دسترسی سریع به محتوای این مطلب
استفاده از وال پست و میلگرد بستر در ساختمان و صنعت برای افزایش استحکام دیوارها و افزایش پایداری سازه ها انجام می شود. اجرای هرکدام از آنها روش مخصوص به خود را دارد. اگرچه تفاوت وال پست و میلگرد بستر از نظر نحوه اجرا، متریال به کار رفته و شکل ظاهری بسیار زیاد است.
اخیراً در سازه های مختلف از میلگرد بستر به جای وال پست استفاده می شود. البته ناگفته نماند که مزایای میلگرد بستر همچون راحتی نصب، سبک کردن سازه، استحکام بالا، ایجاد اتصال قوی دیوارهای دوجداره و انعطاف پذیری بیشتر باعث شده است استفاده از میلگرد بستر وال پست ارجحیت داشته باشد؛ توجیه اقتصادی هر دو این موارد با توجه به قیمت آهن می تواند متفاوت باشد.
در این مقاله به منظور بررسی بهتر تفاوت وال پست و میلگرد بستر ابتدا به آشنایی با وال پست و میلگرد بستر خواهیم پرداخت و سپس تفاوت ها را بیان خواهیم کرد. برای اطلاع از قیمت میلگرد می توانید به لینک مربوطه در سایت مرکزآهن مراجعه کنید.
در سیستم های بنایی مدرن، استفاده از وال پست و میلگرد بستر به عنوان اجزای تقویتی دیوار اهمیت زیادی دارد. هرچند هر دو با هدف افزایش مقاومت و پایداری دیوارها در برابر نیروهای جانبی به کار می روند، اما از نظر عملکرد، محل نصب، جنس، نحوه اجرا و هزینه تفاوت های قابل‌توجهی دارند. در بسیاری از پروژه ها، اجرای وال پست با میلگرد بستر به صورت ترکیبی انجام می شود تا هم ایمنی سازه تضمین شود و هم از بروز ترک های احتمالی جلوگیری گردد. در ادامه به بررسی جزئی تر تفاوت های این دو المان سازه ای می پردازیم تا بهتر دریابیم که میلگرد بستر چیست؟
تفاوت از نظر عملکرد سازه ای
در عملکرد سازه ای، وال پست به‌عنوان المان عمودی در دیوارها وظیفه انتقال نیروهای جانبی مانند زلزله و باد را بر عهده دارد و مانع از شکست یا واژگونی دیوار می شود. در مقابل، میلگرد بستر با توزیع یکنواخت تنش ها در بستر دیوار، از ایجاد ترک های موضعی جلوگیری می کند. در واقع، ترکیب مناسب اجرای وال پست با میلگرد بستر باعث افزایش پایداری کلی دیوار و کاهش آسیب های سازه ای در برابر نیروهای افقی می شود.
تفاوت از نظر محل نصب
وال پست معمولاً در انتهای دیوارها، کنج ها یا فواصل مشخصی از دیوار نصب می شود تا دیوار را به سازه اصلی متصل کند. اما میلگرد بستر درون ملات بین ردیف های آجر یا بلوک و در طول دیوار اجرا می گردد. در اتصال میلگرد بستر به وال پست، دو سیستم به گونه ای طراحی می شوند که پیوستگی و انتقال نیرو بین دیوار و اسکلت اصلی برقرار شود.
تفاوت از نظر جنس و شکل ظاهری
وال پست ها معمولاً از پروفیل های فولادی مانند ناودانی یا قوطی ساخته می شوند و ابعاد بزرگ تری دارند. در مقابل، میلگرد بستر از دو مفتول فولادی موازی با سیم رابط به هم متصل شده و شکل ظاهری شبکه ای و نازک دارد. این تفاوت در جنس و فرم، سبب می شود که هرکدام وظیفه ای متفاوت در سیستم دیوار ایفا کنند.
تفاوت از نظر اجرای سازه ای و زمان نصب
در اجرای وال پست و میلگرد بستر، ترتیب نصب اهمیت زیادی دارد. وال پست ها معمولاً پیش از اتمام دیوارچینی و به صورت عمودی نصب می شوند، در حالی که میلگرد بستر به تدریج همراه با چیدمان هر ردیف از دیوار اجرا می گردد. نحوه اتصال میلگرد بستر به وال پست نیز باید مطابق با ضوابط فنی و آیین نامه ای انجام شود تا دیوار از یکپارچگی و مقاومت کافی برخوردار باشد.
تفاوت از نظر هزینه و کاربرد اقتصادی
از نظر اقتصادی، میلگرد بستر هزینه کمتری نسبت به قیمت وال پست دارد و برای تقویت دیوارهای داخلی یا سبک گزینه ای مقرون به صرفه است. در مقابل، وال پست ها به‌دلیل استفاده از پروفیل های سنگین تر و جوشکاری، هزینه اجرای بالاتری دارند اما برای دیوارهای بلند و دیوارهای پیرامونی ساختمان الزامی اند. انتخاب صحیح میان این دو، بسته به نوع پروژه و بودجه، می تواند به بهینه‌سازی هزینه ها و افزایش ایمنی سازه کمک کند.
میلگرد بستر وال پست یک جفت میلگرد طویل بوده که به صورت موازی قرار گرفته اند و به وسیله مفتول های عرضی به صورت نردبانی یا خرپایی به هم متصل شده اند. معمولا آنها به منظور مهار کردن نیروی خارجی وارده به سازه و تقویت دیوارهای آجری و یا بلوک سیمانی، در لابه لای تیغه های بلوکی یا ردیف آجر دیوارها، به کار گرفته می شوند.
در واقع میلگرد بستر نوعی وال پست افقی به حساب می آید. اگرچه میلگرد بستر و وال پست از لحاظ عملکرد و کاربرد مشابه هستند، اما تفاوت وال پست و میلگرد بستر از نظر ظاهر بسیار بارز است. مشخصات میلگرد بستر نشان می دهد که جنس آن استنلس استیل یا فولاد گالوانیزه است.
زیرا میلگرد در معرض رطوبت قرار دارد و باید در مقابل زنگ زدگی و خوردگی مقاوم باشد. همچنین قطر میلگرد بستر می تواند حداقل 4 میلی متر و حداکثر 8 میلی متر باشد. ضخامت ملات بین آجرها نیز باید دو برابر ضخامت میلگرد باشد تا ملات به راحتی میلگرد را بپوشاند. بهترین مکان برای اجرای میلگرد بستر در وال پست دیوارهای سفالی، آجری و یا باربر و غیر باربر است.
زمانی که صحبت انتخاب بین استفاده از میلگرد بستر یا وال پست می شود، شما باید ببینید هر کدام از این محصولات چه ویژگی هایی دارند تا بهتر بتوانید بین این دو انتخاب کنید. برای اینکه انتخاب بهتری داشته باشید ابتدا باید به سوالات پاسخ دهید:
چرا از میلگرد بستر استفاده کنیم؟
چون استقامت و استحکام اِلِمان های دیوار و سقف ساختمان، مهم است. بیشترین خسارت ناشی از زلزله به خرابی دیوار، سقف ساختمان و نداشتن مقاومت در دیوار و سقف برمی گردد. برای این منظور، یکی از راه های مقرون به صرفه، اجرای میلگرد بستر در وال پست است. انواع میلگردهای بستر، نردبانی و خرپایی هستند.
مشخصات میلگرد بستر چیست؟
جنس میلگرد بستر می تواند فولاد ضدزنگ یا کربن استیل گالوانیزه باشد. این میلگردها برای جلوگیری از خوردگی یا باید گالوانیزه تولید شوند یا پوشش اپوکسی داشته باشند وگرنه باید از فولاد ضد زنگ ساخته شوند. حداقل قطر مفتول ها چهار میلی متر و حداکثر آن برابر نصف ضخامت ملات بستر است.
ضخامت ملات بستر نباید از 16 میلی متر بیشتر شود چون حداکثر قطر مفتول ها، هشت میلی متر است. ضمنا حداقل تنش تسلیم فولادی که برای ساخت مفتول ها استفاده می شود 450 و حداقل تنش نهایی 550 مگاپاسکال است. در مجموع، نسبت تنش نهایی به تنش تسلیم نباید کمتر از 1.2 باشد.
مزایای استفاده از میلگرد بستر
اول اینکه در برابر زلزله مقاوم هستند. دوم اینکه دیگر نیازی به دوغاب بندی نیست. سوم اینکه خودشان مقاومت خوبی دارند و مقاومت دیوار را هم شدیدا بالا می برند. چهارم اینکه مقاومت برشی داخل صفحه دیوار را افزایش می دهند و پنجم اینکه با استفاده از آن دیوارهای متقاطع هم به یکدیگر متصل می شوند. درباره مقایسه والپست و میلگرد بستر هم باید این نکته را بدانیم که اخیرا میلگرد بستر، جایگزین وال پست شده است. برای اطلاع از قیمت میلگرد بستر می توانید به لینک ارائه شده مراجعه کنید.
وال پست معمولا به صورت یک چهارچوب اجرا می شود. این چهارچوب می تواند از مصالحی مانند نبشی، ناودانی، قوطی پروفیل و غیره ساخته شود. عملکرد وال پست‌ها برای توزیع صحیح نیروهای وارده بر دیوار است. به عبارت دیگر، وال پست باعث می شود دیوار ساختمان در برابر نیرو وارده به آن به صورت یکپارچه عمل کند.
بنابراین در صورتی که دیوار به صورت اصولی با اسکلتی همچون وال پست درگیر شود، این اسکلت مانع از فروپاشی اعضای غیر اصولی آن در هنگام وقوع سوانح می گردد. وال پست و میلگرد، عملکردی شبیه به هم دارند و تفاوت وال پست و میلگرد بستر در شکل ظاهری آنها است.
به طور معمول، برای اجرای وال پست از روش هایی مانند جوشکاری یا پیچ و مهره به ستون ها و تیرها استفاده می شود. استانداردهای ساختمان سازی در اروپا، جوشکاری را برای اتصال وال پست دیگر تایید نمی کند. اما در ایران هنوز هم این روش اجرا می گردد.
محل اتصال آنها معمولا در حد فاصل دو جدار بیرونی و درونی دیوارها و اطراف پنجره ها در نظر گرفته می شود. بنابراین یکی دیگر از موارد تفاوت وال پست و میلگرد بستر در نحوه اجرا و اتصال آنها است. از طرفی، نصب اجزاء وال پست به ستون ها، به هیچ وجه توصیه نمی شود. زیرا بین دیوارها و ستون ها باید با پلی اورتان پر گردد.
همچنین به دلیل انعطاف پذیری ستون ها در هنگام مواجه با نیروهای عمودی، اتصال وال پست به ستون غیر استاندارد است. انواع مختلفی از وال پست وجود دارد که شامل وال پست عمودی، افقی و ترکیبی است. در صورتی که بارهای خمشی وارده بر دیوار نسبت به دیگر انواع بارهای وارده بیشتر باشد، وال پست عمودی اجرا می شود.
در هنگام اجرای وال پست عمودی، کل ضخامت دیوار پوشیده می شود. اما برای برخی از بخش های عمودی ساختمان می توان وال پست را به صورت افقی نیز نصب کرد. همچنین اگر از وال پست عمودی و افقی در کنار هم استفاده شود، وال پست به صورت افقی اجرا شده است.
همان طور که گفته شد یکی از موارد تفاوت وال پست و میلگرد بستر در نحوه اجرای این دو است. اتصال میلگرد بستر به وال پست معمولاً به صورت افقی اجرا می گردد و باید کاملاً در ملات پنهان شود. بنابراین عرض میلگرد بستر دو تا سه سانت کمتر از عرض دیوار است.
در صورتی که در انتهای دیوار مصالح فلزی مانند تیرآهن یا میلگرد وجود داشته باشد، با استفاده از جوشکاری، میلگرد بستر را وصل می کنیم. میلگرد بستر همانند وال پست می تواند به صورت عمودی اجرا شود. در صورت اجرای عمودی میلگرد بستر باید آن را در هنگام چیدن بلوک ها بر روی یکدیگر، در فضای خالی ایجاد شده به صورت عمودی قرار دهید و ثابت کنید.
در بررسی تفاوت وال پست و میلگرد بستر استانداردهایی که در هنگام نحوه اتصال میلگرد بستر به وال پست در خصوص متریال های مورد استفاده، طریقه طراحی و اجرای آن باید مورد توجه قرار بگیرد، تغییر می کند. این استانداردها شامل:
مهندسان به منظور کنترل ترک دیوارهای بتنی از طریق اعمال این استانداردها از چند روش مشخص استفاده می کنند. به عنوان مثال، نسبت ارتفاع به طول دیوار را محدود می نمایند، فاصله افقی بین اتصالات کنترل کننده عمودی را کم می کنند، اتصالات کنترل کننده در نقاطی که امکان ایجاد تنش های بیشتر وجود دارد، قرار داده می شود یا از میلگرد بستر وال پست استفاده می کنند. مشاهده تصاویر اجرای وال پست می تواند به دید بازتر کمک کند.
در ادامه جدولی از تفاوت های میلگرد بستر و وال پست به منظور آشنایی بیشتر شما آورده شده است:
| موارد | وال پست | میلگرد بستر |
|---|---|---|
| متریال سازنده | تولید شده از نبشی | میلگرد با قطر 4 میلی‌متر |
| نحوه اجرا | نبشی ها را به سقف و پایه ستون متصل می کنند | میلگرد در ملات بین آجرها پنهان می گردد |
| نصب | سخت، نیاز به دقت و مهارت | آسانتر از وال پست |
| زمان لازم برا اجرا | اجرای طولانی به دلیل نیاز به جوشکاری | مدت زمان کوتاه تر |
| هزینه اجرا | هزینه نسبتا بالا | هزینه کمتر |
| تحمل بار | تحمل بار بیشتر | تحمل بار کمتر |
| نیروی کار | نیاز به جوشکار ماهر | نیاز به نیروی کار معمولی |
شاید برای شما هم سوال باشد که میلگرد بستر بهتر است یا وال پست؟ هرچند وال پست و میلگرد بستر به منظور تقویت و مقاوم سازی دیوار سازه اجرا می شوند، اما تفاوت های موجود در مشخصات و روش اجرای آنها، بسیار است. به طور کلی تفاوت وال پست با میلگرد بستر شامل موارد زیر می شود:
پاسخ به این سؤال بستگی زیادی به نوع سازه، موقعیت دیوار و هدف از اجرای تقویت دارد. وال پست برای دیوارهای بلند، پیرامونی یا دیوارهایی که در معرض نیروی جانبی مانند باد و زلزله هستند، گزینه ای ضروری و غیرقابل جایگزین است. این المان با اتصال دیوار به ستون یا تیر اصلی، مانع از شکست، کمانش یا ریزش دیوار در زمان وقوع زلزله می شود. در مقابل، میلگرد بستر بیشتر برای افزایش انسجام داخلی دیوار و جلوگیری از ایجاد ترک های سطحی و موضعی کاربرد دارد.
در بسیاری از پروژه های حرفه ای، استفاده ترکیبی از هر دو سیستم توصیه می شود، چراکه اجرای وال پست با میلگرد بستر ضمن تقویت کلی دیوار، ایمنی سازه ای آن را نیز تضمین می کند. اتصال میلگرد بستر به وال پست باعث می شود نیروی وارد بر دیوار به‌طور مؤثرتری به اسکلت اصلی منتقل شود. در نتیجه، به جای انتخاب یکی از آن ها، بهتر است بر اساس نقشه سازه، نوع دیوار و شرایط اجرایی، از هر دو روش به صورت مکمل استفاده شود تا پایداری، دوام و ایمنی سازه به حداکثر برسد.
جمع بندی
وال پست معمولاً چهارچوبی از نبشی، ناودانی یا قوطی آهن است. کاربرد آن توزیع صحیح نیروهای وارد شده بر دیوار و تقویت دیوار در برابر نیروهای خمشی و برشی می باشد. بنابراین وال پست را در محل های مختلفی همچون در تقاطع دیوارهای غیر سازه ای، جان پناه ها، کنار دهانه های ورودی و غیره به صورت افقی یا عمودی تعبیه می کنند تا هنگام وقوع سوانح از فروپاشی دیوار جلوگیری نمایند.
اما میلگرد بستر از میلگردهای به قطر 4 میلی متر تشکیل شده است که به صورت نردبانی یا خرپایی به هم جوش داده شده اند و در میان ملات دیوارهای آجری یا سفالی قرار می گیرد. در ساختمان سازی، هدف استفاده از میلگرد بستر، غلبه بر نیروهای کششی و فشاری است. با وجود عملکردهای مشابه، تفاوت وال پست و میلگرد بستر از نظر ظاهر، متریال، نحوه اجرا و استانداردهای اجرا بسیار زیاد است.
سوالات متداول
میلگرد بستر برای کنترل ترک های سطحی و افزایش انسجام دیوار به کار می رود، در حالی که وال پست وظیفه انتقال نیروهای جانبی مثل باد و زلزله به اسکلت اصلی ساختمان را بر عهده دارد.
میلگرد بستر در میان ملات بین رج های آجر یا بلوک اجرا می شود، اما وال پست در دو انتهای دیوار، کنج ها یا فواصل مشخص به صورت عمودی یا افقی نصب می گردد.
میلگرد بستر ساختاری شبکه ای و سبک دارد و از دو مفتول فولادی با سیم رابط تشکیل شده است، در حالی که وال پست از پروفیل های فولادی سنگین مانند ناودانی یا قوطی ساخته می شود.
میلگرد بستر هنگام دیوارچینی و بین رج ها نصب می شود، ولی وال پست معمولاً قبل یا بعد از دیوارچینی و با اتصال به ستون یا تیر اجرا می گردد.
میلگرد بستر به دلیل مصرف کمتر فولاد و اجرای ساده تر، گزینه ای اقتصادی تر است؛ در مقابل، وال پست به پروفیل های سنگین تر و عملیات جوشکاری نیاز دارد.
در زمان زلزله، وال پست مقاومت بیشتری دارد چون مستقیماً نیرو را به سازه منتقل می کند، اما میلگرد بستر نقش مکملی در جلوگیری از ترک و گسیختگی دیوار دارد.
نصب میلگرد بستر سریع تر است زیرا همزمان با چیدمان بلوک یا آجر انجام می شود، در حالی که اجرای وال پست به زمان و دقت بیشتری نیاز دارد.
بله، در ساختمان های کم ارتفاع و دیوارهای داخلی سبک، استفاده از میلگرد بستر به تنهایی کافی است، به شرطی که طراحی سازه تأیید شده باشد.
هر دو دوام بالایی دارند، اما میلگرد بستر به دلیل قرار گرفتن داخل ملات کمتر در معرض خوردگی است، در حالی که وال پست نیاز به پوشش ضد زنگ و نگهداری دوره ای دارد.
در دیوارهای بلند، وال پست مناسب تر است زیرا از واژگونی یا شکست دیوار جلوگیری می کند، اما برای افزایش مقاومت، استفاده هم زمان از میلگرد بستر توصیه می شود.
با ۷ سال تجربه در تولید محتوای دیجیتال و مدیریت شبکه‌های اجتماعی، در نگارش مقالات سئو و محتوای تخصصی حوزه آهن و فولاد مهارت دارم. هدف من ارائه اخبار به روز و تحلیل‌های دقیق بوده تا مخاطبان را با تغییر و تحولات این صنعت آگاه سازم.