یکی از مهمترین مسائل برای شما عزیزانی که در حال ساخت و ساز هستید، محاسبه نرخ مصالح مورد نیاز اعم از قیمت میلگرد و قیمت تیرآهن برای احداث و یا اندازه گیری مصالح به کار رفته در ساختمان است. همچنین به دلیل بالا بودن قیمت میلگرد، مانند قیمت میلگرد شاهین بناب و یا ذوب آهن اصفهان، محاسبه دقیق میزان میلگرد برای تعیین هزینه های نهایی ضروری است. مشخص شدن دو بعد از مساله برای مجریان پروژه های عمرانی، نقش اساسی و مهمی را ایفا می کند:
در مقالات قبلی، مقدار میلگرد مورد نیاز برای ساختمان یک، دو و سه طبقه و هزینه ساخت هر متر مربع ساختمان برآورد شده است در این مقاله قصد داریم با دید کلی تر به این مساله بپردازیم.
میزان آهن مصرفی در هر متر مربع به عوامل زیادی بستگی خواهد داشت که در ادامه به طور مفصل به بررسی آن خواهیم پرداخت ولی اگر بخواهید به طور اجمالی در خصوص برآورد هزینه ساختمان، اطلاعاتی کسب کنید، خوب است بدانید که در پروژه های ساختمانی قیمت تمام شده اسکلت بتنی و فلزی به دو عامل مهم بستگی دارد:
برای محاسبه، ابتدا میانگین قیمت میلگرد ساده، آجدار و سایر آهن آلات مصرفی در هر متر مربع ساختمان را محاسبه کرده و سپس این میزان را با دستمزد کار، جمع می‌کنیم.
محاسبه میانگین قیمت آهن کیلویی به این صورت است که ابتدا درصد آهن آلات مصرفی را برای انواع آهن از جمله تیرآهن، میلگرد، ورق و اتصالات (مانند اتصالات پلی اتیلن) محاسبه کرده و از مجموع آنها میانگین قیمت آهن آلات مصرفی را به دست می آوریم. به همین سادگی!
در نهایت از فرمول زیر برای تخمین هزینه ساخت هر متر مربع ساختمان استفاده می کنیم:
(میانگین قیمت خرید هر کیلوگرم آهن مصرفی + دستمزد ساخت هر کیلوگرم آهن مصرفی) × کیلوگرم آهن مصرفی در هر متر مربع
البته باید در نظر داشته باشید که این فرمول، تخمینی بوده و برای محاسبه دقیق تر باید به عواملی از جمله نوع طراحی سازه، موقعیت مکانی ساختمان، مدت زمان اجرای پروژه، هزینه اجاره ماشین آلات مورد نیاز، دستمزد نیروی انسانی مورد استفاده، شرایط جوی و محیطی و تاثیر آن بر نیروی انسانی و ماشین آلات و در نهایت مسافت راه توجه کرد.
برای محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه ابتدا بارگذاری و سیستم سازه ای مشخص می شود، سپس از روی نقشه اجرایی، طول و تعداد میلگردهای فونداسیون، ستون ها و تیرها برداشت می گردد. در محاسبه میلگرد ساختمان از روی نقشه باید طول هر میلگرد با در نظر گرفتن طول گیرایی، طول وصله و خم ها جمع زده و در وزن واحد طول همان قطر ضرب شود تا مقدار میلگرد مصرفی در اسکلت بتنی به دست آید.
برای محاسبه سرانگشتی میلگرد ساختمان در سازه های یک طبقه قاب بتنی بدون دیوار برشی معمولا عددی حدود 25 تا 35 کیلوگرم بر متر مربع زیربنا به عنوان محاسبه حدودی میلگرد ساختمان استفاده می شود، اما نتیجه نهایی حتما باید با نقشه های محاسب کنترل شود. هزینه میلگرد ساختمان یک طبقه تابع مستقیم مقدار میلگرد و قیمت روز است و به چینش معماری، دهانه ها و مقاومت بتن بستگی دارد؛ بنابراین محاسبه تقریبی میلگرد ساختمان فقط برای برآورد اولیه کاربرد دارد و جایگزین محاسبه میلگرد ساختمان از روی نقشه و دفترچه محاسبات نیست.
در محاسبه میلگرد ساختمان چهار طبقه، باید افزایش بارهای جانبی و تغییرشکل ها نسبت به ساختمان یک طبقه لحاظ شود. روند کار مانند قبل است اما سهم میلگردهای برشی و خاموت ها در تیرها و خاموت ستون ها در محاسبه میلگرد ساختمان ۴ طبقه، بیشتر می شود و اگر دیوار برشی داشته باشیم، میلگردهای طولی و عرضی دیوار نیز اضافه می شود. به صورت سرانگشتی، برای قاب های بتنی چهار طبقه بدون دیوار برشی، بازه 35 تا 50 کیلوگرم بر متر مربع گزارش می شود و در صورت وجود دیوار برشی یا دهانه های بزرگ ممکن است بیشتر شود!
این اعداد صرفا برای محاسبه سرانگشتی میلگرد ساختمان بوده و نتیجه دقیق فقط با محاسبه میلگرد ساختمان از روی نقشه ممکن است. اگر پروژه به پنج یا شش طبقه برسد باید به سراغ محاسبه میلگرد ساختمان پنج طبقه و محاسبه میلگرد ساختمان ۶ طبقه رفت که به طور معمول نسبت مصرف فولاد را کمی بالاتر از چهار طبقه نشان می دهند. برای مقایسه، برخی سازندگان از اصطلاح محاسبه میلگرد ساختمان چهار طبقه استفاده می کنند اما معیار درست، کنترل آیین نامه ای تغییرمکان ها و ظرفیت اعضاست.
در جدول زیر علاوه بر ارائه سرانه کلی مصرف میلگرد، اطلاعاتی مانند مقدار مورد نیاز برای فونداسیون و میزان مصرف میلگرد حرارتی در هر متر مربع نیز به نمایش گذاشته شده است:
| نوع ساختمان | سرانه مصرف میلگرد (kg/m2) | حداقل میلگرد فونداسیون (kg/m2) | میزان میلگرد حرارتی (kg/m2) | تخمین میلگرد برای 100 متر مربع (kg) |
|---|---|---|---|---|
| ساختمان 1 طبقه | 25 تا 35 | 15 تا 25 | 4 تا 6 | 2500 تا 3500 |
| ساختمان 2 طبقه | 30 تا 40 | 20 تا 30 | 5 تا 7 | 3000 تا 4000 |
| ساختمان 3 طبقه | 30 تا 45 | 20 تا 35 | 5 تا 7 | 3000 تا 4500 |
| ساختمان 4 طبقه | 35 تا 50 | 25 تا 40 | 6 تا 8 | 3500 تا 5000 |
| ساختمان 5 طبقه | 40 تا 55 | 30 تا 45 | 6 تا 8 | 4000 تا 5500 |
| ساختمان 6 طبقه | 45 تا 60 | 35 تا 50 | 6 تا 9 | 4500 تا 6000 |
در سقف تیرچه بلوک، میلگردهای اصلی در جان تیرچه ها قرار دارند و علاوه بر آن به میلگردهای افت و حرارت در بالا، میلگردهای منفی در تکیه گاه ها، میلگردهای تقویتی دهانه های بلند و کلاف های میانی نیاز است. مراحل کلی چنین است: تعیین دهانه ها و فاصله تیرچه ها، انتخاب مقطع تیرچه و میلگرد تحتانی بر اساس بارگذاری و دهانه مجاز، محاسبه میلگردهای ممان منفی روی تیرهای تکیه گاهی، تعیین سطح میلگرد افت و حرارت مطابق آیین نامه، و در پایان تهیه لیستوفر برای محاسبه میلگرد مصرفی ساختمان!
برای محاسبه تقریبی میلگرد ساختمان در بخش سقف، وزن میلگرد افت و حرارت معمولا به صورت درصدی از سطح مقطع بتن دال و با قطرهای رایج مثل 6، 8 یا 10 میلی متر تامین می شود و میلگردهای منفی بر اساس طول ناحیه ترک خورده در اطراف تکیه گاه ها تعریف می شوند. نتیجه نهایی محاسبه میلگرد ساختمان باید در لیستوفر ثبت شود تا میزان میلگرد مصرفی در ساختمان بتنی و به طور خاص مقدار میلگرد مصرفی در اسکلت بتنی شامل سهم سقف به صورت شفاف مشخص گردد.
وقتی از محاسبه میلگرد در ساختمان بتنی صحبت می کنیم، منظور تعیین دقیق تعداد، طول و قطر میلگردهای فونداسیون، ستون، تیر، دیوار برشی و سقف بر اساس آیین نامه و خروجی های تحلیل و طراحی است. مسیر استاندارد این است: بارگذاری ثقلی و جانبی، تحلیل سازه، طراحی اعضا، تولید نقشه های اجرایی و در نهایت محاسبه میلگرد ساختمان از روی نقشه با استخراج لیستوفر. برای برآورد اولیه، محاسبه حدودی میلگرد ساختمان به صورت کیلوگرم بر متر مربع یا کیلوگرم بر متر مکعب بتن ارائه می شود و با عنوان محاسبه سرانگشتی میلگرد ساختمان شناخته می شود؛مثلا برای قاب بتنی کم طبقه 30 تا 50 کیلوگرم بر متر مربع و برای سازه های دارای دیوار برشی یا دهانه های بزرگ بالاتر است.
اگر پروژه شما به طبقات بیشتری برسد، الزاما باید محاسبه میلگرد ساختمان 5 طبقه و نیز محاسبه میلگرد ساختمان ۶ طبقه را با توجه به اثرات بار جانبی و جزئیات لرزه ای انجام داد. در همه حالات، برای کنترل هزینه ها، مقایسه نتایج برآورد با نقشه ها و بررسی میزان میلگرد مصرفی در ساختمان بتنی راهنمای اصلی تصمیم گیری است و هرگونه افزایش یا کاهش باید مبتنی بر نقشه های طراحی شده باشد. همچنین برای پروژه هایی که در عنوان خود محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه یا محاسبه میلگرد ساختمان چهار طبقه را دارند، پیشنهاد می شود یک بار دیگر نقشه ها مرور و لیستوفر نهایی بازبینی شود تا انطباق کامل بین محاسبه تقریبی میلگرد ساختمان و واقعیت اجرایی برقرار گردد.
اطلاع از مقدار آهن مورد نیاز در یک پروژه مسکونی اهمیت زیادی دارد چون بخش زیادی از هزینه ها و استحکام سازه به آن وابسته است. وقتی بدانیم هر متر ساختمان بتنی چقدر میلگرد لازم دارد می توانیم برآورد دقیقی از بودجه داشته باشیم و از کم یا زیاد آمدن مصالح جلوگیری کنیم. در عمل طراحان با استفاده از آیین نامه و نقشه های سازه ای، فرآیند محاسبه میلگرد برای ساختمان را انجام می دهند تا تعداد و قطر میلگردها به درستی تعیین شود.
از طرف دیگر، برای تخمین اولیه قبل از شروع کار می توان از روش های تقریبی مثل محاسبه سرانگشتی میلگرد ساختمان بتنی استفاده کرد که عددی کلی از میزان مصرف را در اختیار سازنده می گذارد. همچنین با توجه به اینکه میلگرد مورد نیاز برای هر متر مربع بر اساس نوع سیستم سازه ای و تعداد طبقات متغیر است، انجام دقیق محاسبه میلگرد در ساختمان به کارفرما کمک می کند هم هزینه ها مدیریت شود و هم ایمنی و دوام بنا تضمین گردد.
برای محاسبه آهن مورد نیاز ساختمان مسکونی، چند اصل زیر را در نظر داشته باشید:
در ساختمان های بتنی محاسبات متفاوت است. در ادامه میزان آهن آلات مصرفی برای انواع اسکلت بتنی را مشاهده خواهیم کرد:
محاسبه تعداد میلگرد در فونداسیون برای عمق، ضخامت و حداقل میلگردهای موردنیاز در فونداسیون در ساختمان های متداول به صورت زیر است.
برای پیشنهاد اولیه عمق حداقل پی، می توان از عبارت زیر استفاده کرد:
(تعداد طبقات * 10) + 20 سانتی متر استفاده نمود، ترجیح بر آن است که عمق پی کمتر از 50 cm نباشد.
برای پیشنهاد اولیه محاسبه عرض حداقل نوارها می توان از عبارت:
(تعداد طبقات * 20) + 20
حداقل میلگردهای طولی، از بین دو آیتم زیر، مقدار بیشینه را محاسبه می نماییم:
AS = 0.0025 bd
مثال:
برای فهم بهتر این موضوع مثال زیر را برایتان آورده ایم. در این مثال، سازه مورد نظر ما بتنی و 6 طبقه باشد.
عمق پی 6 * 10 + 20 = 80 سانتی متر
عرض حداقل نوار 6 * 20 + 20 = 140 سانتی متر
b : عرض پی 140
h: ضخامت پی 80
63 = ( 80* 140 * 0.0025) = As
اگر سایز میلگرد طولی را 20 در نظر بگیریم، فاصله و تعداد آن ها به شکل زیر محاسبه می‌گردد.
3.14 = 2.4 * 2 * 3.14 = As
3.14 / 63
20.06 = 20 میلگرد در هر متر مربع نیاز داریم.
تعدادی از محصولات میلگرد را در ادامه میتوانید مشاهده کنید. برای مشاهده ویژگی های هر محصول روی نام آن کلیک کنید. این میلگردها انواع مقاطعی هستند که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند.
برای ساخت و ساز و استعلام حدودی قیمت بد نیست بدانید ارزان ترین سقف ها برای ساخت کدامند:
برای اطلاع از قیمت انواع سقف، اعم از قیمت تیرچه کرومیت و عرشه فولادی با کارشناسان مرکزآهن تماس بگیرید و از مشاوره رایگان کارشناسان بهره‌مند شوید.
وزن کل آهن آلات مصرفی در سازه نیز از مجموع وزن آهن آلات مصرفی در اسکلت و سقف و فوندانسیون ضربدر مساحت کل سازه به دست می‌آید. سایر برآوردهایی که برای محاسبه هزینه ساختمان باید به آن توجه کرد علاوه بر هزینه آهن آلات مصرفی، میزان مورد نیاز گچ و آجرنما و ماسه بادی، مقدار رنگ برای پوشش دیوار و کاشی کاری … است. برای مثال به طور کلی هر کیلو رنگ روغنی 4 الی 6 متر مربع را پوشش می‌دهد و هر کیلو رنگ پلاستیک با توجه به سطح زیر کار برای 6 الی 8 متر مربع کافیست.
مثلا برای کاشی کاری با کاشی لعابی با سطح 2/5 دسی متر مربع نیاز به:
برخی محاسبات سرانگشتی ساختمان به صورت زیر هستند. این محاسبات برای تخمین هزینه به شما کمک می کند:
نکات مهم زیر برای محاسبات کارهای فولادی اعلام شده است:
میلگردها معمولا به سه نوع دسته‌بندی می شوند:
برای مثال اگر بخواهیم وزن میلگردی به طول 6 متر از نوع Φ16 را به دست آوریم از فرمول زیر استفاده می کنیم:
وزن میلگرد = 1× 6 × 1/58 = 9/48 Kg
شکل زیر آرماتور آجدار را نمایش می دهد:
جدول زیر استاندارد میلگردهای ساختمانی را نمایش می دهد: (میلگردهای ساختمانیREINFORCING STEEL BARS)
| W (cm3) | I (cm4) | P (cm) | G (kg/m) | A (cm2) | d (mm) |
|---|---|---|---|---|---|
| 0.021 | 0.0064 | 1.885 | 0.222 | 0.283 | 6 |
| 0.050 | 0.0201 | 2.513 | 0.395 | 0.503 | 8 |
| 0.098 | 0.0491 | 3.142 | 0.617 | 0.785 | 10 |
| 0.170 | 0.1018 | 3.770 | 0.888 | 1.13 | 12 |
| 0.269 | 0.1886 | 4.398 | 1.21 | 1.54 | 14 |
| 0.402 | 0.3217 | 5.027 | 1.58 | 2.01 | 16 |
| 0.573 | 0.5153 | 5.655 | 2.00 | 2.54 | 18 |
| 0.785 | 0.7854 | 6.283 | 2.47 | 3.14 | 20 |
| 1.050 | 1.0199 | 6.912 | 2.98 | 3.80 | 22 |
| 1.360 | 1.6286 | 7.540 | 3.55 | 4.52 | 24 |
| 1.530 | 1.9175 | 7.854 | 3.85 | 4.91 | 25 |
| 1.730 | 2.2432 | 8.168 | 4.17 | 5.31 | 26 |
| 2.160 | 3.0172 | 8.796 | 4.83 | 6.16 | 28 |
| 2.650 | 3.9761 | 9.425 | 5.55 | 7.07 | 30 |
| 3.220 | 5.1472 | 10.053 | 6.31 | 8.04 | 32 |
در صورتی که به جدول فوق دسترسی نداشتیم برای به دست آوردن G (وزن مخصوص) می توانیم از فرمول زیر استفاده نماییم:
برای میلگردهای تقسیم و خاموت‌های دارای قلاب 135 و 180 درجه مقدار مقدار خم برابر است با:
تصاویر زیر خاموت Φ8 (20cm×20cm) با خم 10 سانتی متر و دارای قلاب 135 درجه را نشان می دهد.
شکل های زیر Φ8 (45cm×35cm) با خم 10 سانتی متر و دارای قلاب 135 درجه را نمایش می دهد.
تذکر: db قطر آرماتور است
شکل زیر خم 90 درجه در آرماتورهای اصلی را نمایش می دهد:
شرایط محیطی مندرج در جدول فوق به شرح زیر است:
| نوع قطعه / شرایط محیطی | ملایم (mm) | متوسط (mm) | شدید (mm) | بسیار شدید (mm) | فوق العاده شدید (mm) |
|---|---|---|---|---|---|
| تیرها و ستون ها | 35 | 45 | 50 | 65 | 75 |
| دال ها، دیوار ها و تیرچه ها | 20 | 30 | 35 | 50 | 60 |
| پوسته ها و صفحات پلیسه ای | 20 | 25 | 30 | 45 | 55 |
| شالوده ها | 40 | 50 | 60 | 75 | 90 |
محیط ملایم به محیط هایی گفته می شود که قطعات بتنی در آنها ایمن بوده و عوامل خورنده اعم از رطوبت و یا فرسایش شدید سبب خوردگی بتن نمی گردد.
در این محیط ها عوامل مهاجم و خورنده دائما بتن را تهدید نموده و سبب خوردگی این محصول می گردد. برای مثال محصولاتی که در مجاورت آب هایی با ph بالاتر از 5 قرار دارند در دسته شرایط محیطی متوسط هستند.
در این محیط‌ها شرایط خوردگی شدید بوده و بتن دائما در خطر رطوبت و یا خشک شدن مداوم و یا یخ زدگی قرار خواهد داشت.
بتن در شرایط محیطی بسیار شدید به طور مداوم در برابر شرایط خورنده شدید، مانند گازها و رطوبت شدید قرار دارند. از جمله این محیط ها می توان به قطعات واقع در هوای اشباع از نمک اشاره نمود.
این محیط ها شرایط بسیار خطرناکی را برای بتن فراهم می نمایند که از جمله آنها می توان به قرار گرفتن در آب با ph کمتر از 5 اشاره نمود.
در این بخش به پرسش برخی عزیزان در خصوص میلگرد مصرفی در فونداسیون های مختلف پاسخ خواهیم داد. شما با این روش می توانید به راحتی به محاسبه سریع تعداد میلگرد فونداسیون بپردازید.
در ابتدا با یک مثال عملی آغاز خواهیم کرد:
مقدار میلگردهای فونداسیون منفرد زیر را به دست آورید. (شرایط محیطی از نوع بسیار شدید)
توجه: محورهای A و B دارای شناژهای یکسان هستند.
محورهای 1 و 2 دارای شناژهای یکسان هستند.
باید در نظر داشت با توجه به اینکه شرایط محیطی بسیار شدید است بنابراین پوشش بتن 5/7 سانتیمتر (برای شالوده ها) است.
| ردیف | شرح عملیات | تعداد مشابه | طول | عرض | وزن | واحد کار | مقدار جزیی | مقدار کلی |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| * | آرماتور طولی (Φ12) | |||||||
| – | شناژ محور A بین آکس 1و 2 همچنین شناژ محور B | 2*6 | 6.75 | – | 0.888 | kg | 71.928 | 71.928 |
| * | آرماتور طولی (Φ14) | |||||||
| – | شناژ محور 1 بین آکس A و B همچنین شناژ محور 2 | 2*4 | 6.75 | – | 1.21 | kg | 65.34 | 65.34 |
| * | خاموت (Φ10) | |||||||
| – | شناژ محور 1 بین آکس A و B همچنین شناژ محور 2 | 2*32 | 1.60 | – | 0.617 | kg | 63.18 | 63.18 |
| * | خاموت (Φ8) | |||||||
| – | شناژ محور A بین آکس 1و 2 همچنین شناژ محور B | 2*43 | 1.80 | – | 0.395 | kg | 61.146 | 61.146 |
| * | آرماتور طولی مقطع پی (Φ16) | 4*2*7 | 1.55 | – | 1.58 | kg | 137.144 | 137.144 |
طول آرماتور Φ12 و Φ14
تذکر : (075/0 = پوشش بتن) (25/0 = خم آرماتور)
طول خاموت Φ10:
طول خاموت = [ ( 40 – 2 (7/5)) × 2] + [ ( 60- 2(7/5)) × 2] + 2(10) = 160 cm = 1/6 m
تذکر: ( 5/7 = پوشش بتن ) ( 10cm = خم آرماتور)
طول خاموت Φ8
طول خاموت = [ (50 – 2(7/5)) × 2] + [ (60 – 2 (7/5)) × 2] + 2(10) = 180 cm = 1/8 m
تذکر: (7/5 = پوشش بتن) ( 10 cm = خم آرماتور)
طول آرماتور Φ16
طول آرماتور = 1.2 – 20(0/075) + 2 (0/25) = 1/55 m
تذکر: ( 0/075 m = پوشش بتن) ( 0/25 m = خم آرماتور)
تعداد خاموت Φ10:
[ (6.40 – 2(0.075)) ÷ 0.2] + 1 = 32
تذکر: (0.075m = پوشش بتن) (0.2m = فواصل آرماتورها)
تعداد خاموت Φ8
[ (6.4 – 2(0.075)) ÷ 0.15] + 1 = 43
تذکر: (0.075m = پوشش بتن) ( 0.15m = فواصل آرماتورها)
نکته مهم:
برای به دست آوردن تعداد آرماتور در یک فاصله مشخص، تعداد میلگرد در شمارش یکی بیشتر محاسبه می شود.
به طور مثال در طول مشخص 5 متر اگر بخواهیم آرماتورهایی به فواصل 20 سانتی متر از یکدیگر قرار دهیم، مطابق شکل زیر تعداد آرماتورها برابر است با:
((5) ÷ 0.02) + 1 = 26
با توجه به اینکه در شناژها آرماتورهای نمره 12 و 14 و 16 داریم، به منظور سهولت در اجرا، آرماتور دارای قطر بزرگتر را مبنای محاسبه قرار می دهیم:
Min 15db = 15 × 0.016 = 0.25 = 25cm
با توجه به اینکه دو نوع خاموت Φ10 و Φ8 داریم، به منظور سهولت در اجرا، خاموت دارای قطر بزرگتر را مبنای محاسبه قرار می دهیم.
قطر داخلی خم: min 4db = 4 × 0.01 = 0.04 m = 4 cm ⇒ r = 2 cm
خم خاموت: min 6 db ˃ 60 mm = 6 × 0.01 = 0.06 m
همان طور که می بینید میزان خم خاموت بایستی بیش تر از 60 میلی متر باشد که این امر محقق نشده است پس باید برای آن میزانی را در نظر بگیریم که از 60 میلی متر بیش تر بوده و در رابطه بالا صدق کند. بنابراین میزان 90 میلی متر ( 9 سانتی متر) را برای خم خاموت در نظر می گیریم.
X = 9 – 2 = 7 cm
P = ¼ π D = ¼ × 3.14 × 0.04 = 0.03 m = 3 cm
x + p = 7 + 3 = 10 cm
اشکال زیر آرماتوربندی فوندانسیون منفرد را نمایش می دهد.
مقدار میلگردهای فونداسیون نواری و همچنین میلگردهای شناژهای قائم آن با مقطع و پلان زیر را به دست آورد.
(پوشش بتن برای شناژهای افقی پایین 5 سانتی متر و برای شناژهای قائم 4.5 سانتی متر است.)
جدول محاسبه طول آرماتور:
| ردیف | شرح عملیات | تعداد مشابه | طول | عرض | وزن | واحد کار | مقدار جزیی | مقدار کلی |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| * | آرماتورهای طولی 16 Φ شناژهای افقی پایین و شناژهای قائم | |||||||
| 1 | محور 1 بین آکس A و G همچنین محور 7 | 2*4 | 14.96 | – | 1.58 | kg | 189.094 | |
| 2 | آرماتور اولپ محور 1 و 7 (نقل از ردیف 1) | 2*4 | 40*0.016 | – | 1.58 | kg | 8.089 | |
| 3 | محور 3 بین آکس A و B همچنین محور 5 | 2*4 | 3.58 | – | 1.58 | kg | 54.251 | |
| 4 | محور 4 بین آکس A و D | 4 | 7.65 | – | 1.58 | kg | 48.348 | |
| 5 | محور 3 بین آکس D و G همچنین محور 5 | 2*4 | 8.41 | – | 1.58 | kg | 106.302 | |
| 6 | محور A بین آکس 1 و 7 همچنین محور C بین آکس 1 و 7 | 2*4 | 1.36 | – | 1.58 | kg | 143.590 | |
| 7 | محور B بین آکس 3 و 5 همچنین محور C بین آکس D و G | 3*4 | 3.70 | – | 1.58 | kg | 70.152 | |
| 8 | محور F بین آکس 1 و 3 همچنین بین آکس 5 و 7 | 2*4 | 4.93 | – | 1.58 | kg | 62.315 | |
| 9 | آرماتورهای طولی شناز قائم | 4*20 | 4.10 | – | 1.58 | kg | 518.24 | 1191 kg |
نحوه به دست آوردن طول آرماتورهای طولی Φ16 شناژهای افقی پایین:
نحوه به دست آوردن تعداد و طول آرماتورهای طولی Φ16 شناژها قائم:
طول آرماتور طولی شناژ قائم = 0.25 + 0.40 + 3 + 0.30 + 0.25 – 2(0.05) = 4.1 m
نکته: (0.25 = خم آرماتورها (min 15db)) (3 = ارتفاع کف تا زیر سقف) (0.40 = ارتفاع شناژ پایین)
(0.30 – ارتفاع شناژ بالا) ( 0.05 – پوشش بتن)
همچنین برای محاسبه باید در نظر داشته باشید که مقدار اورلپ آرماتورها برابر است با 40 برابر قطر آرماتور 40 × Φ
عموما کارخانه های تولید آهن و آرماتور، حداکثر در اندازه 12 متر شاخه های تیرآهن و آرماتور تولید می کنند. اگر در پروژه ای با طول های بیشتر از 12 متر مواجه شدیم، به دلیل محدود بودن طول آرماتورها، جهت اتصال محکم تر و مقاوم تر، ابتدا و انتهای آرماتورها را در یک طول مشخص در کنار هم قرار می دهیم و با مفتول متصل می کنیم که این طول برابر است با چهل برابر قطر آرماتور.
نحوه محاسبه مقدار خم آرماتورهای اصلی:
خم آرماتور اصلی Φ16 و Φ14:
Min 15db = 15 × 0.016 = 0.25 m = 25 cm
جدول محاسبات آرماتور و میلگرد: (خاموت 8 Φ شناژ افقی پایین و قائم)
| ردیف | شرح عملیات | تعداد مشابه | طول | عرض | وزن | واحد | مقدار جزیی | مقدار کلی |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | محور 1 بین آکس A و G همچنین محور 7 | 2*73 | 2 | – | 0.395 | kg | 115.34 | – |
| 2 | محور 3 بین آکس A و B همچنین محور 5 | 2*10 | 2 | – | 0.395 | kg | 16.80 | – |
| 3 | محور 3 بین آکس A و B | 10 | 1.80 | – | 0.395 | kg | 7.11 | – |
| 4 | محور 4 بین آکس B و D | 18 | 2.20 | – | 0.395 | kg | 15.642 | – |
| 5 | محور 3 بین آکس Dو Gهمچنین محور 5 | 2*34 | 2 | – | 0.395 | kg | 53.72 | – |
| 6 | محور A بین آکس 1 و 7 | 49 | 2 | – | 0.395 | kg | 38.71 | – |
| 7 | محور B بین آکس 3 و 5 همچنین محور D و G | 3*17 | 1.80 | – | 0.395 | kg | 36.261 | – |
| 8 | محور C بین آکس 1 و 4 همچنین محور 4 و 7 | 2*23 | 2 | – | 0.395 | kg | 36.34 | – |
| 9 | محور F بین آکس 1 و 3 همچنین محور 5 و 7 | 2*17 | 2 | – | 0.395 | kg | 26.86 | – |
| 10 | شناژهای قائم | 15*20 | 1.04 | – | 0.395 | kg | 123.24 | 467kg |
نحوه به دست آوردن تعداد خاموت های شناژ افقی پایین
نکته: (0.05 = پوشش بتن) (0.20 = فواصل خاموت ها)
تعداد خاموت های شناژ قائم
تعداد خاموت های یک شناژ قائم = (3 ÷ 0.2) = 15
تصاویر زیر آرماتوربندی شناژ افقی پایین و شناژ قائم را نمایش می دهد.
محاسبه مقدار آرماتورهای حرارتی سقف تیرچه و بلوک
نوع آرماتور حرارتی Φ6 و فواصل آن ها از یکدیگر 25 سانتی متر است.
عموما آرماتورهای حرارتی سقف به صورت یکپارچه در سراسر سقف به صورت طولی و عرضی قرار می گیرند:
تعداد آرماتورهای حرارتی طولی ناحیه 1و 2 = (4.50/0.25)+1= 19
تعداد آرماتورهای حرارتی طولی ناحیه 3 = (3.20/0.25)+1 = 14
تعداد آرماتورهای عرضی ناحیه 1و 2 = (10/0.25)+1 = 41
تعداد آرماتورهای عرضی ناحیه 3 = (3.60/0.25) +1 = 15
| ردیف | شرح عملیات | تعداد مشابه | طول (m) | عرض | وزن (kg/m) | واحد | مقدار جزیی (kg) | مقدار کلی |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| * | آرماتورهای حرارتی (6) | – | – | – | – | – | – | – |
| 1 | آرماتورهای حرارتی طولی ناحیه 1 و 2 | 19 | 10 | – | 0.222 | kg | 42.18 | – |
| 2 | آرماتورهای حرارتی طولی ناحیه 3 | 14 | 3.60 | – | 0.222 | kg | 11.18 | – |
| 3 | آرماتورهای عرضی ناحیه 1 و 2 | 41 | 4.50 | – | 0.222 | kg | 40.95 | – |
| 4 | آرماتورهای عرضی ناحیه 3 | 15 | 3.20 | – | 0.222 | kg | 10.65 | 104.96 kg |
(دقت داشته باشید که 0.25 برابر است با فواصل آرماتورهای حرارتی)
در شکل زیر اجزای سقف تیرچه بلوک را مشاهده خواهید کرد:
شکل زیر نحوه جایگیری تیرچه ها بر روی آویز و در دل تیر را نمایش می دهد.
تصویر زیر تیرچه و بلوک یونولیتی و آرماتورهای حرارتی سقف را نمایش می دهد.
منبع: کتاب اصول متره و ریز متره
در نهایت به صورت جزئی تر به چند سوال در خصوص هزینه‌های مختلف ساختمان‌سازی با توجه به فهرست بها ابنیه سال 97 اشاره خواهیم کرد:
نحوه محاسبه وزن یک متر طول میلگردهای مصرفی به شرح زیر است (d برحسب متر)
وزن یک متر طول میلگرد = G = (π/4 × d2) × 7850 = 6165.38 × d2
بنابراین برای میلگردهای مختلف خواهیم داشت:
| G(kg\m) | D (قطر آرماتور) |
|---|---|
| 0.222 | 6 |
| 0.395 | 8 |
| 0.617 | 10 |
| 0.888 | 12 |
| 1.21 | 14 |
| 1.58 | 16 |
| 2.00 | 18 |
| 2.47 | 20 |
| 2.98 | 22 |
| 3.85 | 25 |
| 4.83 | 28 |
برای مثال چنانچه بخواهیم هزینه میلگردگذاری فوندانسیون و میل مهارهای ورق های پای ستون زیر را از نوع AIII محاسبه نماییم داریم:
طول میلگردهای طولی محور 1 با کسر کاور و اضافه کردن دو عدد خم انتهایی برابر است با:
L = 8.51 – (2 × 0.075) + (2 × 0.35) = 9.06 m
وزن کلی میلگردهای طولی محور 1 با احتساب مش پایین و مش بالا:
W1 = 9.06 × 2 × 5 × 2.47 = 223.782 kg
با توجه به این که معمولا شاخه های آرماتور به طول 12 متر طول می شود و در محورهای 1 و 2 و 3 طول 06/9 استفاده می گردد، مابقی که در محورهای A و B و C استفاده می شود باید مطابق با جزئیات اورلپ شوند. بنابراین طول میلگردهای طولی محور A با کسر کاور و اضافه کردن دو عدد خم انتهایی و لحاظ کردن اورلپ ( در جهت اطمینان 110 سانتی متر) برابر است با:
L = 8.50 – (2 × 0.075) + (2 × 0.35) + 1.10 = 10.15 m
وزن کلی میلگردهای طولی محور A با احتساب مش پایین و مش بالا:
WA = 10.15 × 2 × 5 × 2.47 = 250.705 kg
تعداد میلگردهای عرضی U شکل در محور 1 با احتساب مش پایین و مش بالا
N = × 2 = 60
طول و وزن کلی میلگردهای عرضی u شکل محور 1:
L = 60 × 1.5 = 90 m
Wu1 = 90 × 0.888 = 79.92 kg
در نهایت جدول ریز متره به شرح زیر است:
| ردیف | شرح عملیات | تعداد مشابه | طول | واحد | وزن | مقدار جزئی | مقدار کلی |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | آرماتورهای طولی محور 1 و 2 و 3 | 3 | 90.06 | kg | 2.47 | 667.3446 | – |
| 2 | آرماتورهای طولی محور A ،B ،C | 3 | 101.5 | kg | 2.47 | 752.115 | – |
| 3 | آرماتورهای تقویتی | – | 63.21 | kg | 2.47 | 156.1287 | 1575.73 |
| 4 | آرماتورهای عرضی محور 1 و 2 و 3 | 3 | 90 | kg | 0.888 | 239.76 | – |
| 5 | آرماتورهای عرضی محور A ،B ،C | 3 | 90 | kg | 0.888 | 239.76 | 479.52 |
| 6 | میل مهارها | 72 | 1 | kg | 3.85 | 277.2 | 277.2 |
با توجه به فهرست بها ابنیه سال 1404 که در ضمیمه آورده شده است می توان قیمت میلگرد مصرفی فوندانسیون فوق را به دست آورد.
هزینه آرماتورگذاری (میلگردگذاری) ستون شکل زیر را محاسبه نمایید. (آرماتورهای طولی از نوع AIII و آرماتورهای عرضی از نوع AII هستند.)
طول هر خاموت، بسته به احتساب خم های 135 درجه انتهایی (8 سانتی متر) و طول اضافه ناشی از خم (1 سانتی متر) و کاور بتن (4 سانتی متر) برابر است با:
L = ( 4 × (55 – ( 2 × 4))) + (2 × 9) = 206 cm = 2.06 m
تعداد خاموت‌ها مطابق با شکل برابر است با:
N = 3 + 9 + 5 + 9 + 5 = 31
طول هر میلگرد سنجاقی برابر است با:
L = ( 55 – (2× 4 ) ) + ( 2 × 9) = 65 cm = 0.65 m
تعداد سنجاقی‌ها دو برابر تعداد خاموت‌های بسته هستند.
در نهایت جدول ریز متره بشرح زیر است:
| ردیف | شرح عملیات | تعداد مشابه | طول | واحد | وزن طول | مقدار جزئی | مقدار کلی |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | خاموت بسته ستون از میلگرد 10 | 31 | 2.06 | kg | 0.617 | 39.4 | – |
| 2 | سنجاقی از میلگرد 10 | 62 | 0.65 | kg | 0.617 | 24.87 | 64.27 |
| 3 | آرماتور طولی ستون از میلگرد 10 | 16 | 5.20 | kg | 2.98 | 274.936 | 274.936 |
سپس با توجه به فهرست بها ابنیه سال 1404 هزینه آرماتورگذاری فوق را می توان محاسبه نمود. لازم به ذکر است در تکمیل این مطلب طی روزهای آتی به بررسی جزئی تر محاسبه آهن آلات مورد نیاز برای بخش های مختلف ساختمان خواهیم پرداخت.
برای برآورد سریع مقدار و هزینه میلگرد در هر پروژه ساختمانی، اولین گام مشخص کردن زیربنای ساختمان است. زیربنا همان مساحت کل طبقات است که قرار است اجرا شود. سپس باید سرانه مصرف میلگرد در هر متر مربع زیربنا را تعیین کنیم. این سرانه با توجه به نوع سازه (اسکلت بتنی یا فولادی)، تعداد طبقات، سیستم باربر جانبی و شرایط طراحی متغیر است. به عنوان مثال، در ساختمان های اسکلت بتنی معمولی بدون دیوار برشی، سرانه مصرف میلگرد حدود 30 تا 50 کیلوگرم برای هر متر مربع است، در حالی که در ساختمان های دارای دیوار برشی یا دهانه های بزرگ این مقدار می تواند تا 70 کیلوگرم نیز برسد.
وقتی زیربنا و سرانه مصرف مشخص شد، عدد به دست آمده نشان دهنده کل مقدار میلگرد مورد نیاز پروژه خواهد بود. در مرحله آخر، برای برآورد هزینه، این مقدار میلگرد در قیمت روز بازار ضرب می شود. به این ترتیب یک تخمین اولیه و سریع از هزینه میلگرد مصرفی به دست می آید.
هزینه تقریبی = زیربنا × سرانه مصرف میلگرد به کیلوگرم بر متر مربع × قیمت هر کیلوگرم.
اما در نهایت هر متر مربع ساختمان چند کیلو میلگرد نیاز دارد؟ در اسکلت بتنی معمولی بدون دیوار برشی، 30 تا 50 کیلوگرم بر متر مربع رایج است؛ با دیوار برشی یا دهانه های بزرگ 40 تا 70 کیلوگرم. در اسکلت فولادی، مصرف میلگرد قاب کمتر است اما به دلیل فونداسیون های سنگین تر و دال های بتنی، معمولا 15 تا 35 کیلوگرم بر متر مربع میلگرد نیاز می شود و هزینه اصلی سازه روی فولاد پروفیل است، نه میلگرد. اگر می پرسید برای هر متر مربع چقدر میلگرد لازم است، بازه های بالا بر اساس تیپ سازه و نقشه ها تعیین و تکمیل می شوند.
باید به این موضوع نیز اشاره کنیم که مقدار میلگرد مصرفی در فونداسیون اسکلت بتنی به نوع پی و مقاومت خاک وابسته است؛ برای پی های نواری و منفرد کم طبقه حدود 70 تا 120 کیلوگرم میلگرد در هر متر مکعب بتن یا معادل تقریبی 15 تا 35 کیلوگرم بر متر مربع زیربنا دیده می شود. بنابراین پاسخ عملی به سوال برای فونداسیون چقدر میلگرد لازم است (بدون نقشه دقیق) همین بازه های تجربی کمک کننده است. در اسکلت فولادی به علت ستون های فولادی با بار نقطه ای، فونداسیون معمولا حجیم تر شده و سهم میلگرد پی می تواند به 20 تا 40 کیلوگرم بر متر مربع زیربنا برسد.
میزان مصرف میلگرد حرارتی در هر متر مربع دال های بتنی (مثل تیرچه بلوک یا دال یکطرفه) معمولا حدود 4 تا 8 کیلوگرم بر متر مربع است که به ضخامت دال، شبکه و قطر میلگرد بستگی دارد.
یک مقایسه کلی: در اسکلت بتنی، جمع مصرف میلگرد اعضای خمشی و برشی به اضافه پی و سقف ها اغلب عددی بزرگ تر از اسکلت فولادی است، اما در اسکلت فولادی اگرچه میلگرد کمتر مصرف می شود، هزینه کلی سازه تحت تاثیر وزن و قیمت پروفیل های فولادی قرار می گیرد. در هر دو سیستم، برآورد نهایی باید با محاسبه میلگرد ساختمان از روی نقشه انجام شود؛ اعداد فوق صرفا محاسبه حدودی میلگرد ساختمان و محاسبه سرانگشتی میلگرد ساختمان برای برآورد هزینه های اولیه هستند.
جمع بندی
برای برآورد نیاز میلگرد در ساختمان باید به نوع اسکلت، تعداد طبقات، نقشه های اجرایی و شرایط بارگذاری توجه شود. به طور کلی، شاخصی به نام سرانه مصرف میلگرد وجود دارد که نشان می دهد برای هر متر مربع زیربنا چه مقدار میلگرد نیاز است. این شاخص در اسکلت بتنی معمولا بین 30 تا 50 کیلوگرم و در اسکلت فولادی کمتر، حدود 15 تا 35 کیلوگرم است. بنابراین اگر بپرسیم برای ساخت خانه چقدر میلگرد لازم است، پاسخ دقیق تنها با بررسی نقشه ها ممکن است اما می توان از این بازه ها به عنوان یک محاسبه انلاین میلگرد ساختمان یا همان برآورد سریع استفاده کرد. همچنین در بخش فونداسیون، نوع پی و شرایط خاک تاثیرگذار است و سوالاتی مانند محاسبه مقدار میلگرد فونداسیون یا حتی حداقل میلگرد فونداسیون فقط با در نظر گرفتن آیین نامه و شرایط پروژه جواب دقیق خواهند داشت.
سوالات متداول
هزینه ساخت از جمع هزینه مصالح اصلی مثل بتن و میلگرد، دستمزد نیروی کار، تجهیزات و هزینه های جانبی محاسبه می شود و بر اساس متر مربع زیربنا برآورد می گردد.
میزان آهن مصرفی به نوع اسکلت بستگی دارد؛ در اسکلت بتنی معمولا 30 تا 50 کیلوگرم میلگرد در هر متر مربع و در اسکلت فولادی حدود 15 تا 35 کیلوگرم در هر متر مربع استفاده می شود.
برای تخمین سریع، زیربنا در سرانه مصرف میلگرد ضرب می شود؛ مثلا برای خانه 100 متری اسکلت بتنی، حدود 3 تا 5 تن میلگرد نیاز خواهد بود.
در ساختمان یک طبقه مصرف میلگرد حدود 25 تا 35 کیلوگرم بر متر مربع است، در حالی که در ساختمان چهار طبقه این مقدار به 35 تا 50 کیلوگرم بر متر مربع افزایش پیدا می کند.
تعداد طبقات، نوع سیستم سازه ای، مقاومت خاک، دهانه ها، وجود دیوار برشی و نوع سقف از مهم ترین عوامل تاثیرگذار در میزان مصرف میلگرد هستند.
با استفاده از ابزارهای محاسبه آنلاین میلگرد ساختمان می توان با وارد کردن ابعاد پی، نوع فونداسیون و بارگذاری تقریبی، مقدار میلگرد مورد نیاز فونداسیون را به صورت تقریبی تخمین زد.
مرکزآهن، مرجعی تخصصی و به روز برای کسب دانش و اطلاع از آخرین تحولات بازار آهن و فولاد است. با وبلاگ جامع ما، همیشه از آخرین اخبار و اطلاعات این صنعت آگاه باشید.