معرفی لوله پنج لایه:انواع، مزایا و معایب

در یک پروژه ساختمانی لوله های مختلفی با کاربرد متنوع برای سیستم آب مصرفی، انتقال فاضلاب و انتقال گاز مورد استفاده قرار می گیرند. اما ما در این مطلب قصد داریم درباره انواع لوله پنج لایه، کاربرد، مزایا و معایب آن‌ ها صحبت کنیم. این نوع لوله ها از محبوبیت ویژه ای نزد پیمانکاران برخوردارند و به سبب فرایند ساخت کاملا اتوماتیک، سطح بالایی از کیفیت و طول عمر مفید را ارائه می دهند. قطعا این کیفیت در قیمت لوله و انواع لوله تاثیرگذار است. در ادامه با معرفی بیشتر این لوله پنج لایه، انواع، مزایا و معایب آن همراه ما باشید.

 لوله پنج لایه چیست؟

همان طور که از نامش پیداست، لوله 5 لایه دارای 5 قسمت یا لایه متفاوت است. این لوله ها از دو لایه پلیمر، یک لایه آلومینیوم و دو لایه چسب تشکیل شده اند. ساختار لوله ها به نوعی است که لایه نخست و آخر از جنس پلیمر و لایه میانی آلومینیومی است. حد فاصل پلیمر و آلومینیوم را لایه های چسبی تشکیل داده اند. ترکیب این مواد با هم لوله ای را به وجود می آورد که استحکام بالا و سطح صاف و ضد خوردگی بسیار با کیفیتی دارد که نیازهای صنعت انتقال سیالات در حوزه آب و فاضلاب را به خوبی پاسخ می دهد.

لوله پنج لایه هیچ آسیب زیست محیطی برجای نمی گذارد و از نظر بهداشتی هم استانداردهای لازم را رعایت می کند. جنس لایه داخلی لوله 5 لایه طوری در نظر گرفته شده است که سطح صافی داشته باشد تا به بهینه سازی جریان سیال داخل لوله کمک کند. از طرفی این لایه دارای مقاومت شیمیایی بالایی است تا در برابر خوردگی و زنگ زدگی مقاوم باشد.

انتخاب لایه میانی از جنس آلومینیوم باعث می گردد علاوه بر اینکه استحکام لوله حفظ شود، وزن آن کاهش یابد. وجود 5 لایه مانع نفوذ رطوبت و اکسیژن به داخل لوله می شود و ساختار آن را در برابر خوردگی محافظت می کند. لایه خارجی پلیمری، در برابر ضربه و آسیب های خارجی مقاوم است. همچنین در برابر فشار و دمای بالا تحمل می کند. لوله 5 لایه انعطاف پذیری خوب، نصب و حمل و نقل آسانی دارد.

 مواد سازنده لوله پنج لایه

انواع لوله 5 لایه معمولا از یک لایه فلزی از جنس آلومینیوم و دو لایه پلیمری از جنس پلی پروپیلن یا پلی اتیلن ساخته می شوند. این لوله ‌ها کاربرد گسترده ای در سیستم لوله کشی آب گرم و سرد ساختمان ‌های مسکونی، اداری و تجاری دارند. با این حال تنها کاربرد لوله 5 لایه، انتقال آب و فاضلاب در ساختمان نیست. برای انتقال سیالات در سیستم های تهویه، گرمایشی و سرمایشی نیز از این نوع لوله ها استفاده می شود. همچنین در صنایع پزشکی و بیمارستانی هم از انواع لوله‌ های 5 لایه استفاده می شود که یکی از نمونه های کاربرد آن ها در دستگاه دیالیز است.

توجه داشته باشید قیمت لوله گالوانیزه ، آلومینیوم و یا پنج لایه با توجه به مواد سازنده آن متفاوت خواهد بود.

 انواع لوله پنج لایه

لوله 5 لایه را بر اساس کاربردی که دارد می توان اینگونه تقسیم بندی کرد:

• لوله پنج لایه Pex-Al-Pex:

این لوله با ساختار مشبک خود در برابر حرارت و گرما بسیار مقاوم است و شکل ظاهری آن تغییر نمی کند. پکس نام نوعی پلیمر پلی اتیلنی سنگین است. این پلیمر قابل بازیافت، قابل انعطاف، مقاوم در برابر یخ زدگی، مقاوم در برابر ضربه و دارای وزن سبکی است. پکس تا دمای 95 درجه سانتیگراد تحمل حرارتی دارد و برای شوفاژ و رادیاتور مورد استفاده قرار می گیرد. روش تولید این نوع لوله 5 لایه دشوار است و هزینه تولید، خرید و نصب آن نیز زیاد می باشد.

• لوله پنج لایه Pert-Al-Pert:

این لوله دارای یک کوپلیمر اتیلن اکتن است که دارای ساختار مولکولی خاصی است. این نوع لوله از نوع گرما نرم و قابل بازیافت است، اما در برابر یخ زدگی مقاوم نیست. طول عمر این نوع لوله ها بالا بوده و برای لوله کشی آب گرم و سرد مورد استفاده قرار می گیرد.

• لوله پنج لایه Pe-Al-Pe:

از این لوله برای انتقال آب شرب با فشار 20 اتمسفر استفاده می شود و تفاوت این لوله با سایر انواع لوله ها در کلاس آن است.

 لوله پلی اتیلن مشبک پنج لایه

این نوع لوله همان لوله پنج لایه Pex-Al-Pex است که در سه کلاس A, B و C تولید و عرضه می شود. این نوع لوله برای انتقال آب آشامیدنی، رادیاتور و سیستم آب گرم و سرد مورد استفاده قرار می گیرد. لوله 5 لایه مشبک پلی اتیلن در برابر خوردگی و رسوب مقاوم است، تا 93 درجه سانتی گراد گرما را تحمل می کند و عمری بالای 50 سال معادل نیم قرن دارد. به سبب ساختار منعطف، نصب و اجرای این نوع لوله بسیار سریع و آسان است.

 مزایا و معایب لوله پنج لایه

دانستن مزایا و معایب لوله های پنج کاره مانند هر تجهیزات و مصالح دیگری به مهندسان و پیمانکاران کمک می کند تا درک بهتری از پیشبرد پروژه داشته باشند و بتوانند با توجه به بودجه، تصمیم بگیرند از چه متریالی استفاده کنند. نوع شرایط محیطی، جنس و دمای سیال و بودجه پروژه تعیین می کند که از کدام یک از انواع لوله 5 لایه استفاده کنید. در ادامه به بیان مزایا و معایب لوله های پنج لایه می پردازیم.

 مزایای لوله پنج لایه

لوله های پنج لایه عایق های حرارتی خوبی هستند که در برابر فشار بالا نیز مقاومت دارند. این نوع لوله ساخته شده از مواد با کیفیت و مستحکم هست که کیفیت و طول عمر آن را نسبت به سایر لوله ها به طرز چشمگیری افزایش می دهد. در بخش های بالاتر تا حدودی با مزایای لوله های پنج لایه آشنا شدید. از نصب سریع، عایق صوتی، انعطاف پذیری و اتصال آسان و … مزایای دیگری نیز دارد. در ادامه به مزایای دیگر آن اشاره می کنیم.

• مقاومت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی: وجود لایه آلومینیومی و پوشش‌های پلیمری مانع از تماس مستقیم آب یا مواد شیمیایی با بخش‌های حساس شده و از زنگ‌زدگی جلوگیری می‌کند.

• عبور جریان سیال به صورت بهینه: سطح داخلی صاف و یکنواخت لوله‌ها، جریان سیال را روان‌تر کرده و از ایجاد اختلال جلوگیری می‌کند.

• انبساط طولی کم: برخلاف لوله‌های پلاستیکی معمولی، این لوله‌ها در برابر تغییرات دما کمتر منبسط یا منقبض می‌شوند.

• عدم رشد جلبک و باکتری درون لوله: مواد به‌کاررفته در لایه داخلی از تجمع میکروارگانیسم‌ها جلوگیری کرده و بهداشت سیال را حفظ می‌کند.

• مقاومت در برابر فشار: ساختار چندلایه این لوله‌ها توانایی تحمل فشارهای بالا را فراهم می‌کند، که برای سیستم‌های پرفشار ایده‌آل است.

• مقاومت در برابر حرارت و آتش: این لوله‌ها در دماهای بالا تغییر شکل نمی‌دهند و در برابر آتش‌سوزی مقاومت خوبی دارند.

• دوام و قابلیت شستشو: سطح مقاوم این لوله‌ها امکان شستشو و استفاده مکرر را بدون افت کیفیت فراهم می‌کند.

• تنوع در اندازه، ابعاد و قطر: تولید این لوله‌ها در اندازه‌های مختلف، امکان استفاده در پروژه‌های متنوع را فراهم می‌کند.

• دوام در برابر مواد شیمیایی: این لوله‌ها در برابر اسیدها، بازها و مواد شیمیایی خورنده مقاوم هستند و کاربرد صنعتی گسترده‌ای دارند.

• نیاز کمتر به مراقبت و تعمیرات: به دلیل کیفیت ساخت بالا، این لوله‌ها کمتر دچار خرابی می شود و هزینه‌های نگهداری را کاهش می‌دهند.

• عدم نفوذ اکسیژن به داخل لوله: لایه آلومینیومی از ورود اکسیژن جلوگیری کرده و مانع از تغییر رنگ یا فساد سیال می‌شود، که در سیستم‌های آب‌رسانی اهمیت زیادی دارد.

• جلوگیری از افت فشار: طراحی بهینه این لوله‌ها افت فشار سیال را به حداقل می رساند و کارایی سیستم را افزایش می‌دهد.

• سازگاری با محیط زیست: استفاده از مواد قابل بازیافت و کاهش ضایعات در تولید، این لوله‌ها را به گزینه‌ای سبز تبدیل کرده است.

 معایب لوله پنج لایه

با وجود مزایای بی شماری که برای این نوع لوله ها بیان کردیم می توان گفت لوله های پنج لایه هزینه تولید و خرید بالاتری نسبت به سایر لوله ها دارند. معایب لوله پنج لایه را می توان اینگونه برشمرد:

• انبار کردن این لوله ها قدری دشوار است. اگر لوله ها در شرایط نامناسبی نگهداری شوند، امکان آسیب دیدن آن ها بسیار بالاست. چنانچه لوله آسیب ببیند، کیفیت و دوام آن تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
• نصب این لوله ها نیاز به دانش و مهارت دارد. بنابراین به متخصصان برای نصب لوله های 5 لایه نیاز است که این امر باعث صرف هزینه بیشتر و وقت بیشتر می شود. نصب لوله ‌های پنج لایه به رعایت اصول و استانداردهای خاصی نیاز دارد و باید از ابزار و تجهیزات مناسب برای برش و شکل‌ دهی لوله‌ ها استفاده کرد. نصب این لوله ‌ها یک فرایند تخصصی است که دانش فنی و استانداردهای ایمنی را می طلبد.
• فرایند تولید این لوله ها دشوار است. از طرفی قیمت آن ها نیز بالاست و ممکن است برای پروژه هایی که با کمبود منابع مواجه هستند، به رغم کاربردی بودن انتخاب نشوند.
• لوله های 5 لایه نسبت به اشعه خورشید آسیب پذیر هستند. بنابراین باید جایی مورد استفاده قرار بگیرند که در معرض نور مستقیم خورشید، نباشد.
• لوله پنج لایه به نسبت لوله فلزی یا پلیمری قدیمی، قیمت بالاتری دارد. اما با توجه به کیفیت و کارایی، این قیمت می صرفد.

با توجه به موارد فوق، چون بسیاری از لوله های پنج لایه از یک لایه آلومینیوم تشکیل شدند قطعا قیمت آهن آلات در قیمت این گونه لوله ها تاثیرگذار هستند.

یخ زدگی لوله پنج لایه

یکی از مزایای لوله 5 لایه مقاومت در برابر یخ زدگی است. این ویژگی کمک می کند تا در هیچ ایامی از سال دچار افت فشار سیال نشوید. همچنین عایق کردن لوله های آب، مانع یخ زدگی خواهد شد. اگر شرایط به نحوی شود که سیال یخ بزند، لوله با توجه به دمای محیط منبسط می شود تا ترک بر ندارد.

سخن پایانی

برای هر پیمانکار، مهندس یا حتی افرادی که تصمیم دارند منزل یا ساختمانی را تعمیر و بازسازی کنند، شناخت انواع لوله پنج لایه بسیار مهم است. اهمیت شناخت انواع لوله 5 لایه از این جهت که هر کدام دارای ویژگی ‌ها، مزایا و کاربردهای خاص خود هستند، تعریف می شود. برخی از این لوله‌ ها مقاومت بیشتری در برابر فشار نشان می دهند و برخی دیگر انعطاف ‌پذیری بیشتری دارند. لوله‌ های پنج لایه، ضخامت‌ ها و قطر های مختلفی دارند که هر کدام را برای کاربرد خاصی مناسب می کند. در نتیجه شناخت انواع لوله پنج لایه و ویژگی‌ های آن ‌ها کمک می‌ کند که بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید.

سوالات متداول