دسترسی سریع به محتوای این مطلب
در صنعت و تولید، مواد اولیه نقشی اساسی در کیفیت، دوام و عملکرد محصولات نهایی دارند. فولاد به عنوان یکی از مهم ترین و پرکاربردترین عناصر، جایگاه ویژه ای در این حوزه پیدا کرده است. در میان انواع فولاد، خانواده فولادهای کربنی (Carbon Steel) و به ویژه گروهی با عنوان «فولاد ck» یا همان «ورق سیکا» (CK Steel) به دلیل خواص مکانیکی منحصر به فرد و کاربردهای متنوع، بسیار مورد توجه قرار گرفته اند.
انواع ورق ck که با پیشوند CK شناخته می شوند، طیف گسترده ای از آلیاژهای فولادی را شامل می شوند که بر اساس میزان کربن و عناصر آلیاژی طبقه بندی می گردند. این تنوع باعث شده است که ورق های ck در صنایع مختلف از خودروسازی گرفته تا تجهیزات صنعتی مورد استفاده قرار گیرند. هر نوع از ورق ck فولادهایی با مقاومت بالا و مشخصاتی مننحصر به فررد هستند.
از سوی دیگر، توجه به عوامل اقتصادی نیز در انتخاب ورق ck60، فولاد سیکا 45، ورق سیکا ۷۵، نقش دارد؛ ورق ck20 و غیره دارد؛ به طوری که تغییرات در مقاومت و ترکیب آلیاژی می تواند ارتباط مستقیمی با قیمت ورق و ارزش بازار این محصولات داشته باشد. به همین دلیل، شناخت دقیق ویژگی های فنی و اقتصادی انواع فولاد ck می تواند به تولیدکنندگان و مصرف کنندگان در تصمیم گیری بهتر کمک کند.
ورق سیکا (CK Steel Sheet) یک نوع فولاد کربنی با کیفیت بالا است که تحت استانداردهای DIN تولید می شود. این ورق ها دارای ترکیب شیمیایی دقیقی از کربن، منگنز و عناصر آلیاژی هستند که خواص مکانیکی مانند استحکام کششی، سختی و قابلیت ماشین کاری را افزایش می دهد.
ورق های سیکا در ضخامت ها و ابعاد مختلف تولید شده و به دلیل مقاومت نسبت به سایش و تغییر شکل، در صنایع خودروسازی، ساخت قالب، ساخت قطعات مکانیکی و سازه های فلزی کاربرد دارند.
لازم به ذکر است که قیمت فولاد سیکا و قیمت ورق روغنی به دلیل تفاوت در ترکیبات، کاربرد سیکا و روش ساخت (نورد گرم و سرد) با هم متفاوت است. حال که فهمیدیم ورق سیکا چیست به مشخصات فولاد سی کا می پردازیم.
انواع فولاد ck یکی از انواع فولادهای پرکاربرد در صنایع مختلف هستند که به دلیل ترکیب شیمیایی و میزان کربن موجود در آن، استحکام و دوام بالایی دارد. شناخت مشخصات فولاد سیکا به شما کمک می کند تا در پروژه های صنعتی، ساختمانی و حتی تولید قطعات حساس، انتخاب درستی داشته باشید.
وقتی شما از ویژگی های دقیق این فولاد آگاه باشید، می توانید بهترین گزینه را با توجه به نیاز پروژه انتخاب کنید. برای مثال، فولاد سیکا ۴۵ به دلیل مقاومت مناسب در برابر سایش در قطعات مکانیکی و ماشین آلات استفاده می شود، در حالی که فولاد سیکا ۷۵ با درصد کربن بالاتر، سختی و استحکام بیشتری دارد و در صنایع سنگین به کار می رود.
از طرف دیگر، انواع مختلف ورق ck هر کدام ویژگی خاصی دارند. به عنوان نمونه، ورق ck5 برای کارهایی با انعطاف بالا مناسب است، در حالی که ورق ck55 سختی بیشتری داشته و در تولید قطعات مقاوم مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین ورق ck65 ترکیبی از سختی و مقاومت سایشی بالا را ارائه می دهد که آن را برای تجهیزات صنعتی سنگین ایده آل می کند.
جدول زیر ترکیبات شیمیایی اصلی فولادهای سیکا از گرید CK5 تا CK75 را نشان می دهد و به شما کمک می کند تفاوت آن ها را بهتر بشناسید.
| نوع فولاد | کربن (C) | منگنز (Mn) | سیلیسیم (Si) | فسفر (P) | گوگرد (S) | توضیحات |
|---|---|---|---|---|---|---|
| CK5 | 0.05 – 0.10% | 0.30 – 0.60% | ≤ 0.40% | ≤ 0.045% | ≤ 0.045% | فولاد کم کربن، نرم و قابل شکل دهی |
| CK15 | 0.12 – 0.18% | 0.30 – 0.60% | ≤ 0.40% | ≤ 0.045% | ≤ 0.045% | مناسب قطعات شکل پذیر و نوردی |
| CK35 | 0.32 – 0.39% | 0.50 – 0.80% | ≤ 0.40% | ≤ 0.045% | ≤ 0.045% | استحکام متوسط، قابلیت ماشین کاری خوب |
| CK45 (فولاد سیکا 45) | 0.42 – 0.50% | 0.50 – 0.80% | ≤ 0.40% | ≤ 0.045% | ≤ 0.045% | پرکاربردترین گرید، سختی پذیری و مقاومت سایشی بالا |
| CK55 | 0.52 – 0.60% | 0.50 – 0.80% | ≤ 0.40% | ≤ 0.045% | ≤ 0.045% | استحکام بالا، ماشین کاری سخت تر |
| CK65 | 0.62 – 0.70% | 0.60 – 0.90% | ≤ 0.40% | ≤ 0.045% | ≤ 0.045% | سختی و مقاومت سایشی خیلی زیاد |
| CK75 (فولاد سیکا 75) | 0.70 – 0.80% | 0.60 – 0.90% | ≤ 0.40% | ≤ 0.045% | ≤ 0.045% | فولاد پرکربن، مناسب فنر و ابزار سبک |
ترکیب شیمیایی:
خواص مکانیکی:
کاربردها:
وقتی صحبت از فولاد سیکا می شود، معمولاً دو اصطلاح زیاد شنیده می شود: انواع فولاد سیکا و اشکال فولاد سیکا. این دو گاهی با هم قاطی می شوند، اما در واقع تفاوت دارند. منظور از انواع، همان گریدهای مختلف مثل CK10، CK45 یا CK75 است که بر اساس میزان کربن و ویژگی های مکانیکی دسته بندی می شوند. در حالی که اشکال فولاد سیکا به فرم عرضه آن اشاره دارد، مثل ورق، میلگرد، تسمه یا لوله.
برای اینکه ابهامی پیش نیاید، ما در ادامه هم انواع فولاد سیکا را معرفی می کنیم و هم اشکال فولاد سیکا را تا دید کامل تری نسبت به این خانواده فولاد به دست آورید. در جدول زیر روش های عرضه و اشکال مختلف فولاد سیکا را می بینیم:
| شکل عرضه | توضیحات | کاربردهای رایج | نکات مهم |
|---|---|---|---|
| ورق فولاد سیکا | به صورت شیت یا رول در ضخامت های مختلف تولید می شود | صنایع خودرو، بدنه دستگاه ها، مخازن | انتخاب ضخامت متناسب با نوع کاربرد ضروری است |
| میلگرد فولاد سیکا | مقاطع گرد و طولی | قطعات مکانیکی، شافت، محور | نیاز به ماشین کاری و عملیات حرارتی دارد |
| تسمه فولاد سیکا | مقطع تخت و باریک | قطعات صنعتی سبک، ابزار و اتصالات | امکان برش و خمکاری آسان |
| لوله فولاد سیکا | به صورت درزدار یا بدون درز | انتقال سیالات، سازه های فلزی | کیفیت جوش و یکنواختی دیواره اهمیت دارد |
| قطعات فورج شده فولاد سیکا | شکل دهی با پرس و چکش | دنده ها، یاتاقان ها، قطعات مقاوم در برابر سایش | نیازمند عملیات حرارتی تکمیلی برای دوام بالا |
ورق فولادی CK10، نوعی فولاد کم کربن است که حدود 0.10% کربن دارد و از ویژگی هایی مانند قابلیت سردکاری و سازگاری با تمامی روش های جوشکاری برخوردار است. هرچند مقاومت این فولاد در حالت نرمال چندان بالا نیست، اما از طریق روش های مختلف، قابل افزایش است. این فولاد برای عملیاتی چون آنیل کاری بعد از سرد کاری شدید، مناسب است.
از جمله ویژگی های دیگر ورق فولادی ck می توان به سختی آن که بین 92 تا 163 برینل است و دمای شکل دهی آن که بین 850 تا 1050 درجه سانتی گراد قرار دارد، اشاره کرد. همچنین، ورق CK10 در برابر سایش و اکسیداسیون مقاومت کمی دارد و لازم است در برابر زنگ زدگی محافظت شود.
این فولاد در صنایعی که نیاز به اتصال دهنده ها و پیچ و مهره های سرد شونده دارند، به ویژه در صنایع خودروسازی و تولید ماشین آلات، کاربرد فراوان دارد.
ورق فولادی CK15 یک فولاد کم کربن با 0.15% کربن است که در گروه فولادهای فنری قرار دارد. این فولاد دارای انعطاف پذیری خوب و قابلیت جوشکاری با تمام روش ها است. همچنین، به راحتی قابل سردکاری بوده اما پس از سرد کاری شدید نیاز به آنیل کاری دارد. سختی آن حدود 143 برینل است و در برابر سایش و خوردگی مقاومتی ندارد، بنابراین باید محافظت شود.
ورق CK15 به ویژه در ساخت قطعاتی چون پیچ و مهره ها، چرخ دنده ها و ابزارهای صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. این فولاد برای قطعات سایشی با استحکام بالاتر و در صنایع خودروسازی کاربرد فراوانی دارد.
ورق CK22 یک فولاد کم کربن با میزان کربن حدود 0.22% است که در مقایسه با CK10 و CK15، استحکام و سختی بالاتری دارد. این فولاد ترکیبی از قابلیت ماشین کاری، چقرمگی و مقاومت به سایش را ارائه می دهد. کاربردهای آن شامل ساخت قطعات مکانیکی مانند چرخ دنده های کوچک، محورها، بوش ها و قطعات تحت فشار متوسط است. این فولاد قابلیت انجام عملیات حرارتی مانند سخت کاری سطحی را دارد که آن را برای کاربردهای صنعتی سنگین تر مناسب می کند.
ورق CK45 یک فولاد آلیاژی کربنی با میزان کربن 0.45% است که به دلیل ترکیب شیمیایی خاص خود، دارای مقاومت بالا در برابر سایش و فشارهای فیزیکی است. این ورق با سختی حدود 160-190 برینل، در برابر آسیب های فیزیکی و اصطکاک، عملکرد مناسبی دارد.
از این ورق برای ساخت قطعات خودرو، دستگاه های صنعتی، چرخ دنده ها و ابزارهای با سختی بالا استفاده می شود. ورق CK45 در ابعاد مختلف و با ضخامت های 3 تا 80 میلی متر تولید می شود. قیمت ورق ck45 به ابعاد و ضخامت آن وابسته است.
فولاد فنری CK75، که با نام های 1.1248 (DIN آلمان) و 1078 شناخته می شود، از فولادهای آلیاژی با ویژگی های ممتاز برای کاربردهای فنری است. این فولاد با ترکیب 0.7 تا 0.8 درصد کربن، 0.6 تا 0.9 درصد منگنز، و 0.15 تا 0.35 درصد سیلیسیم، دارای سختی پذیری متوسط، استحکام بالا و خاصیت الاستیسیته است. مقاومت خوب در برابر سایش و خوردگی، از دیگر ویژگی های آن است. از کاربردهای اصلی فولاد CK75 می توان به ساخت فنرها، سیستم های تعلیق خودروها و تسمه های نورد سرد شده اشاره کرد.
فولاد CK55 یا 1.1203 از دسته فولادهای قابل حرارت است که دارای حدود 0.55 درصد کربن می باشد. این فولاد برای ساخت قطعاتی همچون فنرها، شفت ها، ابزارهای صنعتی و قطعات خودرو مناسب است. پس از عملیات حرارتی، سختی و چقرمگی آن افزایش می یابد.
این فولاد از ترکیب کربن، منگنز، سیلیسیوم و درصد کمی نیکل و کروم ساخته شده و قابلیت جوشکاری خوبی دارد. از کاربردهای دیگر فولاد CK55 می توان به ساخت ابزارآلات دستی، قطعات نظامی، لوازم خانگی و قطعات ماشین آلات کشاورزی اشاره کرد.
فولاد CK60، که به عنوان فولاد 1.1221 نیز شناخته می شود، یکی از فولادهای پرکربن است که عمدتاً در ساخت فنرها و قطعات ارتجاعی استفاده می شود. این فولاد با ترکیب شیمیایی شامل 0.57-0.65 درصد کربن و 0.6-0.9 درصد منگنز، پس از عملیات سخت سازی و کوئنچ، خاصیت فنری پیدا کرده و مقاومت بالایی در برابر سایش دارد. فولاد CK60 در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، نفت و گاز، و ساخت ابزارآلات کشاورزی کاربرد دارد. این فولاد برای ساخت فنر، واشر، چکش ، پیچ و مهره و قطعات ماشین آلات صنعتی مناسب است.
| نوع فولاد | ویژگی کلی | کاربردهای رایج | نکات مهم |
|---|---|---|---|
| فولاد سیکا 5 (CK5) | کم کربن، نرم و انعطاف پذیر | قطعات سبک، کارهای شکل دهی و کشش | مقاومت سایشی کم، مناسب فرم دهی |
| فولاد سیکا 10 (CK10) | کربن پایین، شکل پذیری و جوشکاری عالی | ورق های نوردی، قطعات کششی و پرسکاری | استحکام پایین تر، مناسب فرم دهی سرد |
| فولاد سیکا 15 (CK15) | کربن پایین، شکل پذیری خوب | ورق ها و قطعات شکل پذیر | قابلیت جوشکاری بالا |
| فولاد سیکا 35 (CK35) | استحکام متوسط، ماشین کاری خوب | قطعات صنعتی عمومی، ابزار سبک | نیازمند عملیات حرارتی برای سختی بیشتر |
| فولاد سیکا 45 (CK45) | پرکاربردترین گرید، سختی و استحکام متوسط | شافت، میل لنگ، قطعات ماشین آلات | تعادل بین سختی و شکل پذیری |
| فولاد سیکا 55 (CK55) | سخت تر و مقاوم تر از CK45 | ابزار صنعتی، چرخ دنده ها | ماشین کاری سخت تر از گریدهای پایین تر |
| فولاد سیکا 65 (CK65) | سختی و مقاومت سایشی بالا | فنرها، ابزار دقیق | شکل پذیری کمتر |
| فولاد سیکا 75 (CK75) | پرکربن و بسیار سخت | تیغه ها، فنرهای سنگین، ابزار برش | شکننده تر، حساس به ضربه |
قیمت آهن آلات فولاد ck به عوامل متعددی بستگی دارد که مهم ترین آن ها میزان کربن و عناصر آلیاژی، کیفیت تولید و استاندارد به کار رفته است. علاوه بر این، شرایط بازار جهانی آهن و نوسانات نرخ ارز نیز می تواند بر قیمت نهایی این محصولات تأثیر مستقیم بگذارد. در نتیجه آگاهی از این عوامل برای خریداران و تولیدکنندگان اهمیت زیادی دارد. پس در ادامه با این موارد آشنا می شویم:
جمع بندی
فولاد سیکا (CK Steel) یا فولاد ck نوعی فولاد کربنی با ترکیب شیمیایی دقیق (کربن، منگنز، سیلیسیم) است که به دلیل استحکام، سختی و قابلیت ماشین کاری بالا در صنایع خودروسازی، ماشین سازی و ساخت قطعات مکانیکی کاربرد دارد. انواع آن شامل CK10، CK15، CK22، CK45، CK55 و CK60 است که هر یک با درصد کربن متفاوت، ویژگی های منحصر به فردی مانند مقاومت به سایش، انعطاف پذیری و قابلیت عملیات حرارتی دارند. قیمت فولاد سیکا به عوامل مانند ترکیب شیمیایی، عملیات حرارتی و شرایط بازار بستگی دارد.
سوالات متداول
ورق CK نوعی فولاد کربنی با ترکیب شیمیایی دقیق است که بر اساس استانداردهای DIN تولید می شود و به دلیل خواص مکانیکی بالا شناخته می شود.
انواع ورق CK یا فولاد ck شامل CK10، CK15، CK22، CK45، CK55 و CK75 هستند که هر کدام بر اساس میزان کربن و خواص مکانیکی متفاوت طبقه بندی می شوند.
ورق های سیکا در صنایع مختلفی مانند خودروسازی، ساخت قطعات مکانیکی، فنرها، محورها و قالب ها کاربرد دارند و برای کاربردهایی با نیاز به استحکام، سختی و ماشین کاری مناسب استفاده می شوند.
فولاد سیکا نسبت به سایر فولادها مقاومت سایشی و استحکام بالاتری دارد.
فولاد سیکا قابلیت ماشین کاری و جوشکاری دارد اما نیازمند رعایت شرایط و تکنیک های خاص است.
ترکیبات اصلی فولاد سیکا شامل آهن، کربن و عناصر آلیاژی مانند کروم، منگنز و سیلیسیم است.
مرکزآهن، مرجعی تخصصی و به روز برای کسب دانش و اطلاع از آخرین تحولات بازار آهن و فولاد است. با وبلاگ جامع ما، همیشه از آخرین اخبار و اطلاعات این صنعت آگاه باشید.