یکی از مهم ترین تجهیزاتی که نقش مهمی در افزایش ایمنی سازه ها دارند، ناودانی منقطع است. ناودانی منقطع یا وال پست، قطعه ای فلزی است که از ورق سیاه یا گالوانیزه ساخته شده و برای مسلح کردن و مقاوم سازی دیوارهای ساختمان به کار می رود. در پاسخ به سوال ناودانی منقطع چیست؟ بهتر است توضیحی از عملکرد این مقطع ارائه دهیم؛ این محصول به دیوارها و تیغه ها کمک می کند تا محکم تر به اسکلت اصلی ساختمان متصل شوند و نقش محافظتی برای دیوار در برابر نیروهای عمود بر صفحه، نیروهای کمانشی و خمشی دارد. در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر در رابطه با ناودانی منقطع آشنا شویم.
اصطلاح ناودانی منقطع به روش اجرای وال پست یا ناودانی به صورت منقطع اشاره دارد. این روش در مقایسه با سایر روش های مقاوم سازی دیوار، آسان تر و اقتصادی تر است. نصب این قطعات، موجب درگیری دیوارهای سازه ای و غیرسازه ای با اسکلت اصلی ساختمان می شود که در نهایت به افزایش مقاومت و طول عمر سازه می انجامد.
این نوع ناودانی ها از فلزات با کیفیتی مانند فولاد یا آلومینیوم ساخته می شوند که به دلیل استحکام و دوام بالا، عملکرد قابل اطمینانی دارند. طبق پیوست ششم آیین نامه ۲۸۰۰ مقررات ملی ساختمان، استفاده از وال پست هنگام ساخت سازه الزامی است. این قانون به خاطر شرایط زلزله خیزی کشور ما وضع شده است.
برخی می پرسند ناودانی منقطع چیست که در ایمنی ساختمان تا این حد موثر است؟ پاسخ در عملکرد آن نهفته است: این قطعات هنگام زلزله نیروهای وارده را از دیوار به فریم اصلی ساختمان انتقال داده و از تخریب کامل جلوگیری می کنند. باید توجه داشت که وال پست ها بارهای لرزه ای ناشی از زلزله را به طور کامل تحمل نمی کنند.
ناودانی منقطع از نظر شکل و کارکرد به دو دسته اصلی تقسیم می شود: وال‌پست عمودی (قائم) و وال‌پست افقی که در ادامه به توضیح هریک می پردازیم:
وال‌پست عمودی زمانی استفاده می شود که طول دیوار بیش از ۴ متر باشد و یا طول دیوار نسبت به ضخامت آن ۴۰ برابر بیشتر باشد. هدف از نصب این نوع وال پست، کوتاه کردن دیوار و مقاومت در برابر بار خمشی است.
وال پست های عمودی معمولا به صورت عناصر قائمی هستند که در ارتفاع دیوار نصب می شوند. این نوع وال پست ها به افزایش پایداری دیوار کمک کرده و از تغییر شکل دیوار در راستای عمود بر صفحه آن جلوگیری می کنند. کارکرد اصلی وال پست های عمودی محدود کردن طول آزاد دیوار است تا در هنگام اعمال نیروهای جانبی، دیوار دچار کمانش نشود.
برای اتصال این وال پست ها به سازه، از روش های مختلفی مانند اتصال با میلگرد، جوشکاری یا پیچ و رول پلاک استفاده می شود که انتخاب روش مناسب به نوع سازه و مصالح به کار رفته بستگی دارد.
وال پست افقی در مواردی کاربرد دارد که طول دیوار از ۳.۵ متر فراتر رفته یا ارتفاع دیوار نسبت به ضخامت آن ۳۰ برابر بیشتر باشد. معمولا در ارتفاعاتی مانند میانه دیوار یا قسمت های فوقانی قرار می گیرد و باعث تقویت دیوار می‌شود.
این نوع وال پست ها به توزیع یکنواخت تر نیروها در طول دیوار کمک می نمایند. در ساختمان هایی با ارتفاع زیاد، ترکیبی از وال پست های افقی و عمودی استفاده می شود تا پایداری بیشتری برای دیوارها ایجاد شود. این ترکیب به صورت یک شبکه منظم از وال پست ها عمل کرده و دیوار را به قطعات کوچک تر و مقاوم تری تقسیم می کند.
| نوع ناودانی منقطع | محل قرارگیری | کاربرد اصلی | شرایط استفاده |
|---|---|---|---|
| ناودانی منقطع عمودی | به صورت قائم، در امتداد طول دیوار | جلوگیری از خیز یا کمانش دیوار در جهت افقی | زمانی که طول دیوار > 4 متر یا طول > 40× ضخامت دیوار باشد |
| ناودانی منقطع افقی | به صورت افقی، معمولاً در میانه یا بالای دیوار | تقویت دیوار در برابر نیروهای عمودی یا جانبی مانند زلزله | زمانی که ارتفاع دیوار > 3.5 متر یا ارتفاع > 30× ضخامت دیوار باشد |
اصلی ترین کاربرد ناودانی منقطع در صنعت ساختمان سازی به چشم می خورد. این قطعات اتصال و مقاوم سازی دیوارهای سازه را تضمین می کنند. با کمک ناودانی منقطع، اطمینان از اتصال محکم دیوارها و تیغه ها به اسکلت ساختمان افزایش می یابد. در هنگام زلزله نیز نیروهای وارده از دیوار را به فریم ساختمان هدایت کرده و از تخریب سازه جلوگیری به عمل می آورند.
استفاده از ناودانی منقطع در ساخت دیوارهای هبلکس و بلوک های سبک بسیار رایج است. این بلوک ها به دلیل وزن کم، چسبندگی خوبی با چسب هبلکس دارند، اما نیازمند تجهیزات جانبی برای افزایش مقاومت در برابر زلزله هستند. قیمت ناودانی منقطع مانند قیمت آهن آلات، با توجه به نوسانات بازار متغیر است، اما هزینه ای که برای این قطعات صرف می شود، در مقابل ایمنی و استحکامی که ایجاد می کنند، ناچیز به نظر می رسد.
نصب ناودانی منقطع پس از اتمام دیوارچینی روی اجزای دیوار مورد نظر انجام می شود. در زمان اجرا، فواصل بین دیوار و ستون باید با مواد انعطاف پذیری مانند پلی استایرن یا پشم سنگ پر شود. این کار امکان حرکت جزئی دیوار را بدون آسیب دیدگی فراهم می کند. (در هر متر ارتفاع دیوار، نیاز به نصب یک عدد ناودانی است)
برای نصب ناودانی منقطع از دو روش اصلی استفاده می شود:
به کارگیری صفحات فولادی دارای گل میخ و استفاده از میخ کاشت چرخشی. نصب ناودانی در سازه بتنی نباید با اتصال ضربه ای انجام شود. این قطعات در فاصله یک متری زیر و روی ستون قرار می گیرند. چنین چیدمانی در زمان زلزله کارآمد است، زیرا باعث حرکت کشویی داخل ناودانی ها شده و احتمال آسیب دیدگی دیوار را به حداقل می رساند
ابعاد ناودانی منقطع متنوع بوده و برای هر پروژه ساختمانی باید متناسب با نیازهای خاص آن انتخاب شود. به طور کلی، ناودانی های تولیدی در جان های ۱۰.۵، ۱۵.۵ و ۲۰.۵ سانتی متر، بال ۶-۷ سانتی متر و طول های ۲۰، ۳۰ و ۴۰ سانتی متر عرضه می شوند. انتخاب ابعاد ناودانی منقطع مناسب با ضخامت دیوار، ارتفاع طبقه و طول دیوار بستگی دارد. وزن ناودانی منقطع نیز باید متناسب با نوع سازه در نظر گرفته شود.
این وزن معمولا در محدوده ۸۰۰ تا ۲۱۵۰ گرم قرار دارد. به عنوان مثال، ابعاد ناودانی منقطع با جان ۱۰.۵، بال ۶-۷ و طول ۲۰ سانتی متر دارای وزنی حدود ۸۰۰ گرم است، در حالی که همین ناودانی با طول ۴۰ سانتی متر حدود ۱۶۰۰ گرم وزن دارد. همچنین ابعاد ناودانی منقطع با جان ۲۰.۵ و طول ۴۰ سانتی متر به وزن تقریبی ۲۱۵۰ گرم می رسد. با افزایش ابعاد، قیمت ناودانی نیز افزایش می یابد، بنابراین انتخاب ابعاد مناسب نه تنها از نظر فنی بلکه از نظر اقتصادی نیز اهمیت دارد.
سوالات متداول
ناودانی منقطع برای اتصال محکم دیوارها به اسکلت اصلی ساختمان و افزایش مقاومت در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله و باد استفاده می شود. این قطعات از تخریب دیوارها در هنگام حوادث طبیعی جلوگیری کرده و ایمنی ساکنان را تضمین می کنند.
بله، با توجه به هزینه نسبتا پایین ناودانی منقطع در مقایسه با خسارات احتمالی ناشی از زلزله، استفاده از آن کاملا اقتصادی است. علاوه بر این، نصب سریع و آسان این قطعات، هزینه های اجرایی را نیز کاهش می دهد.
مرکزآهن، مرجعی تخصصی و به روز برای کسب دانش و اطلاع از آخرین تحولات بازار آهن و فولاد است. با وبلاگ جامع ما، همیشه از آخرین اخبار و اطلاعات این صنعت آگاه باشید.