ورق سیاه پروفیل مسطحی است که ضخامت بسیار کمی داشته و به صورت رول یا شیت توسط کارخانه‌های مختلف عرضه می‌شود، در نوع رولی ورق‌ها به صورت یک نوار حلقه شده در وزن بالا به فروش می‌رسند، اما نوع شیت، ورق در ابعاد و اندازه دلخواه مشتری برش خرده و برای تحویل آماده می‌شوند. این ورق‌ها با قرارگیری در کوره‌هایی با دمای 930 درجه سانتی‌گراد، رنگ تیره‌ای به خود می‌گیرند به همین دلیل در بازار به آنها ورق سیاه Hot Rolled Sheet گفته می‌شود.
ورق سیاه را در دسته محصولات پایه یا مادر قرار می‌دهند، در واقع این ورق را تولید می‌کنند تا آن را به سایر ورق‌ها از جمله گالوانیزه، روغنی، اسید شویی و غیره تبدیل کنند، پس برای اینکه مورد مصرف قرار گیرد نیاز به فرآیندهای ثانویه دارد. ورق سیاه از جمله محصولات فولادی است که در کارخانجات بسیاری از جمله کارخانه فولاد مبارکه تولید می‌شود. اما چرا ورق سیاه فولاد مبارکه معروف است و خریداران ترجیح می‌دهند تولیدات این کارخانه را خریداری کنند؟ در ادامه با ما همراه باشید تا مشخصات و ویژگی‌های ورق کارخانجات مختلف را مورد بحث و بررسی قرار دهیم.
کارخانه‌های بسیاری در سطح کشور، تولید کننده ورق‌های سیاه هستند. همه آنها تلاش می‌کنند تا حجم بیشتری از این محصول را تولید و روانه بازار نمایند. خوشبختانه در ایران تعداد این کارخانه‌ها کم نیست! از همین جهت نه تنها به خودکفایی رسیده‌ایم بلکه نیاز بخشی از کشورهای همسایه را نیز برطرف کرده‌ایم. در ادامه قصد داریم شما را با کارخانجات تولید کننده ورق سیاه آشنا کنیم و ویژگی‌های هرکدام را برشمریم.
کارخانه فولاد مبارکه اصفهان از بهترین کارخانه‌های تولید ورق به شمار می‌رود. این کارخانه از سال 1372 فعالیت خود را آغاز کرد. ظرفیت تولید این کارخانه برابر یا 11.3 میلیون تن در سال بوده که عدد بسیار بزرگی است. لازم به ذکر است اقدامات مربوط به تولید شمش و اسلب و تبدیل آنها به ورق از صفر تا صد توسط همین کارخانه انجام شده و این خود کفایی قابل تقدیر است. شاید قیمت ورق سیاه فولاد مبارکه، نسبت به دیگر کاخانه‌ها مقداری بالاتر باشد! به هر حال اگر به دنبال ورق با عمر طولانی و کیفیت بالا هستید، ورق‌های فولاد مبارکه ارزش خرید را دارد. در جدول زیر مشخصات ورق سیاه کارخانه فولاد مبارکه را مشاهده می‌کنید:
| نوع و ابعاد ورق سیاه | ضخامت (میلیمتر) | عرض (میلیمتر) | طول (متر) |
| ورق سیاه HB ضخامت‌های کمتر از ۶ میلیمتر | 1.5 2 2.5 3 |
1000 1250 |
۶ ۱۲ (سفارشی) |
| 3 4 4 |
1000 1250 1500 |
||
| ورق سیاه HC شامل ضخامت‌های ۸ تا ۱۵ میلیمتر | 6 | 1000 1250 1500 |
|
| 8 | 1250 | ||
| 10 12 15 |
1500 |
شرکت اکسین خوزستان از سال 1388 تا کنون در اهواز (جاده بندر امام خمینی) مشغول به تولید برخی از مقاطع فولادی از جمله ورق سیاه است. البته ورق سیاه از بهترین مقاطع تولیدی این کارخانه محسوب شده که ظرفیت تولیدی برابر با 700 هزار تن در سال داشته و اکنون به یک میلیون تن در سال رسیده است. ورق‌های تولید شده در کارخانه اکسین، جوش پذیر هستند و در برابر خوردگی مقاومت بسیار بالایی دارند. اغلب سازه‌های دریایی را با ورق سیاه کارخانه اکسین تولید می‌کنند که خود نشان از مقاومت بالا در برابر رطوبت دارد. در جدول زیر مشخصات ابعادی ورق اکسین را مشاهده می‌کنید:
| ردیف | ضخامت (mm) | عرض (mm) | طول (mm) | وزن هر شیت (kg) |
| 1 | 8 | 2000 | 6 | 754 |
| 2 | 10 | 2000 | 6 | 942 |
| 3 | 12 | 2000 | 6 | 1131 |
| 4 | 15 | 2000 | 6 | 1413 |
| 5 | 20 | 2000 | 6 | 1844 |
| 6 | 25 | 2000 | 6 | 2355 |
| 7 | 30 | 2000 | 6 | 2826 |
| 8 | 35 | 2000 | 6 | 2397 |
| 9 | 40 | 2000 | 6 | 3768 |
| 10 | 45 | 2000 | 6 | 4239 |
| 11 | 50 | 2000 | 6 | 4710 |
| 12 | 55 | 2000 | 6 | 5181 |
| 13 | 60 | 2000 | 6 | 5652 |
شرکت فولاد کاویان، در سال 1354 تاسیس شد. این شرکت در جاده اهواز – خرمشهر، تولیدات خود را به عنوان ماده اولیه و مکمل تولیدات دیگر کارخانجات به بازار عرضه کرد. شرکت کاویان به عنوان یکی از بزرگترین تولید کنندگان ورق با ضخامت بالاست. در کارخانه فولاد کاویان برای تولید ورق سیاه، ابتدا اسلب را تا دمای 1200 درجه سانتی‌گراد ذوب کرده سپس با استفاده از دستگاه رول پرس آن را به ضخامت و عرض دلخواه می‌رسانند. سپس به صورت ورق‌ها سیاه رول شده و یا به صورت شیت عرضه می‌شود. ورق کاویان انعطاف پذیری چندان خوبی ندارد.
| محصولات فولاد کاویان | طول | عرض | ضخامت mm | استاندارد |
| ورق سیاه کاویان | 3000-12000 | 600-1500 | 8-40 | St33 - St37 - St44 - St52 |
| اسلب نازک کاویان | 3000-12000 | 600-1500 | 40-150 |
مجموعه فولاد گیلان، در سال 1382 در رشت و با هدف تولید انواع ورق فولادی از جمله ورق سیاه تاسیس شد. ظرفیت تولید سالانه مجموعه ورق سیاه گیلان به 2.5 میلیون تن می‌رسد. ورق سیاه گیلان با آلیاژ st37 تولید شده که در بخش ساخت و ساز، بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. محدوده ضخامت ورق تولید شده در کارخانه گیلان، 2 تا 17 میلیمتر است. عرض این محصول از 600 تا 1420 میلیمتر بوده که مطابق با آنالیز شیمیایی DIN17100 تولید می‌شود.
| نام محصول | ورق سیاه گیلان |
| ضخامت | 8، 10، 12 و 15 میلیمتر |
| حالت ظاهری | رول |
| کارخانه تولیدکننده | مجتمع فولاد گیلان |
کارخانه فولاد سبا به عنوان اولین واحد تولیدی ورق‌های ضد زنگ شناخته شده است. در حال حاضر این کارخانه به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های کارخانه فولاد مبارکه اصفهان در حال فعالیت است. ظرفیت تولید ورق سیاه این کارخانه به 700 هزار تن در سال می‌رسد. لازم به ذکر است ظرفیت گفته شده به دو میلیون تن در سال، قابل افزایش است. از جمله ویژگی‌های ورق سیاه فولاد سبا، هزینه تولید پایین‌تر، قابلیت جوشکاری بسیار بالا و استفاده از تجهیزات پیشرفته در تولید ورق‌های سیاه است.
| نام محصول | ورق سیاه فولاد سبا |
| گرید | St37 |
| استحکام تسلیم | 240 تا 380 |
| استحکام کششی | 350 تا 470 |
| ضخامت mm | 2، 2.5، 3، 4، 8، 10، 12 |
نمی‌توان به صورت کاملا قطعی گفت که ورق سیاه کدام کارخانه نسبت به دیگری بهتر است! انواع ورق سیاه نازک، ضخیم و ورق‌هایی با ضخامت میانه هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند. مثلا کارخانه فولاد مبارکه و گیلان هر دو ورق سیاه نازک تولید می‌کنند اما کیفیت آنها قابل مقایسه نیست! ورق نازک گیلان اندکی تلورانس ابعادی دارد و گوشه‌های ورق صافی و یکدستی لازم را ندارد. ورق سیاه ضخیم کارخانه اکسین و کاویان کیفیت بالاتری داشته و کارخانه فولاد مبارکه در رده‌های بعدی قرار دارد و اما ورق‌های سیاهی که محدوده ضخامت آنها 6 تا 15 mm است در کارخانجات محدودی تولید می‌شوند که بهترین آنها توسط کارخانه فولاد مبارکه تولید شده و کارخانجات گیلان و اکسین و کاویان در رده‌های بعد قرار دارند.
جمع بندی
در این مقاله با ورق سیاه تعدادی از کارخانجات سطح کشور، آشنا شدیم و دریافتیم که هرکدام ورق را با ویژگی‌های منحصر به فرد تولید و عرضه می‌کنند. جهت خرید ورق سیاه بهتر است از طریق مراکز معتبر اقدام شود تا ورق‌هایی با دقت ابعادی و ضخامت بالا به دست شما برسد. مجموعه مرکزآهن با سال‌ها تجربه در زمینه فروش آهن آلات کارخانجات معتبر در خدمت شماست. جهت اطلاع از قیمت انواع ورق سیاه به سایت مرکزآهن بخش مربوطه مراجعه کنید؛ کارشناسان ما در بخش پشتیبانی آماده پاسخگویی به سوالات شما در زمینه قیمت ورق سیاه و دیگر مقاطع فولای هستند.