ممکن است برای افزایش مقاومت فولاد، اقدامات مختلفی روی آن انجام گیرد؛ مثلا گالوانیزاسیون ورق‌های فولادی از جمله روش‌های مرسوم برای افزایش کارایی و عمر این ورق‌ها در شرایط مختلف جوی است. طی این فرایند، ظاهر ورق دچار تحولاتی می‌شود که این تغییرات به ظاهر ساده، حرف‌های زیادی برای گفتن دارند! حتی روی قیمت ورق گالوانیزه تاثیر مستقیم دارند زیرا رازهایی را در رابطه با کیفیت گالوانیزاسیون افشا می‌کنند! در ادامه با مرکزآهن همراه باشید.
تغییراتی که از آن صحبت کردیم اشکالی هستند که طی عملیات گالوانیزاسیون بر سطح ورق نقش می‌بندند که در فارسی به گُل و در انگلیسی به Spangle معروفند. به طور کلی واژه Spangle در لغت نامه به معنی یک شئ درخشان ترجمه شده است اما زمانی که برای توصیف ظاهری سطح ورق گالوانیزه استفاده می‌شود به معنی الگویی شبیه به دانه برف، ستاره و یا گل اشاره دارد.
اما شاید سوالتان این باشد که انواع این گل‌ها کدامند؟ آیا اندازه آنها مهم است؟ کدام کیفیت بالاتری دارد؟ کدامیک در عین کیفیت مورد قبول از قیمت مناسبی برخوردار است؟ اصلا ورق گلدار بهتر است یا بدون گل؟ در ادامه به این سوالات پاسخ می‌دهیم.
انواع گل سطح ورق گالوانیزه:
همه ما می‌دانیم فرایند گالوانیزاسیون با استفاده از فلز مذاب شده "روی" (Zn) انجام می‌شود. هرچقدر ناخالصی‌ها در این فلز کمتر باشد، ورق سطح براق‌تری به خود می‌گیرد و پولک های روی ورق گالوانیزه، تقریبا به چشم نمی‌آیند! به همین دلیل به ورق گالوانیزه بدون گل معروف شده‌اند. معمولا قیمت ورق گالوانیزه بدون گل از دو نوع گل ریز و گل درشت، گران‌تر است.
اگر گل‌های روی ورق به راحتی با چشم دیده شوند یعنی ناخالصی‌های موجود در مواد گالوانیزه مذاب، زیاد بوده است. از جمله این ناخالصی‌ها می‌توان به سرب اشاره کرد که نه تنها برای محیط زیست بلکه برای انسا‌ن‌ها حکم یک سم خطرناک را دارد. از این موارد که بگذریم وجود سرب می‌تواند بر عمر مفید ورق گالوانیزه تاثیر منفی داشته باشد.
تفاوت ورق گالوانیزه گل برگ ریز و گل برگ درشت، همانطور که از نامشان پیداست به اندازه اشکال و گل‌های سطح ورق برمی‌گردد. علت ریزتر شدن اشکال سطح ورق به دلیل سرعت بالای سرمایش اتفاق می‌افتد، (سرعت بالای سرمایش از رشد کریستال‌ها جلوگیری می‌کند). هزینه این فرایند کمی بالاست به همین دلیل استفاده از ورق گالوانیزه گل ریز را در مصارف خاص صنعتی می‌بینیم.
واکنش‌های شیمیایی در جریان فرایند گالوانیزاسیون، علت اصلی به وجود آمدن این پولک‌هاست (گاهی از این گل‌ها تحت عنوان پولک یاد می‌شود). عملیات به این صورت است که ورق سیاه معمولی را در محلولی از روی (زینک) فرو می‌برند. زمانی‌که ورق را از محلول خارج می‌کنند لایه‌ای از روی، بر سطح ورق نشسته است. وقتی ورق به دمای خاصی می‌رسد، واکنش اتم‌ها در زینک آغاز می‌شود.
هنگامی‌که اتم‌های فلز زینک (که در حال خنک شدن هستند) به دانه‌های ورق متصل می‌شوند منجر به بزرگتر شدن دانه می‌شوند! فرایند بزرگترشدن دانه تا زمان سرد شدن ادامه پیدا می‌کند به همین دلیل وقتی می‌خواهند طرح ریزتری روی ورق‌ها نقش ببندد، فرایند سرد شدن ورق را با عملیات خاص سرعت می‌بخشند. که البته خیلی هم صرفه اقتصادی ندارد.
گفتیم که گل‌های سطح ورق گالوانیزه به دلیل ناخالصی‌هایی همچون سرب به وجود می‌آیند. هرچقدر ورق گالوانیزه گل‌های ریزتری داشته باشد و سطح آن براق‌تر باشد، ورق از کیفیت بالاتری برخودار است. البته گاهی برای تهیه ورق گل درشت جهت مصارف خاص، مقداری ناخالصی به حمام مذاب روی اضافه می‌کنند. با مراجعه به مقاله راهنمای خرید ورق گالوانیزه و دریافت مشاوره رایگان از مجموعه مرکزآهن، ورق گالوانیزه مناسب پروژه خود را انتخاب کنید.
در جدول زیر تعدادی از کارخانجات تولید کننده داخلی را باهم مقایسه کرده‌ایم:
| ردیف | نام کارخانه | گل ورق | انعطاف‌پذیری | خاصیت رنگ پذیری |
| 1 | فولاد مبارکه اصفهان | دارای گل | ندارد | متوسط |
| 2 | فولاد امیرکبیر کاشان | دارای گل | بسیار کم | ضعیف |
| 3 | صنایع هفت الماس | دارای گل | عالی | خوب |
| 4 | تاراز چهارمحال | بدون گل | خوب | خوب |
| 5 | فولاد خودرو شهرکرد | بدون گل | متوسط | ندارد |
دو عامل می‌تواند تعیین کننده اندازه گل ورق گالوانیزه باشد: 1- میزان ناخالصی 2- سرعت سرد شدن
خیر؛ گل‌های شکل گرفته روی ورق نشان از وجود سرب در حمام مذاب است. اگر بخواهیم ورق‌ها را از لحاظ کیفیت و وجود سرب دسته بندی کنیم، اول ورق بدون گل (بدون سرب)، بعد ورق گل ریز و نهایتا ورق گل درشت در رده سوم قرار دارند.
کارخانه‌های تاراز چهارمحال و فولاد خودرو شهرکرد