میلگرد یکی از پرکاربردترین محصولات فولادی است که در ساختمان‌سازی استفاده می‌شود. این محصول معمولا در سایزهای متفاوت و با سطح مقطع دایره‌ای شکل تولید می‌گردد. در ساخت میلگرد عواملی مانند سایز، طول، قطر و وزن مطابق با استانداردهای خاصی تعیین می‌شود. در برخی از کارخانه‌های تولید میلگرد مانند کارخانه راد همدان و کارخانه ظفر بناب، با کاهش مقدار وزن محصول مطابق با استانداردهای از پیش تعریف‌شده، میلگرد سبک را تولید می‌کنند. از این نوع میلگرد به‌عنوان تقویت‌کننده آهن و در برخی موارد، حفاظ در سازه‌های ساختمانی برای افزایش استحکام و مقاومت نیز به‌کار گرفته می‌شود. در ادامه به بررسی مشخصات این محصول، کارخانه‌های تولید میلگرد سبک و تفاوت قیمت میلگرد سبک با سایر محصولات خواهیم پرداخت.
به‌طورکلی میلگرد سبک، به میلگردهایی گفته می‌شود که در مقایسه با استاندارد آن وزن کمتری دارد. البته کاهش مقدار وزن میلگرد منجر می‌شود که اندازه، طول و قطر میلگردها بر اساس استانداردهای دیگری مشخص و مقادیر کمتری برای آنها درنظر گرفته شود. به‌عبارت‌دیگر کاهش وزن این نوع میلگرد باید مطابق با یک استاندارد مشخص انجام گردد. زیرا درصورت کاهش بیش از حد وزن، میلگرد نمی‌تواند نیروهای جانبی وارد آمده بر سازه را تحمل کند و ممکن است در آینده منجربه خرابی و مشکلات دیگر شود.
غالبا میلگردهایی با سایز 8، سایز 10 و سایز 12 در دسته میلگردهای سبک قرار می‌گیرند و قطر آنها بین 6 الی 32 میلی‌متر متغیر است و در ساختمان‌سازی از آنها استفاده می‌شود. از دیگر ویژگی‌های این محصول سبک می‌توان به قیمت بیشتر آن در ازای هرکیلوگرم، نسبت‌به نوع سنگین این محصول اشاره کرد. معمولا از این میلگردها می‌توان به‌عنوان تقویت‌کننده آهن و در برخی موارد به عنوان حفاظ در سازه‌های ساختمانی استفاده کرد تا استحکام و مقاومت سازه افزایش پیدا کند.
در ایران دو کارخانه فولاد راد همدان و فولاد ظفر بناب میلگرد سبک استاندارد را تولید و به بازار عرضه می‌کنند. درادامه به برخی دیگر از کارخانه‌های تولید میلگرد سبک نیز اشاره می‌نمائیم.
کارخانه راد همدان
این کارخانه در سال 1396 در شهرک ویان استان همدان در زمینی به وسعت 50 هزار مترمربع تاسیس شد. ظرفیت تولید کارخانه راد همدان 500 هزار تن در سال است که محصولات آن شامل میلگرد آجدار در استاندارد A2 وA3 می‌باشد. این کارخانه برای ساخت میلگرد از استاندارد ملی ISIRI 3132 و استاندارد بین‌المللی DIN 488 و BS EN 4449 پیروی می‌کند. کارخانه راد همدان با استفاده از تجهیزات اروپایی و طبق استانداردهای جهانی، سبک‌ترین میلگردهای موجود در بازار را تولید می‌کند که کیفیت و استاندارد بودن این محصولات با برگه آنالیز و آزمایش مختص هر میلگرد تایید می‌شود. این کارخانه بر روی هر شاخه میلگرد سبک نام تجاری RAD را حک می‌کند. برای اطلاع از قیمت میلگرد راد همدان میتوانید به سایت مرکزآهن مراجعه کنید.
کارخانه ظفر بناب
این کارخانه تولید میلگرد فعالیت خود را از سال 1386 در استان آذربایجان شرقی، شهرستان بناب شروع کرد. محصولات تولیدی کارخانه ظفر بناب علاوه بر میلگرد شامل نبشی، ناودانی و تیرآهن است. این کارخانه محصولات خود را براساس استانداردهای DIN ،ASTM و استاندارد ملی ISIRI تولید می‌کند. در واقع کارخانه ظفر بناب برای تولید سبک‌ترین میلگرد دارای گواهینامه‌های ISO 14001، ISO 18001 و ISO 9001 بوده که کیفیت محصولات این کارخانه را نشان می‌دهد. بر روی هر شاخه از میگرد این کارخانه نام تجاری ZN حک شده است. قیمت روز میلگرد بناب به صورت روزانه در سایت مرکزآهن اعلام می‌شود.
جدول مقایسه میلگرد سبک راد همدان و فولاد ظفر بناب با حداقل وزن استاندارد:
| سایز | 8 | 10 | 12 | 14 | 16 | 18 | 20 | 22 | 25 | 28 | 32 |
| میلگرد راد همدان | 4.5 | 6.5 | 9.5 | 13.5 | 17.5 | 21.5 | 27 | 31 | 42 | 45 | |
| میلگرد ظفر بناب | 4.2 | 6.2 | 10.2 | 13.6 | 18 | 22.8 | 28 | 34 | 44.3 |
علاوه بر میلگرد راد همدان و میلگرد ظفر بناب به معرفی چند نوع میلگرد سبک موجود در بازار نیز می‌پردازیم:
کارخانه سیرجان حدید جنوب یکی از تولیدکنندگان بزرگ میلگرد است که هم میلگرد سبک و هم میلگرد سنگین تولید می‌کند.
کارخانه آناهیتا گیلان به‌عنوان یک کارخانه مهم و مطرح تولید میلگرد در ایران، محصولات خود را براساس استاندارد ISIRI 3132 تولید و به بازار عرضه می‌کند. محصولات کارخانه میلگرد گیلان هم به شکل ساده و هم به شکل آجدار، در سایزها و گریدهای مختلف تولید می‌شود. محصولات این کارخانه به دلیل تنوع بالایی که دارند، از محبوبیت زیادی در بازار برخوردار هستند.
یکی دیگر از کارخانه‌های تولید میلگرد در ایران کارخانه‌ای به نام حسن رود بوده که در استان گیلان واقع شده است. این کارخانه، میلگرد سبک را با استاندارد A2 و میلگرد سنگین را با استاندارد A3 تولید می‌کند.
تفاوت میلگرد سبک و سنگین در پارامتر وزن آنها بوده که در میلگردهای سنگین، فولاد بیشتری به‌کار رفته است. به‌دلیل اینکه وزن میلگرد یکی از ویژگی‌های اساسی و تاثیرگذار در تعیین قیمت تمام‌شده میلگرد می‌باشد، قطعا انتظار می‌رود که میلگردهای سنگین و سبک از نظر قیمت نیز اختلاف داشته باشد. با این حال میلگردها به صورت شاخه‌های موجود در هر بندیل به بازار عرضه می‌شود. بنابراین هر چه وزن میلگرد سبک‌تر باشد، تعداد شاخه‌ها در هر بندیل بیشتر خواهد بود.
اگرچه قیمت محصولات سبک نسبت به نمونه سنگین آنها بیشتر است، اما با خرید یک بندیل مشتری تعداد شاخه‌های بیشتری دریافت می‌کند. بنابراین می‌توان گفت معامله میلگرد سبک در مقایسه با میلگرد سنگین هم برای خریدار و هم برای فروشنده سودآور خواهد بود. زیرا فروشنده مواد اولیه را به صورت کیلویی خریداری می‌کند و میلگرد را به صورت شاخه‌ای می‌فروشد. در‌حالی‌که خریدار به ازای پرداخت هزینه بیشتر تعداد بیشتری میلگرد دریافت کرده است. همچنین طول، قطر و سایز میلگرد، به وزن آن بستگی دارد. بنابراین کم‌بودن بیش از استاندارد وزن میلگرد باعث کاهش قطر و طول تعیین‌شده می‌شود و حتی ممکن است در نوع آج‌های میلگرد تغییر ایجاد کند.
جمع بندی
میلگرد سبک، نوعی میلگرد است که وزن آن در مقایسه با انواع دیگر میلگردهای موجود در بازار کمتر است. در حالی که کم بودن وزن میلگرد دلیلی‌بر استاندارد نبودن و یا حتی بی‌کیفیت بودن این محصول نیست. بسیاری از افراد از سبک‌ترین میلگردها برای کاربردهای مختلف استفاده می‌کنند. البته لازم به ذکر است که قیمت نمونه‌های سبک میلگرد به نوع سنگین آن بیشتر است. دو کارخانه مطرح در ایران که سبک‌ترین میلگردها را تولید می‌کنند عبارتند از: کارخانه فولاد ظفر بناب و کارخانه راد همدان. علاوه بر این دو، کارخانه‌های دیگر در سراسر کشور در کنار میلگرد سنگین، نمونه های سبک را نیز تولید می‌کنند.