در کشورهای مختلف برای رسیدن به اهداف ایمنی، سلامت، بهداشت و صرفه اقتصادی قوانین استفاده از میلگرد را وضع کردهاند. در این مطلب قصد داریم قوانین میلگرد مربوط به کشور خودمان را بخوانیم. با این قوانین می توانیم هزینه نهایی پروژه ساختمانی خود را کاهش دهیم و در خرید میلگرد صرفه جویی کنیم.
در تمام بخش های مختلف ساختمانی قوانین متفاوتی وضع شده است. مقررات استفاده از میلگرد نیز بخش دیگری از ساختمان سازی است که قوانین متفاوتی دارد. در ادامه می خواهیم اطلاعات جامعی در این باره با شما به اشتراک بگذاریم.
طبقه بندی میلگرد از نظر روش تولید شامل 3 قسمت میشود. فولاد گرم نورد شده، فولاد سرد اصلاح شده که با انجام فعالیت های مکانیکی مانند پیچاندن، کشیدن، نورد کردن یا گذرانیدن از حدیده بر روی میلگردهای گرم نورد شده در حالت سرد درست می شود و فولاد گرم اصلاح شده یا فولاد ویژه که با انجام عملیات های مکانیکی مانند گرمایش یا آب دادن روی میلگردهای گرم شده نورد در حالت گرم درست می شود.
میلگردها از نظر شکل رویه نیز به 3 دسته متفاوت تقسیم می شوند. میلگرد با رویه صاف، آجدار و آجدار پیچیده نام این دستهها هستند. میلگردهای رویه صاف در S240 استفاده می شوند. این میلگرد فقط می توانند به عنوان میلگرد پیچیده در بتن آرمه به کار برده شوند و استفاده از آن ها در سازه هایی غیر از موارد ذکر شده، در بتن آرمه مجاز نیست.
در میلگردهای آجدار برجستگی هایی با شکلهای متفاوت به صورت طولی و البته زاویه دار زمان نور ایجاد می شود. آج ها معمولا به دو شکل ظاهر می شوند شکل اول آن ها دوکی است که آج ها سطح مقطع متغیر دارند.
شکل دوم آنها یکنواخت است که آج ها سطح مقطع یکسان دارند و از ابتدا تا انتها به صورت مارپیچ یا جناقی هستند. آخرین دسته یعنی آجدار پیچیده نیز از پیچاندن لوله های آجدار به وجود می آیند. در این مدل علاوه بر آج های اولیه، روی سطح یک مارپیچ که حاصل پیچاندن میلگرد است، به چشم می خورد. هر چقدر میزان پیچاندن میلگرد بیشتر باشد گام خط پیچاندن کمتر خواهد بود.
میلگرد دیوارهای برشی باید به صورت قائم و افقی میلگردگذاری شوند. به علاوه فاصله بین میلگردها نباید از 1.2 متر بیشتر شود. قطر میلگرد نیز نباید کمتر 10 میلی متر باشد. در دیوارهای بتنی میلگردها باید در گوشه دیوارهای بتنی و در محل تلاقی دیوارها به صورت پیوسته قرار بگیرند.
فقط در حالتی که دیوارها در حالت تقاطع از یکدیگر جدا شوند، این موضوع ممنوعیتی ندارد. در محاسبه سطح مقطع میلگرد افقی، میلگردهای افقی که به صورت پیوسته در دیوارها استفاده شدهاند حساب می شود.
میلگرد طولی میلگرد بستر باید بهطور کامل در ملات یا دوغاب قرار بگیرند. حداقل پوشش برای ایجاد حالتی که در مجاورت خاک یا هوا باشند ۱۶ میلیمتر و برای حالتی که در مجاورت خاک یا هوا نباشند ۱۳ میلیمتر است.
میلگرد بستر باید از دسته فولاد ضدزنگ انتخاب شود.
این میلگرد اگر در بنایی در مجاورت خاک یا هوا و یا در دیوارهای داخلی که در معرض رطوبت نسبی بیشتر از ۷۵ درصد هستند قرار بگیرد باید به وسیله روکش گالوانیزه یا اپوکسی در برابر خوردگی محافظت شود.
باید حتما 4 میلگرد طولی در 4 گوشه ستون طوری قرار بگیرد که درصد میلگرد طولی کمتر از 4 درصد و بیشتر از 5 درصد نباشد. از طرفی دیگر فاصله آزاد میلگردهای طولی نیز نباید کمتر از ۱٫۵ برابر قطر اسمی میلگرد و کمتر از ۳۸ میلیمتر باشد.
مقدار کربن معادل میلگردها جوش پذیری و جوشکاری آن ها را تعیین می کند. اگر مقدار کربن معادل موجود در میلگرد از 51 درصد کمتر باشد، میلگرد خاصیت جوش پذیری دارد. حالا هر چه این درصد پایین تر بیاید میلگرد بهتر جوش می خورد و خاصیت جوش پذیری بالایی دارد. الکترود مناسب برای جوشکاری و شرایط و ضوابط آن بر اساس مبحث دهم قوانین استفاده از میلگرد تعیین می شود.
مطابق با این مبحث میلگردهای S400 و S500 با توجه به اندازه قطر و میزان کربن معادل آن ها امکان دارد به پیش گرم کردن زمان جوشکاری نیاز داشته یا نداشته باشند. حداقل دمای پیشگرم میلگردها نیز وابسته به قطر و کربن معادل آن ها است. به علاوه در این مبحث آمده که عملیات جوشکاری میلگردهای مصرفی در بتن در دمای منفی 18 درجه ممنوع است.
ضمنا بعد از اتمام جوشکاری باید اجازه دهید میلگردها به طور طبیعی سرد شوند و به دمای محیط برسند. در همین مبحث دهم قوانین استفاده از میلگرد آمده که شتاب دادن به فرآیند سرد شدن میلگردهای جوش خورده ممنوع است. همچنین اگر قصد دارید در جوشکاری میلگرد از وصله جوشی استفاده کنید باید حتما قبل از جوشکاری میلگردها تحت آزمایش جوش پذیری قرار بگیرند.
آزمایشهایی که روی نمونه های جوش شده انجام می دهند تا کشش و خمش آن ها را بررسی کنند. در آزمایش کشش زمانی میلگرد از نظر جوش پذیری تایید می شود که محل گسیخته شده در محل جوش یا در مجاورت آن نباشد.
در آزمایش خمش نیز زمانی میلگرد تایید می شود که بعد از خم کردن ترکی در محل جوش شده و خود جوش به صورت خود به خود ایجاد نشود. در واقع میلگرد فقط زمانی کاملا مورد قبول قرار می گیرد که در هر 2 آزمایش کشش و خمش درست عمل کند.
طبق مقررات استفاده از میلگرد، زنگ زدایی میلگردها با برس سیمی ممنوع است، چون این برس ها روی سطح فولاد خراش ایجاد می کنند. در حقیقت با گذر زمان همین خراش ها محل مناسبی برای ایجاد لایه اکسید و افزایش نفوذ میزان زدگی می شوند.
در قوانین استفاده از میلگرد گفته شده که در فولادگذاری باید میلگردها با وسایل مکانیکی برش بخورند. در غیر این صورت و استفاده از روش های دیگر باید دستگاه نظارت بیاید و روش آنها را تایید کند تا در آینده دچار مشکل نشوند.
تولید کننده برای هر یک از محموله های میلگرد با وزن بیشتر از 25 تن باید گواهینامه فنی صادر کند و این گواهینامه همراه محموله باید به مصرف کننده تحویل داده شود. در گواهینامه فنی دریافتی باید حتما:
سعی کنید میلگردهای فولادی را در یک محیط تمیز و بدون خاک و آلودگی نگهداری کنید تا دیرتر زنگ بزنند. هر صدمه یا بریدگی می تواند در آینده باعث زنگ زدن از همان محل شود. میلگردهای پوسته شده باید ماسه کاری و بعد استفاده شوند. میلگردها باید طوری انبار شوند که دچار خمیدگی بیش از حد نشوند.
طبق قوانین، استفاده از میلگرد همه میلگردها باید به صورت سرد خم شوند؛ همچنین خم کردن آنها باید به طور مکانیکی با دستگاه فلکه خم کن و عبور در سرعت ثابت انجام شود. طوری که قسمت خم شده شعاع انحنای ثابتی داشته باشد. فلکه خم کن هایی که برای میلگرد استفاده می کنید باید قطری متناسب با فولاد را دارا باشند. سرعت خم کردن میله ها نیز باید با توجه نوع فولاد و دمای محیط محاسبه شود.
اگر دمای محیط یا میلگردها از 5 درجه سلسیوس کمتر بود نباید عمل خم کردن میله ها را انجام دهید. همچنین باز و بسته کردن خم ها برای شکل دادن به میلگردها نیز مجاز نیست. خم کردن میلگردهایی که یک سر آن ها در بتن است نیز مجاز نیست.
شیب قسمت مایل میلگردهای خم شده نسبت به محور ستون ها نباید از 1 به 6 بیشتر باشد. همچنین قسمت فوقانی و تحتانی محل برش خورده نیز باید موازی با محور ستون باشند. میلگردهای انتظار باید در محل خم با دورپیچ ها، خاموت ها یا قسمتی از سیستم سازه ای کف مهار شوند. این مهار را باید طوری طراحی کنند که تحمل نیروی 5.1 برابر مولفه نیروی محاسباتی قسمت مایل در امتداد مهار را داشته باشد.
اگر می خواهید از خاموتها و میلگرد استفاده کنید فاصله آن ها از محل خم شده نباید بیشتر از 50 میلی متر باشد. همچنین قبل از جایگذاری میلگردها باید عمل خم کردن را انجام دهید. اگر وجه ستون یا دیوار بیشتر از 75 میلی متر نشستگی یا پیش آمدگی داشته باشد، میلگردهای طولی ممتد نباید به صورت خم شده استفاده شوند.
طبق مقررات استفاده از میلگرد به صورت موازی، میلگردها باید در تماس با یکدیگر بسته شوند تا به صورت واحد عمل کنند. همچنین قوانین زیر نیز باید رعایت شوند:
جمع بندی
قوانین استفاده از میلگرد می تواند قیمت آهن های استفاده شده در پروژه شما و از همه مهمتر میزان سلامت و ایمنی را افزایش دهد. به علاوه رعایت این مقررات، کسب جواز را راحت تر خواهد کرد. بنابراین حتما در طی روند ساخت به رعایت این قوانین توجه داشته باشید.
سوالات متداول
بله اخیرا از میلگرد بستر به جای وال پست استفاده می کنند و این امر را مجاز کرده اند.
توصیه می شود تا حد امکان این کار را انجام ندهید. تقریبا باید گفت برش میلگرد با هوا برش مجاز نیست.
مرکزآهن، مرجعی تخصصی و به روز برای کسب دانش و اطلاع از آخرین تحولات بازار آهن و فولاد است. با وبلاگ جامع ما، همیشه از آخرین اخبار و اطلاعات این صنعت آگاه باشید.