلی متصل می شوند. این تثبیت باید به شکلی انجام شود که از هرگونه حرکت یا لغزش جلوگیری کند.
گل میخ ها روی تیر و در طول ورق های فولادی نصب می شوند تا اتصال سازه به بتن تقویت شود. این کار در ایجاد استحکام نهایی سقف، اهمیت بالایی دارد.
بسته به نیاز پروژه، ممکن است سیستم های عایق کاری یا زهکشی بر روی ورق های عرشه نصب شود تا از نفوذ آب یا مشکلات رطوبتی جلوگیری کند.
در برخی پروژه ها، بسته به نوع سازه و میزان بارگذاری، ممکن است به نصب میلگردها یا شبکه های آرماتوری بر روی ورق های عرشه فولادی نیاز باشد.
پس از آماده سازی ورق ها و نصب گل میخ ها، بتن با ضخامت مشخص بر روی ورق های عرشه ریخته می شود. بتن باید به طور یکنواخت توزیع شود تا به استحکام کافی برسد.
پس از گیرش بتن، بازرسی نهایی برای بررسی کیفیت اجرا، جوش ها و تثبیت ورق ها انجام می شود تا از صحت اجرای تمامی مراحل اطمینان حاصل شود.
سازه های بتنی به دلیل وزن بالای خود معمولاً برای ساخت ساختمان هایی با تعداد طبقات کمتر استفاده می شوند. در واقع، علیرغم مقاومت بالای این سازه ها، وزن زیاد آنها یک نقطه ضعف محسوب می شود. بنابراین، هر روشی که به کاهش وزن این سازه ها کمک کند، می تواند مؤثر باشد.
یکی از راهکارهای کاهش وزن، استفاده از سقف عرشه فولادی در سازه های بتنی است. این سقف ها با وزن کمتر و مقاومت خوب، می توانند جایگزین مناسبی باشند. اما نکته کلیدی در این مورد، نحوه اجرای سقف عرشه فولادی در سازه های بتنی است که باید به آن توجه کرد.
معمولاً در این سازه ها، ورق های گالوانیزه یا عرشه فولادی روی ستون های بتنی نصب می شوند. در برخی موارد نیز میلگردهای تقویتی یا دیگر انواع میلگرد در زیر این ورق ها استفاده می شوند تا مقاومت سقف افزایش یابد. سایر مراحل اجرای سقف عرشه فولادی متال دک در سازه های بتنی، تقریباً مشابه با سازه های فلزی است.
در ابتدا باید توجه داشت که سقف های عرشه فولادی را می توان با کمک شمع بندی و یا بدون استفاده از شمع بندی، طراحی و اجرا نمود. سقف های مرکب عرشه فولادی معمولا به گونه ای طراحی می شوند که نیازی به شمع بندی نداشته باشند. اما برای دهانه های بزرگتر از 3 متر در برخی موارد به شمع بندی موقت نیاز است.
نیاز به شمع بندی در سقف مرکب عرشه فولادی معمولا در مواردی رخ می دهد که یا از لحاظ اقتصادی (حذف یک تیر فرعی و زمان اضافه لازم جهت اجرای شمع بندی) قابل توجیه باشد یا این که دهانه ها، اشکال یا موقعیت خاصی داشته باشند؛ مانند دهانه هایی که شامل شفت آسانسور هستند. به طور معمول محل قرارگیری شمع ها در وسط دهانه هاست.
در سقف مرکب عرشه فولادی با توجه به هندسه مقطع، سقف دهانه باربر را می توان تا 3 متر افزایش داد. بدین معنا که هر 3 متر از یک تیر فرعی استفاده می شود. در صورت افزایش ضخامت ورق تا 1.2 میلی متر دهانه باربری تا 4 متر و بیشتر نیز قابل اجرا است. براساس دستور مبحث دهم مقررات ملی ساختمان حداکثر فاصله بین دو تیر اصلی در سقف های عرشه فولادی 12 متر است.
اجرای سقف های مرکب عرشه فولادی با استفاده از میلگرد
در مواردی که عرشه فولادی عملکرد قالب دائمی دارد، میلگردهای بتن سقف باید به نحو مناسبی روی عرشه قرار گیرند. مزیت این روش در اجرای سریع سقف است. در شکل زیر این روش اجرا نشان داده شده است.
اجرای سقف های مرکب عرشه فولادی بدون استفاده از میلگرد
با ایجاد دندانه هایی در عرشه فولادی، سقف عرشه و بتن می تواند عملکرد سقف مرکب داشته باشد. این نوع سقف با انتخاب مناسب عرشه، نیاز به استفاده میلگرد ندارد. در شکل زیر نمونه ای از این روش اجرا نشان داده شده است.
اجرای سقف های مرکب عرشه فولادی به وسیله گل میخ های فولادی
در این روش از اجرای سقف مرکب عرشه فولادی، عملکرد مرکب دال بتنی و عرشه فولادی به وسیله نصب گل میخ های فولادی حاصل می شود. در شکل زیر این روش اجرا نشان داده شده است.
اجرای سقف های مرکب عرشه فولادی با استفاده از دال بتنی پیش ساخت
در عرشه های فولادی باربر، روی عرشه یک دال بتنی پیش ساخته و یک لایه عایق نصب می شود. ارتفاع عرشه و ضخامت ورق آن باید با توجه به شرایط بهره برداری سقف، دقیق محاسبه شود. در شکل زیر این روش اجرای سقف عرشه فولادی نشان داده شده است.
با توجه به طول و عرض محدود ورق های فولادی در برخی قسمت ها نیاز است که این ورق ها به یکدیگر متصل شوند. برای اتصال یکپارچه و مناسب این ورق ها روش دکمه ای یا پانچ و روش پرچ یا جوش وجود دارد. در شکل زیر مهاربندی ورق فولادی در سقف مرکب عرشه فولادی به روش دکمه ای یا پانچ نشان داده شده است.
اتصال در سقف مرکب عرشه فولادی می تواند به روش های زیر انجام شود:
اتصال به کمک برشگیر
در این روش، برشگیر با ضخامت حداقل 2.5 میلی متر و ارتفاع 11 سانتی متر با توجه به ابعاد و شکل هندسی خاصی که تایید شده مرکز تحقیقات ساختمان و استانداردهای بین المللی است بر روی بال تیرآهن با میخ های فولادی مخصوص دوخته می شود. این روش اتصال از نظر عدم نیاز به برق سه فاز با ولتاژ زیاد و نصب بسیار سریع، مناسب و مقرون به صرفه است.
سرعت و سهولت اجرا با این نوع برشگیر و مقاومت برشی قابل ملاحظه از جمله مزایایی است که این روش اتصال را نسبت به نوع جوشی خود متمایز می سازد. همچنین در این نوع اتصال، مقاومت برشی 30 تا 40 درصد بیشتر از اتصال جوشی بوده و توان کششی دارد.
اتصال با میخ های فولادی و دستگاه جوش
با توجه به توضیحات قبلی به منظور نصب این نوع گل میخ روی بال تیرآهن به ولتاژ بالای برق نیاز است. همچنین نصب گل میخ فولادی با دستگاه جوش دارای محدودیت هایی است که از سوی آیین نامه های مربوطه اعمال شده است. برخی از این محدودیت ها به قرار زیر است:
حین اجرای سقف عرشه فولادی در سازه بتنی یا فولادی نکات بسیاری باید رعایت شود که در ادامه به آنها اشاره می کنیم:
حداکثر دهانه سقف عرشه فولادی، حدودا به 12 متر می رسد؛ یعنی فاصله بین هر ستون نباید از 12 متر بیشتر باشد. معمولا ورق های گالوانیزه با عرض 100 یا 125 سانتی متر تولید می شوند اما طول آنها با توجه به نقشه سازه، متغییر است. البته حداکثر طول قابل سفارش برای عرشه فولادی 12 متر است. باید به این نکته توجه داشت که در سقف هایی با میزان بار مرده کمتر، امکان افزایش دهانه سقف عرشه فولادی وجود دارد.
همان طور که اشاره شد، ورق های گالوانیزه یا عرشه فولادی روی تیرهای آهنی یا بتنی قرار می گیرند. فاصله بین دو تیر متوالی که عرشه فولادی روی آنها نصب می شود، همان دهانه سقف عرشه فولادی شناخته می شود. بدیهی است که هر چه این دهانه بزرگتر باشد، تعداد تیرهای مورد نیاز در ساختمان کمتر خواهد شد. توجه به حداکثر دهانه سقف عرشه از مهم ترین نکات فنی اجرای سقف عرشه فولادی در سازه است.
پیمانکار سقف عرشه فولادی در واقع، فرد یا شرکتی است که مسئولیت طراحی، تأمین مصالح و اجرای سقف عرشه فولادی را در پروژه های ساختمانی بر عهده دارد. این شخص حقیقی یا حقوقی با دانش فنی و تجربه کافی در حوزه نصب ورق های فولادی گالوانیزه و فرآیند بتن ریزی، نقش مهمی در بهینه سازی عملکرد و کیفیت نهایی سقف ایفا می کند؛ وظایف اصلی پیمانکار سقف عرشه فولادی شامل:
اما برای اینکه یک پیمانکار خوب پیدا کنیم، باید به چه مواردی دقت کنیم؟ برای انتخاب پیمانکار مناسب سقف عرشه فولادی، ابتدا باید تجربه و سابقه کار پیمانکار را بررسی کرده و نمونه کارهای قبلی را مشاهده کنید. اطمینان حاصل کنید که پیمانکار دانش فنی و تخصص لازم را دارد و به تکنولوژی های روز آشنا است.
نظرات و بازخوردهای مشتریان قبلی، مجوزها و گواهینامه های مربوطه و توانایی پیمانکار در مدیریت زمان و تجهیزات نیز از عوامل مهم در انتخاب هستند. در نهایت، قیمت و قرارداد باید شفاف و دقیق تنظیم شوند تا تمامی شرایط پروژه به خوبی مشخص گردد.
انتخاب بین سقف عرشه فولادی و سایر گزینه های موجود به عوامل مختلفی نظیر نوع پروژه، نیازهای سازه ای، هزینه ها و زمان اجرای پروژه بستگی دارد. به همین دلیل اطلاع از مزایا، معایب و جزئیات سقف عرشه فولادی، بهره وری سازه را افزایش می دهد:
مزایای سقف عرشه فولادی:
معایب سقف عرشه فولادی:
نهایتا اجرای سقف عرشه فولادی قیمت چندان بالایی نداشته و نسبت به استقامتی که ارائه می دهد برای پیمانکاران، صرفه اقتصادی دارد. اما قیمت اجرای سقف عرشه فولادی در اصفهان و دیگر کلان شهرها با توجه به عوامل مختلف، متفاوت است و منطقه جغرافیایی در این عامل می تواند دخیل باشد. برای اطلاع از قیمت دقیق اجرای سقف عرشه فولادی اصفهان یا هر شهر دیگری می توانید با شرکت های ساختمانی معتبر و پیمانکاران تخصصی در زمینه اجرای سقف های عرشه فولادی تماس بگیرید.
سوالات متداول
اتصال تیرهای اصلی و فرعی
اتصال ورق های عرشه فولادی
نصب برشگیر
نصب فلاشینگ
آرماتوربندی
بتن ریزی سقف
از چند پیمانکار مختلف قیمت بگیرید و مقایسه کنید. دقت کنید که پایین ترین قیمت همیشه بهترین انتخاب نیست، بلکه باید کیفیت کار و خدمات پس از فروش را نیز در نظر بگیرید. نظرات قبلی مشتریان را در مورد عملکرد، دقت و پایبندی به زمان بندی بپرسید. تیم اجرایی پیمانکار عرشه فولادی باید از افراد متخصص و آموزش دیده تشکیل شده باشد.
قیمت اجرای سقف عرشه فولادی به عوامل مختلفی مانند مساحت پروژه، ضخامت ورق و هزینه نیروی کار بستگی دارد. معمولاً قیمتها بر اساس متر مربع محاسبه می شوند. حین اجرای سقف عرشه فولادی، نوسان بازار و تغییرات قیمت مصالح را نیز در نظر بگیرید.