لوله کشی فاضلاب پارکینگ از مهم ترین بخش های تاسیساتی در ساختمان های مدرن به شمار می رود. یک سیستم زهکشی مناسب پارکینگ هم از تجمع آب و رطوبت اضافی جلوگیری می کند، هم اینکه عمر مفید سازه را افزایش داده و از آسیب های ناشی از نفوذ آب جلوگیری می کند. انتخاب صحیح مسیر عبور لوله ها، جنس مناسب و اجرای اصولی، از نکات کلیدی در موفقیت پروژه لوله کشی فاضلاب پارکینگ به حساب می آید.
در طراحی فاضلاب پارکینگ باید به شرایط محیطی، میزان بارندگی منطقه، نوع استفاده از پارکینگ و تعداد خودروهای موجود توجه کرد. سیستم نا مناسب می تواند مشکلاتی مانند آبگرفتگی، بوی بد، فرسایش سطحی، ایجاد لغزندگی و حتی خسارت به خودروها را در پی داشته باشد. مهندسان با بررسی دقیق شرایط پارکینگ، طرحی کاربردی برای هدایت آب های سطحی و فاضلاب پارکینگ به سمت شبکه اگوی شهری ارائه می دهند.
اجرای لوله کشی فاضلاب پارکینگ فرآیندی مرحله به مرحله است که با بررسی و طراحی آغاز می شود. ابتدا نیاز است که شیب زمین، الگوی جریان آب در سطح پارکینگ و محل اتصال به شبکه فاضلاب شهری مشخص گردد. سپس نقشه دقیق مسیر لوله ها، محل نصب کفشوها و چاهک ها و شیب مناسب برای تخلیه سریع آب تعیین می شود. در این مرحله، تصمیم گیری درباره نوع سیستم زهکشی (خطی یا نقطه ای) نیز صورت می گیرد.
پس از مرحله طراحی، نوبت به حفاری مسیر لوله ها می رسد. در این مرحله از لوله کشی پارکینگ، باید دقت لازم در ایجاد شیب مناسب (حداقل 2 درصد) صورت گیرد. سپس لوله ها با استفاده از اتصالات مناسب به هم متصل شده و شبکه ای یکپارچه از لوله فاضلاب کف پارکینگ ایجاد می شود. کفشوها در محل های مناسب نصب شده و به شبکه لوله ها متصل می گردند. در نهایت، پس از تست نشتی، روی لوله ها پوشانده شده و سطح پارکینگ به حالت اولیه باز می گردد.
مرحله بعدی در اجرای لوله کشی فاضلاب پارکینگ شامل نصب چاهک های بازدید است. این چاهک ها امکان دسترسی به شبکه لوله ها برای تعمیرات و رفع گرفتگی های احتمالی را فراهم می آورند. معمولاً در هر تغییر مسیر 90 درجه یا در هر 10 متر از طول مسیر مستقیم لوله ها، باید یک چاهک بازدید تعبیه شود. چاهک ها باید دارای درپوش مناسب و مقاوم در برابر وزن خودروها باشند و طوری طراحی شوند که آب های سطحی به راحتی وارد آنها شوند.
آخرین مرحله در پروژه لوله کشی فاضلاب پارکینگ، تست نهایی و راه اندازی سیستم است. در این مرحله، سیستم با آب پر شده و تمام اتصالات از نظر نشتی بررسی می شوند. همچنین سرعت تخلیه آب و عملکرد کلی سیستم ارزیابی می گردد.
انتخاب جنس مناسب لوله برای لوله کشی فاضلاب پارکینگ اهمیت بسیاری دارد. لوله های مورد استفاده باید در برابر فشارهای مکانیکی (مانند وزن خودروها) و همچنین مواد شیمیایی موجود در فاضلاب مانند روغن، بنزین و مواد شوینده مقاوم باشند. امروزه لوله های پلی اتیلن و پی وی سی به دلیل مقاومت بالا، وزن کم و نصب آسان، گزینه های محبوبی برای فاضلاب پارکینگ هستند. قیمت لوله پلی اتیلن بسته به قطر و ضخامت متفاوت بوده و معمولا نسبت به لوله های فلزی مقرون به صرفه تر است.
لوله های چدنی نیز در لوله کشی فاضلاب پارکینگ کاربرد دارند، اما به دلیل سنگینی و دشواری در نصب، کمتر مورد استقبال قرار می گیرند. با این حال، این لوله ها دوام بالایی داشته و در برابر فشارهای مکانیکی بسیار مقاوم هستند. لوله های فولادی گالوانیزه نیز گزینه دیگری هستند که استحکام خوبی دارند، اما به دلیل احتمال زنگ زدگی در محیط مرطوب، باید با پوشش مناسب محافظت شوند. هنگام انتخاب لوله، باید به قیمت لوله و شرایط نصب توجه کرد. قطر استاندارد لوله فاضلاب کف پارکینگ معمولا بین 100 تا 150 میلی متر است.
یکی از عوامل مهم در انتخاب لوله برای لوله کشی فاضلاب پارکینگ، کلاس فشاری لوله ها است. در پارکینگ هایی که خودروهای سنگین تردد دارند، باید از لوله هایی با کلاس فشاری بالاتر استفاده شود. برای مثال، در پارکینگ های مسکونی معمولی، لوله های پلی اتیلن با کلاس فشاری PN6 کفایت می کند، اما در پارکینگ های تجاری یا صنعتی بهتر است از لوله های با کلاس فشاری PN10 یا بالاتر استفاده شود. همچنین عمق دفن لوله ها نیز در انتخاب جنس و کلاس فشاری تأثیرگذار است.
عامل دیگر در انتخاب نوع لوله برای فاضلاب پارکینگ، شرایط اقلیمی منطقه است. در مناطقی با تغییرات دمایی شدید، لوله های پلی اتیلن به دلیل ضریب انبساط حرارتی بالا ممکن است دچار تغییر شکل شوند. در این شرایط، لوله های پلی پروپیلن سه لایه یا لوله های چدنی گزینه های مناسب تری هستند.
همچنین در مناطق زلزله خیز، انعطاف پذیری لوله ها اهمیت بیشتری می یابد. استفاده از اتصالات انعطاف پذیر و سیستم های جذب ضربه در نقاط اتصال لوله فاضلاب کف پارکینگ به چاهک ها، می تواند مقاومت سیستم در برابر زلزله را افزایش دهد.
گرفتگی در سیستم فاضلاب پارکینگ معمولا به دلیل ورود مواد نامناسب به سیستم زهکشی رخ می دهد. شایع ترین عوامل گرفتگی عبارتند از: تجمع برگ ها و زباله های محیطی، ورود خاک و ماسه، روغن ریزی خودروها، مواد ساختمانی باقیمانده از تعمیرات، و رسوب مواد معدنی در لوله ها.
عامل دیگر می تواند نصب نادرست سیستم لوله کشی فاضلاب پارکینگ باشد که شیب نا مناسب یا استفاده از اتصالات غیراستاندارد را شامل می شود.
عوامل محیطی نیز در گرفتگی لوله فاضلاب کف پارکینگ نقش دارند. بارندگی های شدید می تواند باعث ورود حجم زیادی از آب به سیستم شده و مواد رسوبی را با خود حمل کند. همچنین در مناطق سردسیر، یخ زدگی آب درون لوله ها می تواند به انسداد کامل سیستم منجر شود.
نشانه های گرفتگی شامل تجمع آب در سطح پارکینگ، ورود آهسته آب به کفشوها، بوی نامطبوع و در موارد شدیدتر، بازگشت فاضلاب است. شناسایی زودهنگام این علائم به پیشگیری از آسیب های جدی تر در سیستم لوله کشی فاضلاب پارکینگ کمک می کند.
در برخی سیستم های قدیمی، زنگ زدگی و فرسودگی لوله های فلزی نیز عامل گرفتگی است که با توجه به افزایش قیمت آهن کیلویی، بسیاری از مالکان تمایلی به تعویض به موقع آنها ندارند.
برای رفع گرفتگی فاضلاب پارکینگ می توان از روش های مختلفی استفاده کرد. ساده ترین روش استفاده از آب جوش است، به این صورت که چند کتری آب جوش را به تدریج داخل کفشوی گرفته ریخته و صبر می کنیم تا عبور کند.
روش دیگر استفاده از ترکیب جوش شیرین و سرکه است که با واکنش شیمیایی، رسوبات و چربی ها را از بین می برد. همچنین استفاده از مخلوط آب جوش و مایع ظرفشویی نیز در باز کردن گرفتگی های خفیف لوله فاضلاب کف پارکینگ موثر است.
در موارد گرفتگی شدیدتر، استفاده از فنر مخصوص لوله بازکنی توصیه می شود. این وسیله به صورت چرخشی وارد لوله شده و موانع را خرد می کند. استفاده از سود سوزآور نیز در برخی موارد کارساز است، اما به دلیل خطرات آن، باید با احتیاط و طبق دستورالعمل استفاده شود.
در صورتی که گرفتگی ناشی از ورود خاک و ماسه باشد، می توان با استفاده از ملاقه ای با دسته بلند، آنها را از درون چاهک خارج کرد. در موارد پیچیده تر، بهتر است از خدمات حرفه ای لوله کشی فاضلاب پارکینگ استفاده شود تا با تجهیزات پیشرفته مانند دوربین های بازرسی و دستگاه های فشار آب، مشکل را برطرف کنند.
استفاده از محلول های لوله بازکن نیز راهکار دیگری برای رفع گرفتگی لوله کشی پارکینگ است. این محصولات ترکیبی از مواد شیمیایی قوی هستند که برای از بین بردن انواع رسوبات و گرفتگی ها طراحی شده اند.
هنگام استفاده از این محصولات باید به زمان توصیه شده روی بسته بندی توجه کرد و پس از آن، مقدار زیادی آب داخل لوله ریخت. نکته مهم این است که هرگز نباید محلول های مختلف را با هم ترکیب کرد، زیرا واکنش های شیمیایی خطرناکی ایجاد می شود.
روش مکانیکی دیگر برای رفع گرفتگی فاضلاب پارکینگ، استفاده از دستگاه های واترجت است. این دستگاه ها با فشار بالای آب (200 تا 400 بار) کار کرده و قادرند انواع رسوبات سخت را از جداره داخلی لوله ها جدا کنند. مزیت این روش این است که علاوه بر رفع گرفتگی، عملیات شستشوی کامل لوله ها نیز انجام می شود. در پارکینگ های بزرگ که سیستم لوله کشی فاضلاب پارکینگ پیچیده ای دارند، استفاده از دستگاه های نشت یاب و دوربین های بازرسی پیش از عملیات لوله بازکنی توصیه می شود تا محل دقیق گرفتگی مشخص شده و روش مناسب برای رفع آن انتخاب گردد.
نگهداری مناسب از سیستم لوله کشی فاضلاب پارکینگ می تواند از بروز مشکلات پیشگیری کند. بازرسی های دوره ای (حداقل هر شش ماه یکبار) و تمیز کردن منظم کفشوها و آشغالگیرها از اقدامات پیشگیرانه مهم هستند. توصیه می شود هر سال یکبار، سیستم با استفاده از محلول های لوله بازکن خانگی (مانند جوش شیرین و سرکه) شستشو داده شود. همچنین نصب توری مناسب روی کفشوها می تواند از ورود زباله های درشت به داخل سیستم فاضلاب پارکینگ جلوگیری کند.
در پارکینگ هایی که خودروهای زیادی تردد دارند، لازم است تا از جداکننده های روغن (اویل سپراتور) استفاده شود. این دستگاه ها روغن و مواد نفتی را از آب جدا کرده و مانع ورود آنها به سیستم لوله کشی فاضلاب پارکینگ می شوند.
نظافت منظم کف پارکینگ و جمع آوری برگ ها و زباله ها از اطراف کفشوها نیز اهمیت زیادی دارد. در مناطق سردسیر، استفاده از عایق برای لوله فاضلاب کف پارکینگ و در صورت لزوم، سیستم گرمایشی برای جلوگیری از یخ زدگی لوله ها ضروری است. با رعایت این موارد، می توان از عملکرد مطلوب سیستم لوله کشی پارکینگ اطمینان حاصل کرد.
سوالات متداول
هزینه نصب لولهکشی فاضلاب پارکینگ بسته به متراژ، عمق حفاری، نوع لوله و موقعیت جغرافیایی متفاوت است و بهطور میانگین بین ۷ تا ۲۰ میلیون تومان متغیر است؛ تعمیرات نیز بسته به شدت خرابی هزینه جداگانهای دارد.